“No Ken Bekim Pasin Nogut”
‘Yupela i no ken bekim pasin nogut. Oltaim yupela i mas tingting long mekim pasin i gutpela long ai bilong olgeta man.’—ROM 12:17.
1. Planti man i save mekim wanem?
TAIM brata bilong wanpela pikinini i pusim em, ating namba wan samting pikinini i laik mekim, em i laik bekim tasol. Sori tru, dispela pasin bilong bekim rong i no samting ol pikinini tasol i save mekim. Planti man i bikpela pinis i save mekim wankain pasin. Taim wanpela i rongim ol, ol i laik bekim dispela rong. Tru, planti man bai i no pusim narapela, tasol ol bai mekim narapela samting bilong bekim rong. Ating ol bai tok baksait long man i rongim ol o painim rot bilong pasim em long kisim namba o sampela gutpela samting. Maski ol i bihainim wanem rot, ol i laik mekim wankain samting—ol i laik bekim pasin nogut.
2. (a) Bilong wanem ol Kristen tru i sakim laik bilong bekim rong? (b) Bai yumi skelim wanem ol askim na wanem sapta bilong Baibel?
2 Maski dispela laik bilong bekim rong i stap strong long yumi, ol Kristen tru i sakim dispela laik. Ol i wok strong long bihainim tok bilong aposel Pol, em i tok: “Sapos ol i mekim pasin nogut long yupela, orait yupela i no ken bekim pasin nogut long ol.” (Rom 12:17) Wanem samting bai kirapim yumi long bihainim dispela gutpela lo? Yumi no ken bekim pasin nogut long husat? Wanem ol gutpela samting bai kamap sapos yumi no bekim pasin nogut? Bilong bekim ol dispela askim, yumi ken skelim ol ves i stap klostu long tok Pol i mekim. Na tu, yumi ken lukim olsem wanem Rom sapta 12 i soim olsem taim yumi no bekim rong, dispela em i stretpela pasin, em i kamapim pasin laikim, na i soim olsem yumi no hambak na mekim samting i no wok bilong yumi long mekim. Nau bai yumi skelim dispela 3-pela samting.
‘Olsem na Mi Askim Yupela Strong Olsem’
3, 4. (a) Long kirap bilong Rom sapta 12, Pol i toktok long wanem samting? Wanem mining bilong dispela tok “olsem na”? (b) Pasin sori bilong God i mas kirapim ol Kristen long Rom long mekim wanem?
3 Long kirap bilong Rom sapta 12, Pol i skelim 4-pela samting i stiaim i stap bilong ol Kristen. Em i toktok long pasin bilong yumi long stap gut wantaim Jehova, ol wanbilip, ol man i no bilip, na ol gavman. Pol i soim olsem i gat as tru na yumi mas sakim ol tingting nogut, na pasin bilong bekim rong tu, em i tok: “Olsem na ol brata, long strong bilong ol sori bilong God, mi askim yupela strong olsem.” (Rom 12:1, King Jems Nupela Testamen) Lukim dispela tok “olsem na,” mining bilong en, “olsem tok i kamap paslain long dispela i soim.” I olsem Pol i tok, ‘Olsem tok nau tasol mi bin mekim long yupela i kamapim, mi askim yupela strong long bihainim dispela tok nau bai mi tokim yupela long en.’ Pol i bin mekim wanem tok long ol dispela Kristen long Rom?
4 Long Rom sapta 1 i go long 11, Pol i toktok long gutpela wok ol Juda na ol man bilong narapela lain inap kisim, em ol inap mekim wok king wantaim Krais long Kingdom Bilong God. Tasol lain Israel bilong skin i no laik kisim dispela wok. (Rom 11:13-36) Pasin “sori bilong God” tasol i mekim na ol man inap kisim dispela gutpela wok. Dispela bikpela pasin helpim bilong God i mas kirapim ol Kristen long mekim wanem? Bel bilong ol i mas pilim tru dispela samting na dispela i kirapim ol long bihainim tok Pol i mekim, olsem: “Yupela i mas givim ol bodi bilong yupela olsem wanpela ofa i stap laip, na i holi, na God i ken orait long en.” (Rom 12:1, KJNT) Tasol olsem wanem ol dispela Kristen inap givim ol yet olsem “wanpela ofa” long God?
5. (a) Olsem wanem man i ken givim em yet olsem “wanpela ofa” long God? (b) Wanem stiatok i mas stiaim wokabaut bilong ol Kristen?
5 Pol i tok moa: “Yupela i no ken wokabaut wankain olsem ol man bilong dispela graun. Nogat. Yupela i mas larim God i mekim tingting bilong yupela i kamap nupela na bai pasin bilong yupela i kamap nupela tu. Olsem na bai yupela inap long save tru long laik bilong God. Bai yupela i save long ol pasin i gutpela na long ol pasin God i laikim tumas na long ol pasin i inap tru na i stret olgeta.” (Rom 12:2) Ol i no ken larim pasin bilong dispela graun i stiaim tingting bilong ol, nogat, ol i mas wok strong long kisim tingting bilong Krais. (1 Korin 2:16; Filipai 2:5) Dispela stiatok i mas stiaim wokabaut bilong olgeta Kristen, na bilong yumi tu long nau.
6. Olsem tok bilong Pol i stap long Rom 12:1, 2 i kamapim, wanem samting i kirapim yumi long sakim pasin bilong bekim rong?
6 Tok bilong Pol long Rom 12:1, 2 i helpim yumi olsem wanem? Olsem ol dispela Kristen long Rom em God i bin makim, yumi amamas tru long planti gutpela samting God i wok long givim yumi long olgeta de, em ol dispela samting i kamapim pasin sori bilong em. Olsem na pasin bilong pilim tru pasin sori bilong God i kirapim yumi long givim strong, mani samting, na save olgeta bilong yumi bilong mekim wok bilong em. Na tu, dispela i kirapim yumi long wok strong long kisim tingting bilong Krais, tingting bilong dispela graun, nogat. Na taim yumi holim wankain tingting olsem bilong Krais, dispela i stiaim pasin yumi mekim long ol arapela man—long ol wanbilip na ol man i no bilip. (Galesia 5:25) Olsem: Sapos yumi gat wankain tingting olsem bilong Krais, yumi gat laik long sakim pasin bilong bekim rong.—1 Pita 2:21-23.
‘No Ken Giaman, Yupela i Mas Laikim Ol Tru’
7. Rom sapta 12 i stori long wanem kain pasin laikim?
7 Yumi no bekim pasin nogut, long wanem, i stret long mekim olsem, na tu, em i kamapim pasin laikim. Tingim tok aposel Pol i mekim long ol samting i kirapim man long kamapim pasin laikim. Planti taim long Buk Rom, Pol i yusim dispela tok “laikim” (long tok Grik a·gaʹpe), taim em i toktok long pasin laikim bilong God na bilong Krais. (Rom 5:5, 8; 8:35, 39) Tasol long sapta 12, Pol i yusim tok a·gaʹpe long narapela rot—taim em i toktok long pasin laikim yumi mekim long ol arapela man. Em i tok sampela bilipman i gat ol presen bilong holi spirit na ol dispela presen i no wankain, na bihain em i toktok long wanpela pasin em olgeta Kristen i mas kamapim. Em i tok: “Yupela i no ken giaman. Nogat. Yupela i mas laikim ol tru.” (Rom 12:4-9) Pasin bilong laikim tru ol narapela em i mak bilong ol Kristen tru. (Mak 12:28-31) Pol i tokim yumi olsem pasin laikim yumi kamapim olsem ol Kristen, em i mas kamap long bel bilong yumi.
8. Olsem wanem yumi ken kamapim pasin laikim tru na yumi no giaman?
8 Pol i toktok moa long olsem wanem yumi kamapim pasin laikim tru na yumi no giaman, em i tok: “Yupela i mas givim baksait tru long pasin nogut, na yupela i mas pas tru long gutpela pasin.” (Rom 12:9) “Givim baksait tru” na “pas tru” em ol strongpela tok. Yumi inap tanim dispela tok “givim baksait tru” olsem “heitim tru.” Yumi no ken heitim tasol ol samting em pasin nogut i kamapim, yumi mas heitim pasin nogut. (Song 97:10) Dispela tok “pas tru” ol i tanim long wanpela tok Grik i makim “gluim.” Kristen husat i gat pasin laikim tru em i pas strong long gutpela pasin, olsem glu, na dispela pasin i kamap olsem pasin tru bilong em.
9. Pol i mekim wanem tok inap planti taim?
9 Pol i kolim planti taim wanpela rot bilong kamapim pasin laikim. Em i tok: “Sapos ol man i mekim nogut long yupela, orait yupela i mas prea long God i ken mekim gut long ol. . . . Prea long em i mekim gut long ol. Yupela i no ken prea long em i bagarapim ol.” “Yupela i no ken bekim pasin nogut long ol.” “Ol pren tru bilong mi, yupela yet i no ken bekim rong ol i mekim long yupela.” “Yu no ken larim pasin nogut i winim yu. Nogat. Yu mas mekim gutpela pasin na bai yu daunim pasin nogut.” (Rom 12:14, 17-19, 21) Ol tok bilong Pol i kamapim klia pasin yumi mas mekim long ol man i no bilip, na long ol man i birua long yumi.
‘Prea Long God i Mekim Gut Long Ol Man i Mekim Nogut Long Yupela’
10. Long wanem rot yumi inap mekim gut long ol man i birua long yumi?
10 Olsem wanem yumi bihainim tok bilong Pol olsem: “Sapos ol man i mekim nogut long yupela, orait yupela i mas prea long God i ken mekim gut long ol”? (Rom 12:14) Jisas i tokim ol disaipel bilong em olsem: “Yupela i mas laikim ol birua bilong yupela, na yupela i mas beten bai God i marimari long ol man i save mekim pasin nogut long yupela.” (Matyu 5:44; Luk 6:27, 28) Olsem na wanpela rot yumi ken mekim gut long ol man i birua long yumi, em long rot bilong beten. Sapos sampela man i birua, long wanem, ol i no gat stretpela save, yumi ken beten askim Jehova long opim tingting bilong ol long luksave long tok i tru. (2 Korin 4:4) Tru, yumi inap ting em i narakain pasin long askim God long helpim ol man i birua long yumi. Tasol taim tingting bilong yumi i wankain olsem bilong Krais, dispela i helpim yumi long kamapim pasin laikim long ol birua bilong yumi. (Luk 23:34) Taim yumi mekim olsem, dispela inap kamapim wanem samting?
11. (a) Pasin bilong Stiven inap lainim yumi long wanem samting? (b) Olsem laip bilong Pol i kamapim, wanem senis inap kamap long sampela man i birua long yumi?
11 Stiven em i wanpela man husat i bin beten askim God long mekim gut long ol man i birua long em, na beten bilong em i no lus nating. Bihain liklik long Pentikos bilong yia 33 C.E., ol birua bilong kongrigesen Kristen i holim Stiven, pulim em i go ausait long Jerusalem, na stonim em. Paslain long em i dai, em i singaut olsem: “Bikpela, yu no ken bekim dispela sin long ol.” (Aposel 7:58–8:1) Wanpela man em Stiven i beten askim God long mekim gut long em, em Sol, em dispela man i lukim na i orait long ol man i kilim i dai Stiven. Bihain Jisas, em i kirap bek pinis, em i kamap long Sol. Dispela man em bipo em i birua long ol Kristen, em i kamap disaipel bilong Krais na em i kamap aposel Pol, na man i raitim pas i go long ol Rom. (Aposel 26:12-18) Olsem Stiven i bin beten long en, Jehova i fogivim Pol long pasin nogut bilong em long birua long ol Kristen. (1 Timoti 1:12-16) Olsem na yumi no kirap nogut long Pol i tokim ol Kristen olsem: “Sapos ol man i mekim nogut long yupela, orait yupela i mas prea long God i ken mekim gut long ol”! Em i save olsem sampela man i birua ol inap kamap wokman bilong God. Long nau tu, gutpela pasin isi bilong ol wokman bilong Jehova i mekim na sampela man husat i bin birua, ol i kamap bilipman.
“Stap Bel Isi Wantaim Olgeta Man”
12. Olsem wanem tok i stap long Rom 12:17 i stret wantaim tok bilong Rom 12:9?
12 Orait nau Pol i tok long pasin yumi mas mekim long ol bilipman na ol man i no bilip. Em i tok: “Sapos ol i mekim pasin nogut long yupela, orait yupela i no ken bekim pasin nogut long ol.” Dispela tok i stret wantaim tok em i bin mekim paslain olsem: “Yupela i mas givim baksait tru long pasin nogut.” Tru tumas, man i no inap tok em i givim baksait tru long pasin nogut, sapos em i mekim sampela pasin nogut bilong bekim rong bilong narapela. Sapos em i mekim olsem, em i giaman na tok em i laikim tru ol narapela. Bihain Pol i tok: “Oltaim yupela i mas tingting long mekim pasin i gutpela long ai bilong olgeta man.” (Rom 12:9, 17) Olsem wanem yumi inap bihainim dispela tok?
13. Yumi save mekim wanem kain pasin “long ai bilong olgeta manmeri”?
13 Paslain long dispela, long pas Pol i raitim long ol Korin, em i toktok long pasin birua ol man i mekim long ol aposel. Em i tok: “Long ai bilong olgeta manmeri na ol ensel . . . Ol i save tok bilas long mipela, tasol mipela i save askim God long mekim gut long ol. Ol i save mekim nogut long mipela, na mipela i save pasim maus tasol na karim ol dispela hevi.” (1 Korin 4:9-13) Long nau tu, ol Kristen tru i stap long ai bilong ol man bilong dispela graun. Taim ol man i lukim ol gutpela pasin yumi mekim maski ol man i mekim pasin i no stret long yumi, dispela inap kirapim ol long putim yau long tok bilong Krais yumi autim.—1 Pita 2:12.
14. Bilong stap bel isi wantaim ol narapela man, yumi mekim ol samting inap long wanem mak?
14 Tasol bilong stap bel isi wantaim ol narapela man, yumi mas mekim ol samting inap long wanem mak? Yumi mas mekim olgeta samting yumi inap mekim. Pol i tokim ol brata Kristen olsem: “Sapos yupela inap, yusim olgeta strong bilong i stap bel isi wantaim olgeta man.” (Rom 12:18, KJNT) Dispela tok ‘sapos inap’ i soim olsem ating sampela taim yumi no inap stap bel isi wantaim ol narapela. Olsem: Bai yumi no brukim lo bilong God bilong stap bel isi wantaim ol. (Matyu 10:34-36; Hibru 12:14) Yumi mekim olgeta samting yumi inap mekim bilong stap bel isi “wantaim olgeta man,” tasol yumi no ken sakim ol stretpela stiatok.
“No Ken Bekim Rong”
15. Rom 12:19 i kamapim wanem as na yumi no ken bekim rong?
15 Pol i kamapim narapela as na yumi no ken bekim rong; dispela i soim olsem yumi no hambak na mekim samting i no wok bilong yumi long mekim. Em i tok: “Ol pren tru bilong mi, yupela yet i no ken bekim rong ol i mekim long yupela. Yupela i mas larim God i belhat long ol. Yupela i save, buk bilong God i gat tok olsem, ‘Bekim rong, em i wok bilong mi. Mi yet bai mi bekim rong bilong ol na mekim save long ol.’ ” (Rom 12:19) Kristen husat i traim long bekim rong, em i hambak na mekim samting em i no ken mekim. Em i laik mekim samting em wok bilong God long mekim. (Matyu 7:1) Na tu, taim em yet i bekim rong, em i soim olsem em i no bilip long tok promis bilong Jehova olsem: “Mi yet bai mi bekim rong.” Ol Kristen tru i bilip olsem Jehova bai ‘helpim ol manmeri God i bin makim bilong em yet.’ (Luk 18:7, 8; 2 Tesalonaika 1:6-8) Ol i lusim wok bilong bekim rong long han bilong God.—Jeremaia 30:23, 24; Rom 1:18.
16, 17. (a) Wanem mining bilong dispela tok “hipim hatpela sit bilong paia” antap long het bilong wanpela? (b) Yu yet i bin lukim olsem wanem man i no bilip i pilim tru gutpela pasin narapela i mekim long em? Sapos olsem, kamapim wanpela ekspiriens.
16 Sapos yumi bekim rong bilong wanpela birua, ating dispela bai strongim em long mekim yet pasin birua, tasol sapos yumi mekim gutpela pasin long em, em inap pilim tru dispela long bel. Bilong wanem i olsem? Tingim tok Pol i mekim long ol Kristen long Rom. Em i tok: “Sapos birua bilong yu em i hangre, orait yu givim kaikai long em. Sapos nek bilong em i drai, orait yu givim wara long em. Na sapos yu mekim olsem, bai yu hipim hatpela sit bilong paia antap long het bilong em.” (Rom 12:20, KJNT; Sindaun 25:21, 22) Wanem mining bilong dispela tok?
17 Dispela tok “hipim hatpela sit bilong paia antap long het bilong em,” em i wanpela tok piksa i kam long pasin bilong kukim ain long taim bilong ol man i bin raitim Baibel. Ol i putim hap ain insait long aven, na ol i putim sampela hatpela sit bilong paia aninit long hap ain na antap long en. Ol hatpela sit bilong paia i stap antap i mekim na aven i hat moa na hap ain i kamap olsem wara na ol pipia i stap long en i lus. Na olsem tasol, taim yumi mekim gutpela pasin long man i birua, dispela inap mekim na ol hatpela pasin bilong em i “kamap olsem wara” na i lus, na i kirapim em long kamapim ol gutpela pasin bilong em. (2 King 6:14-23) Samting i bin kirapim planti man bilong kongrigesen Kristen long kam insait long lotu i tru, em ol gutpela pasin ol wokman bilong Jehova i bin mekim long ol.
As na Yumi No Bekim Rong
18. Taim yumi no bekim rong, bilong wanem dispela i soim olsem yumi gat stretpela pasin, pasin laikim, na yumi no hambak na mekim samting i no wok bilong yumi long mekim?
18 Yumi bin skelim sampela tok bilong Rom sapta 12, na yumi lukim sampela bikpela as na yumi “no ken bekim pasin nogut.” Namba wan, taim yumi no bekim rong bilong narapela, dispela em i stretpela pasin. Taim yumi tingim pasin sori God i mekim long yumi, i stret yumi givim yumi yet long Jehova na amamas long bihainim ol lo bilong em, na lo bilong laikim ol birua em i insait long dispela. Namba tu, taim yumi no bekim rong bilong narapela, dispela i kamapim pasin laikim. Taim yumi no bekim rong na yumi stap bel isi wantaim ol narapela, long pasin laikim yumi traim long helpim sampela man i birua long yumi long kamap ol man i lotuim Jehova. Namba tri, taim yumi no bekim rong, dispela i soim olsem yumi no hambak long mekim samting i no wok bilong yumi long mekim. Sapos yumi yet i bekim rong, yumi mekim samting i no wok bilong yumi long mekim, long wanem, Jehova i tok: “Bekim rong, em i wok bilong mi.” Baibel i mekim dispela tok lukaut tu: “Ol man i save litimapim nem bilong ol yet bai i kisim bikpela sem. Ol man i gat gutpela tingting i save daunim ol yet.” (Sindaun 11:2) Taim yumi lusim wok bilong bekim rong long han bilong God, dispela i soim olsem yumi save long ol samting i no wok bilong yumi long mekim.
19. Bai yumi skelim wanem samting long stadi i kamap bihain long dispela?
19 Bilong pinisim tok bilong em long pasin yumi mas mekim long ol arapela, Pol i mekim dispela tok long ol Kristen: “Yu no ken larim pasin nogut i winim yu. Nogat. Yu mas mekim gutpela pasin na bai yu daunim pasin nogut.” (Rom 12:21) Wanem ol birua i save painim yumi long nau? Olsem wanem yumi ken winim ol? Bai yumi skelim bekim bilong ol dispela askim long stadi i kamap bihain long dispela.
Yu Inap Stori Long Dispela?
• Wanem tok i stap planti taim long Rom sapta 12?
• Wanem samting bai kirapim yumi long sakim pasin bilong bekim rong?
• Sapos yumi no “bekim pasin nogut,” olsem wanem dispela bai helpim yumi yet na ol narapela?
[Blok long pes 22]
Rom sapta 12 i stori long pasin bilong Kristen long stap gut wantaim
• Jehova
• ol wanbilip
• ol man i no bilip
[Piksa long pes 23]
Pas Pol i raitim long ol Rom i gat ol gutpela tok i helpim ol Kristen
[Piksa long pes 25]
Pasin bilong disaipel Stiven inap lainim yumi long wanem samting?