Yu Save Mekim Wanem Bilong Stiaim Wokabaut Bilong Yu?
“Ol man i wokabaut stret na i no gat asua, na i save bihainim lo bilong Bikpela, ol i ken amamas.”—Sam 119:1, Baibel Pisin.
1. Wanem samting inap mekim man i stap amamas?
‘WANEM samting inap mekim man i stap amamas?’ Planti man bai bekim na i tok, kaikai, klos, haus, spot, o kain samting olsem. Tasol bipo ol man i gat ol dispela samting na ol i no amamas. Bilong man i ken i stap amamas em i mas save long ol samting bai kamap bihain, na em i mas mekim ol wok i stret bihainim gutpela pasin. Taim yu wok long bos bilong yu o yu stap wantaim famili o ol narapela man, yu save tok giaman? Yu save stil? Yu save mekim sampela wok nogut? Yu save laikim sampela bilong amamasim yu, tasol dispela samting i no stret?
2. Wanem samting i save stiaim sampela man? Olsem na i gat wanem ol askim?
2 Sampela man i mas i gat lo bilong stiaim ol na bai ol i ken save wanem samting ol bai mekim. Na sampela man i bihainim tingting o bel bilong ol, na bel i stiaim tingting bilong ol, na sapos bel long ol i mekim wanpela samting, ol i bihainim dispela. Baibel i mekim sampela tok long maus bilong bel. Yumi laik save, maus bilong bel em i wanem samting? Em i save wok olsem wanem? Em i gat wok long stiaim tingting bilong yumi na helpim yu long painim amamas? Yumi mas mekim wanem na bai yumi inap tok olsem aposel Pol i tok? Em i tok: “Ol brata, mi bin wokabaut long ai bilong God, na bel bilong mi em i orait long wokabaut bilong mi, i kam inap long tude. Mi no pilim wanpela rong.”—Aposel 23:1, NT.
Maus Bilong Bel—Em Wanem Samting?
3, 4. “Maus Bilong bel” em i wanem samting? Husat i gat maus bilong bel?
3 Planti man i ting, maus bilong bel, em i olsem man i save long wanem samting stret na wanem samting i no stret. Tasol Baibel i kolim stret maus bilong bel wanem samting. Baibel i helpim yumi na yumi inap save, maus bilong bel em i wanpela samting i save kamapim tok o tingting na i tokaut. Olsem na Pol i tok, spirit holi “i givim save long maus bilong bel bilong mi, na em i helpim tok bilong mi tu.” (Rom 9:1, NT) Pol i kolim wanpela tok Grik em synei’desis, insait bilong olsem: Save bilong man na save bilong bel bilong em i wankain. Olsem na maus bilong bel em i olsem: Man inap long skelim em yet—pasin bilong em i stret i olsem em i kotim em yet.
4 Maus bilong bel em i no wanpela i bin kamap isi insait long ol lain man, long wanem, Baibel i tok, God i bin putim dispela samting long namba wan man na meri. (Jenesis 3:7, 8) Pol i toktok long lain Juda na lain Jentail na em i tok:“O1 arapela lain ol i no gat lo, tasol sampela long tingting bilong ol yet ol i bihainim pasin bilong lo. Dispela ol man i nogat lo, ol i mekim olsem na tingting bilong ol em yet i olsem lo bilong ol. Long dispela pasin bilong ol, wok bilong lo God i bin raitim long bel bilong ol em i kamap ples klia. Na maus bilong bel bilong ol em tu i tokaut long dispela lo. Na sampela taim tingting bilong ol i kotim ol long pasin ol i mekim, na sampela taim em i orait long pasin ol i mekim.” (Rom 2:14,15, NT) Maski man i no gat ol lo bilong God i stap long buk samting, em i ken pilim samting i stret o nogat. Em i ken save, kilim man i dai, stil, trabel long wanblut, ol dispela samting i no stret. Na taim yumi lukim tok bilong Pol hia yumi ken save, maus bilong bel i olsem bel na tingting i wok wantaim, na tupela wantaim i givim tingting long maus bilong bel.
5. Wanem wanpela wok bilong maus bilong bel?
5 Wanpela wok bilong maus bilong bel, i save kotim yumi bihain long taim yumi mekim pinis wanpela rong. Yumi mekim pinis dispela rong, na nau yumi save, em i no stret, na nau maus bilong bel i kotim yumi na i tok, yumi mekim wanpela rong. (Lukim 2 Samyuel 24:10; 1 Jon 3:20.) Sapos yumi harim tok bilong en, bai yumi no mekim gen dispela rong; na rong yumi mekim pinis, ating bai yumi hevi long en na bai yumi tanim bel; na sapos yumi bin rongim wanpela man, ating bai yumi stretim rong yumi mekim long em.—Sam 32:3, 5; Matyu 5:23, 24; Luk 19:1-8.
6. Wanem narapela wok bilong maus bilong bel?
6 Na maus bilong bel inap mekim narapela wok tu. Sampela man i ting, sapos maus bilong bel i no gat tok, dispela kain maus bilong bel i gutpela. Tasol sapos wanpela traim i painim yumi, maus bilong bel i mas kirap tokaut long yumi na subim yumi long bihainim pasin i stret. Kain samting olsem i bin painim Josep taim meri bilong Potifa i laik pulim em. Long dispela taim God i no kirap yet long raitim wanpela lo i tambuim pamuk, tasol maus bilong bel bilong Josep i tokim Josep long em i no ken mekim dispela samting. (Jenesis 39:1-9) Sapos yumi laik mekim wanpela samting i no stret, na maus bilong bel i gat tok, na yumi harim, na nau yumi no mekim dispela samting, bai yumi abrusim bikpela hevi, na bel bilong yumi i no ken kotim yumi.
7. Yumi laik save long wanem ol samting?
7 Tasol yumi laik save, maus bilong bel i mas bosim olgeta pasin bilong yumi, o sampela tasol? Sapos hevi o sampela tingting o traim i painim yumi, planti taim yumi mas bihainim tok bilong bel tasol? O ating yumi mas i gat ol lo na yumi ken bihainim dispela tasol? Yumi mas save long ol dispela samting. Na i gat sampela samting inap giamanim yumi na yumi mas save long en? Baibel i tok: “Tok bilong Baibel … em i gutpela bilong givim save long yumi, na soim yumi sin bilong yumi, na stretim wokabaut bilong yumi, na skulim yumi long stretpela pasin.” Orait, olsem wanem long dispela hap tok bilong Baibel?—2 Timoti 3:16, NT.
Sampela Tingting Kranki
8. Wanem tupela tingting bilong ol man long stretpela pasin?
8 Sampela man i ting yumi mas i gat ol lo tasol bilong bihainim, tasol sampela man i ting yumi mas bihainim maus bilong bel tasol. Encyclopaedia Britannica i tok: “Sampela taim ol man i ting stretpela pasin i olsem wanpela lo, tasol sampela taim ol i ting em i olsem maus bilong bel i bosim man. … Ol man i ting long lo, ol i givim bel long larim lo tasol i bosim ol, na ol man i ting long maus bilong bel ol i givim bel long larim maus bilong bel tasol i bosim ol.” Na taim Jisas wantaim ol aposel i stap long graun, i gat dispela tupela kain tingting i stap. Sapos yumi stori long dispela, bai yumi save, tok bilong Baibel i ken helpim yumi long skelim gut ol tok na bihainim tok bilong God.
9, 10. (a) Ol Farisi i gat wanem kain tingting na pasin? (b) Tasol ol Grik na Rom i gat wanem kain tingting na pasin?
9 Ol Farisi i strong long putim ol lo. Ol i gat lo bilong Moses, tasol ol i putim sampela moa antap long dispela, na ol dispela lo i kalapim ol lo bilong God. Mak bilong lo bilong ol i antap long mak God i putim. Ol i ting sapos man i laik bihainim stretpela pasin em i mas save long ol dispela lo ol man i kamapim na ol i mas bihainim.—Matyu 15:1-20; 23:1-5; Luk 18:9-12.
10 Na wanpela saveman, em Samuel H. Butcher, em i tok: “Ol Grik i narapela kain. Ol i no gat ol lo samting. Ol i no gat sampela rait i kolim ol tambu samting. Ol i ting, lo i pasim man.” Na Encyclopaedia Britannica i stori long ol Rom na i tok: “Cicero na Seneca i bihainim save bilong ol yet na ol i ting dispela inap stiaim ol. Na sapos wanpela traim i kamap, ol i skelim na ol i bihainim tingting bilong ol yet.” Bipo planti man i bihainim dispela tingting bilong ol Grik na Rom, tasol olsem wanem long ol Kristen? Pol i tok: “Yupela i mas lukaut gut. Nogut wanpela man i givim tok nating na tok win long yupela na giamanim yupela long dispela. Kain man olsem ol i save toktok long pasin bilong ol tumbuna na long kain kain rabis pasin bilong dispela graun. Ol i no save toktok long Krais.”—Kolosi 2:8, NT; Aposel 17:18-21.
11. Na bihain moa, wanem tupela kain tingting o pasin i stap yet?
11 Na bihain moa, dispela tupela kain pasin i stap yet, na sampela man ol i kolim Kristen long ol, ol tu i gat. Lain Jesuit ol i strong long bihainim planti lo bilong Lotu. Na bihain long Refomesan ol Talatala i strong long bihainim tingting bilong ol wan wan yet na bihainim maus bilong bel, na long nau tu dispela pasin i stap yet, na wanpela Episkopalian, Dokta Joseph Fletcher, em i strongim dispela pasin. National Observer i tok: “Dokta Fletcher i laik kirapim wanpela kain tingting o pasin, em planti man i gat tok long en. Dokta Fletcher i tok as bilong dispela pasin, em narapela man i mas sori long narapela man, olsem ol brata brata, na sapos man i bihainim, orait ol olpela lo i no ken pasim ol moa, olsem ‘Tenpela Lo’ samting … Na sapos pasin sori tasol i stiaim wokabaut bilong ol, ol bai orait long meri i rausim bel, na long man i slip wantaim meri na tupela i marit, na long brukim marit, … na ol narapela samting nau ol man i ting em i no stret long mekim.”
12. Wanem pasin kranki yumi no ken mekim?
12 Pasin bilong ol man, ol i strong long bihainim wanpela tingting o pasin, na sapos ol i no laikim dispela, orait ol i strong long bihainim narapela ting ting o pasin—sampela taim ol i strong long ol lo, na sampela taim ol i strong long bihainim maus bilong bel. Sapos sampela i no laikim pasin bilong bihainim lo, ol i strong long bihainim maus bilong bel, na sapos ol i no laikim pasin bilong bihainim maus bilong bel, ol i strong long bihainim ol lo. I olsem wanpela kain samting i stap long ol bikpela klok ol i kolim penyulam em i go i kam—sampela taim em i stap long han sut na i lusim na i go olgeta long han kais, tasol bihain em bai lusim han kais na i go olgeta long han sut. Ol man i bin mekim olsem long sampela handet yia bipo. Ol Jesuit i bin strong long bihainim ol lo, tasol ol Refomeson i kamap na ol i strong long bihainim maus bilong bel tasol na ol i maski long lo. Na ating yu save long sampela papamama ol i strong tumas long pikinini bilong ol i mas bihainim ol lo. Tasol taim pikinini i bikpela pinis na em i marit na em i gat pikinini, em i no strong long pikinini i mas bihainim lo. Em i larim pikinini i bihainim laik bilong em yet, na nau bikpela hevi i painim pikinini. Tru tumas, Baibel i tok: “O Jehova, mi save tru, man bilong graun i no inap bosim wokabaut bilong em. I no wok bilong man long bosim wokabaut bilong em.”—Jeremaia 10:23.
God i Stiaim Yumi Long Stretpela Tok
13. Baibel i helpim yumi olsem wanem long bihainim stretpela pasin?
13 Long Baibel Jehova i givim stretpela tok long ol Kristen bilong stretim tingting bilong yumi na bai (1) yumi no ken tingting tasol long yumi mas i gat ol lo bilong bosim yumi na ol dispela lo i kalabusim yumi. Na dispela stretpela tok bilong Baibel i helpim yumi long save, (2) nogut yumi strong tumas long bihainim maus bilong bel tasol na maus bilong bel i orait long yumi mekim sampela pasin nogut. Lo i gutpela, na maus bilong bel i gutpela, tasol yumi mas i gat ol tok bilong Baibel tu bilong stiaim yumi. Olsem na yumi mas i gat tingting olsem bilong Devit. Devit i tok: “God, yu skulim mi long pasin bilong yu, na soim mi long rot bilong yu. Lainim mi long bihainim tok tru bilong yu, long wanem, yu save kisim bek mi. Long olgeta de mi save wet long yu i helpim mi.”—Sam 25:4, 5, Baibel Pisin.
14, 15. Yumi kaunim Baibel na yumi save, ol Juda i ting olsem wanem long ol Lo, na God i ting olsem wanem long Lo?
14 Ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi, em ol Juda, ol i strong long ol lo, tasol Jisas i no laikim dispela pasin bilong ol. God i givim tingting long yumi, tasol sampela Juda i no laik wokim tingting bilong ol, olsem na taim ol i wasim han ol i putim lo long ol i mas wasim i kam antap inap wanem mak, na wanem kain wok i tambu long sabat, na wanem kain kaikai ol i mas givim hap bilong en long haus lotu, na kain kain samting olsem. Ol i putim planti lo na ol dispela lo i givim hevi long ol man, na ol i tingting tasol long ol dispela liklik liklik lo na ol i no tingim ol bikpela tok bilong Baibel. Jisas i tokim ol dispela bos bilong lotu Juda, em i tok: “Olgeta liklik sayor samting bilong gaden em yupela i save brukim 10-pela hap na givim namba ten hap long God. Tasol yupela i lusim pinis olgeta bikpela hap tok bilong lo, olsem tok bilong stretpela pasin bilong skelim man, na pasin bilong marimari, na pasin bilong bilip.”—Matyu 23:23, NT; Mak 7:3, 4.
15 Lo bilong Moses i bin helpim ol Juda long ol samting bilong spirit, na long bihainim gutpela pasin, na long lukautim gut skin bilong ol, na dispela lo i kamapim rong bilong ol na bai ol i ken save Krais i mas i kam bilong helpim ol. (Galesia 3:19, 23-25; Rom 7:7-14) Dispela lo i gutpela olgeta, olsem na i no gat wanpela Isrel inap bihainim stret na bai bel bilong em i no gat tok liklik long em. (Hibru 9:9, 10) Tru, God i as bilong dispela lo, tasol taim lo i mekim pinis ol wok bilong en, God i rausim, na bihain, taim em i laik givim tok long lain bilong em, em i putim ol lo bilong em i go insait long tingting na bel bilong ol.—Jeremaia 31:33; Hibru 10:16; 2 Korin 3:5-11.
16. (a) Man i save putim planti lo long em yet, em i mas save o tingim wanem samting? (b) Yumi ol Kristen i mas save o tingim wanem samting?
16 Olsem na sapos man i save bosim ol narapela man long nau, em i mas tingting gut, nogut em i putim planti lo long ol na ol i gat hevi long bihainim. Sampela man i save putim planti lo long ol yet, na ol i ting ol narapela man tu i mas i gat planti lo bilong bihainim. Tasol Pol i tokim ol Kristen: “I no olsem mipela bosim bilip bilong yupela. Nogat. Long bilip yupela i sanap strong pinis. Olsem na mipela i save wok wantaim yupela; bilong kamapim amamas bilong yupela.”(2 Korin 1:24, NT) Na nogut sampela Kristen i laik bai wanpela man i gat namba em i putim ol lo long olgeta samting ol i save mekim. Yumi mas kisim gutpela save long ol tok bilong Baibel na dispela i ken lainim maus bilong bel na nau yumi ken pilim wanem samting i stret na wanem samting i no stret.—Hibru 5:14.
17. Nogut yumi mekim wanem?
17 Tasol nogut yumi maski long olgeta lo na yumi bihainim maus bilong bel tasol, na nau yumi mekim sampela pasin no stret. Sampela man i tok: “Lotu Kristen i no gat ol lo,” na ol i kolim tok bilong Galesia 5:13, 14, (NT) i tok: “God i bin singautim yupela bilong yupela stap fri. Tasol nogut yupela i ting olsem ‘Mipela i stap fri, olsem na pasin bilong olpela bel em i ken kirap.’ Yupela i no ken ting olsem. Yupela i mas givim: bel … long ol brata, na yupela i mas stap wokboi bilong ol. Olgeta lo i stap insait long dispela wanpela tok tasol: ‘Yu mas laikim ol arapela man olsem yu laikim yu yet.’” Tru, ol Kristen i no aninit long lo bilong Moses, tasol yumi mas lukaut, nogut ‘wanpela man i giamanim yumi long tok gris’ bilong em. Na sapos yumi kaunim Baibel bai yumi lukim sampela lo i stap, na yumi mas bihainim.—Kolosi 2:4.
Ol Kristen i Gat Lo
18, 19. Kristen i mas bihainim ol lo bilong Baibel o nogat?
18 Pol i tokim ol Korin, sapos man i pamuk ol i mas rausim em. Na Pol i tok, ol man bilong lotuim god giaman, na stilman, na man i mangal, na man i dring longlong, na man i toknogutim narapela man, na man i pulim samting bilong narapela man, ol dispela man i no ken i stap long kingdom bilong God. (1 Korin 5:1, 6, 7, 11-13; 6:9-11) Na Baibel i tok, yumi mas klia long ol samting bilong God giaman, na blut, na abus ol i bin pasim nek bilong en na i dai, na pamuk, na ol man i laik skulim yumi long tok giaman. (Aposel 15:28, 29; Taitas 3:10; 2 Jon 9-11) Tru tumas, Baibel i kolim ol lo, na sapos man i brukim ol dispela lo em i no inap kamap Kristen tru. Na sapos wanpela man bilong God em i mekim kain rong olsem na em i no tanim bel, orait ol i mas rausim em.
19 Baibel i gat lo long rausim man, tasol i no dispela tasol. Baibel i gat ol narapela lo tu. Pol i tok, sapos Kristen singel i laik marit em i mas marit insait long lain bilong Bikpela tasol, olsem maritim Kristen. Na Pol i tok, sapos man i no laik wok, orait, em i no ken kaikai. (1 Korin 7:39; 2 Tesalonaika 3:10) Tasol ating sampela man bai tok, ‘Sapos man i mekim dispela kain rong ol i no save rausim em, olsem na ating em i no bikpela rong tumas.’ Tasol yumi no ken ting olsem. God i ting dispela kain rong i bikpela rong. Pol i tokim ol Tesalonaika, sapos ‘sampela man namel long yupela ol i sindaun nating’ na ‘ol i no mekim sampela wok,’ na “sapos [sampela] man i no bihainim olgeta tok …, yupela mas save gut long [ol] dispela man. Na yupela i mas i stap longwe long [ol].”—2 Tesalonaika 3:14, 15, NT.a
20, 21. Olsem wanem long ol lo o tok bilong helpim kongrigesen? Yumi ken ting olsem wanem long ol dispela lo o tok bilong helpim kongrigesen?
20 Sampela lo i bilong helpim kongrigesen. Bipo, sampela Kristen ol inap mekim tok long narapela narapela tok ples, na Pol i tokim ol, sapos ol i laik toktok, nogut planti ol i kirap wantaim long toktok; 2-pela o 3-pela inap; na ol i ken senis senis, na i mas i gat wanpela i stap bilong tanim tok. Ol dispela lo i bilong mekim ol samting i wok gut. (1 Korin 14:26-33) Na long nau tu, ating ol elda i ken kolim sampela tok, olsem lo samting, na ol i ken tok, no ken pasim rot bilong ol man i laik i kam insait long Haus Kingdom, ol i no ken pasim sia na bai man i no ken sindaun long en, o long lainim ol ka na bai ol ka i no pasim rot. Ol dispela kain lo i no kalapim tok bilong Baibel, long wanem, em i bilong helpim kongrigesen long wok gut. Na Baibel i tok: “Ol [elda] bilong yupela ol i laik helpim yupela, na ol i save was long yupela oltaim … Olsem na yupela i mas bihainim tok bilong ol na i stap aninit long ol.” (Hibru 13:17, NT) Sapos yumi no tok giaman o stil, em yumi bihainim tok bilong God. Na sapos yumi mekim ol samting ol elda i kolim, em yumi bihainim tok bilong elda long ol samting bilong kongrigesen. Na sapos elda i gat pasin daun, ating i no hatwok long bihainim tok bilong em.—1 Pita 5:3.
21 Na ol i gat sampela “lo” o pasin moa, em i save helpim lain sipsip i stap long olgeta hap bilong graun. Wanpela em olsem:Ol Witnes Bilong Jehova i save putim ripot na kolim ol wok ol i mekim taim ol i autim tok. (Lukim Aposel 2:41, 42; 8:14.) Ating sampela man i laik bihainim tingting bilong ol yet na ol i no orait long pasin bilong putim ripot. Tasol sapos yumi putim ripot, em gutpela, long wanem, ol wasman i ken skelim ol ripot na ol i ken save, ol witnes i mekim bikpela wok autim tok o olsem wanem; na ol wasman i ken save tu, wanem hap em i sot na ol i ken salim sampela Witnes long dispela hap na helpim ol man; na sapos planti nupela disaipel i kamap long sampela hap, ol wasman i ken save na ol i ken kirapim kongrigesen long dispela hap; na taim yumi lukim ripot bilong olgeta hap olsem Wastaua i kamapim, yumi amamas. Esikiel 9:11; Mak 6:30; Aposel 14:21-23; 15:3; 19:1-6) Yumi ken amamas long ol dispela lo na tok bilong helpim kongrigesen, na yumi ken givim bel long em na yumi ken bihainim, na yumi ken save, God yet i bosim lain bilong em.
22. Bilong wanem yumi mas stori moa long maus bilong bel?
22 Baibel i gat ol lo stret, na em i gat sampela bikpela tok i gat ol lo i stap insait long en, na Kristen i ken bihainim bambai em i ken “wokabaut stret na i no gat asua.” (Sam 119:1, Baibel Pisin) Dispela bikpela tok i gutpela bilong helpim maus bilong bel long kisim wankain tingting olsem bilong God. Sampela man i tok, ‘Samting mi mekim, em maus bilong bel bilong mi i ken tok em i stret o nogat. I no samting bilong narapela man; s bilong mi tasol.’ Olsem na yumi stori moa long dispela samting b yumi ken lainim gut maus bilong bilong yumi na em i ken helpim gut
[Futnot]
a Lukim Wastaua Janueri 1982 p. 14 par. 16-21.
Yu Save?
□ Maus bilong bel em i wanem samting? Em i ken helpim yu olsem wanem?
□ Wanem tupela kain pasin bilong ol man, na i narapela narapela kain?
□ Baibel i stretim tingting bilong yumi olsem wanem?
□ Yumi mas ting olsem wanem long lo na dispela i stret wantaim Baibel?
[Rait long pes 11]
Sapos man i save putim planti lo long em yet, nogut em i strong long putim lo long ol narapela man na bai ol i mas bihainim
[Rait long pes 12]
Sampela man i ting Kristen i ken bihainim maus bilong bel tasol, tasol i no stret
[Piksa long pes 8]
Sampela taim ol mani bihainim wanpela pasin ol i ting em i stret, na bihain ol i senisim tingting na bihainim pasin i narapela kain olgeta
WOK TINGTING MAUS BILONG BEL
LO OL TOK BIHAINIM TOK