Ndoa ni Zawadi Iliyotoka kwa Mungu Mwenye Upendo

1, 2. (a) Wakati mwengine tunaweza kujiuliza nini juu ya ndoa mupya, na sababu gani? (b) Ni maulizo gani tutazungumuzia katika sura hii?

JE, UNAFURAHIA kuenda kwenye sherehe ao sikukuu za ndoa? Watu wengi wanafurahia jambo hilo, kwa sababu nafasi kama hizo zinaweza kuwa zenye kufurahisha sana. Siku hiyo, bwana na bibi-arusi wanakuwa wenye kuvaa vizuri sana. Na si hayo tu, nyuso zao ni zenye furaha sana! Wanakuwa wenye kucheka sana, na wanatumaini kama watakuwa na maisha mazuri kabisa.

² Hata hivyo, kila mutu anajua kama ndoa nyingi leo zina magumu sana. Hata ikiwa tamaa yetu ni ile ya kuwaona wale wanaofunga ndoa wana maisha mazuri, tunaweza wakati mwengine kujiuliza: ‘Je, ndoa hii itakuwa yenye furaha na itaendelea?’ Itakuwa hivyo ikiwa bibi na bwana hao wanaamini na kutumia mashauri ya Mungu katika ndoa yao. (Methali 3:5, 6) Wanapaswa kufanya hivyo ikiwa wanataka kubaki katika upendo wa Mungu. Sasa acha tuzungumuzie yale Biblia inasema juu ya maulizo haya ine: Sababu gani mutu anaweza kuamua kuoa ao kuolewa? Ikiwa unaamua hivyo, utachagua nani kuwa mwenzi wako wa ndoa? Namna gani unaweza kujua kama uko tayari kuoa ao kuolewa? Na ni nini kinachoweza kuwasaidia bibi na bwana wabaki wenye furaha katika ndoa yao?

 3. Sababu gani si jambo la hekima kuoa ao kuolewa kwa sababu zisizo za maana?

³ Watu wengine wanafikiri kwamba ndoa ndio siri ya kuwa na furaha, na kwamba mutu si kitu katika maisha ikiwa hajapata bibi ao bwana. Mawazo hayo si ya kweli! Yesu aliyekuwa mwanaume asiyeoa, alisema kwamba kubaki bila kuoa ao kuolewa ni zawadi, na akawatia moyo wale walio na zawadi hiyo wabaki hivyo. (Mathayo 19:11, 12) Mutume Paulo pia alizungumuzia faida za kubaki bila kuoa ao kuolewa. (1 Wakorintho 7:32-38) Lakini, iwe Yesu ao mutume Paulo, hakuna yeyote kati yao aliyeweka amri kwamba mutu asioe wala kuolewa; kwa kweli ‘kukataza watu kufunga ndoa’ ni kati ya “mafundisho ya roho waovu.” (1 Timotheo 4:1-3) Kubaki bila kuoa ao kuolewa kunawapa wale wanaotaka kufanya hivyo nafasi nyingi za kumutumikia Yehova bila kukengeushwa. Kwa hiyo, si jambo la hekima kuoa ao kuolewa kwa sababu zisizo za maana; kama vile kusukumwa na marafiki.

 4. Sababu gani tunaweza kusema kama ndoa nzuri inasaidia kulea watoto katika hali nzuri?

⁴ Kwa upande mwengine, je, kuna sababu za maana zinazoweza kumufanya mutu aamue kuoa ao kuolewa? Ndiyo. Ndoa pia ni zawadi kutoka kwa Mungu mwenye upendo. (Mwanzo 2:18) Kwa hiyo, ndoa ina faida fulani na ina mambo mengi yanayoweza kuleta furaha. Kwa mufano, ndoa nzuri ndio musingi wa maisha mazuri ya familia. Ndoa nzuri inafanya wazazi walee watoto wao katika hali nzuri: wanawatolea uongozi wenye upendo na mazoezi wanayohitaji. (Zaburi 127:3; Waefeso 6:1-4) Hata hivyo, kulea watoto sio sababu moja tu inayoweza kumufanya mutu aoe ao aolewe.

5, 6. (a) Kulingana na andiko la Mhubiri 4:9-12, taja faida fulani za kuwa marafiki wa sana. (b) Namna gani ndoa inaweza kuwa kama kamba ya nyuzi tatu?

⁵ Fikiria andiko la musingi la sura hii na maandiko mengine yanayolizunguka: ‘Wawili ni afazali kuliko mumoja, kwa maana wana zawabu nzuri kwa ajili ya kazi yao ngumu. Kwa maana mumoja wao akianguka, yule mwengine anaweza kumuinua mwenzake. Lakini itakuwa namna gani kwa yule aliye peke yake akianguka wakati ambapo hakuna mwengine wa kumuinua? Tena, wawili wakilala pamoja, watapata joto; lakini aliye peke yake anaweza namna gani kupata joto? Na mutu akiweza kumushinda nguvu mumoja aliye peke yake, wawili wakiwa pamoja wataweza kusimama zidi yake. Nayo kamba yenye nyuzi tatu haiwezi kukatika upesi.’—Mhubiri 4:9-12.

⁶ Kwanza, andiko hilo linazungumuzia faida ya urafiki. Bila shaka, ndoa inafanya bibi na bwana wawe marafiki wa sana. Inafanya bibi na bwana wasaidiane, wafarijiane, na walindane. Ili ndoa iwe na nguvu kabisa, kuna jambo lingine linalohitajiwa. Kama andiko hilo linavyoonyesha, kamba ya nyuzi mbili inaweza kukatika upesi. Lakini ni vigumu zaidi kukata kamba ya nyuzi tatu ambazo zimesokotwa pamoja. Ikiwa bwana anahangaikia kwanza kumupendeza Yehova, na ikiwa bibi anafanya hivyohivyo, basi ndoa yao inakuwa kama kamba ya nyuzi tatu. Ikiwa bibi na bwana wanamutia kweli Yehova pa nafasi ya kwanza katika ndoa yao, ndoa hiyo hakika itakuwa nguvu sana.

7, 8. (a) Ni shauri gani Paulo aliandikia Wakristo ambao hawajaoa ao kuolewa ambao wanapambana na tamaa za ngono? (b) Je, Biblia inasema kwamba katika ndoa muna furaha tu?

⁷ Pia, ni watu waliofunga ndoa tu ndio wanaruhusiwa kufurahia kitendo cha ndoa. Ni haki yao. (Methali 5:18) Hata ikiwa mutu anapita kile kipindi ambacho Biblia inaita “upeo wa ujana,” maana yake, kipindi ambacho tamaa ya ngono inakuwa nguvu sana, inawezekana aendelee bado kupambana na tamaa ya ngono. Ikiwa hazuie tamaa hizo za ngono zinaweza kumuongoza kwenye mwenendo muchafu ao usiofaa. Mutume Paulo aliongozwa na roho ya Mungu kuandika shauri hili kuhusu wale ambao hawajaoa ao kuolewa: ‘Ikiwa hawawezi kujizuia, acheni wafunge ndoa, kwa maana ni bora kufunga ndoa kuliko kuwaka tamaa.’—1 Wakorintho 7:9, 36; Yakobo 1:15.

⁸ Hata iwe ni sababu gani iliyomusukuma mutu kuoa ao kuolewa, ni vizuri kujua kama katika ndoa muna pia magumu. Mutume Paulo alionyesha vizuri jambo hilo; alisema kwamba wale wanaofunga ndoa ‘watakuwa na ziki [ao mateso] katika mwili wao.’ (1 Wakorintho 7:28) Kuna magumu mengine ambayo ni wale waliofunga ndoa tu ndio wanapambana nayo. Hata hivyo, ikiwa unaamua kuoa ao kuolewa, unaweza kufanya nini ili furaha iwe nyingi katika ndoa yako kuliko magumu? Njia moja inayoweza kukusaidia ni kuchagua kwa hekima mutu ambaye utaoana naye.

9, 10. (a) Mutume Paulo alitumia mufano gani ili kuonyesha hatari ya kuoa ao kuolewa na mutu asiye Shahidi? (b) Mara nyingi kunakuwa na matokeo gani mabaya kwa sababu ya kupuuza shauri hilo la Mungu?

⁹ Mutume Paulo aliongozwa na roho ya Mungu ili kuandika kanuni ya maana sana ambayo tunapaswa kutumia tunapochagua mutu wa kuoana naye: ‘Musifungwe nira isivyo sawa pamoja na wasio waamini.’ (2 Wakorintho 6:14) Paulo alitumia mufano wa jambo linalofanyika sana kwa walimaji: wanyama wawili waliotofautiana sana kwa ukubwa ao kwa nguvu zao, wakifungwa nira ili kulima pamoja, wanateseka sana. Vilevile, ikiwa ndugu ao dada anaoa ao kuolewa na mutu asiye Shahidi, bila shaka watapatwa na magumu sana. Ikiwa mumoja anataka kubaki katika upendo wa Mungu na yule mwengine anapuuza ao hata haangaikie jambo hilo, mambo wanayotanguliza katika maisha yao hayapatane, basi ndoa yao itakuwa na matatizo mengi. Ndio sababu, Paulo aliwatia Wakristo moyo kuoa ao kuolewa “katika Bwana tu.”—1 Wakorintho 7:39.

¹⁰ Katika hali fulani, Wakristo wengine waliamua kwamba ni afazali zaidi kufunga nira hiyo isiyofaa pamoja na mutu asiyeamini kuliko kubaki na upweke wanaosikia sasa. Wengine wamepuuza tu mashauri ya Biblia, na wakaoa ao kuolewa na mutu asiyemutumikia Yehova. Mara nyingi, matokeo yamekuwa mabaya. Wakristo hao wanajikuta wamefunga ndoa na mutu ambaye hawawezi kuzungumuza naye mambo ya maana zaidi katika maisha. Upweke ambao walitaka kukimbia unakuwa mukubwa zaidi kuliko hapo mbele. Jambo la kufurahisha ni kwamba, kuna maelfu ya Wakristo wasiooa ao kuolewa ambao wanaamini mashauri ya Mungu kuhusu ndoa na wanashikamana nayo. (Zaburi 32:8) Ingawa wanatumaini kuoa ao kuolewa siku fulani, wanabaki hivyo mupaka wapate mwenzi wa ndoa kati ya wale ambao wanamuabudu Yehova Mungu.

11. Ni nini kinaweza kukusaidia kuchagua kwa hekima mutu wa kuoana naye? (Soma pia kisanduku “Ninatafuta Bibi ao Bwana wa Namna Gani?”)

¹¹ Ni kweli kwamba mutu hatakuwa bwana ao bibi muzuri kwa sababu tu yeye ni mutumishi wa Yehova. Ikiwa unafikiria kuoa ao kuolewa, tafuta mutu ambaye tabia zake, miradi yake ya kiroho, na upendo wake kwa Mungu unalingana na wako. Mutumwa mwaminifu amechapisha habari nyingi juu ya ndoa, na ni jambo la hekima kwako kufikiria katika sala mashauri hayo ya Kimaandiko, na acha mashauri hayo yakuongoze unapofanya uamuzi huo wa maana.a​—Zaburi 119:105.

12. Katika inchi nyingi kuna desturi gani za kuchagua mutu wa kuoana naye, na ni mufano wa nani Biblia inatoa kama muongozo?

¹² Katika inchi nyingi, ni wazazi ndio wanaomuchagulia mutoto wao mutu wa kuoana naye. Katika desturi hizo inaaminika kwamba wazazi wana hekima kubwa zaidi na wanajua mambo mengi ili kufanya uamuzi huo wa maana. Mara nyingi, ndoa ambazo zinapangwa na wazazi zinafanikiwa, kama ilivyokuwa katika nyakati za Biblia. Mufano wa Abrahamu wa kumutuma mutumishi wake ili aende kumutafutia Isaka bibi ni somo kwa wazazi wanaofanya hivyo leo. Abrahamu hakumutafutia mutoto wake mwanamuke aliye katika familia ya watu wenye feza ao wenye kujulikana sana. Badala yake, alifanya nguvu ili kupata bibi kwa ajili ya Isaka kati ya watu ambao walimuabudu Yehova.b​—Mwanzo 24:3, 67.

13-15. (a) Namna gani kanuni inayopatikana katika andiko la Methali 24:27 inaweza kumusaidia kijana mwanaume anayefikiria kuoa? (b) Kijana mwanamuke anaweza kufanya nini ili kuwa tayari kwa ajili ya ndoa?

¹³ Ikiwa unafikiria kwa uzito kuoa ao kuolewa, ingekuwa vizuri ujiulize, ‘Je, kwa kweli, niko tayari?’ Kuwa tayari hakutegemee tu namna unavyojisikia juu ya upendo, ngono, uhusiano na yule utakayeoana naye, ao kulea watoto. Kuna mambo ya lazima sana ambayo kila mutu anayetaka kuoa ao kuolewa anapaswa kufikiria.

¹⁴ Kijana mwanaume anayetaka kuoa ni lazima afikirie vizuri kanuni hii: ‘Tayarisha kazi yako huko inje, uifanye tayari kwa ajili yako shambani. Kisha ujenge nyumba yako.’ (Methali 24:27) Wazo hilo linakazia nini? Katika siku hizo, ikiwa mwanaume alitaka ‘kujenga nyumba yake,’ ao kuoa ili kuanzisha familia, alipaswa kujiuliza, Je, niko tayari kumutunza na kumusaidia bibi yangu na watoto ambao tunaweza kuzaa? Alipaswa kwanza kufanya kazi kwa bidii, kutayarisha mashamba yake, ao kukusanya mavuno. Kanuni hiyohiyo inatumika leo. Mwanaume anayetaka kuoa anahitaji kujitayarisha kwa ajili ya daraka hilo. Ikiwa yeye si mugonjwa ao hana tatizo lingine, inamuomba kufanya kazi. Neno la Mungu linaonyesha kwamba mwanaume ambaye hatimizie watu wa familia yake mahitaji ya kimwili, ya kiroho na mambo mengine ya lazima wanayohitaji, ni mubaya kuliko mutu asiyekuwa na imani!​—1 Timotheo 5:8.

¹⁵ Vilevile, mwanamuke ambaye anaamua kuolewa inafaa ajue kwamba atakuwa na madaraka mengi. Biblia inazungumuzia kazi fulani-fulani ambazo mwanamuke anapaswa kujua na sifa mbalimbali anazopaswa kuwa nazo ili kumusaidia bwana yake na kuitunza nyumba yao. (Methali 31:10-31) Wanaume na wanawake ambao wanakimbilia kuoa ao kuolewa bila kujitayarisha ili kutimiza madaraka yao katika ndoa, wanakuwa wachoyo, na hawajue yale wanayopaswa kufanya ili kumusaidia ao kumufurahisha bibi ao bwana. Hata hivyo, jambo la maana zaidi ni kwamba wale wanaofikiria kuoa ao kuolewa wanahitaji kujitayarisha kiroho.

16, 17. Wale wanaoamua kuoa ao kuolewa wanapaswa kufikiri sana juu ya kanuni gani za Kimaandiko?

¹⁶ Kuwa tayari kwa ajili ya ndoa kunamaanisha pia kufikiri sana juu ya madaraka ambayo Mungu amemupatia bwana na bibi. Mwanaume anapaswa kujua maana ya kuwa kichwa cha familia. Daraka hilo halimupe uhuru wa kutendea familia yake kwa ukali. Anapaswa kuiga namna Yesu anavyotumia ukichwa wake. (Waefeso 5:23) Vilevile, mwanamuke Mukristo anapaswa kujua nafasi yake ya heshima ambayo Mungu amemupa. Je, atakuwa tayari kutii ‘sheria ya bwana yake’? (Waroma 7:2) Tayari, yeye iko chini ya sheria ya Yehova na Kristo. (Wagalatia 6:2) Mamlaka ya bwana yake katika familia inamuongezea sheria nyingine. Anapaswa kujiuliza ikiwa iko tayari kuunga mukono na kutegemeza mwanaume asiye mukamilifu. Ikiwa hajakuwa tayari kufanya hivyo, basi ni vizuri asiolewe.

¹⁷ Zaidi ya hayo, katika ndoa kila mumoja anapaswa kuwa tayari kumutimizia mwenzake mahitaji yake ya pekee. (Wafilipi 2:4) Mutume Paulo aliandika hivi: ‘Kila mutu mumoja-mumoja kati yenu na amupende hivyo muke wake kama vile anavyojipenda mwenyewe; kwa upande mwengine, muke anapaswa kumuheshimu sana mume wake.’ Kwa musaada wa roho ya Mungu, Paulo alitambua kama tamaa kabisa ya mwanaume ni ile ya kuona bibi yake anamuheshimu kabisa. Na mwanamuke anapenda sana kuona bwana yake anamupenda.—Waefeso 5:21-33.

18. Kwa nini wachumba wanapaswa kuonyesha sifa ya kujizuia?

¹⁸ Kwa hiyo, uchumba si wakati tu wa kujifurahisha na kuzungumuza mambo ya burebure. Huo ni wakati wa kujifunza jinsi ya kutendeana kwa njia inayofaa, ni wakati wa kujifunza ili kuona ikiwa kuoa ao kuolewa ni uamuzi wa hekima. Pia, ni wakati wa kuonyesha sifa ya kujizuia. Kwa kuwa ni jambo la kawaida mwanaume kuvutiwa na mwanamuke, munaweza kushawishiwa kufanya mambo ambayo hamuruhusiwe kufanya. Hata hivyo, ikiwa watu wanapendana kikweli, hakuna atakayependa kufanya jambo ambalo litamuharibishia mwenzake urafiki wake pamoja na Yehova. (1 Wathesalonike 4:6) Kwa hiyo, ikiwa unachumbia, onyesha sifa ya kujizuia; unaweza kufaidika na sifa hiyo katika maisha yako yote, iwe unafunga ndoa ao hapana.

19, 20. Namna gani maoni ya Mukristo kuhusu ndoa yanapaswa kutofautiana na ya watu wengi duniani leo? Toa mufano.

¹⁹ Ikiwa bwana na bibi wanataka ndoa yao idumu, hawapaswe kusahau ahadi waliyofanya siku walifunga ndoa. Katika vitabu na filme, mara nyingi wanaonyesha kuwa watu wanapooana, basi wamefikia mwisho wa kile walichongojea kwa siku nyingi. Lakini, ukweli ni kwamba watu wanapofunga ndoa, si mwisho; ni mwanzo wa mupango ambao Yehova alikusudia udumu. (Mwanzo 2:24) Lakini, ni jambo lenye kuhuzunisha kwa sababu watu wengi leo duniani hawaone jambo hilo hivyo. Katika sehemu zingine, watu wanasema kuwa kuoa ao kuolewa ni “kufunga kifungo.” Labda hawatambue kuwa maneno hayo yanaeleza vizuri maoni ya watu wengi kuhusu ndoa. Namna gani? Ni kweli kwamba kifungo kizuri kinapaswa kukaza kwa muda murefu kama inavyohitajiwa; lakini kifungo kizuri pia kinaweza kufungwa na kufunguliwa kwa urahisi.

²⁰ Watu wengi leo wanaona ndoa kuwa kifungo cha muda tu. Wanaoa ao kuolewa haraka haraka kwa sababu wanafikiri kuwa ndoa itawatimizia mahitaji yao, lakini wakati mambo yanachacha, wanaivunja ndoa hiyo haraka. Basi, kumbuka mufano wa kamba ambao Biblia inatumia ili kuonyesha kifungo cha ndoa. Kamba zinazotumiwa katika mashua zinatengenezwa ili kudumu; hazijifungue wala hazikatike kamwe, hata ikiwa kuna zoruba kali namna gani. Vilevile, ndoa inapaswa kudumu. Kumbuka, Yesu alisema: ‘Kile ambacho Mungu ameunganisha mutu yeyote asikitenganishe.’ (Mathayo 19:6) Ikiwa unaoa ao kuolewa, unapaswa kuiona ndoa yenu hivyo. Je, jambo hilo linamaanisha kwamba ndoa ni muzigo muzito? Hapana.

21. Bwana na bibi wanahitaji kuwa na mawazo ya namna gani mumoja kumuelekea mwengine, na ni nini kinaweza kuwasaidia kufanya hivyo?

²¹ Bwana na bibi wanapaswa kuwa na usawaziko kuhusu namna kila mumoja anavyomuona mwenzake. Ikiwa kila mumoja anajikaza kuona zaidi sifa nzuri za mwengine na namna anavyojikaza, ndoa hiyo itakuwa yenye furaha na amani. Je, ni vizuri kutazamia mwenzi wako aonyeshe sifa nzuri, yeye ambaye ni mutu asiye mukamilifu? Yehova anatazamia tufanye mambo ambayo tunaweza, hata hivyo hatuwazie vibaya. Mutunga-zaburi aliuliza hivi: “Kama ungekuwa unaangalia makosa, Ee Yah, Ee Yehova, ni nani angesimama?” (Zaburi 130:3) Bwana na bibi wanapaswa kuwaziana vizuri na kuwa tayari kusameheana mumoja na mwengine.​—Wakolosai 3:13.

22, 23. Namna gani Abrahamu na Sara ni mufano muzuri kwa watu ambao wameoana zamani?

²² Ndoa inapodumu kwa miaka mingi inaweza kuleta furaha kubwa zaidi. Biblia inazungumuzia ndoa ya Abrahamu na Sara walipokuwa wamezeeka. Bila shaka, maisha yao yalikuwa pia na magumu na matatizo. Wazia hali ya Sara: alikuwa na miaka 60 na zaidi alipoacha nyumba yake nzuri katika Uru, muji wenye utajiri, na kuenda kuishi ndani ya mahema maisha yake yote. Hata hivyo, alitii mamlaka ya bwana yake. Sara alikuwa kabisa musaidizi wa Abrahamu, alimuunga mukono na kutii maamuzi ambayo Abrahamu alikuwa amechukua. Na utii wake haukuwa wa kijuu-juu tu. Hata “ndani yake [moyo wake] mwenyewe,” alikuwa anamuita Abrahamu bwana. (Mwanzo 18:12; 1 Petro 3:6) Heshima yake kwa Abrahamu ilikuwa inatoka moyoni.

²³ Lakini, hilo halimaanishe kwamba Abrahamu na Sara sikuzote walikubaliana katika kila jambo. Wakati fulani Sara alipendekeza jambo ambalo ‘halikumupendeza hata kidogo’ Abrahamu. Yehova alimuambia Abrahamu amusikilize bibi yake; Abrahamu alinyenyekea na akafanya hivyo. Jambo hilo lilileta baraka katika familia yao. (Mwanzo 21:9-13) Bwana na bibi leo, hata wale waliooana zamani sana wanaweza kujifunza mambo mengi kupitia mufano wa Abrahamu na Sara.

24. Ni ndoa za aina gani zinazomuletea Yehova Mungu heshima, na sababu gani?

²⁴ Katika kutaniko la Kikristo, kuna ndoa nyingi sana zenye furaha, ni kusema, ndoa ambazo bibi anamuheshimu sana bwana yake, bwana anamupenda na kumuheshimu bibi yake, na wote wawili wanafanya nguvu ili kutia mapenzi ya Yehova pa nafasi ya kwanza katika maisha yao. Ikiwa unaamua kuoa ao kuolewa, basi chagua kwa hekima mutu wa kuoana naye, wewe mwenyewe uwe tayari, na ufanye yako yote ili uwe na ndoa yenye amani na upendo ambayo inamuletea Yehova Mungu heshima. Ukifanya hivyo, bila shaka, ndoa yako itakusaidia kubaki katika upendo wa Mungu.