Sapta 12

Wanpela Ensel Bilong God i Strongim Em

 1. Daniel i gat bikpela laik long save olsem wanem Jehova bai kamapim ol samting em i tingting pinis long mekim, olsem na Jehova i givim wanem ol blesing long em?

DANIEL i gat bikpela laik long save olsem wanem Jehova bai kamapim ol samting em i tingting pinis long mekim, olsem na Jehova i mekim gut tru long em. God i bin givim em dispela tok profet bilong 70 wik i makim taim bilong Mesaia i mas kamap. Na tu, Daniel i kisim blesing long lukim liklik lain bilong ol wantok bilong em i go bek long as ples. Dispela samting i kamap long 537 B.C.E., klostu long pinis bilong “namba wan yia bilong Sairus i stap king bilong kantri Persia.”​—Esra 1:​1-4.

2, 3. Ating wanem as na Daniel i no go bek long Juda wantaim ol liklik lain Juda?

² Daniel i no insait long dispela lain i bin go bek long Juda. Ating i hatwok tumas long em i go bek, long wanem, em i lapun tru. Na tu, God i gat sampela wok moa em i laik bai Daniel i mekim long Babilon. Tupela yia i go pinis. Orait nau stori i tok: “Long namba 3 yia bilong Sairus i stap king bilong Persia, God i givim wanpela tok long Daniel, narapela nem bilong en Beltesasar. Dispela tok i tru, na i tok long bikpela taim nogut bai i kamap. Dispela tok i kamap long Daniel long samting olsem driman, na taim em i lukim driman, em i save long as bilong dispela tok.”​—Daniel 10:1.

³ “Namba 3 yia bilong Sairus” em 536/535 B.C.E. Winim 80 yia paslain long dispela, ol Babilon i bin kisim Daniel wantaim ol narapela pikinini bilong king na bilong ol bikman bilong Juda i kam long Babilon. (Daniel 1:3) Sapos em i gat 14 o 15 krismas taim em i bin kam long Babilon, ating nau long dispela taim em i mas i gat klostu 100 krismas. Man! Inap longpela taim tru em i stap gut na mekim wok!

 4. Maski Daniel em i lapun tru, em bai mekim wanem bikpela wok bilong Jehova?

⁴ Tasol maski em i lapun tru, Daniel i no pinis long mekim wok bilong Jehova. Long rot bilong em, God bai tokaut long wanpela bikpela tok profet. Truim bilong dispela tok profet bai kamap long taim bilong yumi na long bihain. Bilong redim Daniel long mekim dispela wok, Jehova i save em i mas mekim ol samting bilong helpim na strongim Daniel.

EM INAP TINGTING PLANTI

 5. Daniel i harim wanem ol stori na ating dispela i mekim na em i tingting planti?

⁵ Maski Daniel i no go bek long Juda wantaim liklik lain Juda, em i gat laik tru long save long ol samting i wok long kamap long as ples bilong em. Long ol stori Daniel i harim, em i save ol samting i no wok gut long Jerusalem. Ol i wokim pinis alta na ol i putim pinis as bilong tempel long Jerusalem. (Esra, sapta 3) Tasol ol lain i stap klostu long ol i wok long birua long wok ol i mekim, na ol i toktok long mekim nogut long ol dispela Juda. (Esra 4:​1-5) Tru tumas, i gat planti samting Daniel inap tingting planti long en.

 6. Bilong wanem ol samting i wok long kamap long Jerusalem i mekim Daniel i bel hevi?

⁶ Daniel i save gut long tok profet bilong Jeremaia. (Daniel 9:2) Em i save, wok bilong wokim gen tempel long Jerusalem na kamapim bek lotu i tru em i insait long ol samting Jehova i tingting long mekim long ol manmeri bilong Em na olgeta dispela samting i mas kamap paslain long taim Mesaia i kamap. Daniel i bin kisim gutpela samting tru long Jehova taim em i kisim dispela tok profet bilong “70 wik.” Long rot bilong dispela tok profet Daniel i save Mesaia bai kamap 69 “wik” bihain long dispela tokaut long wokim gen Jerusalem. (Daniel 9:​24-27) Tasol Jerusalem i bagarap i stap na ol i no hariap long wokim tempel, olsem na i no hatwok long save long as na Daniel i bel hevi na i no amamas liklik.

 7. Daniel i mekim wanem inap tripela wik?

⁷ Stori i tok: “Mi Daniel, mi bel hevi nogut tru na mi wok long krai tasol inap long tripela wik. Long dispela tripela wik, mi no kaikai wanpela gutpela kaikai o wanpela gutpela abus. Mi no dring wain na mi no stretim gras bilong mi liklik.” (Daniel 10:​2, 3) “Tripela wik,” o 21 de, em i longpela taim tru long tambuim kaikai na krai i stap. Dispela pasin bilong em i pinis long “namba 24 de bilong namba wan mun.” (Daniel 10:4) Olsem na Pasova, em ol i save mekim long namba 14 de bilong namba wan mun, Nisan, na 7-pela de bilong Ol Bikpela De Bilong Bret i No Gat Yis, ol i kamap insait long ol dispela de Daniel i tambuim kaikai.

 8. Long wanem taim bipo Daniel i bin askim Jehova long helpim em? Wanem samting i bin kamap long dispela taim?

⁸ Kain samting olsem i bin kamap long Daniel wanpela taim bipo. Long dispela taim em i paul long truim bilong tok profet bilong Jehova i stori long Jerusalem bai bagarap i stap inap 70 yia. Daniel i mekim wanem long dispela taim? Em i tok: “Orait mi prea long God, Bikpela. Mi bel sori tru, olsem na mi no moa kaikai na mi pasim klos bilong sori na putim sit bilong paia long skin bilong mi.” Jehova i harim beten bilong Daniel na Em i salim ensel Gebriel i kam givim wanpela tok long em i strongim em tru. (Daniel 9:​3, 21, 22) Orait olsem wanem? Nau Jehova bai mekim wankain pasin olsem em i bin mekim bipo bilong strongim bel bilong Daniel?

SAMTING OLSEM DRIMAN I PRETIM EM

9, 10. (a) Daniel i stap we taim em i kisim dispela samting olsem driman? (b) Stori long samting Daniel i lukim.

⁹ Beten bilong Daniel i no lus nating. Em i tokim yumi long samting i kamap, olsem: “Mi sanap long arere bilong bikpela wara Taigris. Mi lukluk i go antap na mi lukim wanpela man i pasim gutpela laplap na let ol i wokim long gutpela gol.” (Daniel 10:​4, 5) Wara Taigris em i wanpela bilong 4-pela wara, as bilong ol i kirap long gaden Iden. (Stat 2:​10-14) Long tok ples Persia bilong bipo nem bilong dispela wara i olsem Tigra, na dispela i as bilong nem Grik, olsem Taigris. Hap graun i stap namel long wara Taigris na wara Yufretis ol i kolim Mesopotemia, mining bilong dispela tok i olsem “Graun Namel Long Ol Wara.” Dispela i helpim yumi long save olsem, taim Daniel i kisim dispela piksa olsem driman em i stap yet long kantri Babilon, tasol ating em i no stap long taun Babilon stret.

¹⁰ Man! Dispela samting Daniel i lukim i narapela kain stret! Taim em i lukluk i go antap em i no lukim wanpela man nating. Daniel i stori gut long em olsem: “Bodi bilong en i lait tru, olsem wanpela naispela ston i lait tumas. Pes bilong en i lait olsem lait bilong klaut i pairap, na ai bilong en i lait olsem lait bilong bombom. Han na lek bilong en i lait olsem bras ol i bin polisim. Na mi harim em i toktok bikpela tru olsem bikpela lain manmeri i toktok.”​—Daniel 10:6.

11. Dispela samting Daniel i lukim i mekim wanem long em na ol man i stap wantaim em?

¹¹ Maski dispela samting Daniel i lukim i lait tru, em i tok “ol man i stap wantaim mi ol i no lukim wanpela samting.” “Ol i pret nogut tru na ol i ranawe i go hait,” tasol yumi no save long as na ol i mekim olsem. Olsem na Daniel wanpela i stap arere long wara. Taim Daniel i lukim “dispela samting i narakain tru” em i kirap nogut tru na em i tokaut olsem: “Strong bilong mi i pinis olgeta na pes bilong mi i senis tru.”​—Daniel 10:​7, 8.

12, 13. Yumi kisim wanem save long dispela man i bringim tok i kam taim yumi skelim (a) klos em i pasim? (b) lukluk bilong em?

¹² Yumi laik skelim gut dispela man i bringim tok long Daniel na pretim em nogut tru. Em i “pasim gutpela laplap na let ol i wokim long gutpela gol.” Long Israel bilong bipo, let, laplap, na liklik hap laplap ol i pasim long bros bilong hetpris, wantaim ol laplap bilong ol narapela pris, ol i wokim long gutpela laplap ol i bilasim long gol. (Kisim Bek 28:​4-8; 39:​27-29) Olsem na klos dispela man i pasim i makim olsem em i holi na em i gat namba.

¹³ Daniel i lukim dispela man na em i pret​—bodi i lait tru, olsem naispela ston, pes i lait olsem lait bilong klaut i pairap, ai i lait olsem lait bilong bombom, na han na lek i lait olsem bras ol i bin polisim. Nek i strong tru na i pretim em. Ol dispela samting i makim olsem em i no man bilong dispela graun. Dispela “man i pasim gutpela laplap” em i wanpela ensel i gat bikpela namba na em i save stap klostu long Jehova na mekim wok, na em i lusim dispela hap klostu long Jehova bilong bringim tok i kam.a

MAN ‘GOD I LAIKIM TUMAS’ I KISIM STRONG

14. Daniel i mas kisim wanem helpim bambai em inap kisim dispela tok bilong ensel?

¹⁴ Tok ensel bilong Jehova i laik givim long Daniel em i strongpela tok na i hatwok long save long insait bilong en. Ol samting i painim Daniel i mekim na em i no gat strong long skin na tingting, olsem na bilong kisim dispela tok, pastaim em i mas i gat samting bilong helpim em long kisim bek strong bilong em. Ensel i save long dispela na long pasin sori em i helpim Daniel na strongim bel bilong em. Orait yumi putim yau long tok Daniel yet i mekim bilong stori long ol samting i kamap.

15. Ensel i mekim wanem bilong helpim Daniel?

¹⁵ “Taim mi harim nek bilong en, ai bilong mi i raun na mi pundaun long graun olsem man i dai pinis na mi slip i stap long pes bilong mi.” Ating em i pret na tingting planti na dispela i mekim na em i hap indai. Ensel i mekim wanem bilong helpim em? Daniel i tok: “Mi pilim han bilong wanpela man i holim mi na litimapim mi, na mi sanap long han na skru.” Na tu, ensel i strongim bel bilong dispela profet taim em i tok olsem: “Daniel, God i laikim yu tumas. Yu kirap sanap na putim yau gut long tok mi laik mekim long yu. God yet i salim mi na mi kam long yu.” Ensel i helpim Daniel na givim tok long em bilong mekim gut bel bilong em, na dispela i givim nupela strong long em. Maski Daniel i “guria yet,” em i “kirap sanap.”​—Daniel 10:​9-11.

16. (a) Olsem wanem yumi ken luksave olsem Jehova i save harim kwik beten bilong ol wokboi bilong em? (b) Bilong wanem ensel i no kam kwik long helpim Daniel? (Na lukim blok tu.) (c) Ensel i givim wanem toksave long Daniel?

¹⁶ Ensel i tok em i kam bilong strongim bel bilong Daniel. Ensel i tok: “Daniel, yu no ken pret. Long de yu stat long daunim yu yet bilong kisim save long ol samting God i mekim, God i bin harim beten bilong yu na i salim mi i kam.” Orait nau ensel i stori long as na em i no bin kam hariap. Em i tok: “Mi laik i kam kwik, tasol ensel i save lukautim kantri Persia i bin pasim mi inap long 21 de. Em i mekim olsem, na wanpela namba wan ensel, nem bilong en Maikel, em i kam bilong helpim mi, long wanem, em i lukim mi wanpela tasol i stap wantaim ol king bilong Persia.” Maikel i helpim em na ensel inap mekim wok bilong em long bringim dispela bikpela tok long Daniel, olsem: “Mi kam bilong toksave long yu long ol samting bai i kamap long ol manmeri bilong yu klostu long las de. Yu lukim pinis sampela samting bai i kamap long dispela taim, tasol nau bai mi soim yu long ol arapela samting bai i kamap.”​—Daniel 10:​12-14.

17, 18. Olsem wanem Daniel i kisim helpim namba tu taim? Dispela i helpim em long mekim wanem?

¹⁷ Tok Daniel i harim i no kirapim tingting bilong em, nogat​—i luk olsem dispela tok i bagarapim em. Daniel i tok: “Taim em i tok olsem, mi lukluk long graun na maus bilong mi i pas.” Tasol long pasin sori ensel i redi long helpim em namba tu taim. Daniel i tok: “Orait na dispela man i wankain olsem yumi man bilong graun, em i putim han bilong en long maus bilong mi. Na mi opim maus na mi tokim em olsem.”b​—Daniel 10:​15, 16a.

¹⁸ Taim ensel i putim han long maus bilong Daniel dispela i bin strongim em. (Skelim wantaim Aisaia 6:7.) Daniel i kisim bek strong bilong toktok na nau em inap tokim ensel long ol hevi em i wok long karim. Daniel i tok: “Bikman, mi lukim dispela driman na mi pret nogut tru na olgeta strong bilong mi i pinis. Olsem na bai mi mekim wanem tok long yu? Mi olsem wanpela wokboi i sanap long ai bilong bikman bilong en. Mi no gat strong na mi no inap pulim win.”​—Daniel 10:16b, 17.

19. Olsem wanem Daniel i kisim helpim long namba tri taim? Dispela i mekim wanem long em?

¹⁹ Tasol i no olsem Daniel i toktok planti o i tok em asua bilong ensel o driman na em i pret na i no gat strong. Nogat. Em i kamapim hevi bilong em tasol, na ensel i harim tok bilong em. Olsem na long namba tri taim ensel i helpim Daniel. Profet i tok: “Orait dispela man i holim mi gen na mi kamap strong.” Ensel i mekim olsem na nau em i givim tok long Daniel bilong mekim isi bel bilong em, olsem: “God i laikim yu tumas, olsem na yu mas i stap bel isi na yu no ken pret. Yu mas sanap strong.” Gutpela pasin ensel i mekim long holim Daniel na mekim gutpela tok bilong strongim bel bilong em, dispela i kamap long taim stret bilong helpim Daniel. Dispela i mekim wanem long em? Daniel i tok: “Em i tok pinis, na mi kamap strong moa na mi tokim em olsem, ‘Bikman, nau yu ken tokim mi long ol dispela samting, long wanem, yu strongim mi pinis.’ ” Em nau, Daniel i redi long kisim narapela strongpela wok.​—Daniel 10:​18, 19.

20. Bilong wanem ensel i mas taitim bun tru long mekim wok God i bin givim em?

²⁰ Ensel i strongim na helpim Daniel long kisim bek tingting na strong bilong em, na nau em i tokaut gen long as na em i kam. Em i tok: “Yu save bilong wanem mi kam long yu? Mi kam bilong autim klia sampela tok ol i bin raitim long Buk Bilong Tok Tru. Tasol mi no ken i stap longpela taim. Bai mi mas i go bek hariap na pait long ensel i save lukautim kantri Persia. Na taim dispela pait i pinis, ensel i lukautim kantri Grik bai i kamap. I no gat wanpela i helpim mi. Maikel, em ensel bilong lukautim yupela ol Israel, em wanpela tasol i helpim mi.”​—Daniel 10:​20, 21.

21, 22. (a) Samting i painim Daniel i givim wanem save long yumi long pasin Jehova i save mekim long ol wokboi bilong em? (b) Daniel i kisim strong nau bilong mekim wanem?

²¹ Jehova i sori long Daniel na tingim gut em! Long olgeta taim em i save tingim wanem samting ol wokboi bilong em inap mekim na wanem samting ol i no inap mekim. Em i save ol inap mekim wanem wok na em i givim dispela wok long ol, maski sampela taim ol wokboi yet i ting ol i no inap mekim. Na tu, em i amamas long putim yau long tok bilong ol na helpim ol bambai ol inap mekim wok em i givim long ol. Long olgeta taim yumi laik bihainim pasin bilong Papa bilong yumi long heven, em Jehova, na strongim bel bilong ol wanlotu bilong yumi.​—Hibru 10:24.

²² Tok bilong ensel i mekim isi bel bilong Daniel na i strongim tru bel bilong em. Olsem na maski em i lapun tru, nau Daniel i gat strong na i redi long kisim na raitim sampela tok profet moa bilong helpim yumi.

[Ol Futnot]

YU BIN KISIM WANEM SAVE?

• Bilong wanem ensel bilong Jehova i no inap kam kwik long helpim Daniel long 536/535 B.C.E.?

• Klos na lukluk bilong dispela ensel i bringim tok i kam, ol i givim wanem save long yumi?

• Daniel i mas kisim wanem helpim? Olsem wanem ensel i bin helpim em tripela taim?

• Ensel i givim wanem tok long Daniel?

[Blok long pes 204, 205]

Ol Gutpela Ensel o Ol Ensel Nogut?

YUMI inap kisim planti save long ol ensel long rot bilong ol tok bilong Buk Daniel. Em i save stori long wok bilong Jehova ol i mekim na long pasin bilong ol long wok strong long mekim ol dispela wok.

Ensel bilong God i tok taim em i laik i go toktok wantaim Daniel, “ensel i save lukautim kantri Persia” i bin pasim em. Em i pait wantaim dispela ensel inap 21 de, na bihain “wanpela namba wan ensel, nem bilong em Maikel,” i kam helpim em. Ensel i tok em i mas i go bek na pait gen wantaim dispela birua na ating “ensel i lukautim kantri Grik” wantaim. (Daniel 10:​13, 20) Dispela em i hatwok tru, maski em i wanpela ensel! Tasol tupela ensel i lukautim kantri Persia na kantri Grik ol i husat?

Pastaim yumi lukim olsem Buk Daniel i kolim Maikel olsem “wanpela namba wan ensel,” na “ensel bilong lukautim yupela ol Israel.” Bihain Buk Daniel i tok “namba wan ensel Maikel bai kamap, em ensel i save lukautim yupela ol Israel.” (Daniel 10:​20, 21; 12:1) Dispela i makim olsem Maikel em dispela ensel God i bin makim long stiaim wokabaut bilong ol Israel long ples drai nating.​—Kisim Bek 23:​20-23; 32:34; 33:2.

Tok bilong disaipel Jut i strongim dispela tok. Em i tok: “Namba wan ensel Maikel i pait long toktok wantaim Satan long husat bai i kisim bodi bilong Moses.” (Jut 9) Biknem na namba na strong bilong Maikel i mekim na tru tru em i “namba wan ensel,” olsem “ensel i winim olgeta narapela ensel.” Olsem na dispela biknem em i stret long Jisas Krais, em Pikinini bilong God, paslain na bihain long i stap bilong em hia long graun.​—1 Tesalonaika 4:16; KTH 12:​7-9.

Olsem wanem? Yumi ken ting Jehova i makim sampela ensel long bosim ol kantri olsem Persia na Grik bilong stiaim ol samting ol i mekim? Tingim: Jisas Krais, em Pikinini bilong God, i bin tokaut stret olsem: “Hetman i save bosim dispela graun . . . i no gat strong bilong mekim wanpela samting long mi.” Na tu, Jisas i tok: “Kingdom bilong mi em i no bilong dispela graun.” (Jon 14:30; 18:36) Aposel Jon i bin tok olsem “dispela graun olgeta em i stap aninit long strong bilong Satan.” (1 Jon 5:19) Em i klia tru olsem long bipo na long nau ol gavman bilong dispela graun ol i no stap aninit long wok bos bilong God o Krais, na tupela i no save stiaim ol samting ol i mekim. Tru, Jehova i larim “ol gavman” i stap na bosim graun, tasol em i no save makim ol ensel long lukautim ol. (Rom 13:​1-7) Ol “ensel” i save lukautim o bosim ol gavman, ol i kisim dispela wok long Satan tasol, “em hetman i save bosim dispela graun.” Ol dispela “ensel” em ol ensel nogut tasol​—ol gutpela ensel nogat. Olsem na ol ensel nogut tasol i save stiaim ol bikman bilong gavman, na ol pait i save kamap insait long ol kantri i no wok bilong ol man bilong graun tasol, nogat​—ol ensel nogut tu i insait long en.

[Piksa i karamapim pes olgeta long pes 199]

[Piksa i karamapim pes olgeta long pes 207]