Maswali Kutoka kwa Wasomaji

Je, lingekuwa jambo lenye hekima kwa Mkristo kumwendea tabibu wa afya ya akili?

Ripoti kutoka nchi fulani zaonyesha kwamba kumekuwa na ongezeko katika magonjwa ya kihisia-moyo na ya akili katika “siku [hizi] za mwisho.” (2 Timotheo 3:1) Wakristo huhisi huruma yenye kina wakati waamini wenzao wanapoathiriwa, lakini wanatambua kwamba ni lazima kila mmoja ajiamulie mwenyewe kama atatafuta utibabu kwa ugonjwa wake na, ikiwa ndivyo, aina gani ya utibabu.a “Kila mtu atalichukua furushi lake mwenyewe.” (Wagalatia 6:5) Watu fulani, ingawa wanatatizwa sana na schizophrenia, maradhi ya bipolar, ugonjwa wa kushuka moyo sana, maradhi ya kupatwa na misukumo na mishurutisho ya kupita kiasi, hali ya kujikata viungo, na maradhi mengine yenye kusononesha, wameweza kwa kadiri fulani, kuishi maisha yaliyo ya kawaida baada ya kupata msaada ufaao wa kitiba.

Katika mahali fulani kutafuta matibabu ya akili kumekuwa jambo linalopendwa na wengi. Katika visa vingi mgonjwa hana maradhi mabaya ya akili lakini anaona vigumu kukabiliana na hali fulani maishani. Hata hivyo, Biblia ndiyo hutoa msaada wenye matokeo zaidi katika kushughulikia matatizo magumu ya maisha. (Zaburi 119:28, 143) Kupitia Biblia, Yehova huandaa hekima, uwezo wa kufikiri, na ujuzi wa kweli—mambo yanayotuimarisha kiakili na kihisia-moyo. (Mithali 2:1-11; Waebrania 13:6) Huenda nyakati nyingine watumishi waaminifu wa Mungu wakaeleza maoni yao kwa njia isiyo na maana kwa sababu ya matatizo mazito ya kindani. (Ayubu 6:2, 3) Yakobo 5:13-16 huwatia moyo hao kuwaita wazee ili wapate msaada na shauri. Huenda Mkristo akawa mgonjwa kiroho, au huenda akataabishwa na hali isiyoweza kubadilika au na mikazo yenye kulemea, au huenda akahisi kwamba yeye ni mhasiriwa wa udhalimu. (Mhubiri 7:7; Isaya 32:2; 2 Wakorintho 12:7-10) Mtu huyo aweza kupata msaada kwa wazee, ‘watakaompaka mafuta’—yaani, watampa kwa ustadi shauri la Biblia lenye kufariji—na pia ‘watamwombea.’ Tokeo likiwa nini? “Kule kuomba kwa imani kutamwokoa mgonjwa yule, na Bwana atamwinua [kutoka katika hali yake ya kukata tamaa au kuhisi kwake ameachwa na Mungu].”

Lakini, namna gani ikiwa kutaabika na kufadhaika kwa mtu akilini kwaendelea ujapokuwa msaada wenye ustadi wa wachungaji wa kiroho? Watu fulani katika hali hiyo wameamua kuchunguzwa mwili kikamili. (Linganisha Mithali 14:30; 16:24; 1 Wakorintho 12:26.) Tatizo la kimwili huenda likawa ndilo chanzo cha kule kutaabika kihisia-moyo au kiakili. Katika visa fulani kutibu tatizo la jinsi hiyo kumemponya yule aliyekuwa mgonjwa kihisia-moyo.b Ikiwa hakuna tatizo lolote la kimwili linalopatikana, akiombwa, huyo tabibu aweza kupendekeza utibabu wa afya ya akili. Basi ufanyeje sasa? Kama ilivyotaarifiwa, huo ni uamuzi ambao kila mtu mmoja-mmoja apaswa kujifanyia mwenyewe. Wengine hawapaswi kuchambua au kuhukumu.—Warumi 14:4.

Hata hivyo, lazima kuwe na hekima yenye kutumika na uangalifu ili kanuni za Biblia zisisahauliwe. (Mithali 3:21; Mhubiri 12:13) Katika kisa cha ugonjwa wa kimwili, wagonjwa wanakabiliwa na uchaguzi wa unamna-namna wa matibabu, kutoka matibabu ya kawaida hadi matibabu kama naturopathy (njia itumiayo vitu vya asili), acupuncture (njia ya kumchoma mtu kwa sindano ili kuondosha maumivu), na homeopathy (kutumia kiasi kidogo-kidogo cha madawa). Pia kuna matabibu mbalimbali wa afya ya akili. Miongoni mwao ni wale wachunguzao wagonjwa wa akili kwa kuchanganua mambo na wengineo, ambao huenda wakachungua sana historia ya kibinafsi ya mgonjwa ili kujaribu kupata sababu za mwenendo wake usio wa kawaida au za hisia-moyo zake zenye kuumiza. Matabibu wachunguzao mwenendo huenda wakajaribu kumsaidia mgonjwa ajifunze mienendo mipya. Matabibu fulani wa afya ya akili huamini kwamba magonjwa ya akili yaliyo mengi yapaswa kutibiwa kwa kutumia madawa.c Kulingana na ripoti fulani, wengine hupendekeza chakula na vitamini.

Wagonjwa na familia zao wapaswa kufikiria machaguo hayo kwa uangalifu. (Mithali 14:15) Kwa maana, Profesa Paul McHugh, mkurugenzi wa Idara ya Magonjwa ya Akili na Sayansi za Kimwenendo kwenye Chuo Kikuu cha Shule ya Matibabu ya Johns Hopkins, alisema kwamba utibabu wa afya ya akili ni “ustadi wa kitiba wa msingi. Si rahisi kupata uthibitisho kwa mapendekezo yao kwani unashughulikia maradhi ya sehemu ya maisha ya kibinadamu zenye utata mwingi sana—akili na mwenendo.” Hali hii huandaa fursa ya maoni ya kupita kiasi na upunjaji, na pia matibabu yenye nia njema ambayo huenda yakadhuru zaidi kuliko kusaidia.

Pia, yapaswa itajwe kwamba ingawa matabibu wa magonjwa ya akili na wasaikolojia wana digrii za kielimu, wengine wengi wasiohitimu hufanya kazi bila usimamizi wakiwa washauri au matabibu. Watu fulani wametumia fedha nyingi wakiwaendea watu hao wasiohitimu.

Hata kuna mambo ya kufikiriwa kwa habari ya tabibu aliyezoezwa na kuhitimu. Tunapochagua tabibu au mpasuaji, lazima tuwe na uhakika kwamba atastahi maoni yetu yenye msingi katika Biblia. Vivyo hivyo, lingekuwa jambo la hatari kumwendea tabibu wa afya ya akili ambaye hastahi maoni yetu ya kidini na ya kiadili. Wakristo wengi wanajitahidi sana, yajapokuwa matatizo ya kiakili na ya kihisia-moyo, kuwa na “mtazamo uleule wa akili aliokuwa nao Kristo Yesu.” (Warumi 15:5, NW) Wao wanahangaikia ifaavyo mitazamo ya mtu yeyote ambaye huenda akaathiri kufikiri kwao au mwenendo wao. Matabibu fulani huona vizuizi vyovyote vinavyowekwa na itikadi za Kimaandiko kutokuwa vya lazima na kuwa na uwezo wa kudhuru afya ya akili. Huenda wakakubali, au hata kupendekeza, mazoea yanayokatazwa katika Biblia, kama ugoni-jinsia-moja au ukosefu wa uaminifu katika ndoa.

Mawazo hayo yanatiwa ndani katika yale ambayo Paulo aliita “mashindano ya elimu iitwayo elimu kwa uongo.” (1 Timotheo 6:20) Yanapingana na kweli juu ya Kristo nayo ni sehemu ya “falsafa na udanganyo mtupu” wa ulimwengu huu. (Wakolosai 2:8) Kiwango cha Biblia ni wazi: “Hapana hekima, wala ufahamu, wala shauri, juu [“dhidi,” NW] ya BWANA.” (Mithali 21:30) Matabibu wa afya ya akili wanaosema “uovu ni wema, na kwamba wema ni uovu” ni “mashirika mabaya.” Badala ya kusaidia akili zisizo na usawaziko, wao ‘wataharibu mazoea yenye mafaa.’—Isaya 5:20; 1 Wakorintho 15:33, linganisha NW.

Kwa hiyo Mkristo anayehisi kwamba ni lazima amwendee stadi fulani wa afya ya akili apaswa kuchunguza sifa, mtazamo, na heshima ya huyo tabibu na tokeo liwezekanalo la kutumia utibabu wowote unaodokezwa. Ikiwa Mkristo anayetaabika hawezi kufanya hivyo mwenyewe, labda rafiki mkomavu wa karibu au mtu wa ukoo aweza kusaidia. Mkristo ambaye hana uhakika juu ya hekima ya utibabu hususa huenda akaona kwamba kuongea pamoja na wazee kutanikoni ni jambo lenye kusaidia—ingawa uamuzi wa mwisho ni wake mwenyewe (au wa wazazi wake, au uamuzi wa pamoja wa mume na mke).d

Sayansi yaweza kufanya mengi zaidi leo kupunguza kuteseka kuliko vile ilivyofanya katika wakati uliopita. Hata hivyo, kuna magonjwa mengi—ya kimwili na ya akili pia—ambayo kwa sasa hayatibiki na ni lazima yavumiliwe wakati wa mfumo huu wa mambo. (Yakobo 5:11) Kwa sasa “mtumwa mwaminifu mwenye akili,” wazee, na wengine wote kutanikoni wananyoosha mkono wenye huruma na utegemezo kwa walio wagonjwa. Na Yehova mwenyewe huwaimarisha ili wavumilie hadi wakati ule mtukufu ambapo magonjwa hayatakuwako tena.—Mathayo 24:45; Zaburi 41:1-3; Isaya 33:24.

[Maelezo ya Chini]