We Stap Dispela Tok i Tru Em Inap Mekim Yumi i Kamap Fri?
“Jisas i tokim ol . . . ‘Yupela bai i save long tok tru. Na tok tru em bai i mekim yupela i kamap Fri.”’—JON 8:31, 32.
1. Wanem sampela samting ol man bilong graun i laik i stap fri long en?
KAMAP FRI! Dispela tok i bin kirapim bel na tingting bilong ol man inap planti handet yia pinis! Ol i laik tru long i stap fri, no gat wanpela samting i kalabusim ol. Olsem na ol i bin mekim sampela bikpela pait na planti milion man i dai long en bambai ol i ken helpim ol man long i stap fri. Inap 200 yia bipo wanpela bikpela man bilong Amerika, nem bilong em Patrick Henry, em i tok: “Mi mas i stap fri. Sapos nogat, maski, mi ken i dai.” Na long taim bilong Namba Tu Pait Bilong Olgeta Hap, presiden bilong Amerika (em Franklin D. Roosevelt) em i tok, i gat fopela samting ol man i mas fri long mekim o kisim, em olsem: Ol i mas fri long mekim ol toktok o lotu ol yet i laik mekim, na ol i mas i gat rot bilong kisim ol samting bilong helpim sindaun bilong ol, na ol i no ken sot long ol samting, na ol i mas i stap fri bambai ol i no ken pret long wanpela samting.
2, 3. Tasol sapos yumi laik i stap fri tru, wanem ol samting i mas lusim yumi pastaim?
2 Tasol sapos yumi stap fri long ol dispela samting tasol, bai yumi no i stap fri tru. Long wanem, i gat ol narapela samting tu i kalabusim yumi, olsem sin, na ol kain kain sik. Na maski man i gat gutpela skin na em i no save sik tumas, tasol em i save pinis bihain em i mas i go lapun na i dai. Orait taim em i dai pinis na i stap long matmat, em i no inap i stap fri na amamas long ol samting, a? Olsem Baibel i tok: “Ol man i dai pinis ol i no save long wanpela samting.” Na Baibel i tok: “Wanpela dok i stap laip yet em i winim wanpela laion i dai pinis.”—Eklisiastis 9:4, 5, NW.
3 Olsem na ol dispela samting yumi kalabus long en, olsem sin na sik na i dai, ol dispela samting i mas lusim yumi bambai bai yumi ken i stap fri tru. Na sampela samting moa i mas pinis long yumi, olsem pasin bilong i stap rabis long ol samting bilong skin, na ol bikpela man bilong graun i daunim ol man nating na ol i stap nogut, na pasin nogut na birua na pait. Ol dispela hevi i bin i stap longtaim tru long ol man, a? Tasol husat inap pinisim tru ol dispela samting? Yu ting i gat wanpela dokta inap pinisim sik kensa na sik bilong klok na ol narapela kain sik? I gat wanpela saveman bilong graun inap helpim yumi na bai yumi no ken lapun na i dai? Na sapos yumi dai, yu ting em inap kirapim bek yumi na bai yumi stap laip gen? Yu save long wanpela bikpela man bilong politik em inap kamapim gutpela taim na bel isi tru long graun na bai i no gat pait moa i ken kamap? Na yu ting i gat wanpela hetman bilong ples o wanpela bikpela man bilong polis em inap pinisim olgeta pasin nogut na pasin bilong bagarapim man na bai yumi ken i stap fri tru long dispela samting? Husat wanpela bos bilong graun em inap stretim tru ol hevi bilong mani na bai ol man i no ken rabis moa na ol i no ken tromoi bikpela pe tumas long baim ol samting, na olgeta i gat wok mani na gutpela sindaun inap long olgeta taim? Nogat, a?
4. Ol samting yumi bilip na wet long en na bai yumi stap fri tru, wanem samting i mas i stap olsem as bilong dispela samting?
4 Tasol sapos i gat wanpela samting bilong stretim ol dispela hevi na yumi inap bilip long en na wetim i kamap, orait tok i tru i mas i stap olsem as bilong dispela samting. Nogut yumi blip long wanpela tok giaman. Samting yumi wet long en bilong helpim yumi long kamap fri, em tok i tru i mas i stap olsem as bilong en. Olsem na sapos wanpela hetman bilong graun o wanpela saveman o man bilong bosim wok bilong mani na bisnis, o wanpela bikpela man bilong lotu, sapos em i kamapim tingting bilong em yet long samting bai helpim yumi long i stap fri na i stap gutpela, yumi mas askim skin bilong yumi olsem: Tok bilong dispela man i tru? I gat as bilong dispela tok o em i tok nating tasol?
Sampela Samting Ol i Bilip long En Tasol Tok i Tru i No As Bilong En
5. Ol man i wetim ol dokta i pinisim ol sik, tasol olgeta sik i pinis o olsem wanem?
5 Long bipo na i kam inap long nau, planti man i bilip long save bilong ol dokta. Ol i ting ol dokta i gat bikpela save long pinisim ol kain kain sik na ol inap helpim ol man na bai sik i no ken painim ol moa. Tru ol dokta i kisim bikpela save na ol i painim pinis kain kain nupela marasin. Tasol olsem wanem? Olgeta sik i pinis na yumi no save sik moa? Nogat tru! Sik kensa na ol narapela kain sik nogut i stap yet na i go bikpela tru na i bagarapim planti manmeri moa. Na bipo ol i ting ol dispela nupela marasin inap pinisim sik bilong pamuk. Tasol nogat. Wanpela nius bilong ol dokta long Englan (The Lancet) i tok: “Long olgeta yia sik gonoria i kisim 250 milion manmeri moa, na sik sifilis i kisim 50 milion manmeri moa long olgeta yia. Ol narapela sik bilong pamuk tu i go bikpela.”—Lukim Provep 7:10, 21-23.
6. Bilong wanem yumi ken tok, ol wok bilong saiens na ol bikpela masin samting i no bin helpim tru ol man?
6 Na bipo ol man i bilip tru long ol wok bilong saiens na ol i ting ol masin samting ol saveman bilong graun na ol man bilong bisnis i wokim bai helpim gut ol. Yumi ken stori long ol ka. Tru ol ka i bin helpim ol man, tasol sampela hevi tu i kamap. Planti ka moa yet i kamap na ol i pas pas long ol rot bilong ol biktaun na mekim bikpela pairap. Na ol ka i tromoi blakpela smok nogut na i bagarapim win. Na ol ka i save bam na i kilim i dai 200,000 manmeri long olgeta yia, na planti million manmeri moa i save kisim bagarap long ol ka. Long taim bilong Namba Tu Pait Bilong Olgeta Hap, wanpela man bilong tingim pasin bilong wokim balus, em Orville Wright, em i rait pas i go long Henry Ford, em wanpela man bilong tingim pasin bilong wokim planti ka wantaim. Orville i tok: “Mi wantaim brata bilong mi, mitupela i ting balus bai helpim ol lain bilong graun long i stap long pasin sekan. Tasol nogat. Na taim yu kamapim pasin bilong wokim planti ka wantaim, ating yu no save bai ol i mekim wok long dispela samting bilong wokim ol bikpela ka bilong pait. Yumi wokim gutpela samting, tasol ol man i kirap mekim wok nogut long en.”
7. Ol man bilong save long mani ol inap helpim ol man long kisim gutpela sindaun na bai ol i gat olgeta samting inap tru long ol?
7 Inap planti handet yia pinis ol man bilong save long mani wantaim ol narapela saveman ol i bin traim traim planti rot bambai olgeta manmeri i gat kaikai na gutpela sindaun na ol i no ken i stap rabis. Tasol olsem wanem? Ol i painim pinis rot bilong mekim olsem? Nogat tru. Nau hevi bilong mani i go bikpela long olgeta hap, na mani i no gat bikpela strong. Wanpela man bilong save long mani, em Jack Weldon (bilong McGill Yunivesiti long Montreal) em i tok: ‘Olgeta man i save long mani, sapos ol i tok tru bai ol i tokaut olsem mipela i no save long wanpela rot bilong stretim ol bikpela hevi bilong mani em i painim ol bikpela kantri long nau em ol i save wokim planti ka na kain kain masin samting.’ Na ol liklik ples tu i no gat planti samting olsem, ol i gat bikpela hevi moa long mani. Wanpela nius (em Time) em i stori long wanpela ples olsem na i tok, dispela hap ‘i gat 2 milion pikinini em papamama i bin lusim ol, long wanem, ol i rabis nogut tru na i no gat kaikai samting; na i gat 14 milion moa ol i rabis olgeta na ol i stap nogut moa yet.’ Na wanpela nius bilong Filapin em i tok; ‘Klostu olsem 500 milion manmeri bilong Esia ol i stap rabis tru, na dispela lain i wok long i go bikpela.’—Philippine Daily Express.
8. Long ol hap ol man inap eleksen na kamapim gavman ol yet i laikim, yu ting ol i stap gutpela tru na i no save pret?
8 Long taim bilong Namba Wan Pait Bilong Olgeta Hap ol man i tok, dispela pait bai opim rot bambai olgeta lain i ken i stap fri na ol i ken makim wanem wanem gavman ol yet i laikim. Tasol long nau wan wan lain tasol ol inap eleksen na makim wanem wanem gavman ol yet i laikim. Na long ol hap i gat kain gavman, olsem, yu ting ol manmeri bilong ol dispela hap ol i stap gutpela? Nogat, a? Yumi ken tingim Amerika: Long olgeta tripela tripela famili, wanpela famili i save kisim nogut long han bilong ol raskol samting. Nambawan Jastis bilong Sprim-Kot long Amerika, em Warren Burger, em i tok: ‘Long nau yumi kamap olsem wanpela lain i no gat strong—gavman bilong yumi i no gat strong na polis i no inap lukautim ol man long rot o long skul o long haus bilong ol.’ Na em i tok moa olsem: ‘Inap 10-pela yia pinis, planti hetman bilong yumi na bilong ol narapela lain tu ol i tokaut long pasin nogut bilong pretim man na bagarapim man em i kamap long olgeta hap bilong graun. Tasol long olgeta de long ol biktaun bilong Amerika ol raskol i mekim wankain pasin, na ol i kilim i dai planti man moa.’—Lukim Eklisiastis 8:11.
9. Long taim bilong yumi, olsem wanem long tok bilong ol man ol i tok pait bai pinis long graun?
9 Na ol i bin tok, Namba Wan Pait Bilong Olgeta Hap em i bin kamap “bilong pinisim ol pait.” Tasol yumi save pinis ol i no tok tru, long wanem, bihain long dispela bikpela pait, planti pait moa i bin kamap.Olsem na wanpela nius bilong Saut Afrika (The Natal Mercury) em i tok ‘Presiden Woodrow Wilson i bin tok, Namba Wan Pait Bilong Olgeta Hap em i pait bilong pinisim pait. Tasol gutpela sapos em i tok, dispela pait em i pait bilong pinisim gutaim! Na dispela nius i tok moa olsem: ‘Kirap long 1914 na i kam inap long nau, pasin bilong pait i kamap bikpela moa long graun, i winim olgeta narapela taim bipo.’ Long olgeta yia olgeta lain bilong graun ol i tromoi bikpela mani moa yet, inap olsem 500 bilion kina, long ol samting bilong pait na bilong lukautim ami bilong ol. Long nau ol lain man i holim pinis planti bom nogut tru, inap long bagarapim wan milion biktaun!
10. Yumi mas tok wanem long ol dispela bikpela save ol i bin kisim long mekim kain kain wok?
10 Olsem na yumi mas tok tru olsem: Ol dispela bikpela save ol i bin kisim bilong mekim kain kain wok, dispela i no bin pinisim ol hevi na ol samting i save kalabusim ol man, olsem pasin bilong mekim nogut long ol wokboi, na pen na hevi, na pasin bilong i stap rabis, na pasin bilong pait na bagarapim ol man, na pret, na sik, na i dai. Em nau, ol dispela hevi bilong graun i stap ples klia na yumi inap save, tok i tru i no as bilong ol dispela tok promis na tingting bilong ol bos bilong dispela graun. Nogat. Tok bilong 2 Pita 2:19 i stret tru, em i tok: “Ol i tok, ‘I no gat wanpela samting inap long daunim laik bilong yupela.’ Tasol ol yet ol i stap wokboi bilong pasin bilong bagarap.”
Skelim “Tok i Tru” Bilong Ol Misin
11. Taim ol misin i tok ol i bihainim tok i tru, yumi ken mekim wanem bilong skelim dispela sainting?
11 Tru yumi laik i stap fri na bai ol pen na hevi bilong graun i no ken kalabusim yumi moa. Tasol yumi mas i stap fri tu bambai yumi no ken kalabus long ol kain kain bilip giaman bilong ol lotu. Tasol ol misin bilong Krisendom na ol narapela lotu bilong graun ol i tok, ol bilip na tok bilong ol em tok i tru. Tasol wanem ol wok ol i bin kamapim na yumi ken save, ol tok ol i save bilip long en i tru o nogat? Yumi mas tingim wanpela tok bilong Baibel em i tok: “Man i blip nating na i no kamapim gutpela pasin tu, bilip bilong dispela man em i olsem i dai pinis.” (Jems 2:26) Na Jisas i tok: “Yupela lukaut long ol profet giaman. Ol i save pasim skin bilong sipsip na kam long yupela. Tasol long insait ol i weldok nogut tru. Long pasin bilong ol yupela i ken save long ol yet.” Tru tumas, yumi no ken skelim ol tok tasol bilong ol misin. Nogat. Yumi mas skelim pasin bilong ol, olsem ol wok ol i kamapim. Olsem bai yumi inap save, tok bilong ol i tru o nogat. Jisas i mekim strongpela tok long ol lotu giaman, em i tok: “Olgeta diwai i no save karim gutpela kaikai, em ol i save katim na tromoi long paia. Olsem na yupela i ken save long ol profet giaman long pasin bilong ol yet.”—Matyu 7:15-20.
12. Taim yumi lukim ol pasin i stap insait long ol misin bilong dispela graun, yumi inap save long wanem samting?
12 Sapos wanpela lotu i autim tok i tru, orait dispela lotu bai kamapim gutpela kaikai olsem: Ol man i bihainim dispela lotu bai ol i stap wanbel na pas gut wantaim. Jisas i tok, ol manmeri i bihainim tok i tru, ‘olgeta dispela man i mas i stap wanbel.’ (Jon 17:21) Na Baibel i tok: “Yupela olgeta i mas mekim wankain tok tasol.” “Yupela i no ken bruk lain nabaut.” “Yupela mas i stap wanlain tru long wankain tingting na wankain laik.” (1 Korin 1:10) Orait lain tru bilong God ol i mas bihainim dispela pasin, long wanem, “God i no save paulim nabaut ol samting. Nogat. Em i save mekim yumi i stap wanbel.” (1 Korin 14:33) Tasol ol misin bilong dispela graun ol i bruk bruk nabaut long planti tausen liklik lain, na ol tok na pasin bilong narapela i pait wantaim ol tok na pasin bilong narapela. Na sampela taim insait long wanpela lotu yet ol i no stap wanbel—narapela i bihainim narapela tok na narapela i bihainim narapela tok. God yet i no as bilong ol kain lotu olsem, em ol i paulim nabaut ol tok bilong ol na ol i no stap wanbel. God i no inap kamapim kain lotu olsem.Wanpela nius bilong misin long Australia (em Leaders’ Vision) em i tokaut stret olsem: ‘Taim misin i bruk nabaut na i no stap wanbel, em i brukim lo bilong Baibel na em i gat sin. Yumi stap narapela kain long wok bilong Spirit Holi.’
13. (a) Ol lotu giaman i no stap wanbel, olsem na ol i mekim wanem? (b) Olsem na husat i kamapim ol kain lotu giaman olsem?
13 Na i gat narapela samting tu na yumi ken save, ol kain lotu olsem ol i no autim tok i tru, na ol i no bilong God. Sapos wanpela lotu i autim tok i tru, orait lain bilong dispela lotu ol i no ken kilim i dai ol brata wanlotu bilong ol. Sapos narapela i kilim i dai narapela, yumi save, tok i tru i no i stap long dispela lain, na ol i no i stap brata brata, a? Sapos yumi skelim ol samting i bin kamap bipo yumi ken save, lain bilong ol misin bilong dispela graun ol i save insait long ol pait na ol i kilim i dai ol brata wanlotu bilong ol bilong narapela hap. Na sampela taim, lain bilong wanpela lotu yet ol i mekim pait bilong daunim gavman na kamapim nupela gavman, na narapela i save kilim i dai ol wanlotu bilong ol em ol wanples bilong ol yet. Olsem na long 1 Jon 3:10-12 Baibel i tok stret, em i tok, ol man i kilim i dai brata bilong ol, ol i “pikinini bilong Seten.” (Lukim Jenesis 4:8.) Ol “pikinini bilong God” i no save kilim i dai ol brata wanlotu bilong ol. Ol i save laikim tru ol brata na ol i pas gut wantaim ol. Olsem Jisas i tok: “Sapos yupela i laikim tru ol brata, orait bambai olgeta man i save, yupela i disaipel bilong mi.”—Jon 13:35.
14. Taim yumi bihainim tok bilong Jisas long lukim kaikai bilong ol, orait yumi mas tok wanem long ol misin bilong dispela graun?
14 Em nau, yumi save ol misin bilong dispela graun i karim kaikai nogut. Lain bilong ol i bruk na i no stap wanbel, na ol i insait long ol pait na kilim i dai ol wanlotu bilong ol yet, na ol i mekim kain kain pasin nogut olsem pamuk samting; na ol pasto samting bilong ol dispela misin ol i mekim pasin i narapela kain long tok ol i autim. Olsem na giaman bilong ol i kamap ples klia—oi i no bihainim tok i tru, na ol i no lain bilong God. Ol i diwai nogut, na ol i karim kaikai nogut, na God bai “katim na tromoi long paia.”
Bilip long God Bilong Tok i Tru
15. Yumi mas bilip tru long husat? Bilong wanem yumi mas bilip long em tasol?
15 Ol man bilong dispela graun ol i no inap pinisim ol hevi na helpim olgeta lain manmeri long i stap gutpela na i stap fri. Ol i wok yet long karim pen na hevi. Dispela samting i truim tok bilong Baibel long Jeremaia 10:23 (NW) em i tok: “O Jehova, mi save tru, man bilong graun i no inap bosim wokabaut bilong em. I no wok bilong man long bosim wokabaut bilong em.” Tru tumas, God i no bin wokim man bambai man yet i bosim wokabaut bilong em. Nogat. Olsem na God i larim ol man i traim save bilong ol yet long bosim dispela graun bambai olgeta lain ol i ken save, man yet i no inap helpim narapela man long painim gutpela sindaun na i stap fri na i stap amamas. Olsem na yumi mas tingim gut tok bilong Sam 146:3 em i tok: “Ol king na ol man bilong graun ol i no inap kisim bek yu. Olsem na nogut yu bilip long ol.” Orait, yumi mas bilip long husat? Baibel i bekim tok olsem: “Yu mas bilip strong long Bikpela. Yu no ken ting save bilong yu yet inap helpim yu. Long olgeta samting yu mekim, yu mas tingting strong long Bikpela na yu mekim, na bai em i soim yu stretpela rot long bihainim.”—Provep 3:5, 6.
16. Jehova i save mekim wanem na yumi inap bilip tru long em?
16 Bilong wanem yumi ken bilip tru long God olsem? Long wanem, Sam 31:5 i tok: “Bikpela, yu God bilong pasin tru tasol.” Olsem na sapos yumi laik save long tok i tru na yumi laik save long rot bilong stretim ol hevi em ol hetman bilong graun ol i no inap stretim, orait God inap helpim yumi. “God i no inap giaman,” olsem na sapos em i tok long mekim wanpela samting, bai em i mekim tru. Jehova yet i tok olsem, em i tok: “Samting mi tingting long mekim, dispela tasol bai kamap; ol samting bai kamap tru olsem mi tok pinis.”—Hibru 6:18; Aisaia 14:24, NW.
17. Jehova i wokim rot na bai ol man i laikim tok i tru ol inap save long en?
17 Sapos wanpela man i laik painim tok i tru, God bai givim tok i tru bilong em long dispela man. Yumi ken save long dispela samting, long wanem, Jisas i tok pinis: “Yupela bai i save long tok tru. Na tok tru bai mekim yupela i kamap fri.” (Jon 8:32) Na taim Jisas i beten long God em i tok: “Tok bilong yu em i tru.” (Jon 17:17) Orait, dispela “tok tru” bilong God em i stap we? Aposel Pol i bekim na em i tok: “Spirit bilong God yet i bin kamapim olgeta tok bilong Baibel.” Olsem na tok i tru bilong God i stap long Baibel. (2 Timoti 3:16) Em nau, dispela nambawan strongpela Man bilong wokim olgeta samting em yet i tok em i bin kamapim olgeta tok bilong Baibel. Em i mekim wok long bikpela strong o spirit holi bilong em na em i kirapim sampela gutpela wokman bilong em long raitim olgeta tok em yet i tingim. Olsem na taim yumi kaunim Baibel, i olsem God yet i toktok wantaim yumi.—1 Tesalonaika 2:13; 2 Pita 1:20, 21.
18. Bilong wanem i no stret sapos man i tok God i no bin kamapim tok bilong Baibel?
18 Sampela man i save tok, God yet i no kamapim ol tok bilong Baibel. Tasol ol man yet i save putim tok bilong ol long ol buk, a? Na God yet i bin wokim ol dispela man. Orait God em i bikpela moa yet na i winim tru ol man. Olsem na samting ol man nating bilong graun inap mekim, yu ting bikpela God yet i no inap mekim tu? Ol saveman bilong saiens i bin wokim ol masin samting na ol inap salim tok i go long ol dispela roket samting ol i save raun long antap tru, na ol i tokim ol long rot ol i mas bihainim. Na ol man bilong mekim tok long redio ol i save holim wanpela maikrafon, olsem bikmaus, na ol man i stap longwe moa yet, inap planti tausen tausen mail, ol i save harim ol tok bilong em. Na taim ol man i go long mun, ol i bin salim ol piksa bilong en i kam long televisen na ol man i sindaun insait long haus bilong ol yet na lukim ol dispela piksa bilong mun. Tasol Jehova yet i bin wokim ai na yau bilong man na paua na olgeta samting ol dispela man bilong saiens i save mekim wok long en. Olsem na long dispela bikpela strong bilong em God inap tru long givim tingting o tok bilong em long ol gutpela wokman bilong em long graun, a? Olsem na yumi save tru, dispela bikpela God i bin kamapim dispela gutpela graun wantaim gutpela ples antap, em inap kamapim wanpela buk!—Aisaia 40:26.
19. Bilong wanem God i putim sampela strongpela tok long Baibel na i hatwok long man i save long insait bilong en?
19 Tasol sampela man bai tok, ‘Tru tasol tok bilong Baibel i strong tumas na i hatwok long yumi save long insait bilong en.’ Tru sampela tok bilong Baibel i hatwok long save long en. (2 Pita 3:16) Bilong wanem God i putim ol strongpela tok olsem long Baibel? Long wanem, em yet i mas makim husat husat em i laik givim tok i tru long ol. Aposel Pol i stori long ol dispela tok i tru bilong God na em i tok: “Mi bin planim pikinini bilong kaikai. Apolos em i bin givim wara long en. Tasol God em i bin mekim i kamap.” (1 Korin 3:6) Na Pol i stori tu long save bilong God na ol tok hait bilong God, na Pol i tok: “Long wok bilong Spirit bilong em God i bin soim [dispela] long mipela.” (1 Korin 2:10) Olsem na ol man i laik tru long save long tok i tru na ol i laik bihainim dispela tok na mekim wok bilong God, ol dispela man tasol God i save tokaut long ol long tok i tru bilong em tru bilong em i stap long buk bilong Em, Baibel i tok olsem, em i tok: “Taim Nambawan Bikpela Jehova i laik mekim wanpela samting, pastaim em i save tokaut long ol boi bilong em.”—Emos 3:7, NW Danyel 2:28, 47.
20. We stap dispela tok i tru em inap mekim yumi i kamap fri?
20 Em nau, yumi save i gat wanpela God i save kamapim tok i tru. Ol tok i tru bilong em i stap long buk bilong Em, em Baibel Holi. Na em i save kamapim insait bilong ol dispela tok bilong Baibel long ol gutpela boi bilong em ol i gat pasin daun na ol i stap wanbel. Orait, wanem ol bikpela tok i tru God i save kamapim long ol man i laik painim tok i tru nau long dispela taim? Narapela tok i kamap bihain long dispela em i stori long sampela bikpela tok i tru God i tokaut long en.
Yu inap tingim?
□ Wanem ol samting i mas pinis long yumi na bai yumi ken i stap fri?
□ Olsem wanem ol samting ol man bilong graun i bilip na wet long en i no bin helpim tru ol? Bilong wanem em i olsem?
□ Olsem wanem yumi ken save wanem lotu i bihainim tok i tru na wanem lotu i giaman?
□ Bilong wanem yumi ken bilip tru long Jehova na wetim em?
□ Jehova i save tokaut long husat ol man long ol tok i tru bilong em?
[Piksa long pes 15]
Planti hevi i kalabusim ol man na ol dispela hevi i mas tekewe long ol bambai ol i ken i stap gutpela
[Piksa long pes 19]
Jisas i mekim strongpela tok long lotu giaman, em i tok: “Olgeta diwai i no save karim gutpela kaikai, em ol i save katim na tromoi long paia”