Lo se Nne Bautlwi ba ba Lebalang Bobe
“Nnang badiri ba lefoko, mme e seng bautlwi fela, lo itsietsa ka tsela e e phoso ya go akanya.”—JAKOBE 1:22.
1. Ke dikgakgamatso dife tse Baiseraele ba bogologolo ba ileng ba nna le tshiamelo ya go di bona?
MAFOKO a a ka tshwanelang tota go tlhalosa dikgakgamatso tse Jehofa a ileng a di dira kwa Egepeto wa bogologolo ke a gore “ga di lebalege.” Nngwe le nngwe ya Dipetso Tse di Lesome e ne e boitshega tota. Morago ga dipetso tseo go ne ga latela tsela e e gakgamatsang ya go golola Baiseraele ka go ba ralatsa Lewatle le Lehibidu le metsi a lone a neng a kgaogantswe ka bogare. (Duteronome 34:10-12) Fa o ka bo o bone ditiragalo tseo, gongwe le ka motlha o ne o se kitla o lebala Ene yo o di dirileng. Le fa go ntse jalo, mopesalema o ile a opela jaana: “[Baiseraele] ba ne ba lebala Modimo Mmoloki wa bone, Modiri wa dilo tse dikgolo kwa Egepeto, ditiro tse di gakgamatsang mo lefatsheng la Hame, dilo tse di boitshegang kwa Lewatleng le Lehibidu.”—Pesalema 106:21, 22.
2. Ke eng se se bontshang gore kanaanelo ya Baiseraele ka ditiro tse dikgolo tsa Modimo e ne ya nna ya nakwana?
2 Morago ga gore Baiseraele ba kgabaganye Lewatle le Lehibidu ba ile ba “simolola go boifa Jehofa le go dumela mo go Jehofa.” (Ekesodo 14:31) Banna ba Iseraele ba ne ba pata Moshe mo go opeleleng Jehofa pina ya phenyo, mme Miriame le basadi ba bangwe ba ne ba tsibogela seo ka go letsa meropana le go bina. (Ekesodo 15:1, 20) Ee, batho ba Modimo ba ne ba kgatlhiwa ke ditiro tse dikgolo tsa ga Jehofa. Mme gone, go anaanela ga bone Ene yo o neng a dirile ditiro tseo e ne ya nna ga nakwana. Go ise go ye kae ke fa bontsi jwa bone bo itshwara jaaka e kete megopolo ya bone ga e tlhole e dira. Ba ne ba simolola go se itumele mme ba ngongorega ka Jehofa. Bangwe ba ne ba inaakanya le kobamelo ya medingwana le boitsholo jo bo maswe jwa tlhakanelodikobo.—Dipalo 14:27; 25:1-9.
Ke Eng Se se Ka re Dirang Gore re Lebale?
3. Ke eng se re ka se lebalang ka ntlha ya go sa itekanelang ga rona?
3 Ruri tsela e Baiseraele ba neng ba se na kanaanelo ka yone e a gakgamatsa. Mme le rona re ka diragalelwa ke se se tshwanang. Ke boammaaruri gore rona ga re ise re bone dikgakgamatso tsa Modimo tse di ntseng jalo. Le fa go ntse jalo, ruri go tshwanetse ga bo go na le dilo tse di sa lebalegeng tse di ileng tsa re diragalela fa e sa le re tsalana le Modimo. Bangwe ba rona re ka gakologelwa nako ya fa re ne re amogela boammaaruri jwa Baebele. Dinako tse dingwe tse di itumedisang di ka akaretsa nako ya fa re ne re rapela Jehofa re ineela mo go ene le fa re ne re kolobediwa mo metsing go nna Bakeresete ba boammaaruri. Bontsi jwa rona re ile ra bona Jehofa a re thusa ka namana mo dilong tse dingwe mo botshelong jwa rona. (Pesalema 118:15) Mo godimo ga tseno tsotlhe, ka ntlha ya loso lwa setlhabelo sa Morwa wa Modimo, Jesu Keresete, re ile ra nna le tsholofelo ya go bolokwa. (Johane 3:16) Le fa go ntse jalo, ka go bo re sa itekanela, le rona re ka nna ra lebala dilo tse di molemo tse Jehofa a re diretseng tsone fa re tlelwa ke dikeletso tse di sa siamang le ditlhobaelo tsa botshelo.
4, 5. (a) Jakobe o tlhagisa jang malebana le kotsi ya go nna bautlwi ba ba lebalang? (b) Re ka tlhalosa jang setshwantsho sa ga Jakobe sa monna yo o itebileng mo seiponeng?
4 Jakobe, monnawe Jesu ka mmaagwe, o ne a kwalela Bakeresetekaene a ba tlhagisa ka kotsi ya go nna bautlwi ba ba lebalang. O ne a kwala jaana: “Nnang badiri ba lefoko, mme e seng bautlwi fela, lo itsietsa ka tsela e e phoso ya go akanya. Gonne fa motho e le moutlwi wa lefoko, mme e se modiri, yono o tshwana le monna yo o lebileng sefatlhego sa gagwe sa tlholego mo seiponeng. Gonne o a iteba, mme a tswe a tsamaye mme ka yone nako eo a lebale gore ke motho wa mofuta ofe.” (Jakobe 1:22-24) Jakobe o ne a bolelang ka mafoko ao?
5 Fa re tsoga mo mosong, gantsi re iteba mo seiponeng go bona mo re ka tokafatsang tebego ya rona teng. Fa re ntse re dira ditiro tse di farologaneng mme re tlhoma mogopolo wa rona mo dilong tse dingwe, re lebala ka se re se boneng mo seiponeng. Seno se ka direga le ka tsela ya semoya. Fa re leba mo Lefokong la Modimo, re ka bapisa se re leng sone le se Jehofa a lebeletseng gore re nne sone. Ka gone, re kgona go bona makoa a re nang le one. Seno se tshwanetse sa re tlhotlheletsa go dira diphetogo mo bothong jwa rona. Mme fa re ntse re dira ditiro tsa rona tsa letsatsi le letsatsi le go lwantshana le mathata a rona, go ka nna ga direga motlhofo fela gore re tlogele go akanya ka dilo tsa semoya. (Mathaio 5:3; Luke 21:34) Go nna jaaka e kete re lebala ditiro tsa lorato tse Modimo a re direlang tsone. Fa seno se ka direga, re tla bo re le mo kotsing ya go nna le ditshekamelo tsa boleo.
6. Ke dintlha dife tsa Dikwalo tse fa re di sekaseka di ka re thusang go se lebale lefoko la ga Jehofa?
6 Moaposetoloi Paulo mo lekwalong la gagwe la ntlha le le tlhotlheleditsweng le le yang go Bakorintha, o umaka Baiseraele ba ba neng ba itebala fa ba le mo sekakeng. Fela jaaka Bakeresete ba lekgolo la ntlha la dingwaga ba ile ba solegelwa molemo ke mafoko ao a ga Paulo, le rona fa re ka a sekaseka, a ka re thusa gore re se ka ra lebala lefoko la ga Jehofa. Ka gone, a re sekasekeng 1 Bakorintha 10:1-12.
Gana Dikeletso Tsa Selefatshe
7. Baiseraele ba ne ba bona bosupi bofe jo bo ka se kang jwa ganediwa jwa lorato lwa ga Jehofa?
7 Se Paulo a se buang ka Baiseraele ke tlhagiso mo Bakereseteng. Mangwe a mafoko a Paulo a neng a a kwala ke ano: “Ga ke batle gore lo bo lo se na kitso, bakaulengwe, gore borraaronamogologolwane botlhe ba ne ba le kafa tlase ga leru mme botlhe ba ne ba feta ba raletse lewatle le gore botlhe ba ne ba kolobediwa mo go Moshe ka leru le ka lewatle.” (1 Bakorintha 10:1-4) Baiseraele mo motlheng wa ga Moshe ba ne ba bone ditiro tse dikgolo tse di bontshang maatla a Modimo, go akaretsa le pilara ya Modimo e e gakgamatsang ya leru e e neng e ba goga letsatsi le letsatsi le e e neng ya ba thusa go kgabaganya Lewatle le Lehibidu. (Ekesodo 13:21; 14:21, 22) Ee, Baiseraele bao ba ne ba bona bosupi jo bo ka se kang jwa ganediwa jwa lorato lo Jehofa a neng a ba rata ka lone.
8. Go lebala dilo tsa semoya ga Baiseraele go ne ga felela ka eng?
8 Paulo o tswelela jaana: “Le fa go ntse jalo, Modimo o ne a se ka a amogela bontsi jwa bone, gonne ba ne ba lalaanngwa fa fatshe kwa nageng.” (1 Bakorintha 10:5) A bo go utlwisa botlhoko jang ne! Bontsi jwa Baiseraele ba ba neng ba tswa kwa Egepeto ba ne ba dira gore ba se ka ba tshwanelegela go tsena mo Nageng e e Solofeditsweng. Ba ne ba swela mo nageng ka go bo Modimo a ne a sa ba amogela ka ntlha ya go tlhoka ga bone tumelo. (Bahebera 3:16-19) Re ka ithuta eng mo go seno? Paulo a re: “Dilo tseno di ne tsa nna dikao tsa rona, gore re se ka ra nna batho ba ba eletsang dilo tse di utlwisang botlhoko, fela jaaka ba ne ba di eletsa.”—1 Bakorintha 10:6.
9. Jehofa o ne a tlamela batho ba gagwe jang, mme Baiseraele ba ne ba arabela jang?
9 Baiseraele ba ne ba na le dilo tse dintsi tse di neng di ka ba thusa go tlhoma mogopolo mo dilong tsa semoya fa ba ntse ba le mo nageng. Ba ne ba dirile kgolagano le Jehofa mme ba fetogile setšhaba se se ineetseng mo go ene. Mo godimo ga moo, ba ne ba neilwe boperesiti, motlaagana e le boremelelo jwa kobamelo ya bone le thulaganyo ya go ntshetsa Jehofa ditlhabelo. Le fa go ntse jalo, go na le gore ba itumelele dimpho tseno tsa semoya, ba ne ba itetla go se kgotsofalele dilo tse Modimo a neng a ba tlamela ka tsone.—Dipalo 11:4-6.
10. Ke eng fa re tshwanetse go nna re akantse ka Modimo ka metlha?
10 Go farologana le Baiseraele kwa nageng, gompieno batho ba ga Jehofa ba itumelela go amogelwa ke Modimo. Le fa go ntse jalo, go botlhokwa gore mongwe le mongwe wa rona a nne a akantse ka Modimo. Go dira jalo go tla re thusa go gana dikeletso tsa bopelotshetlha tse di ka nnang tsa fifatsa pono ya rona ya semoya. Re tshwanetse go ikemisetsa gore “re gane boikepo le dikeletso tsa selefatshe mme re tshele ka go itekanela sentle ga mogopolo le tshiamo le boineelo jwa bomodimo mo gare ga tsamaiso eno ya jaanong ya dilo.” (Tito 2:12) Rona ba re simolotseng go kopanela le phuthego ya Bokeresete go tloga boseeng ga re a tshwanela go akanya gore re fetwa ke sengwe se se monate. Fa re ka tlelwa ke dikakanyo tse di ntseng jalo, go ka nna molemo fa re ka gakologelwa Jehofa le masego a a molemo a a tlileng go re abela one.—Bahebera 12:2, 3.
Go Ikobela Jehofa ka Botlalo
11, 12. Motho a ka nna le molato wa go obamela medingwana jang ntswa a sa tlotlomatse dilo tse di betlilweng?
11 Paulo o re neela tlhagiso e nngwe gape ka go kwala jaana: “Le gone re se ka ra nna baobamedi ba medingwana, jaaka bangwe ba bone ba ne ba dira; fela jaaka go kwadilwe go twe: ‘Batho ba ne ba nna fa fatshe gore ba je ba bo ba nwe, mme ba ema gore ba ijese monate.’” (1 Bakorintha 10:7) Paulo o bua ka nako ya fa Baiseraele ba ne ba gatelela Arone gore a dire namane ya gouta. (Ekesodo 32:1-4) Le fa go ka se ka ga direga gore re obamele medingwana ka tlhamalalo, go ka direga gore re obamele medingwana fa re letla gore dikeletso tsa rona tsa bopelotshetlha di re fapose mo go obameleng Jehofa ka moya otlhe.—Bakolosa 3:5.
12 Mo lekgetlong le lengwe, Paulo o ile a kwala a bua ka batho bangwe ba ba neng ba amegile fela ka dikhumo go na le go amega ka dilo tsa semoya. Malebana le “ba ba tsamayang jaaka baba ba kota ya tlhokofatso ya ga Keresete,” o ne a kwala jaana: “Phelelo ya bone ke tshenyego, le modimo wa bone ke mpa ya bone.” (Bafilipi 3:18, 19) Ba ne ba sa obamele dilo tse di setilweng. Ba ne ba obamela keletso ya bone ya dikhumo. Ke boammaaruri gore, ga se gore dikeletso tsotlhe di phoso. Jehofa o re bopile re na le dilo tse re di tlhokang e bile re na le bokgoni jwa go itumelela dilo tse di farologaneng. Mme gone, batho ba ba tsayang go rata menate e le gone go go botlhokwa go feta kamano ya bone le Modimo, ruri ke baobamedi ba medingwana.—2 Timotheo 3:1-5.
13. Re ka ithuta eng go tswa mo pegong ya namane ya gouta?
13 Fa Baiseraele ba sena go tswa kwa Egepeto, ba ne ba dira namane ya gouta gore ba e obamele. Mo godimo ga gore pego eno e re tlhagise kgatlhanong le go obamela medingwana, go na le sengwe gape se se botlhokwa se e re rutang sone. Baiseraele ba ne ba itlhokomolosa taelo e e tlhamaletseng e e tswang mo go Jehofa. (Ekesodo 20:4-6) Le fa go ntse jalo, ga se gore ba ne ba batla go itatola Jehofa jaaka Modimo wa bone. Ba ne ba ntshetsa setshwantsho seno sa namane ditlhabelo mme ba bo ba re ke “moletlo wa ga Jehofa.” Go bonala ba ne ba itsietsa ka go akanya gore Modimo o ne a tla itlhokomolosa go se mo ikobele ga bone. Seno e ne e le go nyatsa Jehofa, mme go ne ga mo kgopisa tota.—Ekesodo 32:5, 7-10; Pesalema 106:19, 20.
14, 15. (a) Ke eng fa Baiseraele ba ne ba se na seipato sa go nna bautlwi ba ba lebalang? (b) Re tla dira eng malebana le ditaelo tsa ga Jehofa fa e le gore re ikemiseditse go se nne bautlwi ba ba lebalang?
14 E ka nna selo se se sa tlwaelegang tota gore mongwe wa Basupi ba ga Jehofa a ikopanye le bodumedi jwa maaka. Le fa go ntse jalo, batho bangwe ba ka gana kaelo ya ga Jehofa ka ditsela tse dingwe ba ntse ba le mo phuthegong. Baiseraele ba ne ba se na seipato sa gore ba nne bautlwi ba ba lebalang. Ba ne ba utlwile Melao e e Lesome mme ba ne ba le gone fa Moshe a ne a ba neela taelo eno ya Modimo: “Lo se ka lwa dira medimo ya selefera mme lwa e direla mmogo le nna, gape lo se ka lwa itirela medimo ya gouta.” (Ekesodo 20:18, 19, 22, 23) Le fa go ntse jalo, Baiseraele ba ne ba obamela namane ya gouta.
15 Le rona re tla bo re se na seipato se se utlwalang fa re ka nna bautlwi ba ba lebalang. Mo Dikwalong, Modimo o re neela kaelo mo dilong di le dintsi tsa botshelo. Ka sekai, Lefoko la ga Jehofa ka tlhamalalo le kgala go itlwaetsa go adima mme o bo o sa buse. (Pesalema 37:21) Bana ba laelwa go ikobela batsadi ba bone, go lebeletswe gore borre ba godisetse bana ba bone mo “kotlhaong le mo taolong ya mogopolo ya ga Jehofa.” (Baefeso 6:1-4) Bakeresete ba ba sa nyalang ba laelwa gore ba nyale “mo Moreneng fela,” mme batlhanka ba Modimo ba ba nyetseng ba laelwa jaana: “A lenyalo le tlotlege mo go botlhe, le bolao jwa lenyalo bo nne bo sa leswafala, gonne Modimo o tla atlhola bagokafadi le baakafadi.” (1 Bakorintha 7:39; Bahebera 13:4) Fa e le gore re ikemiseditse go se nne bautlwi ba ba lebalang, re tla tsaya dikaelo tseno le tse dingwe tse di tswang mo Modimong di le masisi mme re tla di ikobela.
16. Go obamela namane ya gouta go ne ga felela ka eng?
16 Jehofa ga a ka a amogela maiteko a Baiseraele a go mo obamela ka tsela e bone ba e batlang. Go na le moo, ba le 3 000 mo go bone ba ne ba nyelediwa, gongwe e le ka ntlha ya go nna le seabe se segolo mo botsuoloding jwa go obamela namane ya gouta. Badirabosula ba bangwe le bone ba ne ba welwa ke sebetso se se tswang mo go Jehofa. (Ekesodo 32:28, 35) A thuto e e molemo ruri mo bathong bape fela ba ba balang Lefoko la Modimo mme ba batla go itlhophela tsela e bone ba batlang go mo ikobela ka yone!
“Tshabang Boaka”
17. Temana ya 1 Bakorintha 10:8 e umaka tiragalo efe?
17 Paulo o umaka selo se sengwe gape se se ka dirang gore dikeletso tsa nama di raele motho go lebala dilo tsa semoya, fa a re: “Le gone a re se direng kgokafalo, jaaka bangwe ba bone ba ne ba dira kgokafalo, mme ga wa ba le dikete di le masome a mabedi le boraro ba bone mo letsatsing le le lengwe.” (1 Bakorintha 10:8) Fano Paulo o umaka tiragalo ya kwa Dipoeng Tsa Moabe fa Baiseraele ba tloga ba wetsa loeto lwa bone lwa dingwaga tse 40 mo nageng. Jehofa o ne a sa tswa go thusa Baiseraele go fenya dinaga tse di neng di le kwa botlhaba jwa Joredane, le fa go ntse jalo, bontsi jwa bone ba ne ba bontsha go lebala le go se anaanele seo. Fa ba le mo melelwaneng ya Naga e e Solofeditsweng, ba ne ba raelwa go dira boitshwaro jo bo maswe jwa tlhakanelodikobo le kobamelo e e leswe ya ga Baale wa Peore. Ba le 24 000 ba ne ba nyelediwa mme ba le 1 000 mo go bone e ne e le bone ba ba di gogang kwa pele.—Dipalo 25:9.
18. Ke boitshwaro bofe jo bo ka dirang gore motho a dire boitsholo jo bo maswe jwa tlhakanelodikobo?
18 Gompieno, batho ba ga Jehofa ba itsege thata ka boitsholo jwa maemo a a kwa godimo. Le fa go ntse jalo, Bakeresete bangwe ba ile ba lebala go akanya ka Modimo le melaometheo ya gagwe fa ba raelwa ka boitsholo jo bo maswe jwa tlhakanelodikobo. Ba ne ba nna bautlwi ba ba lebalang. Kwa tshimologong, thaelo ya teng e ka nna ya se ka ya akaretsa go dira kgokafalo. E ka nna ya bo e le go rata ditshwantsho tse di hepisang, go dira metlae e e sa siamang kana go tshameka ka maikutlo a lorato, kgotsa go itsalanya thata le batho ba ba se nang boitsholo jo bontle. Dilo tseno tsotlhe di ile tsa dira gore Bakeresete ba wele mo boleong.—1 Bakorintha 15:33; Jakobe 4:4.
19. Ke kgakololo efe ya Dikwalo e e re thusang go ‘tshaba kgokafalo’?
19 Fa re raelwa go dira boitshwaro jo bo maswe, ga re a tshwanela go tlogela go akanya ka Jehofa. Go na le moo, re tshwanetse go ikobela dikgakololo tsa Lefoko la gagwe. (Pesalema 119:1, 2) Bontsi jwa rona Bakeresete re dira ka natla go nna re le phepa mo boitsholong, le fa go ntse jalo, go dira se se siameng mo matlhong a Modimo go re tlhoka go nna re dira maiteko re sa kgaotse. (1 Bakorintha 9:27) Paulo o ile a kwalela Bakeresete ba Roma jaana: “Gonne kutlo ya lona e lemogilwe ke botlhe. Jalo ke ipela ka lona. Mme ke batla gore lo nne botlhale malebana le se se molemo, mme lo nne ba ba se nang molato malebana le se se bosula.” (Baroma 16:19) Fela jaaka Baiseraele ba ba 24 000 ba ile ba bolawa ka ntlha ya maleo a bone, bagokafadi le badirabosula ba tla tloga ba lebana le katlholo e e botlhoko ya ga Jehofa. (Baefeso 5:3-6 ) Jalo he, go na le gore re nne bautlwi ba ba lebalang, re tshwanetse go tswelela pele re ‘tshaba kgokafalo.’—1 Bakorintha 6:18.
Ka Metlha Anaanela Dithulaganyo Tsa ga Jehofa
20. Baiseraele ba ile ba leka Jehofa jang, mme ga felela ka eng?
20 Bontsi jwa Bakeresete ga ba ineele mo boitsholong jo bo maswe jwa tlhakanelodikobo. Le fa go ntse jalo, re tshwanetse go nna kelotlhoko gore re se ka ra itetla go latela tsela ya go nnela go ngongorega e e ka dirang gore Modimo a se ka a re amogela. Paulo o re gakolola jaana: “Le gone a re se lekeng Jehofa, jaaka bangwe ba [Baiseraele] ba ne ba mo leka, mme ba nyelediwa ke dinoga. Le gone re se ka ra nna bangongoregi, fela jaaka bangwe ba bone ba ne ba ngongorega, mme ba nyelediwa ke mosenyi.” (1 Bakorintha 10:9, 10) Baiseraele ba ne ba ngongorega ka Moshe le Arone—ee, tota le ka Modimo ka boene—ba ngongoregela mana a ba neng ba tlamelwa ka one ka kgakgamatso. (Dipalo 16:41; 21:5) A Jehofa o ne a kgopisiwa go sekae fela ke go ngongorega ga bone go na le kafa a neng a kgopisitswe ka teng ke kgokafalo ya bone? Pego ya Baebele e bontsha gore bontsi jwa batho ba ba neng ba ngongorega ba ne ba bolawa ke dinoga. (Dipalo 21:6) Mo tiragalong ya pele ga foo, go ne ga nyelediwa bangongoregi ba batsuolodi ba le 14 700. (Dipalo 16:49) Ka gone, a re se lekeng Jehofa ka go se bontshe go tlotla dilo tse a re tlamelang ka tsone.
21. (a) Ke kgakololo efe e Paulo a neng a tlhotlhelediwa go e kwala? (b) Go ya ka Jakobe 1:25, ke eng se se ka dirang gore re itumele tota?
21 Mo lekwalong leno le Paulo a le kwaletseng Bakeresetekaene o konela lenaane leo la ditlhagiso ka kgakololo eno: “Jaanong dilo tseno di ne tsa tswelela di ba diragalela e le dikao, mme di ne tsa kwalwa gore e nne tlhagiso mo go rona ba bokhutlo jwa ditsamaiso tseno tsa dilo bo gorogileng mo go rona. Ka gone a yo o akanyang gore o eme a tlhokomele gore a se ka a wa.” (1 Bakorintha 10:11, 12) Fela jaaka Baiseraele, Jehofa o re abetse masego a le mantsi. Le fa go ntse jalo, rona re se tshwane le bone, a le ka motlha re se lebale e bile re se palelwe ke go anaanela dilo tse di molemo tse Modimo a re direlang tsone. Fa re faraferwe ke ditlhobaelo tsa botshelo, a re akanyeng ka ditsholofetso tse di molemo tse di mo Lefokong la gagwe. A re se lebaleng kamano e e molemo e re nang le yone le Jehofa mme re tswelele pele re dira tiro e re e abetsweng ya go rera ka Bogosi. (Mathaio 24:14; 28:19, 20) Tsela e e ntseng jalo ruri e tla dira gore re itumele ka tsela ya mmatota, ka gonne Dikwalo di re solofetsa jaana: “Yo o tlhodumelang mo molaong o o itekanetseng wa kgololesego le yo o nnelang ruri mo go one, motho yono, ka gonne a sa nna moutlwi yo o lebalang bobe, mme a nnile modiri wa tiro, o tla itumela mo go o direng ga gagwe.”—Jakobe 1:25.
O ne O Tla Araba Jang?
• Ke eng se se ka dirang gore re nne bautlwi ba ba lebalang?
• Ke eng fa go le botlhokwa gore re ikobele Modimo ka botlalo?
• Re ka ‘tshaba kgokafalo’ jang?
• Re tshwanetse go nna le boikutlo bofe ka dilo tse Jehofa a re tlamelang ka tsone?
[Setshwantsho mo go tsebe 15]
Baiseraele ba ne ba lebala ditiro tse dikgolo tse Jehofa a neng a ba diretse tsone
[Setshwantsho mo go tsebe 16]
Batho ba ga Jehofa ba ikemiseditse go tshela ka melao ya gagwe ya boitsholo jwa maemo a a kwa godimo