Chagua Namna ya Kujifurahisha Inayofaa

1, 2. Tunapaswa kufanya uamuzi gani wakati tunapenda kujifurahisha ao kujiburudisha?

WAZIA una tunda fulani nzuri na tamu na unataka kulikula, lakini mbele tu ya kufanya hivyo unaona kama sehemu fulani ni yenye kuoza. Utafanya nini? Kwa kweli, unaweza kuamua kula tunda lote nzima, hata sehemu yenye kuoza; lakini unaweza pia kuamua kutupa tunda lote nzima; ao unaweza kukata sehemu inayooza na kula sehemu nzuri. Wewe utaamua namna gani?

² Katika njia fulani, kujifurahisha ni kama tunda hilo. Wakati fulani, unaweza kutaka kujifurahisha, lakini usisahau kama namna nyingi za kujifurahisha leo ni mambo machafu, ni kama tunda lenye kuoza. Basi, utafanya nini? Kuna watu wanaofurahia na kukubali namna zote za kujifurahisha ambazo ulimwengu unawatolea. Wengine wanakataa namna zote za kujifurahisha, kwa sababu hawataki kujiingiza hata kidogo katika mambo yasiyofaa. Kuna wale wanaojiepusha kwa uangalifu na mambo ya kujifurahisha yasiyofaa, lakini wanajifurahisha kwa kiasi. Ikiwa unapenda kubaki katika upendo wa Mungu, wewe utafanya uchaguzi gani katika hali hizo tatu?

 3. Tutazungumuzia nini katika sura hii?

³ Wengi kati yetu wanachagua hali ile ya tatu. Tunaelewa kwamba kujifurahisha ni kwa lazima kabisa, lakini tunataka tu kujifurahisha na mambo yaliyo safi. Kwa hiyo, ni jambo la lazima tuzungumuzie namna gani tunaweza kutambua aina ya kujifurahisha inayofaa na ile isiyofaa. Kwanza, acha tuzungumuzie namna gani uamuzi wetu juu ya jambo hilo unaweza kufanya ibada yetu ikubaliwe na Yehova ao isikubaliwe.

 4. Jambo la kwamba tulijitoa kwa Yehova katika sala linaweza kutuchochea namna gani tufanye uamuzi muzuri katika mambo ya kujifurahisha?

⁴ Kumepita wakati fulani, ndugu mumoja mwenye umri mukubwa aliyebatizwa mwaka wa 1946, alisema hivi: “Nimekwisha kufanya uamuzi wa kuhuzuria kila hotuba ya ubatizo na kuisikiliza kwa uangalifu, kama vile ni mimi ndiye ninayetaka kubatizwa.” Sababu gani ndugu huyo alisema hivyo? Alieleza hivi: “Kuendelea kukumbuka kwamba siku fulani nilijitoa kwa Yehova katika sala kumenisaidia kubaki mwaminifu.” Hakika, utakubaliana na mawazo hayo. Kukumbuka kama siku fulani ulimuahidi Yehova kama utatumia maisha yako yote ili kumutumikia, kunakuchochea kuvumilia. (Mhubiri 5:4; Waebrania 10:7) Kwa kweli, kufikiria sana kwamba ulijitoa kwa Yehova katika sala kutakuwa na matokeo juu ya kazi yako ya kuhubiri, lakini pia juu ya mambo mengine ya maisha yako, kama vile kujifurahisha. Mutume Paulo alikazia jambo hilo alipoandikia Wakristo wa wakati wake hivi: ‘Kwa hiyo, kama munakula au munakunywa ao munafanya jambo lingine lolote, fanyeni mambo yote kwa utukufu wa Mungu.’—1 Wakorintho 10:31.

 5. Namna gani andiko la Mambo ya Walawi 22:18-20 linatusaidia kuelewa onyo lililo katika andiko la Waroma 12:1?

⁵ Kila kitu unachofanya katika maisha kinaweza kufanya ibada yako ikubaliwe ao isikubaliwe na Yehova. Mutume Paulo aliandikia Wakristo Waroma barua, na katika barua hiyo alitumia maneno mazito ili kukazia jambo hilo katika mioyo yao. Aliwatia moyo hivi: ‘Mutoe miili yenu iwe zabihu iliyo hai, takatifu, yenye kukubalika kwa Mungu, utumishi mutakatifu pamoja na nguvu zenu za kufikiri.’ (Waroma 12:1) Mwili wako unatia ndani pia akili yako, moyo wako, na nguvu zako. Mambo hayo yote ndio unayotumia ili kumutumikia Mungu. (Marko 12:30) Paulo anasema kama utumishi huo unaotoa kwa nafsi yote ni zabihu. Kwa kusema hivyo, kuna onyo ambalo mutume Paulo alitaka kutoa. Katika Sheria ambayo Mungu alimupatia Musa, Mungu alikataa kabisa zabihu ambayo ilikuwa na kosa ao kilema. (Mambo ya Walawi 22:18-20) Vilevile, ikiwa zabihu ya kiroho ya Mukristo si safi kwa njia fulani, itakataliwa na Mungu. Hilo linaweza kutokea namna gani?

6, 7. Namna gani Mukristo anaweza kuchafua mwili wake, na hilo linaweza kuwa na matokeo gani?

⁶ Mutume Paulo aliwashauri Wakristo wa Roma hivi: ‘Musiendelee kuvitoa viungo vyenu [“hata sehemu moja ya miili yenu,” Habari Njema kwa Watu Wote] kwa zambi.’ Paulo aliwaambia tena ‘waue mazoea ya mwili.’ (Waroma 6:12-14; 8:13) Mbele ya hapo, katika barua yake alikuwa ametoa mifano fulani ya “mazoea ya mwili.” Tunasoma hivi juu ya wanadamu wenye zambi: “Kinywa chao kimejaa kulaani.” ‘Miguu yao inaharakisha kuenda kumwanga damu.’ ‘Hakuna kumuogopa Mungu mbele ya macho yao.’ (Waroma 3:13-18) Mukristo anachafua mwili wake ikiwa anatumia “viungo” vyake, ao sehemu za mwili wake ili kufanya zambi hizo. Kwa mufano, leo ikiwa Mukristo anatazama kimakusudi kwenye televizyo mambo yasiyofaa ya uasherati, ao ujeuri ‘anayatoa [macho yake] kwa zambi’ na kwa kufanya hivyo anachafua mwili wake wote. Ibada yoyote anayotoa inakuwa zabihu isiyokuwa tena takatifu na haiwezi kukubaliwa na Mungu. (Kumbukumbu la Torati 15:21; 1 Petro 1:14-16; 2 Petro 3:11) Hayo ni matokeo mabaya ya kuchagua kujifurahisha na mambo yasiyofaa!

⁷ Ni wazi kwamba namna ambayo Mukristo anachagua kujifurahisha si jambo la kuchukua kwa muchezo. Hakika, sisi tunataka kuchagua namna ya kujifurahisha ambayo itafanya zabihu yetu iwe yenye kupendeza sana machoni pa Mungu. Tuone sasa namna tunavyoweza kujua aina ya kujifurahisha ambayo inafaa na ile isiyofaa.

8, 9. (a) Kuna namna gani mbili za kujifurahisha? (b) Ni namna gani ya kujifurahisha ambayo Wakristo wote wanaepuka, na sababu gani?

⁸ Kwa kifupi, kuna namna mbili za kujifurahisha. Ya kwanza ni ile ambayo Wakristo wote wanaepuka kabisa; na ya pili ni ambayo Wakristo wengine wanaweza k ukubali, na wengine hawawezi. Acha sasa tuzungumuzie namna ile ya kwanza, ni kusema, kujifurahisha ambako Wakristo wote wanaepuka.

⁹ Kama tulivyoona katika Sura ya 1, kuna namna ya kujifurahisha ambayo Biblia inakataza waziwazi. Kwa mufano, fikiria miziki, adresi za Internete, filme, na programe za televizyo zinazoonyesha mambo ya kuuana ao jeuri, mambo ya mashetani, watu wenye kufanya uasherati ao mambo machafu mengine mabaya na yenye kuchukiza. Hata ikiwa mambo hayo yanafurahiwa na watu, Wakristo wa kweli wanapaswa kuyaepuka kabisa, kwa sababu yanashushia watu heshima na yanavunja kanuni za Biblia. (Matendo 15:28, 29; 1 Wakorintho 6:9, 10; Ufunuo 21:8) Kwa kukataa namna hiyo ya kujifurahisha isiyo safi, unamuonyesha Yehova kabisa kama umegeuka na umeachana kabisa na “yaliyo mabaya.” Na kwamba una imani isiyo na “unafiki.”—Waroma 12:9; Zaburi 34:14; 1 Timotheo 1:5.

10. Ni mawazo gani juu ya kujifurahisha ambayo ni hatari, na sababu gani?

¹⁰ Hata hivyo, watu fulani wanaweza kuwaza hakuna hatari yoyote ya kujifurahisha na mambo hayo. Wanajitetea hivi: “Mimi ninaweza kutazama tu filme hiyo ao ma mbo hayo kwenye televizyo, lakini siwezi kufanya mambo hayo.” Kuwaza hivyo ni kujidanganya na ni mawazo hatari. (Yeremia 17:9) Ikiwa wakati tunajifurahisha, tunatazama mambo ambayo Yehova anakataza, je tunaweza kusema kweli “tunachukia yaliyo mabaya”? Tukiendelea kutazama, kusoma na kusikiliza tena na tena mambo mabaya, kufanya hivyo kutaiharibu zamiri yetu. (Zaburi 119:70; 1 Timotheo 4:1, 2) Matendo hayo yanaweza kuharibu mwenendo wetu na kutufanya tuanze kufurahia mwenendo wenye zambi wa watu wengine.

11. Namna gani andiko la Wagalatia 6:7 linaonyesha waziwazi ukweli juu ya mambo ya kujifurahisha?

¹¹ Inasikitisha kuona kwamba Wakristo fulani wameangukia katika mwenendo muchafu kwa sababu walikuwa na zoea la kutazama mambo machafu wakati wa kujifurahisha. Walipoangukia katika zambi ndipo waliamini kwamba ‘lolote lile analopanda mutu, atavuna hilo pia.’ (Wagalatia 6:7) Lakini, unaweza kuepuka matokeo mabaya kama hayo yasikupate. Ikiwa katika akili yako unapanda vizuri mambo yalio safi, utavuna kwa furaha mambo yanayofaa maishani mwako.​—Soma kisanduku “Jinsi Gani Ninaweza Kujua Namna ya Kujifurahisha Inayofaa?”.

12. Ni kanuni gani inayopatikana katika andiko la Wagalatia 6:5 kuhusu kujifurahisha, na tuna muongozo gani ili kufanya uamuzi muzuri?

¹² Tuzungumuzie sasa namna ile ya pili, ni kusema kujifurahisha ambako Biblia haikataze wala haikubali waziwazi. Katika hali kama hiyo, kila Mukristo anapaswa kuamua yeye mwenyewe jambo la kufanya. (Wagalatia 6:5) Hata hivyo, hilo halimaanishe kwamba hatuna muongozo wowote. Biblia ina kanuni, zinazotusaidia kutambua namna Yehova anavyoona mambo. Tukifikiria vizuri kanuni hizo tunaweza kujua “yale yaliyo mapenzi ya Yehova” katika mambo yote, hata katika mambo ya kujifurahisha.​—Waefeso 5:17.

13. Ni nini itakayotusaidia tuepuke namna yote ya kujifurahisha inayomuchukiza Yehova?

¹³ Ni kweli, tunajua kwamba si Wakristo wote walio na uwezo uleule wa kutambua mwenendo unaofaa na ule usiofaa. (Wafilipi 1:9) Tena, Wakristo wanatambua kama, katika mambo ya kujifurahisha kila mutu ana mapendezi yake. Ndio sababu, hatuwezi kutumainia kwamba Wakristo wote watafanya uamuzi namna moja. Hata hivyo, tukiacha kanuni za Mungu ziongoze akili na moyo wetu, hatutakuwa na magumu ya kuepuka namna yote ya kujifurahisha inayomuchukiza Yehova.—Zaburi 119:11, 129; 1 Petro 2:16.

14. (a) Ni jambo gani lingine inafaa kufikiria unapochagua namna fulani ya kujifurahisha? (b) Namna gani unaweza kuweka faida za Ufalme pa nafasi ya kwanza katika maisha yako?

¹⁴ Unapochagua namna fulani ya kujifurahisha, kuna jambo lingine unalopaswa kufikiria: wakati wako. Namna ya kujifurahisha unayochagua inasaidia watu wajue mawazo yako ni nini kuhusu mambo mabaya; na wakati ambao unapitisha kwa kujifurahisha unasaidia kujua ni mambo gani yaliyo ya maana zaidi katika maisha yako. Kwa kweli, kwa Wakristo, mambo ya kiroho ndio ya maana zaidi. (Mathayo 6:33) Basi, utafanya nini ili uonyeshe kwamba unaendelea kutia faida za Ufalme pa nafasi ya kwanza katika maisha yako? Mutume Paulo alisema: ‘Endeleeni kuangalia sana kwamba jinsi munavyotembea si kama watu wasio na hekima bali kama watu wenye hekima, mukijinunulia wakati unaofaa.’ (Waefeso 5:15, 16) Kwa kweli, ili uwe na wakati wa kutosha kwa ajili ya “mambo yaliyo ya maana zaidi,” ni kusema, mambo yatakayokusaidia uwe na hali nzuri ya kiroho, unapaswa kuamua ni saa ao dakika ngapi utapitisha katika mambo ya kujifurahisha.​—Wafilipi 1:10.

15. Sababu gani ni jambo la hekima kuwa waangalifu kabisa ili tusiangukie bila kujua katika namna fulani ya kujifurahisha isiyofaa?

¹⁵ Pia, ni jambo la hekima kuwa waangalifu kabisa tunapochagua namna fulani ya kujifurahisha. Hilo linamaanisha nini? Wazia tena ule mufano wa tunda tuliozungumuzia mwanzoni. Ili kuepuka kula sehemu yenye kuoza bila kujua, mutu hakate tu sehemu ya kuoza lakini anakata pia sehemu fulani ya pembeni ambayo haioze. Vivevile, ili tusiangukie bila kujua katika namna fulani ya kujifurahisha isiyofaa, ni jambo la hekima kuepuka namna fulani ya kujifurahisha ambayo inaonekana kuwa si mbaya kabisa. Mukristo mwenye hekima anaepuka kila namna ya kujifurahisha inayovunja waziwazi kanuni za Biblia, lakini anaepuka pia namna ya kujifurahisha ambayo inatiliwa mashaka ao namna ya kujifurahisha ambayo inatia ndani mambo fulani yanayoweza kuharibu urafiki wake pamoja na Yehova. (Methali 4:25-27) Kuendelea kushikamana na Neno la Mungu kutakusaidia uepuke namna ya kujifurahisha inayoweza kutia ndani mambo fulani yasiyofaa.

16. (a) Ni nini itakayoonyesha kama tuna mawazo ya Yehova kuhusu mwenendo safi? (b) Namna gani kutumia kanuni za Biblia inaweza kuwa kawaida yako?

¹⁶ Wakristo wa kweli wanapochagua namna watakavyojifurahisha, wanafikiria kwanza mawazo ya Yehova juu ya jambo hilo. Biblia inatufunulia mawazo na kanuni za Yehova. Kwa mufano, Mufalme Sulemani alitaja mambo ambayo Yehova anachukia, kama vile ‘ulimi wa uwongo, na mikono inayomwanga damu isiyo na hatia, moyo unaotunga hila zenye kuumiza, miguu iliyo myepesi kukimbilia ubaya.’ (Methali 6:16-19) Kujua kama Yehova anachukia mambo hayo kunapaswa kukusukuma ufanye nini? Mutunga-zaburi anatushauri hivi: ‘Enyi munaomupenda Yehova, muchukie yaliyo mabaya.’ (Zaburi 97:10) Uamuzi ambao unafanya kuhusu kujifurahisha unapaswa kuonyesha kama wewe unachukia kabisa yale ambayo Yehova anachukia. (Wagalatia 5:19-21) Tena, kumbuka kama ni mambo ambayo unafanya kwa siri ndio yanaonyesha kabisa wewe ni mutu wa aina gani. (Zaburi 11:4; 16:8) Ndio sababu, ikiwa unatamani kabisa kuonyesha katika kila sehemu ya maisha yako kama unaongozwa na mawazo ya Yehova juu ya mwenendo safi, kila mara utafuata kanuni za Biblia juu ya kujifurahisha. Na kufanya hivyo itakuwa kawaida yako.—2 Wakorintho 3:18.

17. Mbele ya kuchagua namna fulani ya kujifurahisha, tunapaswa kujiuliza maulizo gani?

¹⁷ Unaweza tena kufanya nini ili uhakikishe kama namna fulani ya kujifurahisha unayochagua inapatana na mawazo ya Yehova? Unaweza kujiuliza, “Kujifurahisha huku kutaharibu urafiki wangu pamoja na Mungu ao hapana?” Kwa mufano, mbele ya kuamua ikiwa utaangalia ao hapana filme fulani, ujiulize, “Mambo yanayoonyeshwa katika filme hii yataharibu zamiri yangu?” Acha basi tuzungumuzie kanuni ambazo zinaweza kutumiwa katika hali kama hiyo.

18, 19. (a) Namna gani kanuni inayopatikana katika andiko la Wafilipi 4:8 inatusaidia kujua ikiwa aina fulani ya kujifurahisha inafaa ao haifae? (b) Ni kanuni gani zingine zinazoweza kukusaidia kuchagua namna ya kujifurahisha inayofaa? (Soma maelezo yaliyo chini, ukurasa wa 72.)

¹⁸ Kanuni ya maana sana inapatikana katika andiko la Wafilipi 4:8; inasema: “Mambo yoyote yaliyo ya kweli, mambo yoyote yaliyo ya hangaiko zito, mambo yoyote yaliyo ya uadilifu, mambo yoyote yaliyo safi kiadili, mambo yoyote yaliyo ya kupendeka, mambo yoyote yanayosemwa vema, wema wa adili wowote ulioko na jambo lolote la kustahili sifa lililoko, endeleeni kuyafikiria mambo hayo.” Katika andiko hili, mutume Paulo hakuwa anazungumuzia mambo ya kujifurahisha, lakini alikuwa akizungumuzia kutafakari kwa moyo; ni kusema, moyo unapaswa kutafakari mambo yanayomupendeza Mungu. (Zaburi 19:14) Hata hivyo, maneno ya Paulo yanaweza kutumiwa katika mambo ya kujifurahisha pia. Namna gani?

¹⁹ Ujiulize, “Filme na michezo ya video ninayoangalia, miziki ninayosikiliza, ao aina nyingine yoyote ya kujifurahisha kwangu, itajaza akili yangu ‘mambo yoyote yaliyo safi’?” Kwa mufano, kisha kutazama filme fulani, ni picha ao mawazo gani yanayobaki katika akili yako? Ikiwa mawazo hayo ni mazuri, safi na yenye kukufanya utulizane, basi utajua kama namna yako ya kujifurahisha ilifaa. Lakini, ikiwa filme ambayo ulitazama inakufanya uwe na mawazo machafu, yasiyo safi, basi namna yako ya kujifurahisha haikufaa, na ni hatari. (Mathayo 12:33; Marko 7:20-23) Sababu gani? Kwa sababu kuwaza juu ya mambo machafu kunaweza kuvuruga amani yako ya moyo, kuharibu zamiri yako iliyofundishwa na Biblia, na kuharibu urafiki wako pamoja na Mungu. (Waefeso 5:5; 1 Timotheo 1:5, 19) Kwa hiyo, azimia kuepuka kujifurahisha kusikofaa kwa sababu kunaweza kukuharibu mwenyewe.a (Waroma 12:2) Uwe kama mutunga-zaburi, ambaye alitoa sala hii kwa Yehova: “Uyafanye macho yangu yapite ili yasione jambo lisilofaa.”—Zaburi 119:37.

20, 21. Namna gani kanuni inayopatikana katika andiko la 1 Wakorintho 10:23, 24 inaweza kutusaidia kuchagua namna fulani ya kujifurahisha inayofaa?

²⁰ Mutume Paulo alitaja kanuni nyingine ya Biblia ya lazima sana ambayo tunapaswa kufikiria wakati tunafanya maamuzi kuhusu mambo ya kipekee. Alisema hivi: ‘Mambo yote ni halali; lakini si mambo yote yanayojenga. Kila mumoja na aendelee kutafuta, si faida yake mwenyewe, bali ile ya yule mutu mwengine.’ (1 Wakorintho 10:23, 24) Namna gani unaweza kutumia kanuni hiyo ili kuchagua aina fulani ya kujifurahisha inayofaa? Ni lazima ujiulize, “Kujifurahisha kwangu kutakuwa na matokeo gani juu ya watu wengine?”

²¹ Zamiri yako inaweza kukuruhusu ujifurahishe katika njia fulani ambayo wewe unaona kuwa “halali” ao yenye kukubalika. Lakini, ukitambua kama ndugu wengine wanaweza kukwazika kwa sababu ya zamiri yao, basi itakuwa vizuri uamue kuepuka aina hiyo ya kujifurahisha. Sababu gani? Kwa sababu hautake, kama vile Paulo alivyosema, ‘kutenda zambi juu ya ndugu zako’—ao hata ‘kumutendea zambi Kristo.’ Usipojali ndugu zako Wakristo utafanya iwe vigumu zaidi kwao kubaki waaminifu kwa Mungu. Fuata shauri hili: ‘Epukeni kuwa kikwazo.’ (1 Wakorintho 8:12; 10:32) Wakristo wa kweli leo wanatii shauri lenye upendo na la hekima la mutume Paulo kwa kuepuka namna fulani ya kujifurahisha ambayo inaweza kuwa “halali” lakini ‘haijenge.’​—Waroma 14:1; 15:1.

22. Sababu gani Wakristo hawalazimishe wengine wawe na mawazo kama yao katika mambo yanayotegemea zamiri ya kila mutu?

²² Lakini, kuna njia nyingine inayoonyesha kama tunatafuta faida za wengine. Mukristo ambaye zamiri yake inamukataza kujifurahisha kwa njia fulani hapaswe kuwalazimisha Wakristo wengine katika kutaniko wafuate mawazo yake. Akifanya hivyo, atakuwa kama mutu anayetembeza motokari kwa mwendo fulani na anawaomba wengine katika barabara hiyo watembeze kama yeye. Mutu anayefikiria wengine hawawezi kufanya jambo kama hilo, sivyo? Upendo wa Kikristo utamusukuma mutu ambaye zamiri yake inamukataza kufanya mambo fulani, awaheshimu ndugu wengine ambao mawazo yao ni tofauti kidogo na mawazo yake, ikiwa hawavunje kanuni yoyote ya Biblia. Kwa kufanya hivyo, ataacha ‘usawaziko wake ujulikane na watu wote.’—Wafilipi 4:5; Mhubiri 7:16.

23. Namna gani unaweza kuwa hakika kwamba namna fulani ya kujifurahisha unayochagua inafaa?

²³ Kwa kifupi, namna gani unaweza kuwa hakika kwamba namna fulani ya kujifurahisha unayochagua inafaa? Epuka kila namna ya kujifurahisha inayotia ndani mambo machafu ao mambo yasiyofaa ambayo Biblia inakataza waziwazi. Fuata kanuni za Biblia zinazoweza kutumiwa kuhusu aina ya kujifurahisha isiyotajwa waziwazi katika Biblia. Epuka namna ya kujifurahisha inayoweza kuharibu zamiri yako, na uwe tayari kuachana na ile inayowakwaza watu wengine, zaidi sana ndugu zako Wakristo. Azimio lako la kufanya hivyo na limuletee Mungu utukufu na likusaidie wewe na familia yako mubaki katika upendo wa Mungu.