‘Kpash! Kwaghfan U Aôndo Za Kweng Ne!’

“Kpash! Mze u ikpelaakaa man mfe man kwaghfan u Aôndo ve za kweng ne! Ajir a ôron a Na gande u timen sha mi, igbenda Na kpaa i gande u tôvon tsôô!”—ROM. 11:33.

 1. Kanyi i lu icivir i hemban cii hen Mbakristu mba ve er batisemaa?

KA KWAGH u civirigh u hemban cii u nyi yange or er a wee? Alaghga kwagh u una hii van we ken ishima yô, a lu ma tom u yange i na u shin ma kwagh u yange or er a we sha icivir yô. Nahan kpa, se Mbakristu mba se er batisema yô, kwagh u a lu se icivir i hemban cii yô, ka ian i se lu a mi i yan ikyar kôôsôô vea Yehova, Aôndo u mimi tswen la. Kwagh ne na yô, se hingir mba ‘Aôndo a fe se’ yô.—1 Kor. 8:3; Gal. 4:9.

 2. Er nan ve u fan Yehova shi un kpa fan se la, i lu kwagh u icivirigh yumu?

² Er nan ve u fan Yehova shi un kpa fan se la, i lu kwagh u icivirigh yumu? Ka sha ci u ngu Or u hemban sha won cii shi ka Un kpa a kor mba ve doo un ishima ye. Jijingi yange mgbegha profeti Nahum nger wener: “TER doo je, ka ijiir i waren sha iyange i ican; man A fa mba ve suur sha a Na yô.” (Nah. 1:7; Ps. 1:6) Sha mimi yô, ishimaverenkeghen yase i va lun uma gbem sha won la har sha u se fan Aôndo u mimi la man Wan na, Yesu Kristu.—Yoh. 17:3.

 3. Mfe u se fan Aôndo la wa nyi kere?

³ Mfe u fan Aôndo la hemba di u fan iti na kpôô kpôô tsô la. Er a lu Ijende yase yô, gba u se fa un shi se fa akaa a a soo man a a soo ga yô. Kwagh u injaa ugen u una tese ér se fa Aôndo tsembelee yô, ka u eren ishima na. (1 Yoh. 2:4) Kpa aluer se soo u fan Yehova sha mimi yô, gba u se er kwagh ugen kpaa. Gba u se fa akaa a Yehova a er sha ci wase la tseegh ga, kpa shi se fa gbenda u a er akaa shon kua ityôkyaa i a er a la kpaa. Aluer se mba seer fan mbaawashima mba Yehova yô, a seer kpiligh se iyol a ‘mze u kwaghfan u Aôndo a ze kweng’ la.—Rom. 11:33.

Aôndo u Lun a Awashima

4, 5. (a) Er i er kwagh u ishember i “awashima” la ken Bibilo yô, ngi pasen nyi? (b) Tese ikyav i pasen er a fatyô u kuren ma awashima sha igbenda kposo kposo yô.

⁴ Yehova ka Aôndo u lun a awashima, shi Bibilo ôr kwagh u “awashima Na u tsôron” la. (Ef. 3:10, 11) Inja i ishember ne jim ér nyi? Gbenda u i er kwagh u ishember i ken Bibilo i í gem ér “awashima” la, tese ér ngi pasen ma kwagh u or tsough u eren shin nan we ishima u eren, u nana fatyô u eren un gbenda môm tseegh ga yô.

⁵ Ikyav i tesen yô, alaghga ma ijiir ngi i or soo u zan zende her jighilii yô. Awashima u nan yô, ka u zan nyôron hen ijiir la. Alaghga akaahendan nga kposo kposo a nana fatyô u zan zende la a mi yô, kua igbenda kposo kposo i nana yem sha mi yô. Nan ngur yemen sha gbenda u nan tsough la yô, alaghga ura va hii u nôôn kpoo shin umato za ngee sha gbenda la gande, gayô i yisa u, nahan gba u nana tôô gbenda ugen. Nahan cii kpa, a̱ lu nyi je i gbe u nana hide a er kpa, nana za nyôron hen ijiir i nan lu zan la yô, nan kure awashima u nan la.

 6. Yehova tese ér un ngu a igbenda kposo kposo i kuren awashima na nena?

⁶ Yehova kpa ngu a igbenda kposo kposo i kuren awashima na u tsôron la. Er a fe ér akaauma a un gbe la nga a ian i tsuan kwagh u a soo u eren yô, ngu a geman a gbenda u kuren awashima na la. Ikyav i tesen yô, de se time nen sha gbenda u Yehova a lu kuren awashima na sha kwagh u Vor u ityendezwa la. Sha hiihii la, Yehova kaa a nomsoor man kwase u hii la ér: “Mar nen kpishi, seer nen ngeen, iv nen tar, gema nen u, u̱ lu sha ikyev yen.” (Gen. 1:28) Ihyembeato i ken sule u Eden la yange i bunde awashima u Yehova pase laa? Mayange ga cii! Yehova yange er kwagh sha ikyaa i he ne fese, a due a “gbenda” ugen u una kure awashima na yô. A tsengapasen kwagh u mve u “vor” u ua va sôr kwagh u mbahembanato mbara kôr vihi la.—Gen. 3:15; Heb. 2:14-17; 1 Yoh. 3:8.

 7. Se hen nyi sha kwagh u Yehova iyol na a pase sha kwagh na ken Ekesodu 3:14 la?

⁷ Tahav mbu Yehova a lu a mi mbu geman gbenda u kuren awashima na er mbamlu ve lu geman la, zua sha kwagh u un iyol na pase sha kwagh na la. Shighe u Mose pase Yehova zayol na u lu a mi sha tom u i na un la, Yehova na un ibumun sha u kaan a na ér: “M NGU ER M LUUN YÔ.” Shi a kaa er: “Kaa Mbaiserael nahan wer: Ka M NGU, A tindim her a ven ye.” (Eks. 3:14) Sha mimi yô, Yehova una fatyô u hingir nyityokwagh i í gbe un u hingir cii, sha ci u kuren awashima na vindi vindi! Apostoli Paulu tese ikyav i kwagh ne tsembelee ken ityough 11 ki takerada u Mbaromanu la. Ken ityough kira a ôr kwagh u kon u olev u sha injakwagh. Aluer se time sha injakwagh ne yô, kwagh la una wase se se seer lun a iwuese sha mze u kwaghfan u Yehova a ze kweng la, sea lu a ishimaverenkeghen i yemen sha shin i yan dyako u uma u tsôron shin tar kpaa.

Awashima u Yehova sha Kwagh u Vor u Ityendezwa La

8, 9. (a) Ka akaa a vesen anyiin a nyi aa wase se u kaven injakwagh i kon u olev laa? (b) Ka mlumun u sha mpin u nyi una pase er Yehova a geman gbenda u a kuren awashima naa?

⁸ Cii man se kav injakwagh i kon u olev la yô, a gba u se fa akaa anyiin sha kwagh u mpase u Yehova pase awashima na sha kwagh u vor u ityendezwa u i tsengapasen kwagh u ú la. Kwagh u hiihii yô, Yehova yange tôndo zwa a Aberaham ér “akuraior a sha won cii aa zua a iveren” sha ikyev i vor, shin tsombor na. (Gen. 22:17, 18) Kwagh u sha uhar yô, yange i na ikyurior i Iserael i i due ken Aberaham la ishimaverenkeghen i lun “tartor u upristi.” (Eks. 19:5, 6) Kwagh u sha utar yô, er Mbaiserael mba sha marami mbara kpishi lumun Mesiya ga yô, Yehova ker igbenda igen i veren “tartor u upristi.” (Mat. 21:43; Rom. 9:27-29) U masen yô, er Yesu a lu vegher u vesen u vor u Aberaham la nahan kpa, mbagenev kpa i na ve ian i lun ken vor shon.—Gal. 3:16, 29.

⁹ Aluer se time sha akaa a anyiin ne yô, se nenge er takerada u Mpase u er kwagh u iorov 144,000 mba vea lu utor man upristi a Yesu imôngo sha yô. (Mpa. 14:1-4) Shi i ôr kwagh ve ér mba “ônov mba Iserael.” (Mpa. 7:4-8) Kpa, mba 144,000 mbara cii ka Mbaiserael shin Mbayuda mba sha maramii? Mlumun u sha mpin la una pase er Yehova a geman gbenda u a kuren awashima na la yô. De se nenge er washika u apostoli Paulu nger hen Mbaromanu la una wase se u zuan a mlumun sha mpin ne yô.

“Tartor u Upristi”

10. Lu ian i eren nyi ikyurior i Iserael lu a mi ve tseegh-le?

¹⁰ Er se vande teren nahan, lu u a tsua mba vea hingir “tartor u upristi kua icighanikyurior” la ken ikyurior i Iserael tseegh. (Ôr Mbaromanu 9:4, 5.) Kpa lu u nyi ia er zum u Vor u ityendezwa ua va laa? Lu u a fatyô u zuan a Mbaiserael mba ken jijingi mba 144,000, mba vea hingir vegher u kiriki u vor u Aberaham la cii, ken ikyurior i Iserael i sha marami la kpa?

11, 12. (a) Lu hanma shighe i hii u tsuan mba vea kohol cii vea hingir Tartor u sha la, man Mbayuda kpishi mba ve lu hen shighe la er nyi sha kwagh ne? (b) Yehova yange er nan ve zua a ‘iyenge i ivin vough’ i mba lu u vea hingir vor u Aberaham la?

¹¹ Ôr Mbaromanu 11:7-10. Ikyurior i Mbayuda i sha derianyom u hiihii la yange i venda Yesu. Sha nahan yô, kera lu u vor u Aberaham la ua due ken a ve tseegh ga. Nahan kpa, yange mba hiin u tsuan ior mba vea hingir “tartor u upristi” u sha, sha iyange i Pentekosti u inyom i 33 la yô, Mbayuda mbagenev mba ve lu mbaasemaamimi yô lumun myer u i yila ve la. Aluer i tôô Mbayuda mba lun udubu kpuaa mban i kar sha ikyurior i Mbayuda cii yô, vea lu er ‘asande a shin her’ nahan.—Rom. 11:5.

¹² Nahan kpa, lu u Yehova una zua a ‘iyenge i ivin vough’ i mba lu u vea hingir vor u Aberaham la nena? (Rom. 11:12, 25) Nenge ase mlumun u apostoli Paulu na ne, ér: ‘U ngu wer kwaghôron u Aôndo hingir gbilinkwagh ga, gadia mba ve lu ken Iserael [u sha marami] la ka ve cii ve lu Iserael ga. Man shin er ve lu vor [tsombor] u Aberaham nahan kpaa, ka ve cii ve lu ônov nav [ve lu ken vor u Aberaham] ga . . . Inja na yô, ka ônov mba ken iyol la man ve lu ônov mba Aôndo ga, kpa ka ônov mba ityendezwa la man i we ve ken tsombor ye.’ (Rom. 9:6-8) Sha nahan yô, kera lu u or a due ken tsombor u Aberaham la kpôô kpôô keng ve awashima u Yehova sha kwagh u vor la una kure ga.

Kon u Olev ú sha Injakwagh

13. Kanyi i til sha ityough ki (a) kon u olev, (b) mishe u u, (c) itine i u, man (d) agbaa a u?

¹³ Apostoli Paulu maa tôô mba ve lu ken vor u Aberaham la kar sha agbaa a kon u olev u sha injakwagh.a (Rom. 11:21) Kon u olev u ken ya ne tile sha ityough ki mkur u awashima u Aôndo sha kwagh u ikyuryan i a ya a Aberaham la. Mishe u kon la ngu wang shi u tile sha ityough ki Yehova, u a ne Iserael u ken jijingi uma la. (Yes. 10:20; Rom. 11:16) Itine na la di tile sha ityough ki Yesu, u a lu vegher u vesen u vor u Aberaham la. Agbaa na cica cii di gema tile sha ityough ki ‘iyenge i ivin vough’ i mba i nyôr a ve ken vegher u kiriki u vor u Aberaham la.

14, 15. Lu unô i “asegh” ve sha kon u olev u ken ya la kera, man lu unô i tôô ve i za zor sha mini?

¹⁴ Ken injakwagh i kon u olev la, i tôô Mbayuda mba sha marami, mba ve venda Yesu la i kar sha agbaa a kon u olev a i “asegh” a sha yô. (Rom. 11:17) Kwagh ne na yô, ian i ve lu a mi i lun ken vor u Aberaham la kar ve. Kpa lu unô gba u vea kar a tile sha ityough veve? Sha mnenge u Mbayuda mba sha marami, mba ve timin akende ér ve due ken tsombor u Aberaham la yô, lu u a ôr kwagh a ter mlumun u sha mpin la sha ato a ve ga. Kpa Yohane u Eren Batisema vande tan ve icin ér aluer Yehova soo yô, una gema awen je kpa aa hingir ônov mba Aberaham.—Luka 3:8.

¹⁵ Nahan, lu nyi Yehova er sha u kuren awashima naa? Paulu pase ér yange i tôô agbaa a kon u olev u ken toho la i va zor sha kon u olev u ken ya la sha u a tile sha ityough ki agbaa a i asegh kera la. (Ôr Mbaromanu 11:17, 18.) Sha nahan yô, Mbakristu mba ken akuraior mba i tsegha ve sha jijingi, er mbagenev ken tiônnongo u Roma la nahan, yange i tôô ve sha injakwagh i za zor sha kon u olev u sha injakwagh la. Sha nahan yô, ve hingir u lun ken vor u Aberaham. Sha hiihii la, ve lu er agbaa a kon u olev u ken toho nahan, ve lu a ian cuku i lun ken ikyuryan i injaa ne ga. Kpa Yehova bugh ve gbenda u hingir Mbayuda mba ken jijingi.—Rom. 2:28, 29.

16. Apostoli Paulu yange pase kwagh u mkohol u i kohol ikyurior i he i ken jijingi la nena?

¹⁶ Apostoli Peteru pase mlu u kwagh ne nahan ér: ‘Kape A [Yesu Kristu] lu a inja her a ven [Mbaiserael mba ken jijingi, kua Mbakristu mba ken Atôatyev] ne, ne mba ne ne jighjigh ne. Kpa hen mbanan jighjigh ga yô, kwaghôron ugen ngu er: Iwen i mbamaan ve vende i la, ka i je i hingir i sha zongo ye, man shi: Ka iwen i keman nguhar sha mi man vande u nôngon gbev sha mi. . . . Kpa ne yô, ne mba icuwannongo, nongo u upristi mba sha inja i tor, icighanikyurior, nongoior u Aôndo jim, ka sha u né yôô aeren a Na a ageegh, Un u A yila ne ken ime, A va a ven ken iwanger Na i kpiligh iyol la. Ngise ne lu nongoior ga, kpa hegen ne gema ne hingir nongoior u Aôndo, i zungwen ne mhôônom ga, kpa hegen yô, mba zungwen ne mhôônom.’—1 Pet. 2:7-10.

17. Kwagh u Yehova er la lu u ‘sha gbaaôndo ga’ nena?

¹⁷ Yehova yange er kwagh u ior kpishi ver ishima ér una er cuku kpaa ga yô. Paulu pase kwagh u er la ér ka kwagh u ‘sha gbaaôndo ga.’ (Rom. 11:24) Er nan ve lu kwagh u sha gbaaôndo ga? Alaghga u tôôn ma gbaa u kon u ken toho va zoron sha kon u hen ya la yange a lu kwagh u kpilighyol shin u sha gbaaôndo ga je kpaa, kpa lu kwagh u mbasulev mbagenev sha derianyom u hiihii la eren je la.b Kape Yehova kpa er kwagh u kpilighyol je la. Sha mnenge u Mbayuda yô, Atôatyev yange kuma u umen atam a mimi ga. Nahan kpa, Yehova gema atôatyev la hingir “ikyurior” i umen atam a Tartor. (Mat. 21:43) Hii shighe u i tsegha orpyusu Korneliu, u lu Ortyôtyev u hiihii u geman hingir Orkristu, ken inyom i 36 la je, ian bugh sha ci u zoron mbapyusuv mba ve lu Mbayuda ga mbara sha kon u olev u sha injakwagh la.—Aer. 10:44-48.c

18. Lu ian i nyi Mbayuda mba sha marami mbara zua a mi shighe u inyom i 36 la kar kera laa?

¹⁸ Kwagh ne tese ér inyom i 36 la i karen yô, ian i môm kpa kera lu sha ci u Mbayuda mba sha marami mbara u lun ken vor u Aberaham ga shinii? Ei. Paulu pase ér: “Mbara [Mbayuda mba sha marami] kpaa aluer vea taver sha mban u jighjigh ga yô ve kpaa á zua ve ker, gadia Aôndo ngu a tahav u shi zuan ve ker. Gadia aluer we, i tôndo u ken kon u u lu olev u ken toho sha gbaaôndo u u, i va zor u ken itine olev u ken ya, i lu sha gbaaôndo wou ga yô, man hire agbaa a sha gbaaôndo la á kera shi zua a ken itine i a la ga yee?”—Rom. 11:23, 24.

“Iserael Cii Vea War”

19, 20. Er injakwagh i kon u olev la i tese nahan, kanyi Yehova a lu erene?

¹⁹ Sha mimi yô, awashima u Yehova sha kwagh u “Iserael u Aôndo” ngu kuren sha gbenda u kpilighyol kpen kpen. (Gal. 6:16) Er Paulu kaa nahan, “Iserael cii vea war.” (Rom. 11:26) Shighe a kuman Yehova yô, “Iserael cii,” ka iyenge i ivin vough i Iserael u ken jijingi je la, una er tom u utor man upristi sha. Kwaghmôm kpa una fatyô u bunden awashima u Yehova ga!

²⁰ Er i tsengapasen nahan, vor u Aberaham, u u lu Yesu Kristu kua mba 144,000 la, ua va a averen hen “atôatyev.” (Rom. 11:12; Gen. 22:18;) Sha nahan yô, kwagh ne ngu ior mba Aôndo cii a iwasen. Sha mimi yô, aluer se hen sha gbenda u Yehova a lu kuren awashima na u tsôron la yô, ka keng a kpiligh se iyol a ‘mze u ikpelaakaa man mfe man kwaghfan u Aôndo ve ze kweng’ la.—Rom. 11:33.

[Ngeren mba shin kpe]

Ú Umbur Kpa?

• Kanyi se hen sha kwagh u Yehova sha gbenda u a kuren awashima na laa?

• Ken Mbaromanu ityough ki sha 11 la, kanyi. . .

kon u olev u til sha mini?

mishe u u u til sha mini?

itine i u i til sha mini?

agbaa a u a til sha mini?

• Mzor u i zor kon u olev la lu kwagh u ‘sha gbaaôndo ga’ sha ci u nyi?

[Ngeren u kiriki/Foto u sha peeji 24 la]

Er Nan Ve Gba u a Zor Agbaa a Olev u ken Toho sha Olev u ken Ya?

▪ Orgen u i yilan un ér Lucius Junius Moderatus Columella la yange lu orshoja man orsule sha derianyom u hiihii la. I hemba fan un sha ityakerada 12 i a nger sha kwagh u tomsule man uma u ken agar.

Ken takerada na u sha utaan la, a ôr injakwagh i ngise ior ôron la, a kaa ér: “Or u nan lu kahan kwagh ken sule u ikyon i olev yô, nan soo ér ikyon la i ume atam; or u nan lu wan u icigh yô, hange nan u ma i um atam; or u nan lu paan i agbaa yô, nan ngu kighir i ér i ume atam.”

Yange pasen kwagh u ikyon i í hem gese gese, kpa i um atam ga la been cii yô, a kaa ér: “Doo u a tôô ikyagh ki tomough a ongor ikyon shon, maa a tôndo gbaa u ndor u kon u olev u ken toho a wa hen ian i hanma kon la gbang; nahan a hingir inja er i wa ikyon shon ônov ken yav nahan. Kwagh ne una na ia hemba umen atam.”

[Foto u sha peeji 23]

U kav injakwagh i kon u olev u sha injakwagh la kpa?