Uwe Mwenye Shukrani—Ufalme wa Kimesiya wa Yehova Watawala

“Tunakushukuru wewe, Bwana [Yehova, NW] Mungu Mwenyezi, uliyeko na uliyekuwako, kwa sababu umeutwaa uweza wako ulio mkuu, na kumiliki.”—UFUNUO 11:17, NW.

1. Msimamizi wa Watch Tower Society alitaarifu nini baada ya ziara yake ya Ulaya katika 1911?

MAPEMA katika 1911, msimamizi wa Watch Tower Society, C. T. Russell, alitoa mfululizo wa hotuba za Biblia katika majiji makubwa ya Ulaya. Akieleza juu ya ziara hiyo, Russell aliandika yanayofuata katika The Watch Tower, Mei 15, 1911: “Tulishangaa kupata mathibitisho mengi sana ya ufanisi kila mahali . . . Wasomaji wetu wajua kwamba kwa miaka kadhaa sisi tumekuwa tukitarajia Enzi hii imalizike kwa wakati mbaya sana wa taabu, nasi twatarajia ufoke kwa ghafula na kani nyingi si muda mrefu baada ya Oktoba, 1914, ambayo, kufikia hapo kwa kadiri tuwezavyo kuyaelewa Maandiko, ndiyo tarehe ambayo Nyakati za Wasio Wayahudi—mwazimo [mkopesho] wa tawala za dunia kwa Wasio Wayahudi—utamalizika; kwa hiyo, hapo utawadia wakati wa ufalme wa Mesiya kuanza kutumia mamlaka.” Je! tarajio hili lilitimizwa?

2. Amani ilivunjwavunjwa jinsi gani katika 1914, na kwa matokeo gani yenye kuhuzunisha?

² Wakati wa nusu ya kwanza ya 1914, ulimwengu ulionekana salama salimini bila vita. Lakini kwa ghafula amani ikavunjwavunjwa alipouawa mrithi wa kiti cha ufalme cha Austria na Mserbia mmoja siku ya Juni 28, 1914. Muda si muda Austria-Hangari wakajulisha rasmi kufanya vita dhidi ya Serbia. Urusi ilijiunga na Serbia, hivyo basi Ujeremani ikajulisha rasmi kufanya vita dhidi ya Urusi siku ya Agosti 1. Halafu Ujeremani ikajulisha rasmi kufanya vita dhidi ya Ufaransa siku ya Agosti 3; Uingereza dhidi ya Ujeremani siku ya Agosti 4; Montenegro dhidi ya Austria-Hangari siku ya Agosti 7; Japani dhidi ya Ujeremani siku ya Agosti 23; Austria-Hangari dhidi ya Ubelgiji siku ya Agosti 28. Wengi waliamini kwamba vita hiyo ingeisha upesi. Badala ya hivyo, iliongezeka ikawa vita iliyo mbaya zaidi katika historia kufikia wakati huo, kukiwa na nchi 19 zaidi zenye kujiunga upande huu au huu katika mwogodamu wa kimataifa wenye hasara ya uhai wa wanajeshi na raia zaidi ya 13,000,000, kukiwa na 21,000,000 wenye kulemazwa na kujeruhiwa.

3, 4. Kulitendeka nini kwenye makao makuu ya Sosaiti siku ya asubuhi ya Ijumaa, Oktoba 2, 1914?

³ Asubuhi ya Ijumaa, Oktoba 2, 1914, Russell aliwatangazia wafanya kazi wa makao makuu ya Watch Tower Society katika Brooklyn, New York hivi: “Nyakati za Wasio Wayahudi zimeisha; siku ya wafalme wao imeisha.” Hilo lilipokewa kwa makofi yenye idili na familia ya huko Betheli, “nyumba ya Mungu.”

⁴ C. T. Russell na washirika wake walikuwa na haki gani ya kuwa wenye shangwe sana asubuhi hiyo ya Oktoba? Maneno “Nyakati za Wasio Wayahudi” yatoka wapi kwa asili? Kuna uthibitisho gani kwamba Nyakati za Wasio Wayahudi ziliisha katika Oktoba 1914? Na hilo lapasa kukuathirije?

Yerusalemu na Nyakati za Wasio Wayahudi

5. Maneno “Nyakati za Wasio Wayahudi” yatoka wapi kwa asili?

⁵ Maneno “Nyakati za Wasio Wayahudi,” au “nyakati zilizowekwa za mataifa,” yatokana na unabii mkubwa wa Yesu kuhusu uharibifu wa Yerusalemu. (Luka 21:5-36, King James Version) Siku mbili kabla ya kuutoa, Yesu alijitokeza mwenyewe kwa wakaaji wa Yerusalemu akiwa Mesiya wao. Alipokuwa akipita kwa kupanda juu ya punda kuelekea jiji hilo, umati wa Wayahudi walipaaza sauti kwa shangwe ya ushindi, kama vile Zekaria 9:9 ilivyotabiri. “Ndiye mbarikiwa Mfalme ajaye kwa jina la Bwana [Yehova, NW],” wakainua sauti.—Luka 19:28-40.

6, 7. Ni hatia-damu gani mbaya sana ambayo Wayudea wa karne ya kwanza walileta juu yao wenyewe, na kwa matokeo gani?

⁶ Lakini Yesu alijua kwamba muda si muda maoni ya peupe yangeelekezwa dhidi yake kwa sababu ya chuki ya uuaji ya viongozi wa kidini wa Yerusalemu wakiwa chini ya uvutano wa baba yao, Ibilisi. (Mwanzo 3:15; Yohana 8:44) Muda mfupi baada ya hapo, siku ya Nisani 14, umati wa Wayahudi walifanya zahama kuomba Yesu auawe. “Damu yake na iwe juu yetu, na juu ya watoto wetu,” wakampaazia sauti gavana Mroma asiyetaka kusikia. (Mathayo 27:24, 25) Badala ya kumpokea Yesu kuwa Mfalme wa Kimesiya, wakuu wa makuhani walijulisha rasmi hivi: “Sisi hatuna mfalme ila Kaisari.” (Yohana 19:15) Ndipo Mesiya wa kweli akagongelewa misumari kwenye mti wa mateso ili afe, akiisha kushtakiwa kwa ubandia kuwa mfitini-serikali dhidi ya Roma na mkufuru dhidi ya Mungu wa Wayahudi.—Marko 14:61-64; Luka 23:2; Yohana 18:36; 19:7.

⁷ Hasira kuu ya kimungu hakika ingekuja juu ya wakaaji wa Yudea kwa sababu ya hatia-damu yao iliyo mbaya kabisa. Yerusalemu, pamoja na hekalu lalo lenye utukufu, halingeweza tena kuitwa “jiji la yule Mfalme mkubwa,” Yehova. (Mathayo 5:35, NW; Luka 13:33-35, UV) Siku kadhaa kabla ya kifo cha Yesu, wanafunzi wake walisema kwa kuvutiwa na majengo ya hekalu la jiji hilo. Kwa kujibu, Yesu alitabiri hivi: “Haya mnayoyatazama, siku zitakuja ambapo halitasalia jiwe juu ya jiwe ambalo halitabomoshwa.”—Luka 21:5, 6.

8. Yesu alipotoa “ishara” ya matukio yenye kuongoza kwenye uharibifu wa Yerusalemu, ni nini zaidi kilichohusika?

⁸ Wanafunzi wa Yesu waliuliza hivi kwa mshangao: “Mwalimu, mambo hayo yatakuwa lini? nayo ni nini ishara ya kuwa mambo hayo ya karibu kutukia?” (Luka 21:7) Kwa kujibu Yesu alitabiri kwa usahihi matukio yaliyoongoza hadi kwenye uharibifu wa Yerusalemu, naye akaongezea kifungu hiki cha maana: “Yerusalemu litakanyagiwa chini na Wasio Wayahudi, mpaka nyakati za Wasio Wayahudi zitimizwe.” (Luka 21:8-24, KJ) Hivyo Yesu alielekeza mbele kwenye kitu fulani zaidi ya uharibifu wa Yerusalemu—kitu fulani ambacho ilikuwa lazima kingoje “mpaka nyakati za Wasio Wayahudi zitimizwe.” Kwa kurejezea ile “ishara,” Yesu alisema hivi: “Mwonapo mambo hayo yanaanza kutokea, tambueni ya kwamba ufalme wa Mungu u karibu.” (Luka 21:31) Kwa hiyo, ile ishara ingekuwa na utimizo wa mara mbili. Utimizo wa kwanza, au wa kadiri ndogo, ungeonyesha kwamba ‘uharibifu wa Yerusalemu umekaribia.’ (Luka 21:20) Utimizo wa pili, ulio mkubwa zaidi, ungekuja wakati ambapo Nyakati za Wasio Wayahudi zingekuwa zimeisha, nao ungeonyesha kwamba “ufalme wa Mungu u karibu.”—Linganisha Mathayo 24:3.

Mahali pa Yerusalemu la Kidunia Pachukuliwa

na Jiji Bora

9. Ni lini Yerusalemu la kidunia lilipopoteza hadhi yenye upendeleo, na mahali palo pamechukuliwa na nini?

⁹ Kwa kusema “Yerusalemu utakanyagwa na Mataifa, hata majira ya Mataifa yatakapotimia,” je! Yesu alikuwa akidokeza kwamba lile jiji la kidunia lingerudishwa hatimaye kwenye upendeleo wa kimungu? Sivyo. Baada ya kuuawa kwa Mwana mpendwa wa Mungu, Yerusalemu la kidunia lilipoteza milele hadhi yalo maalumu na mahali palo pamechukuliwa na “jiji [bora] la Mungu aliye hai, Yerusalemu la kimbingu.”—Waebrania 12:22, NW; Mathayo 23:37, 38; 27:50, 51, UV.

10. Ni nini chamaanishwa na maneno “Yerusalemu la kimbingu”?

¹⁰ Maneno “Yerusalemu la kimbingu” yatu-miwa katika Biblia kueleza ule Ufalme wa kimbingu usioweza kuharibiwa ambako Wakristo wapakwa-mafuta wameitwa.a (Waebrania 11:10; 12:22, 28) Mtume Paulo alipoandika hilo, jiji la kidunia pamoja na hekalu lalo lilikuwa lingali lasifiwa sana na Wayahudi. Hivyo, Paulo aliwakumbusha Wakristo Waebrania kwamba “sisi hatuna hapa jiji ambalo laendelea, bali tunatafuta kwa bidii lile moja lijalo.”—Waebrania 13:14, NW.

Kwa Nini Likaitwa Yerusalemu la Kimbingu

11. Mpaka Yerusalemu la kidunia lilipopoteza upendeleo wa Yehova, liliwakilisha nini?

¹¹ Kwa muda mrefu Yerusalemu lilikuwa mji mkuu wa taifa la Israeli, ambalo wafalme walo walisemwa kuwa ‘waliketi juu ya kiti cha ufalme cha Yehova.’ (1 Nyakati 29:23, NW) Pia, Yehova alifanya agano pamoja na Daudi kwamba umaliki ungebaki katika familia yake milele. Sawa na vile miji mikuu ya ki-siku-hizi, kama Washington, Moscow, Canberra, na Pretoria, hutumiwa kutambulisha serikali zayo mbalimbali, ndivyo Yerusalemu litumiwavyo katika Biblia kuwakilisha ufalme wa Kidaudi.—2 Samweli 7:16; Luka 1:32.

12. Mtajo “Nyakati za Wasio Wayahudi” yapasa kutumiwaje?

¹² Ufalme wa Daudi ulikuwa na utawala wenye hadi, ukifika kwenye mipaka iliyofafanuliwa na Mungu ya Israeli ya kale tu. Kwa hiyo Yerusalemu la kidunia lilikuwa kifananishi tu cha Ufalme halisi wa Kimesiya ambao ungetawala kutoka mbinguni na kuwa na dunia nzima ikiwa eneo lao. (Zaburi 2:2, 7, 8; Danieli 7:13, 14; 2 Timotheo 4:18) Hivyo, kitabu The Time Is At Hand, kilichochapishwa na Watch Tower Society katika 1889, kilitaarifu wazi hivi: “Mtajo ‘Nyakati za Wasio Wayahudi’ ulitumiwa na Bwana wetu kuhusu kile kipindi cha mkatizo wa historia ya dunia kati ya kuondolewa kwa Ufalme wa ufananishi wa Mungu, ule Ufalme wa Israeli (Eze. 21:25-27), na utangulizo na usimamisho wa kifananishwa chao, ule Ufalme wa kweli wa Mungu.”

Nyakati za Wasio Wayahudi—Zina Urefu Gani?

13. Nyakati za Wasio Wayahudi zilianza lini, na kwa nini wewe wajibu hivyo?

¹³ Ufalme wa Mungu ulio kifananishi ulipinduliwa na Nebukadreza mfalme Mbabuloni katika 607 K.W.K. Kufikia mwezi wa saba wa Kiyahudi, karibu na katikati ya Oktoba, bara lilikaa ukiwa.b (2 Wafalme 25:8, 9, 22, 25, 26) Kwa uthibitisho wa kwamba hilo lilitendeka kwa ruhusa ya kimungu, Yehova Mungu alimpa Nebukadreza ndoto. Ilihusisha mti uliokatwa na kuruhusiwa ukue tena baada ya kipindi cha “nyakati saba.” Ndoto hiyo ilipata utimizo wa kwanza wakati Nebukadreza aliporudishwa kwenye kiti chake cha ufalme baada ya ukichaa wa muda.—Danieli 4:10-17, 28-36.

14. Ni nini lililokuwa wazo kuu la ndoto ya Nebukadreza?

¹⁴ Hata hivyo, kichwa cha habari za ndoto ya Nebukadreza chaonyesha kwamba utimizo wayo mkuu ulihusisha ufalme wa Mungu ulio kifananishi, ambao mfalme huyo Asiye Myahudi alikuwa ameruhusiwa ‘kuukata.’ Ndoto hiyo ilimalizika kwa hii taarifa ya kusudi: “Kusudi walio hai wapate kujua ya kuwa Aliye juu anatawala katika ufalme wa wanadamu, naye humpa amtakaye, tena humtawaza juu yake aliye mnyonge [wa ainabinadamu, NW].”—Danieli 4:17.

15. Yesu Kristo alistahilije kuwa “aliye mnyonge [wa ainabinadamu]”? (Mathayo 11:29)

¹⁵ Ni mtu mmoja tu aliyekuja kustahili katika mambo yote kuitwa “mnyonge [wa ainabinadamu].” Mwana wa Mungu aliye mzaliwa pekee alijithibitisha kuwa hivyo kwa kuacha kwa nia utukufu wake wa kimbingu azaliwe akiwa binadamu, akiwa Yesu, aliyepatwa na kifo cha ukatili chenye kuaibisha mno mkononi mwa Shetani. (Wafilipi 2:3, 5-11) Baada ya kufufuliwa kwake arudie utukufu wa kimbingu, Yesu alilazimika kungoja mpaka kipindi cha nyakati saba za utawala wa Wasio Wayahudi kikaisha kabla ya kuketishwa kwenye kiti cha ufalme akiwa Mfalme wa Kimesiya juu ya ainabinadamu.—Waebrania 10:12, 13.

16. Kitabu cha Ufunuo husaidiaje Wakristo kuhesabu zilipoishia zile nyakati saba?

¹⁶ Lakini Mashahidi wa Yehova walikujaje kuelewa urefu wa nyakati saba? Biblia yafunua kwamba “wakati na nyakati na nusu ya wakati,” au nyakati tatu na nusu, ni sawa na siku 1,260. (Ufunuo 12:6, 14) Kwa hiyo, mara mbili za hesabu hiyo, au nyakati saba, zingekuwa siku 2,520. Kwa msingi wa ule mwongozo wa kunabii wa “siku moja kwa mwaka mmoja,” nyakati saba zingekuwa sawa na miaka 2,520. (Hesabu 14:34; Ezekieli 4:6) Kwa uhesabu huo, Nyakati za Wasio Wayahudi, zilizoanza katika Oktoba 607 K.W.K., ziliisha miaka 2,520 baadaye katika Oktoba 1914.

17. Ni tangazo gani lenye furaha liliwadia kujulishwa katika 1914?

¹⁷ Katika Oktoba 1914, Yehova Mungu alimpandisha Mwana wake mpendwa, Bwana Yesu Kristo, juu ya kiti cha utawala katika ule Ufalme wa kimbingu. Hatimaye, njozi ya Ufunuo ya mtume Mkristo Yohana ilianza kuwa uhalisi, na tangazo lingeweza kufanywa hivi: “Ufalme wa dunia umekwisha kuwa ufalme wa Bwana [Yehova] wetu na wa Kristo wake, naye atamiliki hata milele na milele.” (Ufunuo 1:10; 4:1; 11:15) Hizo ni habari tukufu kama nini na lo, ni sababu ya kuwa na furaha iliyo kubwa kabisa kwa upande wa warithi wote washirika na raia za Ufalme huo!—Ufunuo 11:17.

18. Kwa nini hali zenye majonzi zimeipa shida ainabinadamu tangu 1914?

¹⁸ Ni kweli, kwa walio wengi wa ainabinadamu, hakujawa na furaha nyingi duniani tangu 1914. Lakini hali zenye ole duniani ni uthibitisho kwamba utawala wa Shetani u karibu kwisha. Twajuaje hilo? Kitabu cha Ufunuo kilionyesha kwamba kusimamishwa kwa Ufalme wa Mungu kungetokeza vita mbinguni. Shetani na roho waovu wake wangetupwa nje ya mbingu na kuwekewa mipaka kwenye ujirani wa dunia yetu tu. Baada ya kuona ushindi huu katika njozi ya kiunabii, Yohana alisikia sauti kubwa ikisema: “Furahini mbingu, nanyi munaokaa ndani. Ole wao wanaokaa kwa dunia na bahari! Kwani yule Diabolo ameshuka kwenu mwenye gazabu nyingi kwa sababu anajua ana wakati mufupi tu.”—Ufunuo 12:1-12, ZSB.

19. Kwa nini Wakristo wa kweli wana shukrani sana kuwa hai wakati huu?

¹⁹ Hali za ulimwengu zinazozidi kuwa mbaya tangu 1914 ni uthibitisho wa kwamba njozi ya Yohana imekuwa uhalisi na kwamba mwisho wa wanadamu wote wakataao kujitiisha kwa enzi kuu ya Mungu unakaribia kwa kasi yenye hatari. (Luka 21:10, 11, 25-32) Inasisimua kama nini kuwa hai wakati huu mzuri ajabu ambapo Yehova Mungu, Mweza Yote, atatatua lile suala kubwa la enzi kuu yake juu ya dunia! Hapo, dunia itageuzwa iwe paradiso ya upendezi, na waokokaji waadilifu wa kibinadamu watainuliwa kufikia ukamilifu. Hata wafu watainuliwa na kupewa fursa ya kustahili uhai wa milele.—Ufunuo 20:1-3, 12, 13; 21:3-5.

Uhitaji wa Ki-Siku-Hizi wa Rekebisho

20. (a) Duniani, ni nani waliothibitika kuwa watumishi wa kweli wa Yehova kabla ya 1914? (b) Wakristo waaminifu wapakwa-mafuta walikuwa na nia ya kufanya marekebisho gani?

²⁰ Kwa miaka 38 kabla ya 1914, Wanafunzi wa Biblia, kama Mashahidi wa Yehova walivyokuwa wakiitwa wakati huo, walielekeza kwenye tarehe hiyo kuwa mwaka ambao Nyakati za Wasio Wayahudi zingeisha.c Huo ni uthibitisho wa kutokeza kama nini kwamba wao walikuwa watumishi wa kweli wa Yehova! Na bado, kama watumishi wa Mungu wa karne ya kwanza, wao walikuwa na matarajio fulani yenye makosa pia. Kwa kielelezo, walitarajia kwamba hesabu kamili ya Wakristo wapakwa-mafuta ingeinuliwa kwenda mbinguni kufikia Oktoba 1914. Pia walifikiri kwamba vita iliyoanza katika 1914 ingeongoza moja kwa moja kwenye mwisho wa ulimwengu wa Shetani.

21. Wakristo wa kweli walipatwa na nidhamu gani wakati wa Vita ya Ulimwengu 1?

²¹ Ingawa hivyo, baada ya muda Wakristo wapakwa-mafuta waling’amua kwamba kulikuwako kazi nyingi ya kufanywa nao duniani. Kwa sababu ya udumifu wao katika kutoa ushahidi peupe wakati wa Vita ya Ulimwengu 1, walipatwa na mnyanyaso mkali kutokana na wenye mamlaka wa kisiasa, kwa kuhimizwa na makasisi wa Jumuiya ya Wakristo. (Zaburi 2:1-6) Utendaji wa Wakristo wa kweli ulipigwa dharuba kali siku ya Juni 21, 1918, wakati maofisa waongozi wa Watch Tower Society katika United States walipohukumiwa kifungo cha miaka 20 chini ya mashtaka bandia.

22, 23. (a) Wakristo waaminifu wapakwa-mafuta wamefanya nini tangu 1919, na kukiwa na itikio gani la sehemu mbili? (b) Ni nini Yerusalemu la ufananishwa lisilo jaminifu?

²² Vita ya Ulimwengu 1 ilifikia mwisho wa ghafula katika Novemba 1918. Halafu, siku ya Machi 25, 1919, maofisa wa Watch Tower Society wakafunguliwa gerezani. Baadaye waliondolewa kabisa mashtaka. Kipindi kisichotarajiwa cha amani kiliwafungukia Wakristo hao wapakwa-mafuta waaminifu, kama zile fursa zilizojitokeza kwa wanafunzi wa mapema wa Kristo baada ya wao kutiwa nguvu na roho takatifu katika 33 W.K.—Matendo 2:17-21, 41.

²³ Muda wote tangu 1919, Wakristo waaminifu wapakwa-mafuta wakiwa kikundi wametii kwa bidii amri ihusikayo katika maneno ya Yesu kwenye Mathayo 24:14, NW: “Habari njema hizi za ufalme zitahubiriwa katika dunia nzima yote inayokaliwa kwa ajili ya ushuhuda kwa mataifa yote; na ndipo ule mwisho utakuja.” Tokeo ni kwamba, karibu milioni nne wa “kondoo wengine” wa Kristo wametoa maisha zao ziwe za kutumikia Yehova kwa mwungamano pamoja na mabaki wapakwa-mafuta. (Yohana 10:16) Jumuiya ya Wakristo, chini ya uvutano wa makasisi wayo, yaendelea kuukataa ujumbe wa Ufalme. Kupendelea kwayo mipango ya kisiasa ya kibinadamu na mnyanyaso wayo wa Mashahidi wa Yehova vyalingana na vile Kristo alivyotendwa ubaya wa kugutusha na wakaaji wa Yudea wa karne ya kwanza. Kama vile Yehova alivyofikiliza hukumu juu ya Yerusalemu, ndivyo atakavyofanya kwa Yerusalemu la ufananishwa lisilo jaminifu, yaani, Jumuiya ya Wakristo. Na kama vile kizazi kile kilichousikia ujumbe wa Kristo wa hukumu kilivyoishi kikapatwa na uharibifu uliotabiriwa, ndivyo kizazi kilichopo tangu 1914 “hakitapita” kabla ya kuja “dhiki kubwa” iliyotabiriwa.—Mathayo 24:21, 22, 34.

24. Ili kuokoka kuingia katika ulimwengu mpya wa Mungu, ni lazima tufanye nini?

²⁴ Ni lazima tufanye nini ili tuiokoke dhiki kubwa na kuendelea kuishi katika ulimwengu mpya wa Mungu? Bila kujali matarajio yenye makosa ambayo huenda yeyote wetu akawa alikuwa nayo, ni lazima sisi tulinde dhidi ya kulala usingizi kwa habari ya wajibu wetu mbalimbali wa Kikristo. (Habakuki 2:3; 1 Wathesalonike 5:1-6) Wale wawezao kukumbuka matukio ya kuanzia 1914 wanazidi kuwa wachache wakati wote. Hivyo, twahitaji kuwa chonjo; hakuna wakati wa kupoteza. (Mathayo 24:42) Wote watakao kuokoka mwisho wa ulimwengu mwovu wa Shetani ni lazima watende sasa kwa njia ionyeshayo mwafaka na maneno haya yaliyovuviwa: “Sisi twashukuru wewe, Yehova Mungu, Mweza Yote, . . . kwa sababu wewe umetwaa nguvu kuu zako na umeanza kutawala ukiwa mfalme.”—Ufunuo 11:17, NW.

[Maelezo ya Chini]

Wewe Ungejibuje?

◻ Yerusalemu la kale liliwakilisha nini, lakini lilipotezaje hadhi yalo yenye kuheshimiwa?

◻ Nyakati za Wasio Wayahudi zilianza na kwisha lini, na kwa tokeo gani lililotabiriwa?

◻ Uharibifu wa Yerusalemu lisilo jaminifu ulitangulia kufananisha nini?

◻ Twajuaje kwamba dhiki kubwa i karibu, na ni lazima tufanye nini ili kuiokoka?

[Picha katika ukurasa wa 16]

Yerusalemu na hekalu lalo lilipoteza cheo chalo chenye hadhi, lakini Mungu aliendelea kubariki Mwana wake, yule Mesiya, hata kusema naye moja kwa moja kutoka mbinguni