Kileo Ni Nini Yaliyo Maoni ya Mkristo Juu Yacho?

“NI NANI apigaye yowe? Ni nani aliaye, Ole? Ni nani mwenye ugomvi? Ni nani mwenye mguno? Ni nani aliye na jeraha zisizo na sababu? Ni nani aliye na macho mekundu? Ni wale wakaao sana kwenye [divai, NW].” (Mithali 23:29, 30) Ndiyo, Biblia inakubali kwamba vinywaji vyenye kileo vinaweza kutokeza matokeo fulani mbaya sana: Hali kama ya ndoto, mwenendo wa aibu, tabia ya kiwazimu, uharibifu wa afya, matatizo ya kijamaa, na hata umaskini.

Angalia kwamba andiko la Biblia lililopo juu linasema juu ya wale “wakaao sana” kwenye divai, wenye zoea la kulewa! Kwa watu kama hao, kileo ni kama sumu, mara nyingi kikileta matokeo mabaya ya kimwili na ya kiakili. (Mithali 23:32-35) Wanaokunywa sana wanaweza kupoteza kujiweza na kuanza kufanya mambo ambayo kwa kawaida wangeaibikia. Hivyo Biblia inaonya hivi: “Usiwe miongoni mwao wanywao [divai, NW]; miongoni mwao walao nyama kwa pupa. Kwa maana mlevi na mlafi huingia umaskini, na utepetevu humvika mtu nguo mbovu.” (Mithali 23:20, 21) Ulevi umepangwa pia miongoni mwa “matendo ya mwili,” yanayoweza kumzuia mtu asiingie katika Ufalme wa Mungu.—Wagalatia 5:19, 21; 1 Wakorintho 6:10.

“Hana Hekima”​—Nani?

Je! hii inamaanisha kwamba kileo kinakatazwa kabisa kabisa kwa Wakristo? Namna gani juu ya lile dai la yule kiongozi wa kidini aliyetajwa katika makala iliyotangulia, linalodhaniwa kuwa msingi wake ni Mithali 20:1, kwamba “watu wenye hekima hawanywi divai kabisa.” Tafsiri ya Union Version hutafsiri mstari huu hivi: “[Divai, NW] hudhihaki, kileo huleta ugomvi; na akosaye [“anayedanganywa na,” KJ] kwa vitu hivyo hana hekima.” Tena, Biblia haiwaadhibu wale ambao hunywa divai, bali, badala yake, wale ambao hudanganywa nayo! “Wale wakaao sana kwenye [divai, NW]” na “wanywao [divai sana, NW]”​—hao ndio wale ambao ‘hawana hekima.’

Fikiria, pia, Isaya 5:11, 22. Mistari hii husomwa hivi: “Ole wao waamkao asubuhi na mapema, wapate kufuata kileo; wakishinda sana hata usiku wa manane mpaka [divai, NW] imewaka kama moto ndani yao! Ole wao walio hodari kunywa kileo chenye nguvu, watu waume wenye nguvu kuchanganya vileo.” Isaya analaumu nini? Je! si kunywa kupita kiasi, yaani, kunywa tangu “asubuhi na mapema” mpaka “usiku wa manane”?

Watumishi waaminifu wa Mungu​—kama Abrahamu, Isaka, na Yesu—wanaripotiwa kuwa wakinywa divai, kwa kiasi. (Mwanzo 14:18; 27:25; Luka 7:34) Biblia, pia inataja divai miongoni mwa baraka zinazokuja kutoka kwa Yehova. (Mwanzo 27:37; Kumbukumbu 11:14; Isaya 25:6-8) Biblia hata inaonyesha kwamba divai ikitumiwa kwa kiasi inaweza kuwa na matokeo yenye kunufaisha. Divai ‘inafurahisha mtu moyo wake,’ akasema mtunga zaburi. (Zaburi 104:15) Mtume Paulo alipendekeza kwa Timotheo hivi: “Usinywe maji [yaliyochafuliwa] tu, bali unywe divai kidogo kwa ajili ya tumbo lako, kwani unaugua mara kwa mara.”—1 Timoteo 5:23, HNWW.

Divai au Maji ya Zabibu?

Wengine wanatoa hoja kwamba “divai” inayosemwa juu yayo katika maandiko hayo ya Biblia ilikuwa maji ya zabibu ya kawaida. Hata hivyo, Cyclopedia ya McClintock na Strong, inatukumbusha sisi kwamba “Biblia haifanyi tofauti kati ya divai zenye kulevya na zisizolevya—haitaji kamwe au kudokeza tofauti kama hiyo.” Kupatana na hilo, katika Biblia “divai” inaonyeshwa kuwa kinywaji chenye kulevya na kinashirikishwa na “kinywaji chenye nguvu.”—Mwanzo 9:21; Luka 1:15, W; Kumbukumbu 14:26; Mithali 31:4, 6.

Kwa kupendeza, muujiza wa Yesu wa kwanza ulikuwa kugeuza maji kuwa divai. Simulizi la Biblia lasema hivi: “Naye mkuu wa meza [alipoonja] . . . divai, (wala asijue ilikotoka,. . . alimwita bwana arusi, akamwambia, Kila mtu kwanza huandaa divai iliyo njema; hata watu wakiisha kunywa sana ndipo huleta iliyo dhaifu; wewe umeiweka divai iliyo njema hata sasa.” (Yohana 2:9, 10) Ndiyo, “divai iliyo njema” aliyofanyiza Yesu ilikuwa divai halisi.

Kweli kweli, viongozi wa kidini wenye kujifanya waadilifu wa siku za Yesu walimchambua kwa kunywa divai pindi kwa pindi. Akasema Yesu: “Yohana Mbatizaji alikuja, hali mkate wala hanywi divai, nanyi mwasema, Ana pepo. Mwana wa Adamu amekuja, anakula na kunywa; nanyi mwasema, Tazama, mlafi huyu na mnywaji wa divai!” (Luka 7:33, 34) Kungekuwa na maana gani ya kutofautisha kati ya Yesu kunywa na Yohana kutokunywa ikiwa Yesu alikuwa anakunywa tu maji ya zabibu isiyo na kileo? Kumbuka, ilisemwa juu ya Yohana kwamba yeye hakupaswa ‘kunywa divai na kinywaji chenye nguvu hata kidogo.’—Luka 1:15, NW.

Kwa wazi, Yesu hakulaumu kunywa vinywaji vyenye kileo kwa kiasi. Katika siku zake kunywa divai kulikuwa sehemu ya mwadhimisho wa sikukuu ya Kupitwa.a Na divai halisi iliendelea kuwa sehemu ya Chakula cha Bwana cha Jioni, ambacho kilichukua mahali pa sikukuu ya Kupitwa.

Busara Inahitajiwa

Hivyo Biblia haikatazi kunywa vinywaji vyenye kileo. Katika visa vilivyo vingi, jambo la kunywa kileo chenye nguvu au la linahusu uamuzi wa kibinafsi. Hata hivyo Biblia inalaumu kwa nguvu ulevi, pamoja na ulafi: “Usiwe miongoni mwao wanywao [divai, NW]. . . walao nyama kwa pupa. Kwa maana mlevi na mlafi huingia umaskini.” (Mithali 23:20, 21) Hivyo, wote wapaswa waonyeshe kiasi na kujiweza. “Msiwe mkilewa divai, ambamo mna upotovu, bali endeleeni kujazwa roho.” Kumbuka, kujiweza ni mojapo matunda ya roho ya Mungu.—Waefeso 5:18, NW; Wagalatia 5:19-23.

Kweli kweli, si lazima mmoja alewe ndipo aingie katika matatizo kwa sababu ya kileo. Kijitabu kinachotolewa na Taasisi ya Kitaifa juu ya Matumizi Mabaya ya Dawa za Kulevya ya U.S. kinatukumbusha hivi: “Wakati mtu anapotumia kinywaji, kileo kinaingia katika mkondo wa damu kupitia mfumo wa kuyeyusha chakula na kinafikia ubongo kwa haraka. Kinaanza kupunguza sehemu za ubongo ambazo huongoza kufikiri na maono ya moyoni. Mtu huyo anahisi kutokuwa na vizuizi sana, akiwa huru zaidi.” Huku kuhisi “kutokuwa na vizuizi sana” kunaweza kumweka mtu katika hali ya kupatwa na hatari za maadili.

Hatari nyingine inakuwapo wakati wa kuendesha gari. Kulingana na makadirio fulani, katika United States pekee watu 25,000 wanauawa kila mwaka katika aksidenti zinazosababishwa na madereva walevi. Kwa wazi, wengi wanakadiria kidogo sana jinsi kileo kinavyopunguza sana kumbukumbu zao. Lakini Wakristo wanaona uhai kuwa zawadi kutoka kwa Yehova. (Zaburi 36:9) Je! ingepatana na oni hilo mtu akihatarisha uhai wake mwenyewe, na ule wa wengine, kwa kuendesha gari wakati kumbukumbu zake zimepunguzwa na kileo? Hivyo, Wakristo wengi wameamua kutogusa kileo hata kidogo wakati wanapoendesha gari.

Mkristo anahangaikia pia matokeo ya kunywa kileo kwake juu ya wengine. Pasipo shaka hii ndiyo sababu kwa nini waangalizi Wakristo, watumishi wa huduma, na wanawake wazee-wazee wote wanashauriwa wasijitoe wenyewe “kwa divai nyingi.” (1 Timotheo 3:2, 3, 8; Tito 2:2, 3, NW) Ingawa mtu mmoja huenda akawa na ile inayoonekana kuwa kadiri ya juu ya kustahimili vinywaji vyenye kulevya, apaswa kuwa mwangalifu awe na kiasi katika kunywa kwake ili asiwe na mavutano mabaya juu ya mtu mwingine; wala yeye hajaribu kulazimisha kileo kwa mtu ambaye hataki kunywa. Biblia inaendelea kusema: “Ni vema kutokula nyama wala kunywa divai wala kutenda neno lo lote ambalo kwa hilo ndugu yako hukwazwa.”​—Warumi 14:21.

Hali fulani huenda hata zikahitaji kuepuka kabisa kunywa kileo. Fikiria uchukuaji-mimba. Gazeti International Herald Tribune (chapa ya Paris) lilitaja uchunguzi mmoja uliofanywa kwenye Chuo Kikuu cha Karolina Kaskazini (U.S.A.) na likaripoti kwamba “Kisa kimoja cha kunywa sana mapema katika uchukuaji-mimba huenda kikatokeza uharibifu mbaya wa kimwili na kiakili kwa mtoto anayekua.” Wanawake wapaswa wafikirie kwa uzito hatari hizo ambazo huenda zikatokea kwa kunywa kileo wakati wa uchukuaji-mimba.

Wale wenye zoea la kuwa walevi au elekeo la kutokuwa na kiasi huenda pia wakaliona kuwa jambo bora kuacha kunywa kileo kabisa.b Vivyo hivyo huenda likawa jambo bora kuepuka kunywa kileo akiwapa mmoja ambaye ni mzoevu wa kileo au ambaye dhamiri yake hulaumu kunywa kileo. Na kunywa vinywaji vyenye kulevya kabla ya mikutano ya Kikristo au wakati wa kufanya kazi ya kuhubiri peupe lingekuwa jambo lisilofaa. Walawi wa nyakati za kale waliweka kiolezo kwa jambo hili katika kujiepusha na kileo walipokuwa wakitimiza wajibu wao hekaluni.​—Walawi 10:8-10.

Kwa kumalizia, sheria za nchi zapasa kuheshimiwa. Katika nchi fulani kileo kinakatazwa kabisa kabisa. Katika nyingine, kinaruhusiwa tu kwa watu wazima ambao wamepita kiwango fulani cha umri. Mkristo anatii maongozi hayo ya “mamlaka iliyo kuu.”—Warumi 13:1.

Bila shaka, kama wewe utakunywa kinywaji chenye kileo au la au utakunywa kingi au kidogo kadiri gani ni maamuzi ya kibinafsi. Mungu anatukuzwa wakati tunapotumia utambuzi na kwa moyo wa kupenda tunachagua mwendo wenye kiasi. Fuata, basi, mwendo huu wa hekima ili kwamba ‘ulapo, au unywapo, au utendapo neno lo lote,’ wewe ‘utafanya yote kwa utukufu wa Mungu.’​—1 Wakorintho 10:31.

[Maelezo ya Chini]

[Picha katika ukurasa wa 6]

Mkristo anaweza kuamua kuepuka kunywa vileo kwa ajili ya dhamiri ya mwingine