บท 17
“โกก . . . เราจะจัดการเจ้า”
จุดสำคัญ อธิบายว่า “โกก” คือใคร และ “แผ่นดิน” ที่ถูกโกกโจมตีหมายถึงอะไร
1, 2. สงครามครั้งใหญ่อะไรกำลังรออยู่ข้างหน้า และเรื่องนี้ทำให้เกิดคำถามสำคัญอะไร? (ดูภาพแรก)
หลายพันปีแล้วที่สงครามของมนุษย์ทำให้แผ่นดินเปื้อนเลือด รวมถึงการนองเลือดซึ่งเป็นจุดเด่นของสงครามโลกทั้งสองครั้งในศตวรรษที่ 20 แต่สงครามที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษย์กำลังรออยู่ข้างหน้า อย่างไรก็ตาม สงครามครั้งนี้ไม่ได้เกิดจากความขัดแย้งระหว่างมนุษย์ด้วยกัน หรือระหว่างประเทศต่าง ๆ ที่สู้รบกันเพราะความเห็นแก่ตัว แต่จะเป็น “สงครามในวันใหญ่ของพระเจ้าผู้มีพลังอำนาจสูงสุด” (วว. 16:14) ชนวนของสงครามคือ ศัตรูที่หยิ่งผยองของพระเจ้ามาโจมตีแผ่นดินที่พระองค์รัก ทำให้พระยะโฮวาพระเจ้าผู้ยิ่งใหญ่สูงสุดต้องแสดงพลังอำนาจในการทำลายที่ไม่มีใครบนโลกนี้เคยเห็นมาก่อน
2 เรื่องนี้ทำให้เกิดคำถามสำคัญที่ว่า ใครคือศัตรูของพระเจ้า? แผ่นดินที่มันจะโจมตีหมายถึงอะไร? มันจะลงมือเมื่อไร จะใช้วิธีไหน และเพราะอะไร? เพราะเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นนี้เกี่ยวข้องกับคนที่นมัสการพระยะโฮวาบนโลก เราจึงต้องรู้คำตอบ และคำพยากรณ์ที่น่าตื่นเต้นในเอเสเคียลบท 38 และ 39 จะช่วยตอบคำถามเหล่านี้
โกกแห่งมาโกก ศัตรูของพระเจ้า
3. ขอให้อธิบายใจความสำคัญของคำพยากรณ์ที่เอเสเคียลพูดถึงโกกแห่งมาโกก
3 อ่านเอเสเคียล 38:1, 2, 8, 18; 39:4, 11 ใจความสำคัญของคำพยากรณ์นี้คือ “ในปีท้าย ๆ” ศัตรูที่ถูกเรียกว่า “โกกแห่ง . . . มาโกก” โจมตี “แผ่นดิน” ของประชาชนพระเจ้า การโจมตีที่รุนแรงนั้นทำให้พระยะโฮวา “โกรธมาก” และลงมือทำลายโกกa เมื่อพระยะโฮวาชนะ พระองค์ให้โกกและคนที่อยู่ฝ่ายมัน “เป็นอาหารของนกล่าเหยื่อทุกชนิดและสัตว์ป่าในทุ่ง” สุดท้ายพระองค์ให้โกกมี “ที่ฝังศพ” เพื่อจะเข้าใจว่าคำพยากรณ์นี้จะเกิดขึ้นจริงอย่างไรในอนาคตอันใกล้ เราต้องระบุตัวโกกให้ได้ก่อน
4. เรารู้อะไรบ้างเกี่ยวกับโกกแห่งมาโกก?
4 ใครคือโกกแห่งมาโกก? คำอธิบายของเอเสเคียลช่วยให้เราสรุปได้ว่า โกกคือศัตรูของคนที่นมัสการบริสุทธิ์ โกกเป็นอีกชื่อหนึ่งของซาตานศัตรูตัวร้ายของการนมัสการแท้ไหม? หนังสือของเราเคยบอกอย่างนั้นตลอดหลายปีที่ผ่านมา แต่เมื่อมีการพิจารณาคำพยากรณ์ของเอเสเคียลเพิ่มเติมก็ทำให้เราต้องปรับเปลี่ยนความเข้าใจในเรื่องนี้ วารสารหอสังเกตการณ์ อธิบายว่าโกกแห่งมาโกกไม่ได้หมายถึงทูตสวรรค์ที่เรามองไม่เห็น แต่หมายถึงศัตรูที่เป็นมนุษย์และเรามองเห็นได้ ซึ่งก็คือกลุ่มชาติต่าง ๆ ที่รวมตัวกันต่อต้านการนมัสการแท้b ก่อนจะดูรายละเอียดที่ทำให้เราสรุปแบบนี้ ให้เราพิจารณาเหตุผล 2 อย่างในคำพยากรณ์ของเอเสเคียลซึ่งทำให้เรารู้ว่าโกกไม่ได้หมายถึงทูตสวรรค์
5, 6. คำพยากรณ์ของเอเสเคียลบอกอะไรที่ทำให้รู้ว่าโกกแห่งมาโกกไม่ใช่ทูตสวรรค์?
5 “เราจะให้เจ้าเป็นอาหารของนกล่าเหยื่อทุกชนิด” (อสค. 39:4) คัมภีร์ไบเบิลมักใช้เรื่องนกล่าเหยื่อที่รุมกินซากศพเพื่อเตือนถึงการพิพากษาของพระเจ้า พระเจ้าเตือนชาติอิสราเอลแบบนั้นรวมทั้งคนที่ไม่ใช่อิสราเอลด้วย (ฉธบ. 28:26; ยรม. 7:33; อสค. 29:3, 5) ขอสังเกตว่าพระเจ้าใช้การเตือนแบบนั้นกับมนุษย์ที่มีเลือดเนื้อ ไม่ใช่ทูตสวรรค์ และนกล่าเหยื่อกับสัตว์ป่าก็กินร่างกายแบบทูตสวรรค์ไม่ได้ ดังนั้น คำเตือนจากพระเจ้าที่อยู่ในคำพยากรณ์ของเอเสเคียลนี้เองที่ทำให้เรารู้ว่า โกกไม่ใช่ทูตสวรรค์
6 “เราจะให้โกกมีที่ฝังศพในอิสราเอล” (อสค. 39:11) คัมภีร์ไบเบิลไม่ได้บอกว่าทูตสวรรค์จะถูกฝังบนโลกนี้ แต่บอกว่าซาตานกับพวกปีศาจจะอยู่ในขุมลึกนาน 1,000 ปี และหลังจากนั้นพวกมันจะถูกเหวี่ยงลงในบึงไฟโดยนัย ซึ่งหมายถึงการถูกทำลายตลอดไป (ลก. 8:31; วว. 20:1-3, 10) ดังนั้น ถ้าคัมภีร์ไบเบิลบอกว่าโกกมี “ที่ฝังศพ” บนโลกนี้ เราก็อาจสรุปได้ว่าโกกไม่ใช่ทูตสวรรค์
7, 8. “กษัตริย์ทิศเหนือ” จะพบจุดจบเมื่อเขาทำอะไร และเรื่องนี้เหมือนกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับโกกแห่งมาโกกอย่างไร?
7 ถ้าไม่ใช่ทูตสวรรค์ แล้วโกกหรือศัตรูที่จะโจมตีประชาชนของพระเจ้าครั้งสุดท้ายคือใครล่ะ? ให้เรามาดูคำพยากรณ์ 2 เรื่องในคัมภีร์ไบเบิลที่ช่วยเราระบุตัวโกกแห่งมาโกก
8 “กษัตริย์ทิศเหนือ” (อ่านดาเนียล 11:40-45) ดาเนียลบอกล่วงหน้าเกี่ยวกับมหาอำนาจโลกที่ค่อย ๆ ทยอยปรากฏตัวตั้งแต่สมัยของเขามาจนถึงสมัยของเรา คำพยากรณ์นั้นยังพูดถึงคู่แข่งทางการเมือง 2 ฝ่ายด้วย คือ “กษัตริย์ทิศใต้” และ “กษัตริย์ทิศเหนือ” ตลอดหลายพันปี กษัตริย์ทั้งสองฝ่ายได้เปลี่ยนตัวไปเรื่อย ๆ เพราะมีหลายชาติในโลกที่ต่อสู้เพื่อแย่งชิงความเป็นใหญ่ เมื่อพูดถึงการรบครั้งสุดท้ายของกษัตริย์ทิศเหนือที่จะเกิดขึ้น “ในสมัยสุดท้าย” ดาเนียลบอกว่า “เขาจะโกรธจัดแล้วทำลายหลายคนให้ย่อยยับ” เป้าหมายอันดับแรกของกษัตริย์ทิศเหนือคือคนที่นมัสการพระยะโฮวาc แต่กษัตริย์ทิศเหนือจะโจมตีประชาชนของพระเจ้าไม่สำเร็จ และ “เขาจะพบจุดจบ” เหมือนโกกแห่งมาโกก
9. สิ่งที่จะเกิดขึ้นกับโกกแห่งมาโกกเหมือนกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นกับ “กษัตริย์ทั่วโลก” อย่างไร?
9 “กษัตริย์ทั่วโลก” (อ่านวิวรณ์ 16:14, 16; 17:14; 19:19, 20) หนังสือวิวรณ์บอกว่า “กษัตริย์บนโลก” จะโจมตี “กษัตริย์เหนือกษัตริย์ทั้งหลาย” ซึ่งก็คือพระเยซูที่อยู่ในสวรรค์ แต่กษัตริย์บนโลกไปโจมตีท่านในสวรรค์ไม่ได้ พวกเขาจึงหันมาโจมตีคนบนโลกที่สนับสนุนรัฐบาลของพระเจ้า กษัตริย์บนโลกจะพ่ายแพ้ในสงครามอาร์มาเกดโดน ขอสังเกตว่าพวกเขาพบจุดจบหลังจากโจมตีประชาชนของพระยะโฮวา นี่เหมือนกับสิ่งที่คัมภีร์ไบเบิลบอกว่าจะเกิดขึ้นกับโกกแห่งมาโกกd
10. ใครคือโกกแห่งมาโกก?
10 เมื่อพิจารณาสิ่งที่จะเกิดขึ้น เราอาจสรุปอะไรเกี่ยวกับโกก? อย่างแรก โกกไม่ใช่ทูตสวรรค์ อย่างที่สอง โกกหมายถึงชาติต่าง ๆ บนโลกที่จะมาโจมตีประชาชนของพระเจ้าในอีกไม่ช้า ดูเหมือนว่าชาติเหล่านั้นจะมารวมตัวกัน ทำไมพวกเขาต้องทำอย่างนั้น? เพราะประชาชนของพระเจ้ากระจายอยู่ทั่วโลก ชาติต่าง ๆ จึงต้องร่วมมือกันเพื่อโจมตีพวกเขา (มธ. 24:9) ถึงแม้ชาติต่าง ๆ จะร่วมกันโจมตี แต่ผู้ที่อยู่เบื้องหลังและบงการทุกอย่างก็คือซาตาน มันมีอำนาจเหนือชาติต่าง ๆ ที่ต่อต้านการนมัสการแท้มานานแล้ว (1 ยน. 5:19; วว. 12:17) อย่างไรก็ตาม คำพยากรณ์ของเอเสเคียลเกี่ยวกับโกกแห่งมาโกกเน้นบทบาทของชาติต่าง ๆ ในโลกที่จะโจมตีประชาชนของพระยะโฮวาe
“แผ่นดิน” หมายถึงอะไร?
11. คำพยากรณ์ของเอเสเคียลอธิบายอย่างไรเกี่ยวกับ “แผ่นดิน” ที่โกกจะโจมตี?
11 วรรค 3 บอกเราว่า โกกแห่งมาโกกจะทำให้พระยะโฮวาโกรธมากเพราะมาโจมตีแผ่นดินที่พระองค์รัก แผ่นดินหมายถึงอะไร? ให้เรากลับไปดูคำพยากรณ์ของเอเสเคียล (อ่านเอเสเคียล 38:8-12) คำพยากรณ์บอกว่าโกกจะ “บุกโจมตีแผ่นดินของชนชาติที่ . . . ได้ฟื้นตัวแล้ว” และ “โจมตีชนชาติที่ถูกรวบรวมออกมาจากประเทศต่าง ๆ” ขอสังเกตส่วนที่พูดถึงผู้นมัสการแท้ที่ได้รับการฟื้นฟูแล้วซึ่งอยู่ในแผ่นดินนั้นด้วยที่ว่า พวกเขา “อยู่ที่นั่นอย่างปลอดภัย” พวกเขาอยู่กันโดยที่ “ไม่มีกำแพง กลอน หรือประตูป้องกัน” และพวกเขา “กำลังสะสมทรัพย์สมบัติ” ดังนั้น นี่คือแผ่นดินที่ประชาชนของพระยะโฮวาทั่วโลกอาศัยอยู่ แต่แผ่นดินนี้หมายถึงอะไร?
12. มีการฟื้นฟูอะไรในแผ่นดินอิสราเอลโบราณ?
12 เราจะรู้คำตอบถ้าเราพิจารณาการฟื้นฟูในอิสราเอลโบราณ ซึ่งเป็นแผ่นดินที่ประชาชนของพระเจ้าอยู่อาศัย ทำงาน และนมัสการพระเจ้ามาตลอดหลายร้อยปี เมื่อชาวอิสราเอลไม่ซื่อสัตย์ พระยะโฮวาให้เอเสเคียลพยากรณ์ว่าแผ่นดินของพวกเขาจะถูกทำลายและถูกทิ้งให้รกร้างว่างเปล่า (อสค. 33:27-29) แต่พระยะโฮวายังพยากรณ์ด้วยว่า คนที่กลับใจจะพ้นจากการเป็นเชลยในบาบิโลนและกลับไปฟื้นฟูการนมัสการบริสุทธิ์ในแผ่นดินนั้น พระยะโฮวาอวยพรให้แผ่นดินอิสราเอลกลับมาสวยงามอุดมสมบูรณ์ “เหมือนสวนเอเดน” (อสค. 36:34-36) การฟื้นฟูนั้นเริ่มในปี 537 ก่อน ค.ศ. เมื่อเชลยชาวยิวได้กลับไปเยรูซาเล็ม เพื่อฟื้นฟูการนมัสการแท้ในแผ่นดินเกิดที่พวกเขารัก
13, 14. (ก) แผ่นดินโดยนัยหมายถึงอะไร? (ข) ทำไมพระยะโฮวาถือว่าแผ่นดินนี้มีค่า?
13 ในปัจจุบัน คนที่นมัสการบริสุทธิ์ได้เห็นการฟื้นฟูแบบเดียวกัน บท 9 ของหนังสือนี้บอกเราว่าปี 1919 ประชาชนของพระเจ้าพ้นจากการเป็นเชลยของบาบิโลนใหญ่ ในปีนั้น พระยะโฮวาพาคนที่นมัสการแท้ซึ่งได้รับการฟื้นฟูแล้วเข้าแผ่นดินโดยนัย แผ่นดินนั้นเป็นเหมือนสวนอุทยาน คือมีสภาพแวดล้อมที่ช่วยให้ความเชื่อเข้มแข็ง ที่ทุกคนพร้อมใจกันนมัสการพระเจ้าเที่ยงแท้ เราอยู่ด้วยกันในแผ่นดินนี้อย่างปลอดภัยและมีใจสงบ (สภษ. 1:33) เราได้รับความรู้ที่ช่วยให้ใกล้ชิดพระเจ้าเหมือนมีอาหารที่อุดมสมบูรณ์ เรามีงานมากมายที่ทำให้มีความสุขในการประกาศข่าวเรื่องรัฐบาลพระเจ้า ที่จริง ถ้อยคำในหนังสือสุภาษิตเกิดขึ้นจริงกับเราที่ว่า “พรจากพระยะโฮวาทำให้มั่งคั่งและจะไม่ทำให้ปวดร้าวใจเลย” (สภษ. 10:22) ไม่ว่าเราจะอยู่ที่ไหนในโลก ถ้าเราสนับสนุนการนมัสการบริสุทธิ์อย่างกระตือรือร้นทั้งคำพูดและการกระทำ เราก็อยู่ในแผ่นดินที่เป็นเหมือนสวนอุทยานโดยนัยนี้
14 ทำไมพระยะโฮวาถือว่าแผ่นดินโดยนัยมีค่ามาก? เพราะพระองค์ถือว่าคนที่อาศัยในแผ่นดินนี้เป็น “สิ่งมีค่าจากชาติทั้งหมด” ซึ่งพระองค์ชักนำให้มานมัสการแท้ (ฮกก. 2:7; ยน. 6:44) พวกเขาพยายามมากที่จะปลูกฝังลักษณะนิสัยใหม่ซึ่งสะท้อนคุณลักษณะที่สูงส่งของพระเจ้า (อฟ. 4:23, 24; 5:1, 2) คนที่นมัสการบริสุทธิ์เสนอตัวเพื่อรับใช้พระเจ้าอย่างเต็มที่ พวกเขาพยายามทำทุกอย่างเพื่อให้พระองค์ได้รับเกียรติ และเพื่อพิสูจน์ว่าพวกเขารักพระองค์อย่างแท้จริง (รม. 12:1, 2; 1 ยน. 5:3) เราคงนึกภาพได้ว่าพระยะโฮวาจะต้องดีใจแน่ ๆ ที่เห็นคนที่นมัสการพระองค์พยายามอย่างหนักเพื่อทำให้แผ่นดินโดยนัยงดงามขึ้น ยิ่งกว่านั้น ถ้าคุณให้การนมัสการแท้สำคัญที่สุดในชีวิต คุณก็ไม่ได้แค่ทำให้สวนอุทยานโดยนัยงดงามขึ้นเท่านั้น แต่ยังทำให้พระยะโฮวามีความสุขด้วย!—สภษ. 27:11
โกกจะโจมตีแผ่นดินนี้เมื่อไร ทำไม และอย่างไร?
15, 16. เมื่อไรที่โกกแห่งมาโกกจะโจมตีแผ่นดินโดยนัยที่ได้รับการฟื้นฟู?
15 เป็นเรื่องน่าคิดที่ว่า อีกไม่นานชาติต่าง ๆ ในโลกจะรวมตัวกันมาโจมตีแผ่นดินโดยนัยที่มีค่าของเรา การโจมตีที่มีการบอกล่วงหน้านี้จะมีผลกับทุกคนที่นมัสการพระยะโฮวา นี่ทำให้เราอยากรู้เรื่องนี้มากขึ้น ให้เรามาดู 3 คำถามต่อไปนี้ด้วยกัน
16 เมื่อไรที่โกกแห่งมาโกกจะโจมตีแผ่นดินโดยนัยที่ได้รับการฟื้นฟู? คำพยากรณ์บอกว่า “ในปีท้าย ๆ เจ้าจะบุกโจมตีแผ่นดิน” (อสค. 38:8) นี่หมายความว่าการโจมตีจะเกิดขึ้นตอนที่โลกชั่วใกล้จะถึงจุดจบ ขอจำไว้ว่าความทุกข์ยากลำบากครั้งใหญ่จะเริ่มต้นด้วยการทำลายบาบิโลนใหญ่หรือกลุ่มศาสนาเท็จทั้งหมดในโลก ดังนั้น หลังจากการทำลายศาสนาเท็จ และก่อนที่อาร์มาเกดโดนจะเริ่มขึ้น โกกจะโจมตีคนที่นมัสการแท้อย่างสุดกำลัง
17, 18. พระยะโฮวาชี้นำเหตุการณ์ต่าง ๆ อย่างไรในช่วงความทุกข์ยากลำบากครั้งใหญ่?
17 ทำไมโกกโจมตีแผ่นดินที่ได้รับการฟื้นฟูของคนที่นมัสการพระยะโฮวา? คำพยากรณ์ของเอเสเคียลบอกเหตุผล 2 ข้อคือ 1 พระยะโฮวาชี้นำ และ 2 โกกมีเจตนาที่ชั่วร้าย
18 พระยะโฮวาชี้นำ (อ่านเอเสเคียล 38:4, 16) ขอสังเกตสิ่งที่พระยะโฮวาพูดกับโกกที่ว่า “เราจะ . . . เอาตะขอเกี่ยวขากรรไกร” และ “พาเจ้ามาโจมตีแผ่นดินของเรา” คำพูดนั้นหมายความว่าพระยะโฮวาจะบังคับชาติต่าง ๆ ให้มาโจมตีคนที่นมัสการพระองค์ไหม? ไม่ใช่แน่ ๆ! พระยะโฮวาไม่มีทางทำให้ประชาชนของพระองค์เจอกับเรื่องร้าย ๆ (โยบ 34:12) แต่พระองค์รู้ว่าพวกศัตรูเกลียดคนที่นมัสการบริสุทธิ์ และพวกนั้นจะใช้ทุกโอกาสเพื่อกวาดล้างประชาชนของพระองค์ (1 ยอห์น 3:13) พระยะโฮวาจะชี้นำให้เรื่องต่าง ๆ เป็นไปตามความประสงค์ของพระองค์และตามเวลาที่พระองค์กำหนดไว้ เหมือนกับเอาตะขอเกี่ยวขากรรไกรของโกกและลากมันไป พอบาบิโลนใหญ่ถูกทำลาย พระยะโฮวากระตุ้นให้ชาติต่าง ๆ ทำตามที่พวกเขาคิดไว้ นี่หมายความว่าพระองค์จะทำให้สิ่งต่าง ๆ เกิดขึ้นเป็นขั้น ๆ ตามเวลาที่พระองค์กำหนดจนถึงอาร์มาเกดโดนสงครามที่ใหญ่ที่สุดในโลก จากนั้นพระองค์จะช่วยประชาชนให้รอด พระองค์จะทำให้เห็นว่าพระองค์มีอำนาจปกครองสูงสุดและทำให้ชื่อที่บริสุทธิ์ของพระองค์ได้รับความนับถือ—อสค. 38:23
ชาติต่าง ๆ จะหาทางปล้นเอาการนมัสการบริสุทธิ์ไปจากเรา พวกเขาเกลียดการนมัสการนี้และเกลียดทุกคนที่สนับสนุนด้วย
19. ทำไมโกกถึงพยายามปล้นเอาการนมัสการบริสุทธิ์ไปจากเรา?
19 โกกมีเจตนาที่ชั่วร้าย ชาติต่าง ๆ จะ “วางแผนชั่ว” พวกเขาจะหาทางแสดงความเกรี้ยวกราดและความเกลียดชังต่อคนที่นมัสการพระยะโฮวา ที่ดูอ่อนแอเหมือน “อยู่ในหมู่บ้านที่ไม่มีกำแพง กลอน หรือประตูป้องกัน” ชาติต่าง ๆ ยังพยายาม “ปล้นสมบัติ” จากคนที่ “กำลังสะสมทรัพย์สมบัติ” ด้วย (อสค. 38:10-12) “ทรัพย์สมบัติ” อะไร? ประชาชนของพระยะโฮวามีทรัพย์สมบัติโดยนัย ทรัพย์ที่มีค่าที่สุดของเราก็คือการนมัสการบริสุทธิ์ซึ่งเราจะให้พระยะโฮวาเพียงผู้เดียว ชาติต่าง ๆ จะหาทางปล้นเอาการนมัสการบริสุทธิ์ไปจากเรา ไม่ใช่เพราะพวกเขาเห็นคุณค่า แต่เพราะเกลียดการนมัสการนี้และเกลียดทุกคนที่สนับสนุนด้วย
20. โกกจะโจมตีแผ่นดินหรืออุทยานโดยนัยอย่างไร?
20 โกกจะโจมตีแผ่นดินหรืออุทยานโดยนัยอย่างไร? ชาติต่าง ๆ อาจพยายามทำให้ชีวิตเรายุ่งยากและทำให้เราเลิกนมัสการบริสุทธิ์ ด้วยเหตุผลนี้ พวกเขาอาจพยายามขัดขวางการแจกจ่ายความรู้ที่เป็นเหมือนอาหารที่ทำให้ความเชื่อเข้มแข็ง ทำให้เราประชุมร่วมกันไม่ได้ ทำให้เราแตกแยกกัน และทำให้ไม่ได้ประกาศข่าวของพระเจ้าอย่างกระตือรือร้น ซึ่งทั้งหมดนั้นเป็นส่วนประกอบของอุทยานโดยนัย ซาตานจะยุยงส่งเสริมให้ชาติต่าง ๆ พยายามกวาดล้างคนที่นมัสการแท้ และกำจัดการนมัสการบริสุทธิ์ให้หมดไปจากโลก
21. ทำไมคุณรู้สึกขอบคุณพระยะโฮวาที่เตือนเราให้รู้เหตุการณ์ที่รออยู่ข้างหน้า?
21 การโจมตีของโกกแห่งมาโกกที่กำลังมาถึง จะมีผลกับทุกคนที่นมัสการแท้ซึ่งอยู่ในแผ่นดินโดยนัยที่ได้รับจากพระเจ้า เราขอบคุณพระยะโฮวาจริง ๆ ที่เตือนให้เรารู้เหตุการณ์ที่รออยู่ข้างหน้า! ขณะที่ความทุกข์ยากลำบากครั้งใหญ่กำลังใกล้เข้ามา ขอเราตั้งใจทำให้การนมัสการบริสุทธิ์สำคัญที่สุดในชีวิตเรา ถ้าเราทำอย่างนั้น เราก็กำลังทำให้แผ่นดินโดยนัยที่ฟื้นฟูแล้วงดงามยิ่งขึ้นตั้งแต่ตอนนี้ และเมื่ออาร์มาเกดโดนมาถึง เราจะได้เห็นวิธีที่พระยะโฮวาปกป้องประชาชนและทำให้ชื่อที่บริสุทธิ์ของพระองค์ได้รับความนับถือ บทต่อไปจะอธิบายเหตุการณ์ที่น่าตื่นเต้นนี้
a บทต่อไปของหนังสือนี้ เราจะคุยกันว่าเมื่อไรที่พระยะโฮวาโกรธโกกแห่งมาโกกอย่างมาก พระองค์จะลงมืออย่างไร และเหตุการณ์นี้จะหมายถึงอะไรสำหรับคนที่นมัสการบริสุทธิ์
b ดู “คำถามจากผู้อ่าน” ในหอสังเกตการณ์ ฉบับ 15 พฤษภาคม 2015 หน้า 29-30
c ดาเนียล 11:45 บอกว่ากษัตริย์ทิศเหนือมีเป้าหมายจะโจมตีประชาชนของพระเจ้า เพราะกษัตริย์องค์นี้ “จะตั้งค่ายใหญ่ระหว่างทะเลใหญ่ [ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน] กับภูเขาศักดิ์สิทธิ์ที่งดงาม [ซึ่งวิหารของพระเจ้าเคยตั้งอยู่และประชาชนของพระเจ้าไปนมัสการที่นั่น]”
d คัมภีร์ไบเบิลยังพูดถึงการโจมตีของ “ชาวอัสซีเรีย” สมัยปัจจุบันที่ต้องการกำจัดประชาชนของพระเจ้าด้วย (มคา. 5:5) คัมภีร์ไบเบิลบอกล่วงหน้าเกี่ยวกับการโจมตีประชาชนของพระเจ้าไว้ 4 เหตุการณ์ คือ การโจมตีของโกกแห่งมาโกก กษัตริย์ทิศเหนือ กษัตริย์บนโลก และชาวอัสซีเรีย คัมภีร์ไบเบิลอาจใช้หลายชื่อเมื่อพูดถึงการโจมตีที่เป็นเหตุการณ์เดียวกัน
e บท 22 ของหนังสือนี้พิจารณาการระบุตัว “โกกแห่งมาโกก” ที่พูดถึงในวิวรณ์ 20:7-9