ชีวิตสัตว์ป่า
กวางมูส—ยักษ์ประหลาดแห่งพงไพร
“กวางมูสมีหน้าตาประหลาดและแสนขี้เหร่. ทำไมไหล่ของมันยกสูงขนาดนั้น? ทำไมมันหน้ายาวเหลือเกิน?” นี่เป็นคำพรรณนาของนักเขียนในศตวรรษที่ 19 ชื่อเฮนรี เดวิด ทอโร และดูเหมือนมีผู้คนไม่น้อยเห็นด้วยกับเขา. กวางมูสมีรูปร่างหน้าตาน่าขันและมีนิสัยรักสันโดษ. เนื่องจากไม่ค่อยมีใครพบเห็นมันในป่า หลายคนจึงคิดว่ามันเป็นสัตว์ที่งุ่มง่ามเชื่องช้าและไม่ฉลาด. เป็นอย่างนั้นจริง ๆ ไหม? นักวิจัยในอเมริกาเหนือและยูเรเชียเปิดเผยข้อเท็จจริงหลายอย่างเกี่ยวกับสัตว์หน้าตาประหลาดนี้.
ไม่มีใครปฏิเสธว่ามันเป็นสัตว์ที่มีขนาดใหญ่โตมาก. แม้ว่า “ราชาแห่งพงไพร” นี้จะมีขายาวเก้งก้าง แต่ขาของมันสามารถไล่ตะเพิดหมาป่าทั้งฝูงให้กระเจิดกระเจิงได้. กวางมูสว่ายน้ำได้หลังจากที่เกิดมาเพียงไม่กี่วัน และมีคนเคยเห็นมันว่ายน้ำไปไกลหลายกิโลเมตรและดำน้ำลึกเกือบ 6 เมตรเพื่อหาพืชน้ำกิน!
กวางมูสสามารถกลอกตามองสิ่งที่อยู่ด้านหลังและรับรู้การเคลื่อนไหวได้โดยไม่ต้องหันหน้าไปดู. จมูกของมันก็ไวมากด้วย. นักวิจัยคิดว่ารูจมูกที่อยู่ห่างกันของกวางมูสทำให้มันสามารถรับกลิ่นได้จากทุกทิศทางและรู้ตำแหน่งของสิ่งที่อยู่รอบตัว. ความสามารถในการได้ยินอันยอดเยี่ยมของกวางมูสเมื่อรวมเข้ากับประสิทธิภาพของตาและจมูกทำให้มันมีประสาทสัมผัสที่เป็นเหมือนระบบเซนเซอร์ครบชุด. หูของกวางมูสหันได้รอบทิศ และมันสามารถจับเสียงกวางมูสอีกตัวหนึ่งที่อยู่ไกลออกไปถึงสามกิโลเมตร!
นักเขียนคนหนึ่งพรรณนาลูกกวางมูสว่าเป็น “สัตว์ประหลาดที่น่ารัก” ซึ่งมีนิสัยอยากรู้อยากเห็นและอารมณ์ดี. แม่กวางมูสคอยปกป้องลูกของมันโดยดูแลด้วยความรักและไม่ยอมอยู่ห่างจากลูกน้อย. แม่กวางจะขับไล่หมาป่า หมี หรือแม้แต่มนุษย์ที่คิดจะล่าลูกของมัน. พอลูกอายุราว 1 ขวบ แม่กวางที่ตั้งท้องอีกครั้งจะไล่ลูกที่โตแล้วให้ออกไปหากินด้วยตัวเอง.
อยู่รอดในขั้วโลกเหนือ
เนื่องจากกวางมูสเป็นสัตว์กินพืช พวกมันรอดชีวิตอยู่ได้อย่างไรในฤดูหนาว? ส่วนใหญ่แล้วมันจะกินอาหารตุนเอาไว้ตั้งแต่ฤดูร้อน. กวางมูสกินต้นไม้ใบหญ้ามากถึงวันละ 23 กิโลกรัม ไม่ว่าพืชที่มันกินจะอยู่เหนือพื้นดินถึง 3 เมตรหรืออยู่ใต้น้ำ. อาหารทั้งหมดที่กินเข้าไปจะถูกย่อยในกระเพาะที่มีสี่ส่วน. ร่างกายจะดูดซึมสารอาหารที่จำเป็นไปใช้และสร้างไขมัน. อย่างไรก็ตาม มีอันตรายอื่น ๆ อีกที่มันต้องเผชิญในฤดูหนาว.
หิมะที่ท่วมสูงและอากาศหนาวจับใจทดสอบความอดทนของกวางมูส. ในช่วงฤดูหนาว มันแทบจะไม่ขยับเขยื้อนตัวไปไหนเพื่อเก็บกักความร้อนไว้ใต้ขนหนา ๆ ของมัน. การหนีฝูงหมาป่าเมื่ออยู่กลางหิมะทำได้ยากมาก แต่บ่อยครั้งศัตรูที่น่ากลัวกว่าคือมนุษย์ โดยเฉพาะนักล่าและผู้ขับขี่รถยนต์.
กวางมูสชอบกินเกลือที่ใช้โรยถนนเพื่อละลายหิมะบนทางหลวงแถบขั้วโลกเหนือ และเกลือเหล่านี้มีสารอาหารเข้มข้นซึ่งเป็นประโยชน์ต่อมัน. อย่างไรก็ตาม เนื่องจากกวางมูสมีขนสีเข้มและชอบข้ามถนนตอนกลางคืน ผู้ขับขี่รถยนต์จึงมักมองไม่เห็นมัน. อุบัติเหตุที่เกิดขึ้นทำให้ทั้งคนและกวางมูสตายมานักต่อนักแล้ว.
ยักษ์ใหญ่ขี้เล่น
กวางมูสชอบเล่นคลื่นในมหาสมุทรและชอบนอนแช่น้ำในบริเวณที่มีน้ำพุร้อน. เมื่อถึงเวลาผสมพันธุ์ กวางมูสตัวผู้และตัวเมียจะแสดงความรักต่อกันอย่างอ่อนโยน และความผูกพันที่แม่กวางมีต่อลูกของมันก็เป็นเรื่องที่น่าประทับใจ. ลูกกวางมูสที่ถูกมนุษย์นำไปเลี้ยงจะผูกพันกับคนเลี้ยงราวกับเป็นแม่ของมันจริง ๆ. ดร. วาเลริอุส กิสต์ให้ข้อสังเกตว่า “สัตว์ประหลาดที่หน้าใหญ่เทอะทะนี้ ทั้งฉลาด เรียนรู้เร็ว ขี้อ้อน และซื่อสัตย์ภักดีมาก.”
ลูกกวางมูสมักอยากรู้อยากเห็นและอารมณ์ดีอยู่เสมอ
ข้อควรระวัง: กวางมูสเป็นสัตว์ป่าที่แข็งแรงและมีกำลังมาก. ถ้าคุณบังเอิญเจอมันกลางป่า จงหลีกทางให้มันและอยู่ห่าง ๆ โดยเฉพาะถ้าเห็นลูกกวางมูสอยู่แถวนั้น. แต่แน่ใจได้เลยว่า แม้จะดูอยู่ห่าง ๆ ในระยะที่ปลอดภัย คุณก็จะทึ่งกับยักษ์ใหญ่แห่งพงไพรนี้.