Sapta 14
Yu Mas Daun Long Wok Bos Bilong Husat?
1, 2. Olgeta kain wok bos i nogut o olsem wanem? Stori long dispela.
“WOK BOS”—planti man i no laikim dispela tok, long wanem, planti bos i save mekim wok nogut long strong bilong ol long bosim ol narapela man—long ples wok, na insait long famili, na long gavman. Baibel i tok stret: “Sampela bikman i wok long daunim ol arapela manmeri na mekim nogut long ol.” (Saveman 8:9) Tru tumas, planti man i bosim nogut ol narapela man; ol i mekim hatpela pasin na ol i tingting long helpim ol yet tasol.
2 Tasol i no olgeta wok bos i nogut. Tingim skin bilong yumi—yumi ken tok skin i gat strong bilong bosim yumi. Skin i “tokim” yumi long pulim win, kaikai, dring, slip. Tasol dispela i no mekim nogut long yumi, a? Nogat. Taim yumi daun long dispela strong bilong skin long bosim yumi, dispela i helpim yumi. Tru, yumi save mekim ol samting skin i tokim yumi long mekim, tasol i gat sampela wok bos yumi mas laik long daun long en. Tingim sampela wok bos olsem.
NAMBAWAN BIKPELA BOS BILONG OLGETA SAMTING
3. Bilong wanem i stret Baibel i kolim Jehova olsem “Bikpela King”?
3 Winim 300 taim Baibel i kolim Jehova olsem “God, Bikpela,” “Bikpela I Gat Olgeta Strong,” “Bikpela King.” King i save holim strong bilong bosim olgeta samting. Orait, olsem wanem i stret Jehova i holim dispela strong? Kamapim Tok Hait 4:11 i tok: “Bikpela, yu God bilong mipela. Yu tasol yu stap antap tru na inap tru long olgeta man i ken amamas long yu na litimapim nem bilong yu na i stap aninit long strong bilong yu. Long wanem, yu bin wokim olgeta samting. Long laik bilong yu yet yu bin mekim olgeta samting i kamap, na nau dispela olgeta samting i stap.”
4. Jehova i save mekim wanem kain pasin long bosim ol man?
4 Jehova i wokim yumi, olsem na i stret em i ken bosim yumi long pasin em yet i laikim. Dispela inap mekim yumi i pret, na taim yumi tingim em “i gat olgeta strong,” ating bai yumi pret moa yet. Baibel i kolim em “God I Gat Olgeta Strong”—long tok Hibru dispela i makim man i gat bikpela strong moa yet, winim olgeta narapela. (Aisaia 40:26; Stat 17:1) Tasol maski em i gat bikpela strong tru, em i mekim wok long en bilong helpim ol narapela, long wanem, em i save laikim tru ol narapela—em nambawan bikpela pasin bilong em.—1 Jon 4:16.
5. Olsem wanem na i no hatwok long yumi stap aninit long Jehova?
5 Jehova i toksave pinis long Moses olsem em bai givim strafe long ol man i mekim rong na ol i no tanim bel, tasol bikpela samting bilong Jehova em Moses i save gut long en i olsem Jehova “em i God tru. Oltaim em i save bihainim tok bilong em yet, . . . na em i laikim tru ol planti tausen manmeri i save laikim em na i bihainim lo bilong em.” (Lo 7:9) Tingim dispela samting: Nambawan Bikpela Bos bilong heven na graun em i no subim yumi long mekim wok bilong em. Em i laikim yumi tru na dispela i pulim yumi i go long em. (Rom 2:4; 5:8) Yumi amamas long i stap aninit long em, long wanem, ol lo bilong em i save helpim yumi.—Song 19:7, 8.
6. Olsem wanem bikpela tok long wok bos i bin kamap long gaden Iden? Na wanem samting i bin kamap?
6 Tupela tumbuna bilong pastaim i bikhet long wok king bilong God. Tupela yet i laik makim wanem samting i gutpela na wanem samting i nogut. (Stat 3:4-6) Olsem na God i rausim tupela long ples Paradais bilong ol. Bihain Jehova i larim ol man i kamapim sampela lain bilong bosim ol man bambai ol i ken sindaun gut wantaim, maski ol i gat sin. Wanem ol dispela lain? Na God i laik bai yumi daun olgeta long ol o olsem wanem?
“OL GAVMAN”
7. “Ol gavman” ol i husat? Olsem wanem long wok bos bilong ol na wok bos bilong God?
7 Aposel Pol i tok: “Olgeta man i mas i stap aninit long ol gavman. Yumi save, i no gat wanpela gavman i kamap nating. Nogat. Olgeta wok bilong gavman i kamap long han bilong God tasol.” Dispela “ol gavman” i husat? Ol narapela tok bilong Pol i kamap bihain long dispela i makim olsem dispela “ol gavman” em ol gavman ol man i bin kamapim. (Rom 13:1-7; Taitus 3:1) Jehova i no as bilong ol dispela gavman, tasol em i larim ol i stap. Olsem na Pol inap tok: “Olgeta gavman i stap, God yet i putim ol na ol i stap.” Dispela i givim wanem tingting long yumi long ol gavman bilong graun? Olsem: Ol dispela gavman ol i nambatu tasol, na God yet em i nambawan Bos. (Jon 19:10, 11) Olsem na sapos lo bilong ol man i pait wantaim lo bilong God, ol Kristen i mas bihainim maus bilong bel bilong ol i lain pinis long tok bilong Baibel. Ol “i mas bihainim tok bilong God”; tok bilong ol man i nambatu tasol.—Aposel 5:29.
8. Ol gavman i mekim wanem ol wok i helpim yu? Yu ken mekim wanem bilong makim olsem yu daun long ol?
8 Tasol planti taim ol gavman i save mekim wok olsem ‘wokman bilong God bilong helpim yumi.’ (Rom 13:4) Ol i helpim yumi olsem wanem? Ol i mekim planti wok bilong helpim yumi—ol i putim ol posofis, na polis, na ol man bilong mekim i dai paia na bilong rausim pipia, na ol skul. Olsem na Pol i tok: “Long dispela as tasol yupela i save tromoi takis tu, long wanem, ol gavman i stap wokman bilong God, na oltaim ol i save strong long lukautim dispela wok God i givim ol.” (Rom 13:6) Yumi mas tromoi takis na bihainim ol narapela lo bilong gavman, long wanem, yumi “laik wokabaut stret.”—Hibru 13:18.
9, 10. (a) Ol gavman i mekim wanem ol wok i stret long laik bilong God? (b) Sapos man i sakim tok bilong gavman, olsem wanem em i mekim rong?
9 Sampela taim ol gavman i mekim wok nogut long strong bilong ol long bosim ol man. Taim ol i mekim olsem, yu ting yumi no gat wok moa long daun long ol? Nogat, yu no ken ting olsem. Jehova i lukim wok nogut ol i mekim. (Sindaun 15:3) Em i larim ol dispela gavman i stap, tasol em i no orait long pasin nogut ol i mekim; na em i no laik bai yumi orait long en. Olsem na klostu nau bai God i ‘daunim na bagarapim ol dispela king,’ na bai stretpela gavman bilong em yet i bosim graun. (Daniel 2:44) Tasol inap long dispela taim, bai ol gavman bilong graun i stap na i gat wok bilong ol.
10 Pol i tokaut olsem: “Ol man i sakim tok bilong gavman, ol i sakim tok bilong ol man God yet i bin putim long wok bilong ol.” (Rom 13:2) I olsem God ‘i putim ol long wok bilong ol,’ long wanem, wok bilong ol i save helpim ol manmeri; sapos i no gat gavman, bai i no gat lo na bai ol man i mekim nabaut tasol na olgeta samting bai i stap nogut olgeta. Man i sakim tok bilong gavman, em i no bihainim tok bilong Baibel na em i no gat gutpela tingting. Yumi ken tok piksa olsem: Sapos ol dokta i katim yu na samapim ples ol i bin katim, dispela tret i no hap tru bilong bodi, tasol i gat wok bilong en inap liklik taim. Sapos yu rausim kwik, dispela inap nogutim yu. Olsem tasol, long pastaim tru ol gavman bilong graun i no insait long ol samting God i laik mekim bilong kamapim laik bilong em. Tasol inap long taim Kingdom bilong em i kirap bosim tru olgeta hap bilong graun, ol dispela gavman i olsem “tret”—ol i pasim ol man wantaim; ol i mekim wok i stret long laik bilong God long nau. Olsem na yumi mas daun long ol gavman, tasol yumi mas tingim lo na wok bos bilong God i nambawan.
WOK BOS INSAIT LONG FAMILI
11. Stori long stiatok bilong stretim gut wok bilong famili.
11 Famili i olsem as bilong ol lain man. Insait long famili, man na meri marit inap poroman gut wantaim, na tupela inap lukautim gut ol pikinini na skulim ol long ol wok ol i mas mekim taim ol i bikpela pinis. (Sindaun 5:15-21; Efesus 6:1-4) Olsem na famili em gutpela samting na i mas i gat rot bilong stretim gut wok bilong en bambai famili inap sindaun gut wantaim na i stap wanbel. Stiatok bilong Jehova bilong stretim gut wok bilong famili i olsem: Em i makim man i stap bos long famili. Dispela stiatok i stap long 1 Korin 11:3, olsem: “Het bilong olgeta man em Krais, na het bilong meri em man bilong en, na het bilong Krais em God.”
12, 13. Husat i het bilong famili? Pasin bilong Jisas long mekim wok bos i givim wanem save long yumi?
12 Man em i het bilong famili. Tasol em i gat het bilong em—em Krais Jisas. Pol i tok: “Yupela man, yupela i mas laikim tumas ol meri bilong yupela, olsem Krais i laikim tumas sios na i givim laip bilong em yet bilong helpim sios.” (Efesus 5:25) Taim man i mekim gutpela pasin long meri bilong em olsem Krais i mekim long lain bilong em, dispela i makim olsem man i daun long Krais. (1 Jon 2:6) Jisas i kisim bikpela namba tru bilong bosim ol man, tasol em i mekim dispela wok long gutpela pasin tru, na pasin sori, na em i isi long ol man. (Matyu 20:25-28) Taim Jisas i stap man long graun em i no mekim wok nogut long strong bilong em bilong bosim ol man. Em i ‘save mekim pasin isi na daunim em yet,’ na em i kolim ol disaipel bilong em olsem “pren”; em i no kolim ol olsem “wokboi.” Em i tok promis long ol olsem: “Bai mi givim malolo long yupela.” Na tru tumas em i bin mekim olsem.—Matyu 11:28, 29; Jon 15:15.
13 Pasin bilong Jisas i soim ol man marit, maski ol i stap het bilong meri bilong ol, ol i no ken mekim hatpela pasin long meri. Ol i mas tingim gut meri na sori long em na daunim laik bilong ol yet. Olsem na ol i no ken paitim meri o tok nogut long em. (Efesus 4:29, 31, 32; 5:28, 29; Kolosi 3:19) Sapos man Kristen i mekim kain pasin nogut olsem long meri bilong em, ol gutpela wok em i mekim bai lus nating, na dispela pasin nogut em i mekim bai pasim ol beten bilong em.—1 Korin 13:1-3; 1 Pita 3:7.
14, 15. Taim meri i kisim save long God, olsem wanem dispela i helpim em long daun long man bilong em?
14 Taim man marit i bihainim pasin bilong Krais, bai i no hatwok long meri bilong em i bihainim tok bilong Efesus 5:22, 23: “Yupela meri, yupela i mas aninit long ol man bilong yupela, olsem yupela i save aninit long Bikpela. Long wanem, man em i het bilong meri bilong en, olsem Krais em i het bilong sios.” Man i mas daun long Krais, na olsem tasol meri i mas daun long man bilong em. Na Baibel i tok klia, yumi mas litimapim nem bilong ol gutpela meri marit, em ol i bihainim gutpela save na tingting i kam long God na ol i no save les long mekim wok.—Sindaun 31:10-31.
15 Meri Kristen i mas bihainim tok bilong man bilong em, tasol tok bilong God i nambawan. I olsem: Sapos tok bilong man i pait wantaim lo bilong God long wanpela samting, meri i mas bihainim tok bilong God; tok bilong man i nambatu. Meri i mas strong long bihainim lo bilong God, tasol em i mas mekim long pasin isi. Pasin bilong em i mas kamapim klia olsem em i kisim save long God na dispela i helpim em long kamap gutpela meri. (1 Pita 3:1-4) Na i wankain tu long man Kristen em meri bilong em i no bilip. Pasin bilong em long bihainim ol stiatok bilong Baibel i mas helpim em long kamap gutpela man.
16. Olsem wanem ol pikinini i ken bihainim pasin Jisas i mekim taim em i manki yet?
16 Efesus 6:1 i kolim wok bilong ol pikinini, em i tok: “Yupela pikinini, yupela i mas bihainim tok bilong papamama bilong yupela. Yupela olgeta i pas wantaim Bikpela, na dispela pasin em i stretpela pasin bilong yupela i mekim.” Ol pikinini Kristen i mas bihainim pasin bilong Jisas, em i stap aninit long papamama i go inap long taim em i bikpela. Taim em i stap manki yet, em i bihainim tok bilong papamama na “save bilong en i kamap gutpela tru. Na God i laikim em tru na ol man tu i laikim em.”—Luk 2:51, 52.
17. Pasin bilong papamama long bosim ol pikinini, dispela inap mekim wanem long ol pikinini?
17 Pasin bilong papamama long bosim ol pikinini, dispela inap mekim na bai ol pikinini i daun long ol man i gat wok long bosim ol o ol i bikhet long ol. (Sindaun 22:6) Olsem na i gutpela sapos ol papamama i askim ol yet, ‘Mi save bosim ol pikinini long pasin sori o mi mekim hatpela pasin? Mi save larim ol tasol?’ Papa o mama i aninit long God em i mas mekim pasin sori na tingim gut ol pikinini, tasol em i mas strong long bihainim ol stiatok bilong God. I stret Pol i tok: “Yupela papa, yupela i no ken bagarapim tingting bilong ol pikinini bilong yupela na mekim ol i belhat long yupela. Nogat. Yupela i mas mekim gutpela pasin long ai bilong Bikpela, na stretim gut ol pikinini bilong yupela na skulim ol long tok bilong Bikpela.”—Efesus 6:4; Kolosi 3:21.
18. Papamama i mas stretim ol pikinini long wanem kain pasin?
18 Ol papamama i mas skelim gut pasin bilong ol long skulim ol pikinini, na ol i mas mekim moa yet sapos ol i laik bai ol pikinini i bihainim tok na papamama i ken belgut na amamas. (Sindaun 23:24, 25) Long Baibel, planti taim dispela tok stretim man i makim olsem skulim man. (Sindaun 4:1; 8:33) Dispela wok i poroman wantaim pasin sori na pasin isi, i no pasin bilong belhat na hatpela pasin. Olsem na ol papamama Kristen i mas bihainim gutpela tingting na bosim gut bel taim ol i skulim na stretim ol pikinini.—Sindaun 1:7.
WOK BOS INSAIT LONG KONGRIGESEN
19. God i mekim wanem bambai kongrigesen Kristen i ken wok gut?
19 Jehova em i God bilong stretim gut ol wok bilong em. Olsem na yumi ken save, em i mas putim ol man bilong bosim lain bilong em na stretim gut wok bilong ol. Olsem na em i makim Jisas i stap Het bilong lain Kristen. (1 Korin 14:33, 40; Efesus 1:20-23) Aninit long wok bos bilong Krais em yumi no inap lukim, God i bin kamapim wanpela pasin olsem: Ol i makim ol elda bilong lukautim ol sipsip insait long olgeta wan wan kongrigesen na ol i givim bel na amamas long mekim dispela wok, na ol i mekim long pasin sori. (1 Pita 5:2, 3) Ol kongrigesen sevent i helpim ol elda long kain kain rot na ol i mekim gutpela wok insait long kongrigesen.—Filipai 1:1.
20. Bilong wanem yumi mas daun long ol elda Kristen? Dispela inap helpim yumi olsem wanem?
20 Pol i stori long ol elda Kristen na em i tok: “Ol lida bilong yupela ol i laik helpim yupela, na ol i save was long yupela oltaim. Na bihain bai ol i mas tokim God long olgeta wok ol i bin mekim. Olsem na yupela i mas bihainim tok bilong ol na i stap aninit long ol. Sapos yupela i mekim olsem, orait ol bai i amamas na mekim wok bilong ol, na ol bai i no inap bel hevi. Sapos ol i bel hevi long lukautim yupela, dispela bai i no helpim yupela.” (Hibru 13:17) God i bihainim gutpela tingting na em i givim wok long ol elda Kristen bilong lukautim ol manmeri insait long kongrigesen long ol samting bilong spirit. Ol dispela elda i no olsem lain pris pasto. Nogat. Ol i wokboi bilong God, na ol i mekim ol wok bilong helpim ol wanlotu bilong ol, olsem Bikman bilong yumi, Krais Jisas, i bin mekim. (Jon 10:14, 15) Yumi save, ol dispela man i winim ol mak Baibel i kolim na ol i laik helpim yumi olgeta wan wan long kamap strong long spirit, na dispela i helpim yumi long wok gut wantaim ol na daun long ol.—1 Korin 16:16.
21. Ol elda i mekim wanem bilong helpim ol wanlain Kristen long ol samting bilong spirit?
21 Sampela taim ol sipsip i save lusim rot o samting nogut bilong dispela graun i laik pundaunim ol. Nambawan Wasman Krais Jisas i go pas, na ol nambatu wasman, em ol elda, ol i was gut na wok strong long helpim olgeta wan wan man na meri i stap olsem sipsip long han bilong ol. (1 Pita 5:4) Ol i save go lukim ol manmeri bilong kongrigesen na givim gutpela tok long ol bilong strongim ol. Ol i save Satan i laik bagarapim pasin wanbel bilong lain bilong God, olsem na ol elda i bihainim gutpela tingting na save i kam long God bilong stretim ol hevi i kamap. (Jems 3:17, 18) Ol i wok strong long helpim kongrigesen long i stap wanbel na holim wanpela bilip tasol; Jisas yet i bin beten long ol i ken i stap olsem.—Jon 17:20-22; 1 Korin 1:10.
22. Ol elda i save mekim wanem bilong helpim man i bin mekim rong?
22 Tasol olsem wanem sapos samting nogut i painim wanpela Kristen, o em i mekim rong na em i stap bel hevi? Gutpela tok bilong Baibel ol elda i givim long em na beten bilong ol inap helpim em long kamap strong gen long spirit. (Jems 5:13-15) Spirit holi i makim ol elda long wok bilong ol na ol i gat namba bilong stretim ol man i save bihainim pasin i no stret o ol inap bagarapim bilip o klinpela pasin bilong kongrigesen. (Aposel 20:28; Taitus 1:9; 2:15) Bilong helpim kongrigesen long i stap klin, sapos wanpela long kongrigesen i save long bikpela rong narapela i mekim, em i mas tokim ol elda long dispela. (Wok Pris 5:1) Kristen i bin mekim bikpela rong, sapos em i harim gut ol tok bilong Baibel ol elda i givim long em bilong stretim em, na em i mekim ol samting i kamapim klia olsem em i tanim bel tru, orait bai ol i helpim em. Tasol sapos oltaim man i wok long brukim lo bilong God na em i no tanim bel, em i mas raus long kongrigesen.—1 Korin 5:9-13.
23. Ol wasman Kristen i mekim wanem ol gutpela wok bilong helpim kongrigesen?
23 Baibel i tok, taim Krais Jisas i stap King bai ol i makim sampela man i stap strong long spirit bilong mekim gut bel bilong lain bilong God, na lukautim ol, na givim malolo na nupela strong long ol. (Aisaia 32:1, 2) Ol dispela man bai i go pas long wok bilong autim tok, na mekim wok wasman, na skulim ol man bilong helpim ol long kamap strong long spirit. (Efesus 4:11, 12, 16) Tru, sampela taim ol wasman Kristen i mas stretim ol wanbilip bilong ol, na givim strongpela tok long ol, na kirapim tingting bilong ol. Tasol sapos ol Kristen i bihainim ol gutpela tok bilong ol elda em Baibel i as bilong en, dispela bai helpim olgeta long i stap gut long rot bilong laip.—Sindaun 3:11, 12; 6:23; Taitus 2:1.
KISIM TINGTING BILONG JEHOVA LONG WOK BOS
24. Wanem traim i save painim yumi long olgeta de?
24 Wanpela traim i painim namba wan man na meri—tupela bai daun long Man i gat wok long bosim ol o nogat. Kain traim olsem i save painim yumi long olgeta de. Satan i kirapim ol man long mekim pasin bikhet. (Efesus 2:2) Em i grisim ol man na ol i ting sapos ol i bihainim laik bilong ol yet, dispela i winim tru pasin bilong daun long man i stap bos.
25. Sapos yumi sakim pasin bikhet bilong dispela graun na yumi daun long God na long ol man God i larim ol i holim wok bos, dispela bai helpim yumi olsem wanem?
25 Tasol yumi mas sakim pasin bikhet bilong dispela graun. Taim yumi mekim olsem bai yumi save, pasin bilong daun long God i gat planti blesing bilong en. Olsem: Bai yumi no pret na tingting planti olsem ol man i sakim tok bilong gavman na strafe inap painim ol. Bai i no gat planti kros i kamap insait long famili bilong yumi olsem i save kamap insait long planti famili. Na bai yumi kisim amamas long poroman wantaim ol wanbilip Kristen bilong yumi na ol i laikim yumi tru. Na bikpela blesing tru em olsem: Sapos yumi daun long Jehova bai yumi pas gut wantaim em, em i Nambawan Bikpela Bos i gat strong bilong bosim olgeta samting.
TRAIM SAVE BILONG YU
Jehova i mekim wok bos bilong em long wanem kain pasin?
“Ol gavman” ol i husat? Yumi mekim wanem na yumi stap aninit long ol?
Stiatok bilong stretim gut wok bilong famili i givim wanem wok long olgeta wan wan insait long famili?
Yumi mas daun long husat insait long kongrigesen Kristen?
[Blok long pes 134]
DAUN LONG EN, I NO DAUNIM
Ol Witnes Bilong Jehova i save autim tok na tokim ol man, Kingdom bilong God tasol inap kamapim bel isi na gutpela sindaun. Ol i wok strong long autim tok bilong Kingdom bilong God, tasol ol i no wok long daunim ol gavman ol i stap aninit long en. Nogat tru. Ol Witnes i save daun long gavman na bihainim ol lo bilong en, winim tru planti narapela man. Wanpela bikman bilong gavman long wanpela kantri long Afrika i tok: “Sapos olgeta misin i mekim pasin olsem ol Witnes Bilong Jehova, bai i no gat kilman, o stilman, o bikhetman, o kalabusman, o ol bom atom. Na bai yumi no lokim ol dua long olgeta taim.”
Planti bikman i save long gutpela pasin bilong ol Witnes, olsem na ol i larim ol i autim tok na ol i no pasim ol liklik. Long sampela narapela kantri, taim ol gavman i save ol Witnes i save helpim ol manmeri long bihainim gutpela pasin, ol i pinisim tambu ol i bin putim long wok bilong ol Witnes na ol i no pasim ol moa. Aposel Pol tu i tok olsem taim em i tok yumi mas aninit long ol gavman: “Yu mas mekim gutpela pasin tasol, na em [gavman] bai i litimapim nem bilong yu.”—Rom 13:1, 3.