Maandiko Husema Nini Juu ya “Uungu wa Kristo”?

YESU KRISTO amekuwa na uvutano mkubwa sana wa kidini juu ya ainabinadamu. Ndivyo ilivyo kwa sababu mamilioni hudai kuwa wafuasi wake. Hata hivyo, si wote wanaokubaliana juu ya utambulisho wake.

Wengine wanaosema kwamba wanakubali mafundisho ya Yesu humwona kuwa Mwana wa Mungu, wala si akiwa Muumba mwenyewe. Wengine huamini “uungu wa Kristo” na hufikiri kwamba yeye ndiye Mungu hasa. Wao huamini kwamba Yesu alikuwako sikuzote na alikuwa zaidi ya binadamu alipokuwa duniani. Je! wao ni wenye usahihi juu ya hilo? Maandiko husema nini?

Kuwako kwa Yesu Kabla ya Kuwa Binadamu

Yesu alishuhudia kwamba alikuwako kabla ya kuwa binadamu. Alisema hivi: “Hakuna mtu aliyepaa mbinguni, ila yeye aliyeshuka kutoka mbinguni, yaani, Mwana wa Adamu.” (Yohana 3:13) Yesu alitaarifu hivi pia: “Mimi ndimi chakula chenye uzima kilichoshuka kutoka mbinguni; mtu akila chakula hiki, ataishi milele. Na chakula nitakachotoa mimi ni mwili wangu, kwa ajili ya uzima wa ulimwengu.”—Yohana 6:51.

Kwamba Yesu alikuwa hai kabla ya kuja duniani ni wazi kutokana na maneno yake haya: “Kabla Abrahamu hajazaliwa, mimi niko.” (Yohana 8:58, HNWW) Abrahamu aliishi kutoka 2018 hadi 1843 K.W.K., hali maisha ya Yesu ya kibinadamu yalianza kutoka 2 K.W.K. hadi 33 W.K. Kabla tu ya kifo chake, Yesu alisali hivi: “Baba, unitukuze mimi pamoja nawe, kwa utukufu ule niliokuwa nao pamoja nawe kabla ya ulimwengu kuwako.”—Yohana 17:5.

Wafuasi wa Yesu walitoa ushuhuda kama huo. Mtume Yohana aliandika hivi: “Hapo mwanzo kulikuwako Neno, naye Neno alikuwako kwa Mungu, naye Neno alikuwa Mungu [mungu, NW]. Vyote vilifanyika kwa huyo; wala pasipo yeye hakukufanyika cho chote kilichofanyika. . . . Naye Neno alifanyika mwili, akakaa kwetu; nasi tukauona utukufu wake, utukufu kama wa Mwana pekee atokaye kwa Baba; amejaa neema na kweli.” (Yohana 1:1, 3, 14) Naam, “Neno alifanyika mwili” akiwa binadamu Yesu Kristo.

Akitaja kuwako kwa Yesu kabla ya kuwa binadamu, mtume Paulo aliandika hivi: “Iweni na nia iyo hiyo ndani yenu ambayo ilikuwamo pia ndani ya Kristo Yesu; ambaye yeye mwanzo alikuwa yuna namna ya Mungu, naye hakuona kule [hakufikiria unyang’anyi, NW] kuwa sawa na Mungu kuwa ni kitu cha kushikamana nacho; bali alijifanya kuwa hana utukufu, akatwaa namna ya mtumwa, akawa ana mfano wa wanadamu.” (Wafilipi 2:5-7) Paulo alimwita Yesu “mzaliwa wa kwanza wa viumbe vyote. Kwa kuwa katika yeye vitu vyote viliumbwa.”—Wakolosai 1:13-16.

Hakuwa wa Kimungu Duniani

Maandiko huelewesha wazi kwamba Yesu alikuwa mwanadamu kamili tangu kuzaliwa kwake hadi kifo chake. Yohana hakusema kwamba Neno alikuwa amevalia mnofu tu. ‘Alifanyika mwili’ wala hakuwa nusu mnofu na nusu Mungu. Ikiwa Yesu angalikuwa binadamu na wa kimungu wakati ule ule, isingaliweza kusemwa kwamba alikuwa ‘amefanywa kidogo punde kuliko malaika.’—Waebrania 2:9; Zaburi 8:4, 5.

Ikiwa Yesu angalikuwa Mungu na binadamu pia alipokuwa duniani, ni kwa nini alisali kwa Yehova tena na tena? Paulo aliandika hivi: “Siku hizo za mwili wake, alimtolea yule, awezaye kumwokoa na kumtoa katika mauti, maombi na dua pamoja na kulia sana na machozi, akasikilizwa kwa jinsi alivyokuwa mcha Mungu.”—Waebrania 5:7.

Kwamba Yesu hakuwa nusu roho alipokuwa duniani inathibitishwa na taarifa ya Petro kwamba Kristo “aliuawa kimwili lakini akafanywa hai kiroho.” (1 Petro 3:18, HNWW) Ni kwa sababu tu Yesu alikuwa binadamu kamili ndiyo angaliweza kupatwa na lile linalowapata watu wasio wakamilifu na hivyo kuwa kuhani mkuu mwenye huruma. Paulo aliandika hivi: “Kwa kuwa hatuna kuhani mkuu asiyeweza kuchukuana nasi katika mambo yetu ya udhaifu; bali yeye alijaribiwa sawasawa na sisi katika mambo yote, bila kufanya dhambi.”—Waebrania 4:15.

Akiwa “Mwana-kondoo wa Mungu, aichukuaye dhambi ya ulimwengu,” Yesu “alijitoa mwenyewe kuwa ukombozi [unaolinganika, NW] kwa ajili ya wote.” (Yohana 1:29; 1 Timotheo 2:6) Katika njia hiyo, Yesu alinunua kile hasa kilichopotezwa na Adamu—uhai mkamilifu, wa milele wa kibinadamu. Kwa kuwa haki ya Mungu ilitaka ‘nafsi kwa nafsi,’ hivyo Yesu alihitaji kuwa vile Adamu alivyokuwa mwanzoni—binadamu mkamilifu, wala si Mungu-binadamu.—Kumbukumbu la Torati 19:21; 1 Wakorintho 15:22.

Usitoe Maana Isiyokusudiwa Kutoka kwa Biblia

Wale wanaosema kwamba Yesu alikuwa Mungu-binadamu hutumia maandiko mbalimbali kujaribu kuthibitisha kwamba yeye ni sehemu ya Utatu wa Jumuiya ya Wakristo, akiwa sawa na Mungu katika sifa, uwezo, utukufu, na muda wa kuishi. Lakini tunapochunguza maandiko hayo kwa uangalifu, tunapata kwamba wale wanaotoa hoja kwa ajili ya “uungu wa Kristo” huona mistari hiyo ikisema zaidi ya vile isemayo kwa kweli.

Wengine husema kwamba maandiko ya Biblia ambayo katika hayo Mungu hutumia kiwakilishi “sisi” humfanya Yesu (yule Neno) kabla ya kuwa binadamu, awe sawa na Yehova. Lakini utumizi wa kiwakilishi hicho haumaanishi kwamba Mungu alikuwa akisema na mtu mwenye usawa wake. Kwa vyovyote inadokeza kwamba miongoni mwa viumbe wa kimbingu, mmoja huwa na msimamo wenye upendeleo kuhusiana na Mungu. Kwa kweli, Yesu kabla ya kuwa binadamu alikuwa mshirika wa karibu sana wa Mungu, Mfanyakazi Stadi, na Msemaji.—Mwanzo 1:26; 11:7; Mithali 8:30, 31; Yohana 1:3.

Hali zilizoshirikishwa na ubatizo wa Yesu hazidokezi kwamba Mungu, Kristo, na roho takatifu wana cheo-sawa. Akiwa binadamu, Yesu alibatizwa ili kufananisha kujitoa kwake mwenyewe kwa Baba yake wa kimbingu. Katika pindi hiyo ‘mbingu zilimfunukia,’ na roho ya Mungu ikashuka, ikimjia Yesu kama hua. Pia, “kutoka mbinguni,” sauti ya Yehova ilisikika ikisema: “Huyu ni Mwanangu, mpendwa wangu, ninayependezwa naye.”—Mathayo 3:13-17.

Kwa hiyo, basi, Yesu alimaanisha nini alipowaambia wafuasi wake wabatize wanafunzi “kwa jina la Baba, na Mwana, na Roho Mtakatifu [roho takatifu, NW]”? (Mathayo 28:19, 20) Yesu hakumaanisha au kusema kwamba yeye, Baba yake, na roho takatifu walikuwa na cheo-sawa. Bali, wale wanaobatizwa humtambua Yehova kuwa Mtoaji-Uhai na Mungu Mweza Yote, ambaye kwake wanauweka wakfu uhai wao. Wanamkubali Yesu kuwa Mesiya na mmoja ambaye kupitia yeye Mungu aliandaa fidia kwa ajili ya ainabinadamu yenye kuamini. Na wanatambua kwamba roho takatifu ni kani ya utendaji ya Mungu, ambayo ni lazima wajitiishe kwayo. Hata hivyo, wataka kubatizwa kama hao hawapaswi kuwaona Yehova, Yesu, na roho takatifu kuwa mungu mmoja wa Utatu.

Lakini je, miujiza ya Yesu haithibitishi kwamba yeye alikuwa Mungu-binadamu? La, kwani Musa, Eliya, Elisha, mitume Petro na Paulo, na wengine walifanya miujiza bila kuwa Miungu-wanadamu. (Kutoka 14:15-31; 1 Wafalme 18:18-40; 2 Wafalme 4:17-37; Matendo 9:36-42; 19:11, 12) Kama wao, Yesu alikuwa binadamu aliyefanya miujiza kwa nguvu yenye kupewa na Mungu.—Luka 11:14-19.

Isaya alirejezea Yesu yule Mesiya kiunabii kuwa “Mungu mwenye nguvu.” (Isaya 9:6) Kwenye Isaya 10:21, nabii huyo huyo alisema juu ya Yehova kuwa “Mungu, aliye mwenye nguvu.” Wengine hujaribu kutumia mfanano huo wa maneno kuthibitisha kwamba Yesu ndiye Mungu. Lakini tunahitaji kuwa waangalifu tusitoe maana isiyokusudiwa katika mistari hii. Maneno ya Kiebrania yanayofasiriwa “Mungu mwenye nguvu” hayatumiwi kwa Yehova tu kama ilivyo pia na maneno “Mungu Mweza Yote.” (Mwanzo 17:1) Kwa kweli, kuna tofauti kati ya kuwa mwenye nguvu na kuwa mweza yote, bila mwingine mkuu zaidi.

Kulingana na Isaya 43:10, Yehova alisema hivi: “Kabla yangu hakuumbwa Mungu awaye yote, wala baada yangu mimi hatakuwapo mwingine.” Lakini maneno hayo hayathibitishi kwamba Yesu ni Mungu. Jambo ni kwamba Yehova hakuwa na mtangulizi, kwamba hakuna mungu yeyote aliyekuwako kabla yake, kwani yeye ni wa milele. Hakutakuwako mungu mwingine baada ya Yehova kwa sababu yeye atakuwako sikuzote naye hatakuwa na waandamizi akiwa Mwenye Enzi Kuu Mkuu Zaidi. Hata hivyo, Yehova alitokeza wengine ambao yeye mwenyewe aliwaita miungu, kama vile Maandiko huonyesha kwa kusema kuhusu wanadamu fulani: “Mimi nimesema, Ndinyi miungu, na wana wa Aliye juu, nyote pia. Lakini mtakufa kama wanadamu, mtaanguka kama mmoja wa wakuu”! (Zaburi 82:6, 7) Vivyo hivyo, Neno alikuwa mungu aliyeumbwa na Yehova, lakini hilo halikumfanya Yesu awe sawa na Mungu Mweza Yote kwa wakati wowote ule.

Cheo cha Yesu cha Kweli

Wale wanaodai kwamba Yehova alitwaa uhai wa kibinadamu akiwa Mungu-binadamu wapaswa kuona kwamba Biblia haidokezi hata kidogo kwamba Yesu alijiona mwenyewe kwa njia hiyo. Bali, inaonyesha kwa upatani kwamba Yesu amekuwa chini ya Baba yake sikuzote. Alipokuwa duniani, Yesu hakudai kamwe kuwa mwenye hali iliyo zaidi ya Mwana wa Mungu. Isitoshe, Kristo alisema hivi: “Baba ni mkuu kuliko mimi.”—Yohana 14:28.

Paulo alitofautisha kati ya Yehova na Yesu kwa kusema hivi: “Kwetu sisi Mungu ni mmoja tu, aliye Baba, ambaye vitu vyote vimetoka kwake, nasi tunaishi kwake; yuko na Bwana mmoja Yesu Kristo, ambaye kwake vitu vyote vimekuwapo, na sisi kwa yeye huyo.” (1 Wakorintho 8:6) Paulo alisema hivi pia: “Nanyi ni wa Kristo, na Kristo ni wa Mungu.” (1 Wakorintho 3:23) Kwa kweli, sawa na vile Wakristo ni wa Bwana wao Yesu Kristo, ndivyo alivyo kwa Kichwa chake, Yehova Mungu.

Akionyesha jambo lilo hilo, Paulo aliandika hivi: “Kichwa cha kila mwanamume ni Kristo, na kichwa cha mwanamke ni mwanamume, na kichwa cha Kristo ni Mungu.” (1 Wakorintho 11:3) Uhusiano huo kati ya Mungu na Kristo utaendelea, kwani baada ya Utawala wa Yesu wa Miaka Elfu Moja, ‘atampa Mungu Baba ufalme wake’ na “atatiishwa chini yake yeye aliyemtiishia vitu vyote, ili kwamba Mungu awe yote katika wote.”—1 Wakorintho 15:24, 28; Ufunuo 20:6.

Kuchunguza Maandiko Mengine

Kuhusu kuzaliwa kwa Yesu, Mathayo aliandika hivi: “Hayo yote yamekuwa, ili litimie neno lililonenwa na Bwana kwa ujumbe wa nabii [kwenye Isaya 7:14] akisema, Tazama, bikira atachukua mimba, naye atazaa mwana; nao watamwita jina lake Imanueli; yaani, Mungu pamoja nasi.” (Mathayo 1:22, 23) Yesu hakupewa jina la kibinafsi Imanueli, lakini daraka lake akiwa binadamu lilitimiza maana yalo. Kuwako kwa Yesu duniani akiwa Mbegu ya Kimesiya na Mrithi wa kiti cha enzi cha Daudi kulithibitishia waabudu wa Yehova kwamba Mungu alikuwa pamoja nao, kwenye upande wao, akiwategemeza katika shughuli zao.—Mwanzo 28:15; Kutoka 3:11, 12; Yoshua 1:5, 9; Zaburi 46:5-7; Yeremia 1:19.

Akiongea na Yesu aliyefufuliwa, mtume Tomaso alisema hivi kwa mshangao: “Bwana wangu na Mungu wangu!” (Yohana 20:28) Hilo na masimulizi mengineo ‘yameandikwa ili tupate kuamini ya kwamba Yesu ndiye Kristo, Mwana wa Mungu.’ Na Tomaso hakuwa akimpinga Yesu, aliyekuwa amewapelekea wanafunzi Wake ujumbe huu: “Ninapaa kwenda kwa . . . Mungu wangu naye ni Mungu wenu.” (Yohana 20:17, 30, 31) Kwa hiyo Tomaso hakufikiri kwamba Yesu alikuwa Mungu Mweza Yote. Huenda ikawa Tomaso alimwita Yesu “Mungu wangu” katika maana ya kuwa kwa Kristo “mungu,” ingawa si “Mungu wa pekee wa kweli.” (Yohana 1:1; 17:1-3) Au kwa kusema “Mungu wangu,” huenda ikawa Tomaso alikuwa akikiri Yesu kuwa Msemaji na Mwakilishi wa Mungu, sawa na vile wengine walivyosema na mjumbe wa kimalaika kana kwamba alikuwa Yehova.—Linganisha Mwanzo 18:1-5, 22-23; 31:11-13; 32:24-30; Waamuzi 2:1-5; 6:11-15; 13:20-22.

Kulingana na Biblia basi, Yesu alikuwako kabla ya kuwa binadamu akiwa Neno. Alipokuwa duniani, hakuwa Mungu-binadamu wa kimungu. Alikuwa binadamu kamili, lakini mkamilifu, kama Adamu alivyokuwa mwanzoni. Tangu kufufuka kwa Yesu, amekuwa roho aliyekwezwa asiyeweza kufa mwenye cheo kidogo kwa Mungu sikuzote. Kwa hiyo, ni wazi kwamba Maandiko hayaungi mkono wazo la “uungu wa Kristo.”

[Sanduku katika ukurasa wa 23]

Je! Malaika Humwabudu Yesu?

TAFSIRI fulani za Waebrania 1:6 husema hivi: “Malaika wote wa Mungu na wamwabudu [Yesu].” (King James Version; The Jerusalem Bible) Mtume Paulo yaonekana alinukuu Septuagint, ambayo husema kwenye Zaburi 97:7: “Mwabuduni [Mungu] enyi Malaika Wake wote.”—C. Thomson.

Neno la Kigiriki pro·sky·neʹo, linalofasiriwa “-abudu” kwenye Waebrania 1:6 linatumiwa kwenye Zaburi 97:7 katika Septuagint kutafsiri neno la Kiebrania sha·chahʹ, linalomaanisha “kuinama.” Hilo laweza kuwa tendo la heshima kwa wanadamu linalokubalika. (Mwanzo 23:7; 1 Samweli 24:8; 2 Wafalme 2:15) Au laweza kuhusika na ibada ya Mungu wa kweli au ile inayoelekezwa isivyofaa kwa miungu bandia.—Kutoka 23:24; 24:1; 34:14; Kumbukumbu la Torati 8:19.

Kwa kawaida pro·sky·neʹo anayopewa Yesu hulingana na kusujudia wafalme na wengine. (Linganisha Mathayo 2:2, 8; 8:2; 9:18; 15:25; 20:20 pamoja na 1 Samweli 25:23, 24; 2 Samweli 14:4-7; 1 Wafalme 1:16; 2 Wafalme 4:36, 37.) Mara nyingi ni wazi kwamba Yesu husujudiwa si akiwa Mungu bali akiwa “Mwana wa Mungu” au “Mwana wa binadamu” wa kimesiya.—Mathayo 14:32, 33; Luka 24:50-52; Yohana 9:35, 38, NW.

Waebrania 1:6 inahusika na cheo cha Yesu chini ya Mungu. (Wafilipi 2:9-11) Hapa tafsiri nyingine hufasiri pro·sky·neʹo kuwa “-pa . . . heshima kuu” (The New English Bible), “sujudia” (New World Translation), au “inama mbele ya” (An American Translation). Ikiwa mtu anapendelea fasiri “-abudu,” ibada ya jinsi hiyo ni ibada-husianifu, kwani Yesu alimwambia Shetani hivi: “Utamwabudu [namna ya pro·sky·neʹo] Bwana [Yehova, NW] Mungu wako na kumtumikia yeye peke yake.”—Mathayo 4:8-10, HNWW.

Ingawa Zaburi 97:7, inayosema juu ya kumwabudu Mungu, ilitumiwa kwa Kristo kwenye Waebrania 1:6, Paulo alikuwa ameonyesha kwamba Yesu aliyefufuliwa “ni mng’ao wa utukufu [wa Mungu] na chapa ya nafsi yake.” (Waebrania 1:1-3) Kwa hiyo ‘ibada’ yoyote ambayo malaika humtolea Mwana wa Mungu ni ibada-husianifu nayo huelekezwa kwa Yehova kupitia yeye.