“Ke Rata Rara”

1, 2. Moaposetoloi Johane o ile a senola eng ka bosigo jwa bofelo jo baaposetoloi ba bo feditseng ba na le Jesu?

MONNAMOGOLO mongwe o ina pene mo enkeng, mme o gopola ditiragalo di le dintsi. Leina la gagwe ke Johane, mme ke moaposetoloi wa bofelo yo o sa ntseng a tshela wa ga Jesu Keresete. Johane, yo jaanong a leng dingwaga di ka nna 100, o gopola tiragalo nngwe e e diragetseng dingwaga di ka nna masome a supa tse di fetileng mo bosigong bongwe jo bo sa lebalegeng—bosigo jwa bofelo fa ene le baaposetoloi ba bangwe ba ne ba na le Jesu pele ga a swa. Johane o kgona go gopola ditiragalo tseo le go di kwala ka botlalo ka gonne a kaelwa ke moya o o boitshepo wa Modimo.

² Mo bosigong joo, Jesu o ne a tlhalosa ka tlhamalalo gore o ne a tla tloga a bolawa. Ke Johane fela yo o tlhalosang lebaka la go bo Jesu a ile a re o ne a tlile go ineelela loso loo lo lo botlhoko: “Gore lefatshe le itse gore ke rata Rara, fela jaaka Rara a nneile taelo go dira, ke dira jalo. Nanogang, a re tsweng fano.”—Johane 14:31.

 3. Jesu o ne a bontsha jang gore o ne a rata Rraagwe?

³ “Ke rata Rara.” Ga go na sepe se se neng se le botlhokwa mo go Jesu go feta seo. Ga se gore o ne a tlhola a boaboeletsa mafoko ao gangwe le gape. Tota e bile, temana ya Johane 14:31 ke yone fela mo Baebeleng e re fitlhelang Jesu a tlhalosa lorato lo a ratang Rraagwe ka lone jalo ka tlhamalalo. Le fa go ntse jalo, Jesu o ne a bontsha boammaaruri jwa mafoko ao ka tsela e a neng a tshela ka yone. O ne a bontsha tsela e a ratang Jehofa ka yone letsatsi le letsatsi. Bopelokgale jwa gagwe, go nna kutlo ga gagwe le boitshoko jwa gagwe, tsotlhe e ne e le bosupi jwa lorato lo a ratang Modimo ka lone. Bodiredi jotlhe jwa gagwe bo ne bo tlhotlhelediwa ke lorato lono.

4, 5. Baebele e buelela mofuta ofe wa lorato, mme go ka tweng ka lorato lo Jesu a ratang Jehofa ka lone?

⁴ Gompieno, batho bangwe ba ka tsaya batho ba ba bontshang lorato e le batho ba ba bokoa. Ba ka akanya ka maboko a lorato le dipina tsa lorato, gongwe le e leng ka go tseega maikutlo go gantsi go amanngwang le lorato lwa baratani. Baebele e bua ka lorato lwa baratani, le fa gone e bua ka lone ka tsela e e nang le seriti go gaisa kafa batho ba le bantsi gompieno ba lo tlhalosang ka gone. (Diane 5:15-21) Mme gone, Lefoko la Modimo le fetsa nako e ntsi le bua ka mofuta o sele wa lorato. Lorato lono ga se go tseega maikutlo fela kana maikutlo a nakwana; e bile ga se go dirisana le batho fela o se na maikutlo ape ka bone. Lo amana le pelo le mogopolo. Lorato lo lo ntseng jalo lo simolola kwa tengteng mo pelong, lo laolwa le go tsamaisana le melaometheo e e molemo e bile lo bontshiwa ka ditiro tse di agang. Mme ruri ga lo ke lo itshwara ka tsela e e sa tshwanelang. Lefoko la Modimo la re: “Lorato ga lo ke lo fela.”—1 Bakorintha 13:8.

⁵ Mo bathong botlhe ba ba kileng ba tshela, ga go na ope yo o neng a rata Jehofa go feta Jesu. Ga go na ope yo o ileng a gaisa Jesu ka go diragatsa mafoko a ene ka boene a ileng a a nopola fa a ne a tlhalosa taelo ya Modimo e kgolo go di gaisa tsotlhe: “O rate Jehofa Modimo wa gago ka pelo yotlhe ya gago le ka moya otlhe wa gago le ka mogopolo otlhe wa gago le ka nonofo yotlhe ya gago.” (Mareko 12:30) Ke eng se se neng sa thusa Jesu go nna le lorato lo lo ntseng jalo? O ne a dira eng gore a kgone go boloka lorato lo a ratang Modimo ka lone lo ntse lo nonofile ka nako ya fa a le mo lefatsheng? Mme re ka mo etsa ka tsela efe?

6, 7. Re itse jang gore Diane 8:22-31 e tlhalosa Morwa Modimo, e seng fela nonofo ya botlhale?

⁶ A o kile wa dira tiro nngwe le tsala ya gago mme wa fitlhela gore botsala jwa lona bo nonofa le e leng go feta ka ntlha ya go dira tiro eo mmogo? Tiragalo eo e e itumedisang e ka go naya lesedinyana kaga lorato lo lo ileng lwa nna gone gareng ga Jehofa le Morwawe yo o tsetsweng a le esi. Re setse re ile ra umaka Diane 8:30 makgetlo a le mantsi, mme gone a re sekaseke ka kelotlhoko se temana eo e buang ka sone. Mo temaneng ya 22 go ya go 31 re bona mafoko a a tlhotlheleditsweng a a tlhalosang botlhale bo mothofaditswe. Re bona ka eng gore mafoko ao a bua ka Morwa wa Modimo?

⁷ Mo temaneng ya 22 botlhale jwa re: “Jehofa o nketshitse ke le tshimologo ya tsela ya gagwe, ke le wa ntlha mo go tse a di fitlheletseng bogologolo.” Fano go tshwanetse ga bo go sa buiwe ka botlhale fela, ka gonne ga go ise go ko go direge gore botlhale bo dirwe. Botlhale ga bo na tshimologo ka gonne Jehofa ga a bolo go nna gone ka metlha e bile ga a bolo go nna a ntse a le botlhale. (Pesalema 90:2) Le fa go ntse jalo, Morwa Modimo e ne e le ene “leitibolo la popo yotlhe.” O ne a dirwa, kana a bopiwa; e ne ya nna ene wa ntlha mo ditirong tsotlhe tse Jehofa a ileng a di dira. (Bakolosa 1:15) Morwa o nnile teng pele ga lefatshe le legodimo, jaaka fa Diane e tlhalosa. Mme e re ka e le ene Lefoko, Mmueledi wa Modimo ka namana, e ne e le ene tsela e e tshwanelang ya go bontsha botlhale jwa ga Jehofa.—Johane 1:1.

 8. Morwa o ne a ntse a dira eng mo lobakeng lwa pele ga a tla go tshela mo lefatsheng, mme re ka akanya ka eng fa re gakgamadiwa ke popo?

⁸ Morwa o ne a ntse a dira eng mo lobakeng lo loleele lo a lo tshedileng pele ga a tla mo lefatsheng? Temana ya 30 e re bolelela gore o ne a bapile le Modimo e le “modiri yo o setswerere.” Seo se kaya eng? Bakolosa 1:16 e tlhalosa jaana: “Dilo tsotlhe tse dingwe di ne tsa bopiwa ka ene kwa magodimong le mo lefatsheng . . . Dilo tsotlhe tse dingwe di bopilwe ka ene e bile di bopetswe ene.” Ka gone, Mmopi Jehofa, o ne a dirisa Morwawe, Modiri yo o Setswerere, go bopa dilo tse dingwe tsotlhe—go tloga ka ditshedi tsa semoya kwa legodimong go fitlha ka lobopo lo lo boitshegang, le ka lefatshe le dimela le ditshedi tsotlhe tsa lone le go fitlha ka karolo ya konokono ya popo ya lefatshe e leng batho. Tirisanommogo eno ya ga Rara le Morwa e ka tshwantshiwa ka ditsela di le dintsi le tirisanommogo ya motlhami wa dipolane le moagi, yo tiro ya gagwe e leng go leka ka bojotlhe go aga kago go ya ka polane e e maatlametlo ya motlhami wa dipolane. Fa re kgatlhiwa thata ke karolo nngwe ya popo, totatota re a bo re tlotlomatsa Motlhami yo Mogolo. (Pesalema 19:1) Le fa go ntse jalo, gape re ka nna ra gakologelwa lobaka lo loleele le lo lo itumedisang lo Mmopi le “modiri yo o setswerere” ba lo feditseng ba dirisana mmogo.

9, 10. (a) Ke eng se se neng sa nonotsha kamano ya ga Jehofa le Morwawe? (b) Ke eng se se ka nonotshang kamano ya gago le Rrago wa kwa legodimong?

⁹ Fa batho ba babedi ba ba sa itekanelang ba bereka mmogo, ka dinako tse dingwe ba nna le bothata jwa go se utlwane. Ga go a nna jalo ka Jehofa le Morwawe! Morwa o berekile lobaka lo loleele le Rraagwe mme o ne a “itumela fa pele ga gagwe ka dinako tsotlhe.” (Diane 8:30) Ee, o ne a itumelela go dira le Rraagwe mme Rraagwe le ene o ne a ikutlwa jalo ka ene. Ga go pelaelo gore seno se ne sa dira gore Morwa a tshwane thata le Rraagwe, a ithuta go etsa dinonofo tsa Modimo. Ga go gakgamatse go bo kamano ya ga Rara le Morwa e ile ya nonofa thata jalo! E ka bidiwa ka tshwanelo go twe ke kamano e e sa bolong go nna teng ya lorato le e e nonofileng go di gaisa tsotlhe mo popong yotlhe.

¹⁰ Mme seno se kaya eng mo go wena? O ka nna wa ikutlwa gore le ka motlha o ka se ka wa kgona go nna le kamano e e ntseng jalo le Jehofa. Ke boammaaruri gore, ga go ope wa rona yo o nang le maemo a a kwa godimo jaaka a Morwa a nang le one. Le fa go ntse jalo, re na le tshono e e molemolemo. Se lebale gore Jesu o ne a atamalana thata le Rraagwe ka ntlha ya go dira le ene. Ka lorato Jehofa o re naya tshono ya go nna ‘badirimmogo le ene.’ (1 Bakorintha 3:9) Fa re ntse re latela sekao sa ga Jesu mo bodireding, ka metlha re tshwanetse go se lebale gore re badirimmogo le Modimo. Ka gone, kamano ya lorato e e re dirang seoposengwe le Jehofa e nonofa le e leng go feta. A go ka nna le tshiamelo e e molemo go gaisa eno?

11-13. (a) Ke eng fa go thusa go akanya ka lorato e le selo se se tshelang, mme Jesu yo mmotlana o ne a boloka jang lorato lo a ratang Jehofa ka lone lo nonofile? (b) Morwa Modimo o ne a bontsha jang tsela e a kgatlhegelang go ithuta mo go Jehofa ka yone, pele ga a tla go tshela mo lefatsheng le ka nako ya fa a le mo lefatsheng?

¹¹ Go tsaya lorato lo re nang le lone mo dipelong tsa rona e le selo se se tshelang go thusa ka ditsela di le dintsi. Fela jaaka sejalo se sentle, lorato lo tlhoka go nosediwa le go ngomaelwa gore lo kgone go gola le go nonofa sentle. Fa lo sa nosediwe le go nonotshiwa lo tla koafala le go swa. Jesu o ne a sa tlhaetse lorato lo a ratang Jehofa ka lone matlho. O ne a lo boloka lo nonofile mo botshelong jotlhe jwa gagwe jwa fa a le mo lefatsheng. Mma re bone gore o dirile seo jang.

¹² Gopola tiragalo ele ya fa Jesu yo mmotlana a ne a bua a sa okaoke fa a ne a le kwa tempeleng kwa Jerusalema. Gakologelwa mafoko a o neng a a raya batsadi ba gagwe ba ba neng ba tlaletswe: “Ke ka ntlha yang fa lo ne lo tshwanetse go mpatla? A lo ne lo sa itse gore ke tshwanetse ka bo ke le mo ntlong ya ga Rre?” (Luke 2:49) E re ka Jesu e ne e sa ntse e le mosimanyana fela, go bonala a ne a ise a gopole botshelo jwa gagwe jwa pele ga a tla mo lefatsheng. Le fa go ntse jalo, lorato lo a neng a rata Rraagwe e bong Jehofa ka lone, lo ne lo le logolo. O ne a itse gore o ne a tshwanetse go bontsha lorato loo mo tseleng e a mo obamelang ka yone. Ka gone, go ne go se na lefelo lepe mo lefatsheng le Jesu a neng a le rata go feta ntlo ya kobamelo e e itshekileng ya ga Rraagwe. O ne a tlhoafalela go nna kwa go yone mme a sa rate go tloga kwa go yone. Mo godimo ga moo, o ne a sa nne mmogedi fela fa a le koo. O ne a tlhagafalela go ithuta ka Jehofa le go tlhalosa se a se itseng. Maikutlo a a ntseng jalo ga a ka a simolola fa a le dingwaga di le 12 e bile ga a ka a felela mo dingwageng tseo.

¹³ Pele ga Morwa a tla go tshela mo lefatsheng, o ne a tlhagafalela go ithuta mo go Rraagwe. Boporofeti jo bo kwadilweng mo go Isaia 50:4-6 bo senola gore Jehofa o ne a ruta Morwa wa gagwe thuto e e kgethegileng malebana le seabe sa gagwe sa go nna Mesia. Le mororo thuto eo e ne e akaretsa go ithuta ka mangwe a mathata a a neng a tla mo tlhagela ka ntlha ya go nna Motlodiwa wa ga Jehofa, Morwa o ne a tlhagafalela go ithuta thuto eo. Moragonyana fa Jesu a sena go tla mo lefatsheng mme e setse e le mogolo, o ne a tswelela a tlhagafalela go ya kwa ntlong ya ga Rraagwe le go nna le seabe mo kobamelong le mo thutong e Jehofa a neng a batla e rutwa koo. Ka gone Baebele e umaka tsela e Jesu a neng a nna gone ka boikanyegi ka yone kwa tempeleng le kwa sinagogeng. (Luke 4:16; 19:47) Fa re batla go boloka lorato lo re ratang Jehofa ka lone lo ntse lo gola, re tshwanetse go tlhagafalela go nna gone kwa dipokanong tsa Bokeresete, tse kwa go tsone re obamelang Jehofa le go godisa kitso le kanaanelo ya rona ka ene.

14, 15. (a) Ke eng fa Jesu a ile a batla nako ya go nna a le nosi? (b) Dithapelo tse Jesu a ileng a di rapela Rraagwe di ile tsa bontsha jang gore o a mo rata e bile o a mo tlotla?

¹⁴ Jesu gape o ne a boloka lorato lo a ratang Jehofa ka lone lo nonofile ka go mo rapela ka metlha. Le mororo e ne e le motho yo o botsalano, yo o ratang batho, go a kgatlha go bona gore o ne a anaanela go nna le nako a le nosi. Ka sekai, Luke 5:16 ya re: “A tswelela a le nosi kwa dikakeng e bile a rapela.” Mathaio 14:23 le yone ya re: “Kgabagare, ya re a sena go naya boidiidi tsela, a tlhatlogela kwa thabeng a le nosi go ya go rapela. Le fa go ne go nna lotlatlana, o ne a le koo a le nosi.” Mo makgetlong ano le a mangwe, Jesu o ne a batla go nna a le nosi, e seng ka gonne e ne e le motshelanosi kgotsa ka gonne a ne a sa rate batho, go na le moo, e ne e le ka gonne a batla go nna le nako le Jehofa ba le babedi fela, gore a kgone go bua le Rraagwe a gololesegile ka thapelo.

¹⁵ Fa Jesu a rapela, ka dinako tse dingwe o ne a dirisa lefoko “Aba, Rra.” (Mareko 14:36) Mo motlheng wa ga Jesu, lefoko “Aba” e ne e le lefoko le le dirisiwang mo lapeng go bitsa “rre” ka tsela ya go bontsha lorato. Gantsi e ne e nna lengwe la mafoko a ntlha a ngwana a ithutang one. Le fa go ntse jalo, le ne le bontsha tlotlo. Le mororo lefoko leo le bontsha kamano e e molemo ya lorato e Morwa a nang le yone fa a bua le Rragwe yo a mo ratang, gape le bontsha go nna le tlotlo e e boteng ka taolo e Jehofa a nang le yone jaaka rre. Re kgona go bona lorato le tlotlo tse Jesu a nang le tsone mo dithapelong tsotlhe tsa gagwe tse di kwadilweng mo Dikwalong. Ka sekai, mo go Johane kgaolo 17, moaposetoloi Johane o ne a kwala thapelo e telele le e e tswang pelong e Jesu a neng a e rapela mo bosigong jwa gagwe jwa bofelo. Ruri go ama pelo go ithuta thapelo eo e bile go botlhokwa thata gore re e etse—e seng ka go boaboeletsa mafoko a ga Jesu, go na le moo, ka go senka ditsela tsa go bua le Rraarona wa kwa legodimong gantsi ka mo re ka kgonang ka teng. Go dira jalo go tla boloka lorato lo re mo ratang ka lone lo ntse lo tshela e bile lo nonofile.

16, 17. (a) Jesu o ile a bontsha lorato lo a ratang Rraagwe ka lone ka go dirisa mafoko afe? (b) Jesu o ile a tshwantsha bopelotshweu jwa ga Rraagwe ka tsela efe?

¹⁶ Jaaka fa re lemogile pelenyana, Jesu o ile a se ka a boaboeletsa mafoko a a reng “Ke rata Rara” gangwe le gape. Le fa go ntse jalo, go na le makgetlo a le mantsi a mo go one a ileng a bua mafoko a a bontshang go rata Rraagwe. O ile a dira seo jang? Jesu ka boene o ile a re: “Ke go baka phatlalatsa, Rara, Morena wa legodimo le lefatshe.” (Mathaio 11:25) Fa re ne re ithuta Karolo ya 2 ya buka eno, re ile ra lemoga gore Jesu o ne a rata go baka Rraagwe ka go thusa batho go mo itse. Ka sekai, o ne a tshwantsha Jehofa le Rre yo o neng a tlhoafaletse go itshwarela morwawe wa sesenyi thata jaana mo a neng a tlhola a letetse go bona morwa yono a boela gae a ikwatlhaile. Rre yono o ne a bona morwa a boela gae a sa ntse a le kgakala, a taboga go ya go mo kgatlhantsha mme a fitlha a mo tlamparela. (Luke 15:20) Fa re bala temana eno re amiwa maikutlo ke tsela e Jesu a dirisang kgang eno ka yone go bontsha lorato lwa ga Jehofa le tsela e a itshwarelang ka yone.

¹⁷ Gantsi Jesu o ne a baka Rraagwe ka ntlha ya bopelotshweu jwa gagwe. O ne a dirisa dikai tsa batsadi ba ba sa itekanelang go bontsha kafa rotlhe re ka ikanyang Rraarona ka teng gore o tla re abela moya o o boitshepo o re o tlhokang. (Luke 11:13) Gape Jesu o ile a bua ka tsholofelo e Rara a re abelang yone ka bopelotshweu. O ne a tlhalosa ka tlhoafalo tsholofelo e a neng a na le yone ya go boela mo maemong a go nna kafa letlhakoreng la ga Rraagwe kwa legodimong. (Johane 14:28; 17:5) O ile a bolelela balatedi ba gagwe ka tsholofelo e Jehofa a e abetseng “dinku tse dingwe” tsa ga Keresete—tsholofelo ya go nna kwa legodimong le go nna le seabe mo pusong ya ga Kgosi Mesia. (Luke 12:32; Johane 14:2) Gape o ne a gomotsa moleofi yo o neng a swa ka tsholofelo ya go tshela mo Paradaiseng. (Luke 23:43) Go bua ka ditsela tseno kaga bopelotshweu jo bogolo jwa ga Rraagwe ruri go tshwanetse ga bo go ile ga thusa Jesu go boloka lorato lo a ratang Jehofa ka lone lo nonofile. Bontsi jwa balatedi ba ga Keresete ba fitlhetse gore selo se segolo se se ba thusang go nonotsha lorato lo ba ratang Jehofa ka lone le tumelo e ba nang le yone ka ene ke go bua ka ene le tsholofelo e a ba abetseng yone.

18. Tsela e e botlhokwa go di gaisa tsotlhe e re ka bontshang go latela Jesu ka yone ke efe, mme ka ntlha yang?

¹⁸ Mo ditseleng tsotlhe tse re tshwanetseng go latela Jesu mo go tsone, ga go na epe e e botlhokwa go feta eno: Re tshwanetse go rata Jehofa ka pelo yotlhe, ka moya otlhe, ka mogopolo otlhe le ka nonofo yotlhe. (Luke 10:27) Re ka se lekanye bogolo jwa lorato loo fela ka boteng jwa maikutlo a re nang le one ka ene, go na le moo, gape re tshwanetse go lo bontsha le ka ditiro. Jesu o ne a se ka a kgotsofalela fela go ikutlwa a rata Rraagwe kgotsa go bua fela a re, “Ke rata Rara.” O ile a re: “Gore lefatshe le itse gore ke rata Rara, fela jaaka Rara a nneile taelo go dira, ke dira jalo.” (Johane 14:31) Satane o ne a boletse gore batho botlhe ba direla Jehofa fela ka ntlha ya mabaka a bogagapa. (Jobe 2:4, 5) Jesu o ne a araba ditatofatso tseno tsa ga Satane ka bojotlhe ka mo a ka kgonang ka teng ka go tsaya kgato ya bopelokgale le go bontsha lefatshe gore o rata Rraagwe go le kana kang. O ne a mo ikobela ka botlalo mo a neng a bo a ntsha botshelo jwa gagwe setlhabelo. A o tla latela Jesu? A o tla bontsha lefatshe gore ruri o rata Jehofa Modimo ka pelo yotlhe?

19, 20. (a) Ke mabaka afe a botlhokwa a a dirang gore re batle go nna gone ka metlha kwa dipokanong tsa Bokeresete? (b) Re tshwanetse go leba jang kgang ya go ithuta o le nosi, go tlhatlhanya le thapelo?

¹⁹ Re na le lebaka la semoya le le nonofileng thata la gore re bontshe lorato lo lo ntseng jalo. Ka gone, Jehofa o rulagantse gore re mo obamele ka tsela e e tla dirang gore lorato lo re ratang Rraarona ka lone lo gole lo bo lo nonofe. Fa o le kwa dipokanong tsa Bokeresete, se lebale gore o tlile koo go tla go obamela Modimo wa gago. Dikarolo dingwe tsa kobamelo eo di akaretsa go kopanela mo thapelong e e tswang pelong, go opela dipina tsa pako, go reetsa ka tlhoafalo le go nna le seabe fa go kgonega. Dipokano tseo gape di go naya tshono ya go kgothatsa Bakeresete ka wena. (Bahebera 10:24, 25) Go obamela Jehofa ka metlha kwa dipokanong tsa Bokeresete go tla dira gore lorato lo o ratang Modimo ka lone lo nonofe le go feta.

²⁰ Gape lorato loo lo tla gola fa o ithuta o le nosi, o tlhatlhanya e bile o rapela. Akanya ka dilo tseno e le ditsela tsa go ipha nako ya go nna o le nosi le Jehofa. Fa o ntse o ithuta Lefoko la Modimo le le kwadilweng le go tlhatlhanya ka lone, Jehofa o a bo a go itsise megopolo ya gagwe. Fa o ntse o rapela, o a bo o mmulela pelo ya gago. Se lebale gore thapelo ga e akaretse fela go kopa Modimo dilo dingwe. Thapelo gape e go naya tshono ya go lebogela Jehofa masego a a go abetseng one le go mmaka ka ntlha ya ditiro tsa gagwe tse di gakgamatsang. (Pesalema 146:1) Mo godimo ga moo, go baka Jehofa phatlalatsa ka boipelo le ka matlhagatlhaga ke tsela e e di gaisang tsotlhe ya go mo leboga le go bontsha gore o a mo rata.

21. Go rata Jehofa go botlhokwa go le kana kang, mme go tla sekasekwa eng mo ditlhogong tse di latelang?

²¹ Go rata Modimo ke selo sa konokono se se dirang gore re nne le boitumelo jo bo nnelang ruri. Ke sone sotlhe se Adame le Efa ba neng ba tla se tlhoka gore ba atlege—mme ke sone se ba ileng ba palelwa ke go lwela go nna le sone. Ke sone selo se se botlhokwatlhokwa se o se tlhokang go fenya teko epe fela ya tumelo, go gana thaelo epe fela le go itshokela kgwetlho epe fela. Ke sone selo sa konokono se se batlegang gore o nne molatedi wa ga Jesu. Ke boammaaruri gore, go rata Modimo go amana le go rata beng ka rona. (1 Johane 4:20) Mo dikgaolong tse di latelang, re tla sekaseka kafa Jesu a ileng a bontsha go rata batho ka teng. Mo kgaolong e e latelang, re tla tlotla ka mabaka a go bo batho ba le bantsi ba ne ba fitlhela Jesu a atamelesega.