Imani Hutusukuma Tutende!

“Nyinyi mwaona kwamba imani [ya Abrahamu] ilifanya kazi pamoja na kazi zake na kwa kazi zake imani yake ilikamilishwa.”—YAKOBO 2:22.

1, 2. Tutatendaje ikiwa tuna imani?

WATU wengi husema kwamba wana imani katika Mungu. Hata hivyo, imani yenye kudaiwa tu inakosa uhai kama maiti. “Imani ikiwa haina kazi, imekufa ndani yayo yenyewe,” akaandika mwanafunzi Yakobo. Pia alisema kwamba Abrahamu mwenye kumhofu Mungu alikuwa na imani ambayo “ilifanya kazi pamoja na kazi zake.” (Yakobo 2:17, 22) Maneno hayo yana umaana gani kwetu?

² Ikiwa tuna imani ya kweli, hatutaamini tu tusikiayo kwenye mikutano ya Kikristo. Tutatoa uthibitisho wa imani kwa sababu sisi ni Mashahidi wa Yehova walio watendaji. Ndiyo, imani itatuchochea kutumia Neno la Mungu maishani na kutusukuma tutende.

Upendeleo Haupatani na Imani

3, 4. Imani yapaswa iathirije jinsi tunavyowatendea wengine?

³ Ikiwa tuna imani ya kweli katika Mungu na Kristo, hatutaonyesha upendeleo. (Yakobo 2:1-4) Baadhi ya watu walioandikiwa na Yakobo hawakuwa wakionyesha kutopendelea ambako Wakristo wa kweli walipaswa kuonyesha. (Waroma 2:11) Kwa sababu hiyo, Yakobo auliza hivi: “Nyinyi hamshiki imani ya Bwana wetu Yesu Kristo, utukufu wetu, kwa matendo ya upendeleo, je, mnafanya hivyo?” Ikiwa tajiri asiyeamini mwenye pete za dhahabu na mavazi maridadi angekuja katika mkutano fulani na pia “maskini [asiyeamini] aliyevaa mavazi yenye uchafu wa kuchukiza,” wote wawili walipaswa kupokewa vema, lakini wenye mali walikuwa wakitolewa uangalifu wa pekee. Walipewa viti “mahali bora,” ilhali maskini wasioamini waliambiwa wasimame au kuketi sakafuni miguuni pa mtu fulani.

⁴ Yehova aliandaa dhabihu ya fidia ya Yesu Kristo kwa ajili ya matajiri na maskini vilevile. (2 Wakorintho 5:14) Kwa hiyo, ikiwa tungependelea matajiri, tungekuwa tukiacha imani ya Kristo, ‘aliyepata kuwa maskini ili tupate kuwa matajiri.’ (2 Wakorintho 8:9) Na tusihukumu watu kwa njia hiyo kamwe—tukiwa na nia mbaya ya kuwaheshimu binadamu. Mungu hana upendeleo, lakini tukionyesha upendeleo, tutakuwa “[tu]kitoa maamuzi maovu.” (Ayubu 34:19) Tukiwa na tamaa ya kumpendeza Mungu, kwa kweli hatutashindwa na kishawishi cha kuonyesha upendeleo au ‘kusifu kwa kustaajabia watu mashuhuri kwa ajili ya manufaa yetu wenyewe.’—Yuda 4, 16.

5. Ni nani ambao Mungu amechagua wawe “matajiri katika imani,” na walio matajiri kimwili hutendaje mara nyingi?

⁵ Yakobo atambulisha walio matajiri kikweli na ahimiza kwamba wote waonyeshwe upendo pasipo upendeleo. (Yakobo 2:5-9) ‘Mungu amechagua walio maskini wawe matajiri katika imani na warithi wa ule ufalme.’ Iko hivyo kwa sababu mara nyingi maskini huitikia zaidi habari njema. (1 Wakorintho 1:26-29) Wakiwa jamii, walio matajiri kimwili huwaonea wengine kuhusiana na madeni, mishahara, na mambo ya kisheria. Wao husema uovu juu ya Kristo na kutunyanyasa kwa sababu twalichukua jina lake. Lakini acheni liwe azimio letu kutii “sheria ya kifalme,” itutakayo tupende jirani—tukipenda tajiri na maskini vilevile. (Mambo ya Walawi 19:18; Mathayo 22:37-40) Kwa kuwa Mungu hutaka hilo, kuonyesha upendeleo ni “[ku]fanya dhambi.”

‘Rehema Huchachawa Juu ya Hukumu’

6. Tungekuwaje wakiukaji-sheria ikiwa hatungewashughulikia wengine kwa huruma?

⁶ Tukionyesha upendeleo bila rehema, sisi ni wakiukaji-sheria. (Yakobo 2:10-13) Kwa kuchukua hatua isiyo ya kweli kwa habari hii, twawa wakosaji dhidi ya sheria zote za Mungu. Waisraeli ambao hawakufanya uzinzi lakini walikuwa wezi walipata kuwa wakiukaji wa Sheria ya Musa. Tukiwa Wakristo, twahukumiwa kwa “sheria ya watu huru”—Israeli la kiroho katika agano jipya, lenye sheria yake mioyoni mwao.—Yeremia 31:31-33.

7. Kwa nini wale wanaoendelea kuonyesha upendeleo hawawezi kutarajia huruma kutoka kwa Mungu?

⁷ Tukidai kuwa na imani lakini tudumu katika kuonyesha upendeleo, tumo hatarini. Wasiopenda na wasio na rehema watapata hukumu yao bila rehema. (Mathayo 7:1, 2) Yakobo asema hivi: “Rehema huchachawa kwa shangwe ya ushindi juu ya hukumu.” Tukikubali mwongozo wa roho takatifu ya Yehova kwa kuonyesha rehema katika shughuli zetu zote, hatutalaumiwa tuhukumiwapo. Badala ya hivyo, tutapata rehema na hivyo hatutakataliwa.

Imani Hutokeza Kazi Nzuri

8. Mtu asemaye ana imani lakini akosa kazi ana hali gani?

⁸ Mbali na kutufanya tuwe wenye kupenda na wenye rehema, imani hutokeza kazi nyingine nzuri. (Yakobo 2:14-26) Bila shaka, imani ya kudai isiyo na kazi haitatuokoa. Ni kweli kwamba, hatuwezi kupata msimamo mwadilifu na Mungu kupitia kazi za Sheria. (Waroma 4:2-5) Yakobo anasema juu ya kazi zichochewazo na imani na upendo wala si mfumo fulani wa sheria. Ikiwa twasukumwa na sifa hizo, hatutaonyesha tu kwamba twamtakia mema mwabudu mwenzetu mwenye uhitaji. Tutampa msaada wa kimwili ndugu au dada mwenye njaa au asiye na mavazi. Yakobo auliza hivi: ‘Mkimwambia ndugu mwenye uhitaji: “Nenda kwa amani, fuliza kujipasha moto na kulishwa vizuri,” lakini nyinyi hamumpi mahitaji ya lazima ya mwili wake, ina manufaa gani?’ Hamna. (Ayubu 31:16-22) “Imani” hiyo haina uhai!

9. Ni nini huonyesha kwamba tuna imani?

⁹ Huenda tukawa twashirikiana na watu wa Mungu kwa kiasi fulani, lakini kazi za moyo mzima tu ndizo ziwezazo kutegemeza dai letu la kuwa na imani. Ni sawa ikiwa tumekinza fundisho la Utatu na kuamini kwamba kuna Mungu mmoja wa kweli. Lakini kuamini tu si imani. “Roho waovu waamini,” nao ‘hutetemeka sana’ kwa hofu kwa sababu uharibifu wawangoja. Ikiwa kwa kweli tuna imani, itatusukuma tutokeze kazi kama vile kuhubiri habari njema na kuandalia chakula na mavazi waamini wenzetu wenye uhitaji. Yakobo auliza hivi: “Je, wewe wajali kujua, Ewe binadamu mtupu [usiyejazwa ujuzi sahihi juu ya Mungu], kwamba imani bila kazi haina utendaji?” Ndiyo, imani hutaka tendo.

10. Kwa nini Abrahamu anaitwa “baba ya wote wale walio na imani”?

¹⁰ Imani ya Abrahamu mzee wa ukoo mwenye kumcha Mungu ilimsukuma atende. Akiwa “baba ya wote wale walio na imani,” “[ali]tangazwa kuwa mwadilifu kwazo kazi akiwa amekwisha kutoa Isaka mwana wake juu ya madhabahu.” (Waroma 4:11, 12; Mwanzo 22:1-14) Vipi ikiwa Abrahamu angalikosa imani kwamba Mungu angeweza kumfufua Isaka na kutimiza ahadi Yake ya mbegu kupitia kwake? Basi Abrahamu asingalijaribu kumtoa mwana wake. (Waebrania 11:19) Imani ya Abrahamu “ilikamilishwa,” au ilitimilizwa kwa kazi zake zenye utii. Kwa hiyo, “andiko [Mwanzo 15:6] likatimizwa lisemalo: ‘Abrahamu aliweka imani katika Yehova, na ilihesabiwa kwake kuwa uadilifu.’” Kazi za Abrahamu katika kujaribu kumtoa Isaka zilithibitisha tamko la Mungu la mapema zaidi kwamba Abrahamu alikuwa mwadilifu. Kwa kazi za imani, alionyesha kumpenda kwake Mungu akaja kuitwa “rafiki ya Yehova.”

11. Tuna uthibitisho gani wa imani katika kisa cha Rahabu?

¹¹ Abrahamu alithibitisha “kwamba mtu atatangazwa kuwa mwadilifu kwazo kazi, na si kwa imani pekee.” Hilo lilikuwa kweli pia kumhusu Rahabu, kahaba katika Yeriko. “[Ali]tangazwa pia kuwa mwadilifu kwazo kazi, akiisha kupokea wale wajumbe [Waisraeli] kwa ukaribishaji-wageni na kuwatoa nje kwa njia nyingine” hivi kwamba waliepuka kwa werevu adui zao Wakanaani. Kabla ya kukutana na wapelelezi Waisraeli, alimtambua Yehova kuwa Mungu wa kweli, na maneno yake yaliyofuata na kuacha kwake ukahaba kulitoa uthibitisho wa imani yake. (Yoshua 2:9-11; Waebrania 11:31) Baada ya kielelezo hiki cha pili cha imani iliyoonyeshwa kupitia kazi, Yakobo asema hivi: “Kwa kweli, kama vile mwili bila roho umekufa, ndivyo pia imani bila kuwa na kazi imekufa.” Mtu akiwa mfu, hamna kani, au “roho,” yenye kutendesha ndani yake, naye hatimizi chochote. Imani ya kudaiwa tu ni isiyo na uhai na isiyofaa kitu kama mwili mfu. Ingawa hivyo, tukiwa na imani, itatusukuma kwenye utendaji wa kimungu.

Udhibiti Ulimi Huo!

12. Wazee wapaswa kufanya nini kutanikoni?

¹² Kusema na kufundisha kwaweza pia kuandaa uthibitisho wa imani, lakini kuna uhitaji wa kujizuia. (Yakobo 3:1-4) Wakiwa walimu kutanikoni, wazee wana daraka zito na wajibu mkubwa wa kutoa hesabu kwa Mungu. Kwa sababu hiyo, wapaswa kuchunguza kwa unyenyekevu nia zao na sifa zao. Mbali na ujuzi na uwezo, wanaume hao lazima wanampenda sana Mungu na waamini wenzao. (Waroma 12:3, 16; 1 Wakorintho 13:3, 4) Lazima wazee wategemeze shauri lao juu ya Maandiko. Ikiwa mzee angekosea katika kufundisha kwake na hilo litokeze matatizo kwa wengine, angehukumiwa vibaya na Mungu kupitia Kristo. Kwa hiyo wazee wapaswa kuwa wanyenyekevu na wenye bidii ya kujifunza, wakishikamana sana kwa uaminifu na Neno la Mungu.

13. Kwa nini sisi hujikwaa katika neno?

¹³ Hata walimu bora—kwa hakika, sisi sote—“hujikwaa mara nyingi” kwa sababu ya kutokamilika. Mojawapo ya makosa yafanywayo mara nyingi zaidi na yawezayo kuleta hasara sana ni kujikwaa katika neno. Yakobo asema hivi: “Ikiwa yeyote hajikwai katika neno, huyu ni mtu mkamilifu, awezaye kuuongoza kwa hatamu mwili wake wote pia.” Tofauti na Yesu Kristo, hatuwezi kuudhibiti kikamili ulimi. Ikiwa tungeweza, tungeweza kudhibiti vile viungo vingine vya mwili wetu. Kwa vyovyote, hatamu au lijamu hufanya farasi waende tuwaelekezapo, na kwa kutumia mtambo mdogo wa usukani, hata mashua kubwa iendeshwayo kwa pepo kali yaweza kuongozwa kama mtu aliye kwenye usukani atakavyo.

14. Yakobo akaziaje uhitaji wa jitihada ili kuudhibiti ulimi?

¹⁴ Sisi sote lazima tukiri kwa unyoofu kwamba jitihada halisi yahitajiwa ili kuudhibiti ulimi. (Yakobo 3:5-12) Ikilinganishwa na farasi, hatamu ni ndogo; ndivyo na mtambo ulinganishwapo na merikebu. Nao ulinganishwapo na mwili wa binadamu, ulimi ni mdogo “na bado husema makubwa ya kujigamba.” Kwa kuwa Maandiko hujulisha wazi kwamba kujisifu humchukiza Mungu, na tutafute msaada wake ili tuepuke kufanya hivyo. (Zaburi 12:3, 4; 1 Wakorintho 4:7) Pia na tuuzuie ulimi wetu tuchokozekapo, tukikumbuka kwamba cheche tu huwasha msitu. Kama Yakobo aonyeshavyo, “ulimi ni moto” uwezao kusababisha madhara makubwa. (Mithali 18:21) Kwani, ulimi usiotawalika “umefanywa kuwa ulimwengu wa ukosefu wa uadilifu”! Kila kitabia kiovu cha ulimwengu huu usiomcha Mungu chashirikishwa na ulimi usiodhibitiwa. Huo wahusika katika mambo yenye kudhuru kama vile uchongezi na mafundisho yasiyo ya kweli. (Mambo ya Walawi 19:16; 2 Petro 2:1) Wafikirije? Je, imani yetu haipaswi kutusukuma tujitahidi kuudhibiti ulimi wetu?

15. Huenda ulimi usioongozwa kwa hatamu ukafanya dhara gani?

¹⁵ Ulimi usioongozwa kwa hatamu ‘hututia doa’ kabisa. Mathalani, tukipatikana tukisema uwongo kwa kurudia-rudia, twaweza kujulikana kuwa wawongo. Ingawa hivyo, ulimi usiotawalika ‘huliwashaje miali gurudumu la uhai wa asili’? Kwa kuufanya uhai uwe mzunguko unaoashiria mkwamo. Huenda kutaniko zima likakasirishwa na ulimi mmoja usiodhibitiwa. Yakobo ataja “Gehena,” lile Bonde la Hinomu. Mahali hapo palipotumiwa wakati mmoja ili kutoa watoto wakiwa dhabihu, pakawa mahali pa kutupa takataka za Yerusalemu na kuzichoma. (Yeremia 7:31) Kwa hiyo Gehena ni ishara ya uangamizo. Katika maana fulani, Gehena imeuazima ulimi usiotawalika nguvu yake yenye kuharibu. Tusipouongoza kwa hatamu ulimi wetu, huenda sisi wenyewe tukawa wahasiriwa wa moto ambao tumeuanzisha. (Mathayo 5:22) Huenda hata tukafukuzwa kutanikoni kwa sababu ya kutukana mtu.—1 Wakorintho 5:11-13.

16. Kwa sababu ya madhara yawezayo kufanywa na ulimi usiotawalika, twapaswa kufanya nini?

¹⁶ Kama vile huenda ikawa wajua kutokana na kusoma Neno la Mungu, Yehova aliagiza kwamba mwanadamu atiishe wanyama walioumbwa. (Mwanzo 1:28) Na aina zote za viumbe zimefugwa. Mathalani, vipanga waliozoezwa wametumiwa kuwinda. Huenda ‘vitambaazi’ atajavyo Yakobo vikatia ndani nyoka waongozwao na wazuzua nyoka. (Zaburi 58:4, 5) Mwanadamu aweza hata kuwaongoza nyangumi, lakini tukiwa wanadamu wenye dhambi hatuwezi kuufuga ulimi kikamili. Hata hivyo, twapaswa kuepuka kusema maneno yenye kutukana, yenye kuumiza, na ya kuchongea. Ulimi usiotawalika waweza kuwa chombo hatari chenye kujaa sumu yenye kuleta kifo. (Waroma 3:13) Kwa kusikitisha, ndimi za walimu wasio wa kweli ziliwageuza Wakristo fulani wa mapema kutoka kwa Mungu. Kwa hiyo acheni tusijiruhusu kushindwa na semi zenye sumu za uasi-imani, ziwe za kusemwa au kuandikwa.—1 Timotheo 1:18-20; 2 Petro 2:1-3.

17, 18. Ni kutopatana kupi kunakoonyeshwa kwenye Yakobo 3:9-12, nasi twapaswa kufanya nini katika kisa hiki?

¹⁷ Imani katika Mungu na tamaa ya kumpendeza zaweza kutulinda kutokana na uasi-imani na zaweza kutuzuia tusitumie ulimi kwa njia isiyopatana. Akirejezea kutopatana kwa wengine, Yakobo asema kwamba ‘kwa ulimi twabariki Baba yetu, Yehova, na kulaani wanadamu ambao wamekuja kuwako katika ufanani wa Mungu.’ (Mwanzo 1:26) Yehova ni Baba yetu katika maana ya kwamba “huwapa watu wote uhai na pumzi na vitu vyote.” (Matendo 17:24, 25) Yeye pia ni Baba ya Wakristo watiwa-mafuta katika maana ya kiroho. Sisi sote tuko “katika ufanani wa Mungu” kwa habari ya sifa za kiakili na kiadili, kutia na upendo, haki, na hekima ambazo hututofautisha na wanyama. Kwa hiyo, basi, twapaswa kutendaje ikiwa tuna imani katika Yehova?

¹⁸ Ikiwa tungewalaani wanadamu, hilo lingemaanisha kwamba tungesihi, au kuomba, uovu uwapate. Kwa kuwa sisi si manabii waliopuliziwa na Mungu ambao waliidhinishwa kuomba uovu umpate yeyote, usemi huo ungekuwa udhihirisho wa chuki ambayo ingefanya kumwabudu kwetu Mungu kuwe kazi bure. Haifai “kubariki na kulaani” kutoke katika kinywa kilekile. (Luka 6:27, 28; Waroma 12:14, 17-21; Yuda 9) Lingekuwa kosa kama nini kumwimbia Mungu sifa mikutanoni na baadaye kusema uovu juu ya waamini wenzetu! Maji matamu na machungu hayawezi kububujika kutoka bubujiko lilelile. Kama vile “mtini hauwezi kutokeza zeituni au mzabibu kutokeza tini,” maji yenye chumvi hayawezi kutokeza maji matamu. Ikiwa sisi tupaswao kusema yaliyo mema, twatamka maneno yenye kuumiza daima, kitu fulani ni chenye kosa kiroho. Ikiwa tumeangukia zoea hilo, acheni tusali tupate msaada wa Yehova ili kuacha kusema katika njia hiyo.—Zaburi 39:1.

Tenda kwa Hekima ya Kutoka Juu

19. Ikiwa twaongozwa na hekima ya kimbingu, huenda tukaathirije wengine?

¹⁹ Sisi sote twahitaji hekima ili kusema na kufanya mambo yawafaayo walio na imani. (Yakobo 3:13-18) Tukimhofu Mungu kwa staha, yeye hutupatia hekima ya kimbingu, uwezo wa kutumia ujuzi ifaavyo. (Mithali 9:10; Waebrania 5:14) Neno lake hutufundisha jinsi ya kuonyesha “upole ulio wa hekima.” Na kwa kuwa tu wapole, twaendeleza amani ya kikutaniko. (1 Wakorintho 8:1, 2) Wowote wajigambao kuwa walimu wakubwa wa waamini wenzao ‘wanasema uwongo dhidi ya kweli ya Kikristo,’ ilaumuyo majisifu yao. (Wagalatia 5:26) “Hekima” yao ni “ya kidunia”—yenye tabia ya wanadamu wenye dhambi waliotengwa na Mungu. Ni “ya kinyama,” ikiwa ni tokeo la mielekeo ya kimwili. Kwani, hata ni “ya roho waovu,” kwa kuwa roho waovu hujionea fahari! (1 Timotheo 3:6) Kwa hiyo acheni tutende kwa hekima na uvumilivu ili tusifanye chochote ili kutokeza mazingira ambamo ‘mambo maovu’ kama vile uchongezi na upendeleo yaweza kusitawi.

20. Ungefafanuaje hekima ya kimbingu?

²⁰ “Hekima ya kutoka juu kwanza kabisa ni safi kiadili,” ikitufanya kuwa safi kiadili na kiroho. (2 Wakorintho 7:11) Ni “yenye kufanya amani,” ikitusukuma tufuatie amani. (Waebrania 12:14) Hekima ya kimbingu hutufanya tuwe “[w]enye kukubali sababu,” si wenye kulazimisha kauli na wagumu kushughulika na watu. (Wafilipi 4:5) Hekima ya kutoka juu i “tayari kutii,” ikiendeleza utii kwa ufundishaji wa kimungu na kushirikiana na tengenezo la Yehova. (Waroma 6:17) Hekima ya kutoka juu pia hutufanya tuwe wenye rehema na wenye huruma. (Yuda 22, 23) Kwa kuwa imejaa “matunda mema,” huchochea kuhangaikia wengine na matendo yapatanayo na wema, uadilifu, na kweli. (Waefeso 5:9) Na tukiwa wafanya-amani, twaonea shangwe “tunda la uadilifu” ambalo husitawi chini ya hali zenye amani.

21. Kulingana na Yakobo 2:1–3:18, imani yetu katika Mungu yapaswa kutusukuma tutende nini?

²¹ Basi, kwa wazi imani hutusukuma tutende. Hutufanya tusipendelee, tuwe wenye rehema na watendaji katika kazi njema. Imani hutusaidia kuudhibiti ulimi na kutenda kwa hekima ya kimbingu. Lakini si hayo tu tuwezayo kujifunza kutokana na barua hiyo. Yakobo ana shauri zaidi liwezalo kutusaidia kujiendesha katika njia iwafaayo walio na imani katika Yehova.

Ungejibuje?

◻ Kuonyesha upendeleo kuna ubaya gani?

◻ Imani na kazi zahusianaje?

◻ Kwa nini ni jambo la maana sana kuudhibiti ulimi?

◻ Hekima ya kimbingu ikoje?