Je, Wajua?

Kwa nini watu husema “amina” mwishoni mwa sala?

Neno “amina,” katika Kiswahili na Kigiriki, limetoholewa kutokana na neno la Kiebrania ʼa·menʹ. Neno hilo ambalo wasikilizaji wa sala, kiapo, baraka, au laana husema pamoja linamaanisha “na iwe hivyo,” au “bila shaka.” Kusema hivyo huonyesha kwamba mtu anakubaliana na mambo yaliyotoka tu kusemwa. Kulingana na kitabu kimoja cha marejeo, “neno hilo linatoa wazo la uhakika, kutegemeka, kuaminika, na kutokuwa na shaka.” Katika nyakati za Biblia, mtu aliposema neno hilo baada ya kiapo au agano angekuwa anaonyesha anawajibika na hata anakubali madhara ya kutotimiza agano hilo.—Kumbukumbu la Torati 27:15-26.

Yesu alipohubiri na kufundisha, nyakati nyingine alianza kwa kutumia neno “amina.” Kwa kufanya hivyo, alikazia kwamba mambo ambayo alitaka kusema ni ya kuaminika kabisa. Katika visa hivyo, neno la Kigiriki a·menʹ linatafsiriwa “kwa kweli” au “kwa hakika.” (Mathayo 5:18; 6:2, 5) Alipotumia neno hilo mara mbili, kama ilivyo katika Injili yote ya Yohana, maneno ya Yesu yanatafsiriwa “kwa kweli kabisa.” (Yohana 1:51) Imesemwa kwamba njia hiyo ya Yesu ya kutumia neno amina ni ya pekee katika vitabu vitakatifu.

Katika Maandiko ya Kigiriki ya Kikristo, jina la cheo “Amina” linatumiwa kwa Yesu kuonyesha kwamba yeye ushahidi wake ni “mwaminifu na wa kweli.”—Ufunuo 3:14.

Urimu na Thumimu vilikuwa nini?

Inaonekana kwamba Urimu na Thumimu vilitumiwa katika Israeli la kale kutambua mapenzi ya Mungu juu ya mambo yaliyohusu taifa lote au viongozi wake. Kuhani mkuu ndiye aliyepewa vifaa hivyo na aliviweka katika kifuko cha “kifuani cha hukumu.” (Kutoka 28:15, 16, 30) Ingawa Maandiko hayafafanui kabisa vifaa hivyo au njia hususa vilivyotumiwa, masimulizi mbalimbali yanaonyesha kwamba vilitumiwa kama kura ambayo ingesema “ndiyo,” “hapana,” au hakuna jibu lolote kutoka kwa Mungu.

Mfano mmoja wa jinsi vilivyotumiwa unaonekana wakati Daudi alipomwambia Abiathari amletee efodi ya kuhani mkuu iliyokuwa na Urimu na Thumimu. Daudi alimwuliza Yehova maswali mawili: ‘Je, Sauli atanikimbiza?’ na ‘Je, wenye mashamba wa Keila watanitia mkononi mwake?’ Maswali yote yalijibiwa ndiyo na hivyo kumwezesha Daudi afanye maamuzi yanayofaa.—1 Samweli 23:6-12.

Hapo awali, Mfalme Sauli alitumia Urimu na Thumimu ili kujua, kwanza, ikiwa watu ndio walikuwa na hatia au ni yeye na mwanaye Yonathani. Pili, vilitumiwa ili kujua ikiwa yeye au mwanaye ndiye aliyekuwa na hatia. (1 Samweli 14:40-42) Baadaye Sauli alipopoteza kibali cha Mungu, hakupewa tena mwongozo na Mungu “ama kwa ndoto ama kwa Urimu ama kwa manabii.”—1 Samweli 28:6.

Kulingana na mapokeo ya Wayahudi, matumizi ya Urimu na Thumimu yalikwisha hekalu la Yehova lilipoharibiwa katika mwaka wa 607 K.W.K.

[Picha katika ukurasa wa 27]

“Amina,” Ufunuo 3:14. Kodeksi ya Aleksandria, karne ya 5 W.K.