Man Marit na Elda—Skelim Gut Tupela Wok
“Man i kamap wasman . . . em i mas i stap man bilong wanpela meri tasol.”—1 TIMOTI 3:2.
TAIM aposel Pol i tok, Kristen i stap singel “em i mekim pasin i gutpela moa,” yu ting Pol i laik tok olsem dispela kain man em inap tru long mekim wok wasman insait long kongrigesen Kristen, winim man marit? Yu ting em i laik tok olsem ol singel tasol inap kamap elda? (1 Korin 7:38) Long Misin Katolik, ol pris i no ken marit. Tasol yu ting em i wanpela lo bilong Baibel? Ol lotu Isten Otodoks i orait long ol man marit i ken stap pris, tasol ol bisop bilong ol, nogat. Yu ting dispela i stret wantaim tok bilong Baibel?
2 Namel long ol twelpela aposel bilong Krais, ol i olsem as bilong kongrigesen Kristen, planti ol i man marit. (Matyu 8:14, 15; Efesus 2:20) Pol i tok: “Ating i no orait long mipela i maritim Kristen meri na kisim ol i go raun wantaim mipela, olsem ol arapela aposel na ol brata bilong Bikpela na Pita i save mekim?” (1 Korin 9:5) Wanpela buk (New Catholic Encyclopedia) i tok, “dispela lo long ol [pris] i mas i stap singel, em misin yet i kamapim,” na “i no gat lo long ol pris bilong N[upela] T[estamen] i mas i stap singel.” Ol Witnes Bilong Jehova i bihainim tok bilong Baibel long dispela samting na ol i no bihainim lo bilong wanpela misin.—1 Timoti 4:1-3.
Wok Elda na Marit i No Pait Wantaim
3 Pol i no putim lo olsem ol singel tasol inap kamap elda, nogat. Em i tokim Taitus olsem: “Mi bin lusim yu i stap long ailan Krit, bilong yu ken stretim olgeta hap wok i no stret yet, na yu ken makim ol hetman bilong sios [tok Grik, pre·sbyʹte·ros] long olgeta taun, olsem mi bin tokim yu bipo. Yu mas makim ol man i no gat rong long ai bilong ol manmeri, na ol man i gat wanpela meri tasol. Na ol pikinini bilong ol dispela man i mas bilip long Krais, na ol i no ken bihainim ol pasin i doti long ai bilong God, na ol i no ken bihainim pasin bilong bikhet na sakim tok bilong papamama. Yu save, wasman bilong sios [tok Grik, e·piʹsko·pos, ol i kisim dispela tok “bisop” long en] em i man bilong lukautim wok bilong God. Olsem na em i mas wokabaut stret, na ol manmeri i no ken lukim em i gat rong. Em i no ken ting em i gat biknem na em i bosim nabaut ol manmeri. Em i no ken belhat kwik. Em i no ken spak. Em i no ken paitim ol man nabaut. Em i no ken laikim tumas long kisim planti mani samting. Nogat.”—Taitus 1:5-7.
4 Na Baibel i no tok ol man marit tasol inap kamap elda. Jisas em i stap singel. (Efesus 1:22) Pol em wanpela wasman i gat nem insait long lain Kristen bilong pastaim, na long dispela taim em i no marit. (1 Korin 7:7-9) Long nau i gat planti Kristen i singel na ol i mekim wok elda. Ol i stap singel na ating ol i gat bikpela hap taim moa long mekim wok bilong ol olsem wasman.
‘Tingting Bilong Man Marit i Bruk’
5 Taim wanpela man Kristen i marit em i mas save, em i kisim ol nupela wok na dispela bai pulim hap taim bilong em, na em i mas putim tingting i go long ol dispela wok. Baibel i tok: “Man i no marit, em i save tingting planti long pasin bilong Bikpela. Em i laik mekim pasin Bikpela i laikim. Tasol man i marit, em i save tingting planti long ol samting bilong dispela graun. Em i laik mekim pasin meri bilong en i laikim. Olsem na tingting bilong en i bruk.” (1 Korin 7:32-34) Bruk olsem wanem?
6 Man marit em i no bos moa long bodi bilong em. Pol i kamapim klia dispela samting. Em i tok: “Meri i no bos bilong bodi bilong em yet. Nogat. Man bilong en em i bos. Na olsem tasol, man i no bos bilong bodi bilong em yet. Nogat. Meri bilong en em i bos.” (1 Korin 7:4) Sampela i tingting long marit, ating ol i pilim olsem dispela i liklik samting tasol, long wanem, maritpasin bai i no bikpela samting tumas long marit bilong ol. Tasol lo bilong Baibel i tok ol singel i no ken mekim maritpasin, olsem na taim ol Kristen i no marit yet, ol i no save long laik bilong poroman bihain ol bai marit long en.
7 Pol i kamapim klia tu olsem maski tupela marit i putim tingting bilong ol i go long ol samting bilong spirit, narapela i mas tingim laik bilong bodi bilong narapela long mekim maritpasin. Pol i tokim ol Kristen long Korin: “Bodi bilong man i bilong meri bilong en, na man i no ken pasim. Olsem tasol, bodi bilong meri i bilong man bilong en, na meri tu i no ken pasim. . . . Tru, sapos yutupela i wanbel na i laik tambuim bodi long sotpela taim, bai yutupela i ken mekim wok bilong prea, orait dispela pasin em i orait. Tasol bihain yutupela i mas bungim bodi gen. Nogut yupela i no inap bosim laik bilong bodi bilong yupela yet, na Satan i traim yupela.” (Rom 8:5; 1 Korin 7:3, 5) Sori tru, sampela ol i no bihainim dispela tok na ol i kirap mekim pasin pamuk na bagarapim marit. Olsem na Kristen i marit pinis em i mas tingting gut pastaim, nogut em i kisim wanpela wok na em i mas lusim meri bilong em inap longtaim liklik. Em i no stap fri moa long mekim ol samting olsem em i bin mekim taim em i stap singel.
8 Olsem wanem yumi ken tok, ol man marit long lain Kristen—ol elda tu—ol i “tingting planti long ol samting bilong dispela graun [koʹsmos]”? (1 Korin 7:33) Yumi save, Pol i no toktok long ol samting nogut bilong dispela graun em olgeta Kristen tru i mas abrusim. (2 Pita 1:4; 2:18-20; 1 Jon 2:15-17) Baibel i skulim yumi long “lusim pasin bilong givim baksait long God na long lusim olgeta laik nogut bilong dispela graun [ko·smi·kosʹ], na em i skulim yumi long tingting gut na wokabaut stret . . . namel long ol manmeri bilong dispela graun . . . [na] bihainim pasin bilong God.”—Taitus 2:12.
9 Olsem na Kristen i marit em i “tingting planti long ol samting bilong dispela graun”—em i save tingting long ol samting bilong skin olsem ol marit i mas mekim, na i stret em i mekim olsem. Ol dispela samting em i mas tingim i olsem haus, na kaikai, na klos, na sampela amamas bilong tupela long taim bilong malolo—na sapos em i gat pikinini, i gat planti samting moa em i mas tingim. Tasol maski tupela marit i no gat pikinini, man na meri wantaim i mas tingting long mekim pasin poroman bilong em “i laikim,” bambai marit bilong tupela inap wok gut. Na ol Kristen i stap elda ol i tingim moa yet dispela samting taim ol i skelim ol wok ol i mas mekim.
Gutpela Man Marit na Gutpela Elda Tu
10 Tru Baibel i no tok, ol man marit tasol inap kamap elda, tasol sapos wanpela man Kristen i marit na kongrigesen i tingting long makim em long kamap elda, pastaim em i mas kamapim long ples klia olsem em i wok strong long i stap gutpela man marit i save laikim tru meri bilong em, tasol em i mas i stap het tru long famili. (Efesus 5:23-25, 28-31) Pol i tok: “Sapos man i laik i stap wasman bilong sios, em i laikim gutpela wok. Man i kamap wasman em i mas bihainim ol stretpela pasin tasol, bai ol man i no inap lukim wanpela rong long em. Em i mas i stap man bilong wanpela meri tasol.” (1 Timoti 3:1, 2) Elda i mas kamapim klia olsem em i wok strong long i stap gutpela man marit, maski meri bilong em i wanpela Kristen o nogat. Na ol man i stap ausait long kongrigesen ol i mas inap long lukim olsem em i save lukautim gut meri bilong em na mekim ol narapela wok bilong em. Pol i tok moa olsem: “Man i gat gutpela nem namel long ol man i stap ausait long sios, em tasol inap i stap wasman. Sapos em i no gat gutpela nem, orait inap ol man i tok nogut long em na bai umben bilong Satan i kisim em.”—1 Timoti 3:7.
11 Tru yumi save, dispela tok “man bilong wanpela meri” i kamapim klia olsem man i no ken kisim tupela o planti meri, tasol dispela tok i makim tu olsem em i mas i stap gut long meri bilong em. (Hibru 13:4) Ol elda i mas was gut moa yet taim ol i helpim ol sista insait long kongrigesen. Ol i no ken i stap wanpis taim ol i go lukim wanpela sista ol i mas givim sampela tok long em na strongim bel bilong em. I gutpela sapos ol i kisim narapela elda o wanpela wokman bilong kongrigesen i go wantaim ol, o ol i ken kisim meri bilong ol sapos ol i laik i go lukim em tasol bilong strongim bel bilong em.—1 Timoti 5:1, 2.
12 Taim Pol i kolim ol mak em Kristen i mas winim bilong kamap elda o wokman, em i givim sampela tok tu long ol meri bilong ol dispela man em kongrigesen i tingting long givim dispela wok long ol. Pol i tok: “Ol meri bilong ol tu i mas tingting stret long pasin ol i mekim. Ol i no ken tok baksait. Ol i mas sindaun gut, na ol i mas mekim stret olgeta wok ol i kisim.” (1 Timoti 3:11) Man Kristen i marit em inap mekim planti samting bilong helpim meri bilong em long kamap kain meri olsem.
Pasin Em i Mas Mekim Long Meri
13 Dispela tok Pol i bin givim long ol meri bilong ol elda o wokman, em i makim olsem ol dispela meri yet em ol Kristen i dediket pinis. Planti ol i olsem, long wanem, Baibel i tok, ol Kristen i mas “maritim man [o meri] i bilip long Bikpela.” (1 Korin 7:39) Tasol taim brata i no dediket yet long Jehova, olsem wanem sapos em i marit pinis long wanpela meri i no bilip, o meri bilong em i lusim tok i tru na i no asua bilong brata?
14 Dispela samting yet i no inap pasim brata long kamap elda. Tasol em i no ken ting em inap lusim meri bilong em long wanem meri i no bihainim bilip bilong em. Pol i tok: “Sapos yu kisim meri pinis, orait yu no ken painim rot bilong lusim em.” (1 Korin 7:27) Na em i tok moa olsem: “Sapos wanpela brata long Krais em i marit na meri bilong en i no bilip long Krais, na sapos meri i laik i stap wantaim em, orait dispela brata i no ken rausim em. Tasol sapos man o meri i no bilip em i laik lusim meri o man bilong en, i orait, em i ken lusim. Sapos dispela kain pasin i kamap, orait dispela man o meri i bilip long Krais, em i no olsem kalabus i stap wantaim meri o man bilong en. Nogat. Em i ken larim em i go, long wanem, God i bin singautim yupela long i stap gut wantaim ol arapela. Yu meri, bai yu inap helpim man bilong yu na em i kamap Kristen, o nogat, em yu no save. Na yu man, bai yu inap helpim meri bilong yu na em i kamap Kristen, o nogat, em yu no save tu.” (1 Korin 7:12, 15, 16) Maski meri bilong elda Kristen i no wanpela Witnes, elda i mas i stap olsem gutpela man marit.
15 Sapos meri bilong elda Kristen i wanpela wanbilip o nogat, elda i mas save, em i mas lusim hap taim long i stap wantaim meri na mekim gut long em. Aposel Pita i tok: “Yupela ol maritman, yupela i mas bihainim gutpela tingting na sindaun gut wantaim ol meri bilong yupela. Bodi bilong ol meri i no strong tumas, olsem na yupela i mas mekim gutpela pasin long ol. Yupela i mas save olsem, ol meri tu bai i kisim laip bilong i stap oltaim. Sapos yupela i bihainim dispela pasin, orait i no gat wanpela samting bai i pasim ol prea bilong yupela.” (1 Pita 3:7) Sapos long laik bilong em yet na man i no lukautim gut meri bilong em, dispela inap bagarapim pasin wanbel i stap namel long em na Jehova; na tu, dispela inap pasim rot bilong em long go klostu long Jehova long beten—i olsem Jehova i ‘karamapim em yet long bikpela klaut na ol prea bilong em i no inap kamap’ long Jehova. (Krai 3:44) Dispela inap mekim na bai em i no inap holim wok moa olsem wanpela wasman Kristen.
16 Olsem yumi lukim pinis, bikpela samting tru Pol i laik kamapim long dispela tok bilong em i olsem: Taim man i marit, em i no stap fri tumas olsem wanpela man singel em inap long “mekim wok bilong Bikpela oltaim” na i no gat ‘wanpela samting i ken pulim nabaut tingting bilong em.’ (1 Korin 7:35) Long sampela ripot i bin kamap, i olsem sampela elda marit i no bihainim stretpela tingting long skelim dispela tok bilong Pol em spirit holi i bin kirapim em long mekim. Ol i laik inapim tru ol wok ol i ting ol gutpela elda i mas mekim, olsem na ating ol i save lusim tingting long sampela wok bilong ol olsem man marit. Taim ol i kisim wanpela wok bilong mekim insait long kongrigesen, sampela i hatwok long sakim, maski ol bai nogutim meri bilong ol long ol samting bilong spirit sapos ol i kisim dispela wok. Ol i amamas long kisim ol gutpela samting bilong marit, tasol ating ol i no laik mekim ol wok bilong man marit.
17 Tru, yumi amamas long ol elda i wok strong long mekim wok bilong ol. Tasol sapos elda i mekim ol wok bilong em insait long kongrigesen na em i givim baksait long ol wok Baibel i tok em i mas mekim bilong helpim meri bilong em, yu ting em i skelim gut ol wok bilong em? Tru, elda i laik helpim ol brata sista insait long kongrigesen, tasol sapos em i gat pasin bilong skelim gut ol samting, em bai tingim gut i stap bilong meri bilong em long ol samting bilong spirit. Meri bilong sampela elda i no strong moa long ol samting bilong spirit, na bilip bilong sampela i bagarap olgeta “olsem sip i bruk long rip.” (1 Timoti 1:19) Tru, meri yet i mas wok strong long kisim laip i stap oltaim, tasol sampela taim, sapos elda i bin mekim pasin olsem ‘givim kaikai na lukautim gut’ meri bilong em, “olsem Krais i save mekim long sios,” dispela hevi i no inap kamap. (Efesus 5:28, 29) Tru tumas, ol elda ‘i mas was gut long ol yet na long olgeta manmeri bilong sios bilong God.’ (Aposel 20:28) Yumi save, sapos ol i marit, orait meri bilong ol tu i insait long dispela lain ol i mas was gut long en.
“Planti Hevi Long Laip Bilong Ol”
18 Aposel Pol i tok tu olsem: “Sapos yangpela meri [o man] i marit, em i no mekim sin. Tasol ol manmeri i marit bai i painim planti hevi long laip bilong ol, na mi no laik bai ol dispela hevi i kamap long yupela.” (1 Korin 7:28) Pol i no laik bai ol hevi bilong marit i painim ol manmeri ol inap bihainim pasin bilong em long i stap singel. Na maski ol marit i no gat pikinini, i gat sampela hevi inap painim ol, olsem sik inap painim wanpela, o sampela hevi bilong mani, o papamama bilong meri o man i lapun pinis na tupela marit i mas lukautim ol. (1 Timoti 5:4, 8) Elda i mas mekim gut ol dispela wok bilong em, na ating sampela taim dispela bai pasim em na em i no inap mekim sampela wok bilong em olsem wasman Kristen. Tasol gutpela tru, planti elda i mekim gut tru wok bilong ol insait long famili na insait long kongrigesen tu.
19 Pol i tok moa olsem: “Taim i sotpela nau. Olsem na long dispela hap taim i stap yet, ol man i gat meri ol i mas i stap olsem ol i no gat meri.” (1 Korin 7:29) Tasol yumi tingim ol tok Pol i raitim pinis long dispela sapta bilong helpim ol Korin, olsem na yumi save, em i no tok olsem ol man marit Kristen i no ken helpim o mekim gut long meri bilong ol. (1 Korin 7:2, 3, 33) Em i kamapim klia insait bilong tok bilong em taim em i tok: “Ol man i save mekim wok long samting bilong graun, ol i mas i stap olsem dispela wok i no bikpela samting long laip bilong ol. Yumi save, i no longtaim na bai dispela graun [olsem pasin bilong graun] wantaim olgeta samting bilong en bai i pinis.” (1 Korin 7:31) Long nau pasin bilong “dispela graun bai i pinis,” winim taim bilong Pol o taim bilong aposel Jon. (1 Jon 2:15-17) Olsem na ol Kristen i marit pinis na ol i pilim olsem ol i mas lusim sampela laik bilong ol bambai ol i ken bihainim Krais, ol i no inap tingting tasol long kisim ol amamas na gutpela samting bilong marit.—1 Korin 7:5.
Ol Meri Marit i Lusim Sampela Laik Bilong Ol
20 Ol elda i save lusim sampela laik bilong ol bambai ol i ken helpim ol narapela, na olsem tasol ol meri bilong ol i wok strong long skelim gut wok bilong ol insait long marit wantaim bikpela wok bilong Kingdom ol i mas mekim. Planti tausen meri Kristen ol i amamas long wok gut wantaim man bilong ol bambai ol dispela man inap mekim gut wok wasman bilong ol. Olsem na Jehova i laikim tumas ol dispela meri, na em i mekim gut long ol. Tasol tok bilong Pol i kamapim klia olsem i stret ol meri bilong ol wasman i ken ting man bilong ol i mas lusim hap taim inap long ol i ken stap wantaim ol na mekim gut long ol. Ol elda i marit pinis ol i mas makim hap taim bilong i stap wantaim meri bilong ol bambai ol i ken skelim na mekim gut wok bilong ol olsem man marit na wasman, olsem Baibel i tok ol i mas mekim.
21 Tasol olsem wanem sapos elda Kristen em i man marit na em i wanpela papa tu? Em bai i gat sampela wok moa bilong mekim, na em i gat narapela wok wasman gen em i mas mekim, olsem yumi bai lukim long stadi i kamap bihain long dispela.
Sampela Askim
◻ Wanem ol tok bilong Baibel i kamapim klia olsem man marit inap kamap wasman Kristen?
◻ Sapos wanpela elda singel em i marit, em i mas save gut long wanem samting?
◻ Olsem wanem ol marit Kristen i “tingting planti long ol samting bilong dispela graun”?
◻ Olsem wanem ol meri bilong planti elda i kamapim klia gutpela pasin bilong ol long lusim planti laik bilong ol yet?
[Askim Bilong Stadi]
1, 2. Olsem wanem yumi save, Baibel i no tok ol pris i no ken marit?
3. Wanem sampela tok bilong Baibel i kamapim klia olsem ol man marit inap holim wok olsem wasman Kristen?
4. (a) Olsem wanem yumi save, i no ol man marit tasol inap kamap wasman Kristen? (b) Sapos wanpela brata singel i stap elda, em inap mekim wanem samting ol man marit i no inap mekim?
5. Ol brata i marit pinis ol i mas save long wanem samting, olsem Baibel i tok?
6, 7. (a) Wanem wanpela samting i mekim na tingting bilong man marit i “bruk”? (b) Pol i givim wanem tok long ol marit Kristen? (c) Dispela inap givim wanem tingting long man taim em i laik kisim wanpela wok?
8, 9. (a) Wanem insait bilong tok bilong Pol, em i tok ol marit Kristen i “tingting planti long ol samting bilong dispela graun”? (b) Ol marit Kristen i mas i gat bikpela tingting long mekim wanem?
10. Bilong Kristen i ken winim mak bilong kamap elda, ol brata bilong em na ol man ausait long kongrigesen ol i mas inap long lukim wanem samting?
11. Dispela tok “man bilong wanpela meri” i makim wanem samting? Olsem na ol elda i mas was gut long wanem samting?
12. Ol meri bilong ol elda na wokman ol i mas wok strong long kamap wanem kain meri, olsem Baibel i makim?
13, 14. Maski meri bilong elda i no wanpela Witnes, bilong wanem elda i mas i stap wantaim em na i stap gutpela man marit?
15. Aposel Pita i givim wanem tok long ol man marit i Kristen? Sapos elda i no tingim meri bilong em na mekim gut long em, wanem samting inap painim em long dispela?
16. Wanem bikpela samting tru Pol i laik kamapim long tok bilong em? Ol elda i mas ting olsem wanem long dispela?
17. Wanem samting i bin painim sampela meri marit? Tasol ating dispela hevi i no inap kamap sapos man bilong ol i bin mekim wanem?
18. Wanem sampela “hevi” i save painim ol marit Kristen? Dispela inap mekim wanem long wok bilong elda i marit pinis?
19. Wanem insait bilong tok bilong Pol, em i tok, “ol man i gat meri ol i mas i stap olsem ol i no gat meri”?
20, 21. (a) Planti meri marit Kristen ol i orait long lusim wanem ol laik bilong ol yet? (b) I stret meri marit i ken ting man bilong em i mas mekim wanem, maski em i wanpela elda?
[Piksa long pes 17]
Maski elda i gat planti wok bilong God em i mas mekim, em i mas tingim meri bilong em na mekim gut long em