Zoea Imani Yenye Msingi Wa Kweli

“Pasipo imani haiwezekani kumpendeza; kwa maana mtu amwendeaye Mungu lazima aamini kwamba yeye yuko, na kwamba huwapa thawabu wale wamtafutao [kwa bidii, “NW”].”—WAEBRANIA 11:6.

1, 2. Imani ya Adamu ilitiwaje katika mtihani, na tokeo likiwa nini?

IMANI yataka mengi zaidi ya kuamini kwamba Mungu yuko. Mwanadamu wa kwanza, Adamu, hakuwa na shaka juu ya kuwako kwa Yehova Mungu. Mungu alikuwa amewasiliana na Adamu, yaelekea sana kupitia Mwana wake, yule Neno. (Yohana 1:1-3; Wakolosai 1:15-17) Hata hivyo, Adamu alipoteza tazamio la uhai wa milele kwa sababu hakumtii Yehova wala kuzoea imani katika yeye.

² Furaha ya Adamu ya wakati ujao ilionekana kuhatarishwa wakati ambapo mke wake, Hawa, hakumtii Yehova. Naam, hata wazo lenyewe tu la kumpoteza mwanamke huyo liliitia imani ya mwanamume wa kwanza katika mtihani! Je! Mungu angeweza kutatua tatizo hilo kwa njia ya kumhakikishia Adamu furaha na hali njema yenye kuendelea? Kwa kujiunga na Hawa katika kuruka sheria, Adamu alionyesha kwamba kwa wazi yeye hakufikiri ingeweza kuwa hivyo. Alijaribu kutatua tatizo hilo kwa njia yake, kuliko kutafuta kwa bidii mwongozo wa kimungu. Kwa kutozoea imani katika Yehova, Adamu alileta kifo juu yake mwenyewe na wazao wake wote.—Warumi 5:12.

Imani Ni Nini?

 3. Fasili ya Biblia ya imani yatofautianaje na ile itolewayo na kamusi moja?

³ Kamusi moja hufasili imani kuwa “itikadi imara katika jambo fulani lisilo na uthibitisho.” Hata hivyo, Biblia hailiungi mkono kamwe wazo hilo bali hukazia kinyume chalo kabisa. Imani iko juu ya msingi wa mambo hakika, juu ya mambo halisi, juu ya kweli. Maandiko husema hivi: “Imani ni taraja lililohakikishwa la mambo yanayotumainiwa, wonyesho dhahiri wa mambo hakika ingawa hayaonwi.” (Waebrania 11:1, NW) Mtu mwenye imani ana uhakikisho wa kwamba kila kitu kilichoahidiwa na Mungu ni kama kimekwisha kutimizwa. Uthibitisho huo unaosadikisha wa mambo halisi yasiyoonwa ni thabiti sana hivi kwamba imani husemwa kuwa yalingana na ithibati hiyo.

 4. Kichapo kimoja cha marejezo chaungaje mkono fasili ya Kibiblia juu ya imani?

⁴ Katika New World Translation, namna ya kutendesha ya kitenzi cha Kiebrania ’a·manʹ nyakati fulani hufasiriwa “zoea imani.” Kulingana na Theological Wordbook of the Old Testament, “kwenye kiini cha maana ya shina lake lipo lile wazo la kuwa na uhakika . . . kinyume cha mawazo ya ki-siku-hizi kwamba imani ni kitu kiwezekanacho, ambacho chatumainiwa huenda kiwe cha kweli, lakini kisicho na uhakika.” Kichapo icho hicho chasema hivi: “Neno linalotoka kwa hilo ’āmēn ‘kwa uhakika’ huendelezwa hadi kuingizwa katika Agano Jipya katika neno amēn ambalo [ndilo] neno la Kiswahili ‘amin.’ Yesu alitumia neno hilo mara nyingi (Mt 5:18, 26, n.k.) kukazia uhakika wa jambo.” Neno lililofasiriwa “imani” katika Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo humaanisha pia itikadi katika jambo fulani lililo juu ya msingi imara wa uhakika au juu ya kweli.

 5. Neno la Kigiriki lililofasiriwa “taraja lililohakikishwa” kwenye Waebrania 11:1 lilitumiwaje katika hati za kale za kuendeshea shughuli, na hilo lina maana gani kwa Wakristo?

⁵ Neno la Kigiriki (hy·poʹsta·sis) lililofasiriwa “taraja lililohakikishwa” kwenye Waebrania 11:1 lilitumiwa sana-sana katika hati za kale za mafunjo zilizotumiwa kuendeshea shughuli, ili kutoa wazo la kitu chenye kuthibitisha kabisa ahadi ya kumiliki mali fulani wakati ujao. Wanachuo Moulton na Milligan wadokeza fasiri hii: “Imani ndiyo hati ya umiliki ya mambo yatumainiwayo.” (Vocabulary of the Greek Testament) Kwa wazi, ikiwa mtu ana hati ya umiliki wa mali, aweza kuwa na “taraja lililohakikishwa” kwamba siku fulani tumaini lake la kuipata litatimizwa.

 6. Ni nini maana ya neno la Kigiriki lililofasiriwa “wonyesho dhahiri” kwenye Waebrania 11:1?

⁶ Kwenye Waebrania 11:1, neno la Kigiriki lililotafsiriwa “wonyesho dhahiri” (eʹleg·khos) latokeza wazo la kutoa ithibati ya kuonyesha jambo fulani, hasa jambo fulani ambalo haliko kama vile lionekanavyo. Ithibati hakika au thabiti huelewesha wazi jambo ambalo halikutambuliwa vizuri hapo mbele, kwa njia hiyo ikikanusha jambo lisilokuwako kama vile ilivyoonekana. Hivyo basi katika Maandiko ya Kiebrania na ya Kigiriki pia, kwa vyovyote imani si “itikadi imara katika jambo fulani lisilo na uthibitisho.” Kinyume cha hivyo, kweli ndiyo msingi wa imani.

Iko Juu ya Kweli za Msingi

 7. Paulo na Daudi waelezaje juu ya wale wanaokana kuwako kwa Mungu?

⁷ Mtume Paulo alitaja kweli moja ya msingi alipoandika kwamba “mambo [ya Muumba] yasiyoonekana tangu kuumbwa ulimwengu yanaonekana, na kufahamika kwa kazi zake; yaani, uweza wake wa milele na Uungu wake; hata [wapinga kweli] wasiwe na udhuru.” (Warumi 1:20) Ndiyo, “mbingu zauhubiri utukufu wa Mungu,” na “dunia imejaa mali [zake].” (Zaburi 19:1; 104:24) Lakini namna gani ikiwa mtu hana nia ya kufikiria uthibitisho? Mtunga zaburi Daudi alisema hivi: “Mdhalimu kwa kiburi cha uso wake [“akiwa mfidhuli kama alivyo,” The New English Bible] asema, Hatapatiliza [“huwa hafanyi utafutaji,” NW]. Jumla ya mawazo yake ni, Hakuna Mungu.” (Zaburi 10:4; 14:1) Kwa sehemu, imani imetegemezwa juu ya ile kweli ya msingi kwamba Mungu yuko.

 8. Imani yaweza kuathiriwaje na maarifa ya kwamba Yehova anatumainika?

⁸ Si kwamba Yehova yuko tu na basi; ni mwenye kutumainika pia, nasi twaweza kutegemea ahadi zake. Yeye amesema hivi: “Hakika yangu kama vile [n]ilivyoazimia, ndivyo itakavyokuwa; na kama nilivyokusudia, ndivyo itakavyotokea.” (Isaya 14:24; 46:9, 10) Hayo si maneno yasiyo na maana. Kuna uthibitisho wazi kwamba mamia ya unabii ulioandikwa katika Neno la Mungu yametimizwa. Wakiwa na mwangazio huo wa ufahamu, wale wanaozoea imani waweza pia kuutambua utimizo unaoendelea sasa wa unabii mwingine mwingi wa Biblia. (Waefeso 1:18) Kwa kielelezo, wao wanaona utimizo wa “ishara” ya kuwapo kwa Yesu, kutia na kuhubiriwa kwa Ufalme uliosimamishwa ambako kumeongezewa mwendo, na pia mpanuko uliotabiriwa wa ibada ya kweli. (Mathayo 24:3-14; Isaya 2:2-4; 60:8, 22) Wao wajua kwamba karibuni mataifa watapaaza kilio cha “Amani na usalama!” na kwamba upesi baada ya hapo Mungu ‘ataleta kwenye angamizo wale wanaoangamiza dunia.’ (1 Wathesalonike 5:3; Ufunuo 11:18, NW) Ni baraka kama nini kuwa na imani yenye msingi wa kweli za kiunabii!

Tunda la Roho Takatifu

 9. Ni nini uhusiano kati ya imani na roho takatifu?

⁹ Kweli ambayo ndiyo msingi wa imani yapatikana katika Biblia, zao la roho takatifu ya Mungu. (2 Samweli 23:2; Zekaria 7:12; Marko 12:36) Basi, kwa kufaa imani haiwezi kuwako bila utendaji wa roho takatifu. Ndiyo sababu Paulo angeweza kuandika hivi: “Tunda la roho [latia ndani] . . . imani.” (Wagalatia 5:22, NW) Lakini wengi hukataa kweli ya kimungu, wakichafua maisha zao kwa tamaa za kimnofu na maoni yahuzunishayo roho ya Mungu. Hivyo, “si wote walio na imani,” kwa maana hawana msingi wa kuitegemeza ili waisitawishe.—2 Wathesalonike 3:2; Wagalatia 5:16-21; Waefeso 4:30.

10. Watumishi fulani wa mapema wa Yehova walionyeshaje kwamba walizoea imani?

¹⁰ Hata hivyo, kati ya wazao wa Adamu, watu fulani mmoja mmoja wamezoea imani. Waebrania sura ya 11 hutaja Abeli, Henoko, Noa, Abrahamu, Sara, Isaka, Yakobo, Yusufu, Musa, Rahabu, Gideoni, Baraka, Samsoni, Yeftha, Daudi, na Samweli, pamoja na watumishi wengi wa Yehova wasiotajwa majina, ambao ‘walishuhudiwa kwa sababu ya imani yao.’ Angalia lililotimizwa “kwa imani.” Ni kwa imani kwamba Abeli “alimtolea Mungu dhabihu” na Noa ‘akaunda safina.’ Kwa imani Abrahamu “aliitika [alitii, NW], atoke aende mahali pale atakapopapata kuwa urithi.” Na kwa imani, Musa “akatoka Misri.”—Waebrania 11:4, 7, 8, 27, 29, 39.

11. Matendo 5:32 yaonyesha nini juu ya watu ambao wanakuwa hawamtii Mungu?

¹¹ Kwa wazi, watumishi wote hao wa Yehova walifanya mengi zaidi ya kuitikadi tu kwamba Mungu yuko. Kwa kuzoea imani, walimtumaini kuwa Ndiye “huwapa thawabu wale wamtafutao [kwa bidii, NW].” (Waebrania 11:6) Walifanya mambo ambayo roho ya Mungu iliwaelekeza kuyafanya, wakitenda juu ya maarifa sahihi ya kweli iliyokuwako wakati huo, ingawa haba. Walitofautiana kama nini na Adamu, asiyetenda kwa imani yenye msingi wa kweli wala kupatana na mwelekezo wa roho takatifu. Wale wanaokuwa wakikosa kumtii Mungu hawaongozwi na roho yake.—Matendo 5:32.

12. (a) Abeli alikuwa na imani katika nini, naye alionyeshaje hilo? (b) Ijapokuwa imani yao, ni nini ambacho Mashahidi wa Yehova wa nyakati zilizotangulia Ukristo hawakupokea?

¹² Tofauti na baba yake, Adamu, Abeli mwenye kutii Mungu alikuwa na imani. Kwa wazi alijifunza kutoka kwa wazazi wake juu ya unabii wa kwanza kabisa uliopata kutamkwa: “Nami [Yehova Mungu] nitaweka uadui kati yako na huyo mwanamke, na kati ya uzao wako [mbegu yako, NW] na uzao wake [mbegu yake, NW]; huo utakuponda kichwa, na wewe utamponda kisigino.” (Mwanzo 3:15) Hivyo Mungu aliahidi kuharibu uovu na kurudisha uadilifu. Jinsi ahadi hiyo ingetimizwa, Abeli hakujua. Lakini imani yake kwamba Mungu ndiye Mpaji thawabu kwa wale wanaotafuta Yeye kwa bidii ilikuwa thabiti vya kutosha kumsukuma atoe dhabihu. Yaelekea alikuwa ameufikiria vya kutosha unabii huo na kuamini kwamba kumwagwa kwa damu kungehitajiwa kabisa ili kutimiza ahadi hiyo na kuinua ainabinadamu ifikie ukamilifu. Kwa hiyo, dhabihu ya Abeli ya mnyama ilifaa. Hata hivyo, wajapokuwa na imani yao, Abeli na mashahidi wengine wa Yehova wa kabla ya Ukristo “hawakuipokea ahadi [utimizo wa ahadi, NW].”—Waebrania 11:39.

Kukamilisha Imani

13. (a) Abrahamu na Daudi walijifunza nini juu ya utimizo wa ile ahadi? (b) Kwa nini yaweza kusemwa kwamba “kweli zilikuja kwa mkono wa Yesu Kristo”?

¹³ Pindi kwa pindi muda wote wa karne zilizopita, Mungu alifunua kweli ya ziada juu ya jinsi ahadi hiyo kuhusu ‘mbegu ya mwanamke’ ingetimizwa. Abrahamu aliambiwa hivi: “Katika uzao wako [mbegu yako, NW] mataifa yote ya dunia watajibarikia.” (Mwanzo 22:18) Baadaye, Mfalme Daudi aliambiwa kwamba Mbegu iliyoahidiwa ingekuja kupitia ukoo wake wa kifalme. Katika 29 W.K., Mbegu hiyo ilitokea ikiwa ni yule mtu Yesu Kristo. (Zaburi 89:3, 4; Mathayo 1:1; 3:16, 17) Kinyume cha Adamu asiye na imani, “Adamu wa mwisho,” Yesu Kristo, alikuwa kielelezo chema katika kuonyesha imani. (1 Wakorintho 15:45) Yeye aliishi maisha ya utumishi wa kujitoa kwa Yehova na akatimiza unabii mwingi wenye kumtabiri Mesiya. Hivyo Yesu alielewesha wazi zaidi ile kweli juu ya Mbegu iliyoahidiwa na akayafanya yawe halisi mambo yaliyotangulia kuonyeshwa kimbele na Sheria ya Kimusa. (Wakolosai 2:16, 17) Kwa hiyo ingeweza kusemwa kwamba “kweli zilikuja kwa mkono wa Yesu Kristo.”—Yohana 1:17.

14. Paulo aliwaonyeshaje Wagalatia kwamba imani ilikuwa imehusisha mambo mapya?

¹⁴ Sasa kwa kuwa ile kweli ilikuwa imekuja kupitia Yesu Kristo, kulikuwa na msingi uliopanuliwa ukubwa ili imani katika “ile ahadi” itegemezwe juu yao. Imani ilikuwa imeimarishwa zaidi, ikawa ni kama imehusisha mambo mapya. Kwa habari hiyo Paulo aliwaambia hivi Wakristo wapakwa-mafuta wenzi: “Andiko limeyafunga yote chini ya nguvu ya dhambi, makusudi hao waaminio wapewe ile ahadi kwa imani ya Yesu Kristo. Lakini kabla ya kuja ile imani tulikuwa tumewekwa chini ya sheria, tumefungwa mpaka ije ile imani itakayofunuliwa. Hivyo torati imekuwa kiongozi kutuleta kwa Kristo, ili tuhesabiwe haki kwa imani. Lakini, iwapo imani imekuja, hatupo tena chini ya kiongozi. Kwa kuwa ninyi nyote mmekuwa wana wa Mungu kwa njia ya imani katika Kristo Yesu.”—Wagalatia 3:22-26.

15. Imani ingeweza kukamilishwa jinsi gani tu?

¹⁵ Waisraeli walikuwa wamezoea imani katika mishughulikiano ya Mungu pamoja nao kupitia agano la Sheria. Lakini sasa imani hiyo ilihitaji kuongezewa ukubwa. Jinsi gani? Kwa kuzoea imani katika Yesu mpakwa-mafuta-kwa-roho ambaye Sheria ilikuwa imeundwa ili iwaongoze kwake. Ni kwa njia hiyo tu imani ya nyakati zilizotangulia Ukristo ingeweza kukamilishwa. Ilikuwa muhimu kama nini Wakristo hao wa mapema ‘wamtazame kwa mkazo sana Yesu, Wakili Mkuu na Mkamilishaji wa imani yao’! (Waebrania 12:2, NW) Kwa kweli, Wakristo wote wahitaji kufanya hivyo.

16. Roho takatifu ilikujaje kwa njia iliyoongezeka mkazo, na kwa nini?

¹⁶ Kwa sababu ya maarifa yaliyoongezeka ya ukweli wa kimungu na imani iliyokamilishwa yenye kutokana nayo, je! roho takatifu ingekuja pia kwa njia iliyoongezewa mkazo? Ndiyo. Kwenye Pentekoste 33 W.K., roho ya Mungu, yule msaidiaji aliyeahidiwa ambaye Yesu alikuwa amenena juu yake, ilimiminwa juu ya wanafunzi wake. (Yohana 14:26; Matendo 2:1-4) Wakati huo roho takatifu ilitenda kazi juu yao kwa njia mpya kabisa wakiwa ndugu wapakwa-mafuta wa Yesu. Imani yao, ambalo ni tunda la roho takatifu, iliimarishwa. Hiyo iliwaandaa kwa ile kazi kubwa sana ya kufanya wanafunzi ambayo ilikuwa mbele.—Mathayo 28:19, 20.

17. (a) Kweli imekujaje na imani imekamilishwaje tangu 1914? (b) Tuna uthibitisho gani wa roho takatifu ikiwa katika kitendo tangu 1919?

¹⁷ Imani iliwasili Yesu alipojitokeza akiwa Mfalme-Mkusudiwa miaka zaidi ya 1,900 ili-yopita. Lakini sasa kwa kuwa yeye ni Mfalme wa kimbingu anayetawala, msingi wetu wa kuwa na imani—kweli iliyofunuliwa—umeongezeka kwa kadiri kubwa ajabu, hivyo ukikamilisha imani yetu. Vivyo hivyo, utendaji wa roho takatifu umeongezewa mkazo. Kulikuwako uthibitisho wa wazi juu ya hilo katika 1919, wakati roho takatifu ilipowatia nguvu mpya watumishi wa Mungu waliojiweka wakfu wakatoka katika hali ya kukaribia kutotenda. (Ezekieli 37:1-14; Ufunuo 11:7-12) Ndipo msingi ulipowekwa kwa ajili ya paradiso ya kiroho, ambayo katika miongo ambayo imefuata imekuwa wazi zaidi na yenye utukufu zaidi mwaka kwa mwaka. Je! kungeweza kuwa na uthibitisho mkubwa kuliko huo wa roho takatifu ya Mungu ikitenda kazi?

Kwa Nini Tuchanganue Imani Yetu?

18. Wapelelezi Waisraeli walitofautianaje kwa habari ya imani?

¹⁸ Muda mfupi baada ya Waisraeli kukombolewa utumwani Misri, wanaume 12 walitumwa wakapeleleze bara la Kanaani. Hata hivyo, kumi kati yao walikosa imani, wakitilia shaka uwezo wa Yehova kutimiza ahadi yake ya kuwapa Israeli bara hilo. Walisukumwa na mwono wao, na mambo yenye kuonekana kimwili. Kati ya hao 12, ni Yoshua na Kalebu peke yao walioonyesha kwamba walitembea kwa imani, si kwa kuona. (Linganisha 2 Wakorintho 5:7.) Kwa sababu ya kuzoea imani, ni wao peke yao miongoni mwa wanaume hao walibaki hai kuingia katika lile Bara Lililoahidiwa.—Hesabu 13:1-33; 14:35-38.

19. Msingi wa kujengea imani ukoje na kina kirefu zaidi leo kuliko ulivyopata kuwa, na bado sisi twapaswa kufanya nini?

¹⁹ Leo, sisi tumesimama kwenye mipaka ya ulimwengu mpya wa Mungu wenye uadilifu. Ikiwa tutauingia, imani ni muhimu. La kufurahisha ni kwamba, msingi wa kweli wa kutegemezea imani hiyo umekuwa na kina kirefu kuliko nyakati zote zilizotangulia. Sisi tuna Neno zima la Mungu, kielelezo cha Yesu Kristo na wafuasi wake wapakwa-mafuta, twaungwa mkono na mamilioni ya ndugu na dada za kiroho, na tuna tegemezo la roho takatifu ya Mungu kwa kipimo kisicho na kifani. Hata hivyo, yatufaa tuchanganue imani yetu na kuchukua hatua za kuiimarisha maadamu twaweza kufanya hivyo.

20. Ni maswali gani ambayo ingefaa tujiulize?

²⁰ ‘Aaah, mimi naamini hii ndiyo kweli,’ huenda wewe ukasema. Lakini imani yako ni imara kadiri gani? Jiulize hivi: ‘Je! Ufalme wa kimbingu wa Yehova ni halisi kwangu kama vile serikali ya kibinadamu ilivyo? Je! mimi natambua na kuunga mkono kikamili tengenezo lionekanalo la Yehova na Baraza Linaloongoza la tengenezo hilo? Kwa macho ya imani, je! mimi naweza kuona kwamba sasa mataifa yanaelekezwa kwa mbinu za werevu yakaingie katika msimamo wa mwisho kwa ajili ya Har–Magedoni? Je! imani yangu yalinganika kwa upendelevu na ile ya “wingu kubwa la mashahidi” litajwalo katika Waebrania sura ya 11’?—Waebrania 12:1; Ufunuo 16:14-16.

21. Imani huwasukumaje wale walio nayo, nao hubarikiwaje? (Tia ndani maelezo kutoka kwenye sanduku katika ukurasa wa 13.)

²¹ Wale walio na imani ambayo msingi wayo ni kweli husukumwa kwenye kitendo. Dhabihu zao za sifa zinafurahisha Mungu, kama ile dhabihu yenye kukubalika iliyotolewa na Abeli. (Waebrania 13:15, 16) Kama Noa, mhubiri wa uadilifu aliyemtii Mungu, wao hufuatia mwendo wa uadilifu wakiwa wahubiri wa Ufalme. (Waebrania 11:7; 2 Petro 2:5) Kama Abrahamu, wale walio na imani ambayo msingi wayo ni kweli humtii Yehova kujapokuwa na hali zisizofaa na hata chini ya hali zilizo na majaribu sana. (Waebrania 11:17-19) Kama watumishi waaminifu wa Yehova wa nyakati za kale, wale walio na imani leo hubarikiwa sana na kutunzwa na Baba yao wa kimbingu mwenye upendo.—Mathayo 6:25-34; 1 Timotheo 6:6-10.

22. Imani yaweza kuimarishwaje?

²² Ikiwa wewe ni mtumishi wa Yehova lakini waona kwamba imani yako ni dhaifu kwa njia fulani, waweza kufanya nini? Imarisha imani yako kwa kujifunza Neno la Mungu kwa bidii nyendelevu na kuacha kinywa chako kibubujishe maji ya kweli yaujazayo moyo wako. (Mithali 18:4) Ikiwa imani yako haiimarishwi kwa ukawaida, huenda idhoofike, iwe isiyotenda, hata ife. (1 Timotheo 1:19; Yakobo 2:20, 25) Piga moyo konde kwamba hilo halitaipata imani yako. Mwombe sana Yehova akupe usaidizi, ukisali hivi: “Nisaidie mahali ambapo nahitaji imani!”—Marko 9:24, NW.

Majibu Yako Ni Nini?

◻ Imani ni nini?

◻ Kwa nini imani haiwezi kuwako bila kweli na roho takatifu?

◻ Yesu Kristo alipataje kuwa Mkamilishaji wa imani yetu?

◻ Kwa nini yatupasa tuchanganue imani yetu ni imara kadiri gani?

[Sanduku katika ukurasa wa 13]

WALE WALIO NA IMANI . . .

◻ Hunena juu ya Yehova.—2 Wakorintho 4:13.

◻ Hufanya kazi kama zile za Yesu.—Yohana 14:12.

◻ Ni vyanzo vya kitia-moyo kwa wengine.—Warumi 1:8, 11, 12.

◻ Huushinda ulimwengu.—1 Yohana 5:5.

◻ Hawana sababu ya kuhofu.—Isaya 28:16.

◻ Wako katika mstari wa kuelekea kupokea uhai wa milele.—Yohana 3:16.