Nani Aliandika Biblia?

“BIBLIA imejaa mambo yanayojipinganisha,” wanadai watu wenye mashaka-mashaka. “Zaidi ya hilo, imejaa falsafa ya kibinadamu. Basi, ni jinsi gani mtu ye yote anaweza kukubali Biblia kuwa mwongozo wa maisha unaostahili kuitibariwa?”

Je! wewe unashiriki maoni hayo ya wenye mashaka-mashaka kwamba Biblia ni kitabu cha fikira za kibinadamu zilizo na makosa? Viongozi fulani wa kidini wameshiriki maoni hayo. Karl Barth, aliyekufa, ambaye alikuwa mwanatheolojia Mprotestanti wa Uswisi aliandika katika kitabu chake Kirchliche Dogmatik (Mifumo ya Itikadi za Kanisa); “Kwa sababu wao walikuwa ni manabii na mitume tu, wao wangeweza kufanya makosa katika kusema na katika kuandika.” Ni kweli, tofauti za mpangilio wa maneno zinaweza kupatikana katika masimulizi ya tukio fulani moja ambalo linazungumziwa na zaidi ya mwandikaji mmoja wa Biblia. Na taarifa zinaweza kupatikana ambazo, kwa juujuu, zinaonekana ni kama zinatofautiana kabisa na taarifa zinazopatikana mahali penginepo katika Biblia. Lakini je! kwa uhalisi hayo ni mambo yenye kujipinganisha? Je! Biblia ni zao la wanadamu tu? Kwa kweli, ni nani aliandika Biblia?

Jibu ni rahisi: “Wanadamu walisema kutoka kwa Mungu.” Lakini ni jinsi gani wao walijua mambo ya kusema na mambo ya kuandika? Yule mwanamume ambaye maneno yake yametajwa sasa hivi, yule mtume Simoni Petro, anaendelea kueleza kwamba wao walisema “wakati walichukuliwana roho takatifu.”—2 Petro 1:21, NW.

Kwa uhakika, Biblia inakazia tena na tena kwamba hiyo ni “neno la Mungu.” Katika ile mistari 176 ya Zaburi 119 peke yayo, jambo hili linagusiwa mara 176! Kile ambacho kinafanya hilo liwe jambo la umaana mkubwa ni kwamba waandikaji kwa kawaida wanapendezwa na kujulisha ya kwamba wao ndio wameandika kitabu fulani. Lakini wale wanaume ambao waliandika Biblia hawakupendezwa na jambo hilo. Heshima yote ilipasa kwenda kwa Mungu. Hicho kilikuwa kitabu chake, si chao.—1 Wathesalonike 2:13; 2 Samweli 23:2, NW.

“Walichukuliwa na Roho Takatifu”—Jinsi Gani?

Ni jinsi gani wanaume hao “walichukuliwa na roho takatifu”? Barua moja kwa yule Mkristo wa karne ya kwanza Timotheo, inaandaa jibu: “Andiko lote liliongozwa na Mungu.” “Liliongozwa na Mungu” hutafsiri lile neno la awali la Biblia la maandishi-asilia ya Kigiriki the·oʹpneu·stos, linalomaanisha, kwa kihalisi, ‘kupuliziwa pumzi ya Mungu.’ Mungu alitumia kani ya utendaji yake isiyoonekana—roho takatifu yake—‘kupumua’ mawazo yake ndani ya akili za wale waandikaji. Hivyo, Yehova Mungu ndiye Chanzo na Mtokezi wa Biblia. Fikira zake zilielekeza uandikaji huo sawasawa na vile msimamizi wa kazi anavyotumia sekretari kuandika barua kwa ajili yake.​—2 Timotheo 3:16, NW.

Pia, hili wazo la ujumla la ‘kupuliziwa pumzi ya Mungu’ linapata ulinganifu katika ule usemi wa Biblia “walichukuliwa na roho takatifu.” Jinsi gani hivyo? ‘Kuchukuliwa na’ ni maneno ambayo yanatumiwa katika Kigiriki kurejezelea kwenye meli ambazo zinasukumwa na upepo zifuatane nao katika mwendo fulani. (Linganisha Matendo 27:15, 17, NW.) Hivyo, kama vile upepo unavyovuma na kusukuma meli inayosafiri, ndivyo waandikaji wa Biblia walivyofikiri, wakasema, na kuandika wakiwa chini ya uvutano wa Mungu, wakichukuliwa na roho takatifu yake wakati yeye alipokuwa ‘akipulizia pumzi’ juu yao.

Wanaume Ambao Walitumiwa na Mungu Kuandika

Maelezo marefu ambayo sisi tunayo juu ya masimulizi ya kimaisha juu ya waandikaji wa Biblia ni machache. Mbali na kujifikiria wenyewe kuwa watu wa maana sana, sikuzote wao walijitahidi kuheshimu Mungu kwa kujiweka wenyewe katika mandhari-nyuma. Hata hivyo, sisi tunajua kwamba, wao walikuwa ni kutia ndani maafisa wa kiserikali, mahakimu, manabii, wafalme, wachungaji, wakulima, na wavuvi-samaki—wapata wanaume 40 kwa ujumla. Hivyo, Biblia, ingawa niujumbe kutoka kwa Mungu, ina nguvu za uvutio mchangamfu, wa namna-namna, na uandikaji wenye ladha ya kibinadamu.

Wengi wa waandikaji wa Biblia hawakujuana mmoja na mwenzake. Wao hata waliishi katika karne nyingi mbali-mbali, na walitofautiana kabisa katika maumbile yao ya hisia za moyoni na mambo waliyojionea maishani, na pia katika mandhari-nyuma za kijamii na kielimu. Hata hivyo, kama walikuwa vijana au wazee, uandikaji wao unaonyesha umoja kamili. Kufikia kipindi cha yapata miaka 1,600, wao waliandika mpaka kitabu kile kikamalizika mwishowe. Baada ya uchunguzi wa uangalifu, wewe utapata kwamba taarifa za Biblia zinaonyesha upatani wa kustaajabisha. Hivyo Biblia inatoa ushuhuda wa kuwa imetokana na akili ya Mtungaji mmoja, ingawa waandikaji wengi walitumiwa.

Je! jambo hilo halipasi kutusukuma sisi ‘kuangalia zaidi kuliko kawaida’ kitabu hiki kisicho cha kawaida, Biblia? Je! haitupasi sisi tuweze kufikia mkataa ule ule kama alivyofanya Petro, ambaye aliandika: “Yote haya yanathibitisha tu kwa ajili yetu ule ujumbe wa manabii, ambao , ingefaa ninyi mwelekeze uangalifu kwa huo, kwa sababu huo ni kama taa inayoangaza katika mahali penye giza-giza”?—Waebrania 2:1, NW; 2 Petro 1:19, The New English Bible.

Lakini sasa, namna gani lile dai la kwamba Biblia inajipinganisha yenyewe? Je! inafanya hivyo? Wewe unajibu jinsi gani?

[Sanduku katika ukurasa wa 4]

“Ni kitabu kiadhimu kama nini! Kwangu mimi jambo linaloshangaza zaidi ya mambo yaliyomo ni namna yacho ya kueleza mambo, ambapo lile neno lenye kueleza linafanya kitu kiwe kama kitu-asilia, kama mti, kama ua, kama bahari, kama nyota, kama mwanadamu mwenyewe. Kitabu hicho kinafanya vitu vionekane vikichipuka, vikitiririka, vikiangaza mwangaza, vikicheka, mtu hajui ni jinsi gani kinafanya hivyo, mtu hajui ni kwa sababu gani kinafanya hivyo, mtu anapata kila kitu kikiwa asilia kabisa. Kweli kweli hicho ni Neno la Mungu, kwa kutofautiana na vitabu vingine ambavyo vinashuhudiza kuwa vya hekima ya kibinadamu tu.”—Maelezo kuhusu Biblia kutoka kwa Heinrich Heine, mwandikaji mashairi na habari za majarida aliyekuwa Mjeremani wa karne ya 19.

[Picha katika ukurasa wa 4]

Kama vile ambavyo upepo unasukuma meli zinazosafiri, waandikaji wa Biblia ‘walichukuliwa na roho takatifu ya Mungu’