Mekim Bikpela na Bosim Gut Ol Pikinini
SAMPELA taim yu bin lukim wanpela pikinini i laik bai papamama i baim wanpela toi em papamama i no laik baim? O yu lukim pikinini i ran na pilai pilai maski papamama i tokim em pinis long stap isi? Yumi luksave olsem taim papamama i mekim olsem, ol i laik mekim ol samting i helpim pikinini bilong ol. Tasol maski i olsem, planti taim papamama i save larim pikinini i bihainim laik bilong em yet. Taim pikinini i wok long askim askim, nau papamama i save senisim tok na orait long samting pikinini i laikim.
Planti papamama i ting olsem bilong mekim gut wok bilong ol, ol i mas givim ol pikinini olgeta samting ol i laikim. Long Amerika, ol i askim 750 pikinini i gat 12 i go 17 krismas long dispela samting. Taim ol i askim ol dispela pikinini long ol i save mekim wanem taim papamama i tok nogat long samting ol i laikim, klostu 60 pesen bilong ol i tok olsem ol i save wok yet long askim askim papamama. Na 55 pesen i tok dispela pasin i save wok gut. Ating papamama i ting olsem taim ol i larim pikinini i bihainim laik bilong em yet, dispela i soim olsem ol i laikim em, tasol yu ting tru tru dispela i olsem?
Tingim dispela gutpela savetok bilong Baibel: “Sapos man i isi tumas long wokboi bilong em long taim em i yangpela yet, orait bihain em bai kamap man i no save tenkyu liklik.” (Sindaun 29:21, NW ) Tru, pikinini i no wanpela wokboi nating. Tasol ating yu bai wanbel long tok olsem tok bilong dispela skripsa i stret long wok bilong mekim bikpela long ol pikinini. Pasin bilong larim ol pikinini i bihainim laik bilong ol yet tasol na givim ol olgeta samting ol i laikim, dispela bai mekim na taim ol i kamap bikpela ol bai i no gat pasin bilong tok tenkyu, ol i lain long kisim ol samting ol i laikim, na strong long inapim laik bilong ol yet.
Tasol Baibel i tokim ol papamama: “Skulim pikinini bilong yu long bihainim gutpela pasin.” (Sindaun 22:6) Ol papamama i gat gutpela tingting i save bihainim dispela tok, na putim ol lo i klia na ol i strong long pikinini i bihainim na ol i no save senisim ol lo. Ol i no ting olsem bilong laikim pikinini, ol i mas larim ol pikinini i bihainim laik bilong ol yet, nogat; na maski pikinini i askim askim, krai planti na tanim tanim long graun, papamama i no senisim tingting bilong ol. Ol i wanbel long gutpela tok bilong Jisas: “Yupela i mas tok ‘Yes’ na ‘Nogat’ tasol. Em inap.” (Matyu 5:37) Tasol bilong skulim pikinini, papamama i mas mekim wanem? Skelim dispela tok piksa.
“Olsem Ol Spia i Stap Long Han”
Tok piksa Baibel i mekim long papamama na pikinini i kamapim klia olsem papamama i mas stiaim pikinini. Buk Song 127:4, 5 i tok: “Ol pikinini man bilong yangpela man i olsem ol spia i stap long han bilong wanpela soldia. Man i gat planti pikinini man [“pulimapim paus bilong em long ol,” NW ] em i ken amamas.” Baibel i tok ol pikinini i olsem spia na ol papamama i olsem soldia. Man bilong sut long banara i save olsem spia bai i no kamap nating long mak stret, na olsem tasol ol gutpela papamama i save olsem bilong mekim bikpela long pikinini ol i mas tingting gut na wok strong. Ol i laik bai pikinini bilong ol i kamap long “mak stret”—olsem kamap man na meri i gat gutpela tingting na i stap amamas. Ol i laik bai pikinini bilong ol i makim ol gutpela rot long bihainim, na bihainim savepasin na abrusim ol hevi na winim ol gutpela mak. Tasol ol papamama i mas wok strong sapos ol i laik bai dispela ol samting i painim pikinini.
Sapos man i laik bai spia i kamap stret long mak, em i mas mekim wanem? Em i mas redim, lukautim, na stiaim gut spia na bai spia i go stret long mak. Olsem tasol, ol papamama i mas redim, lukautim, na stiaim gut ol pikinini taim ol pikinini i wok long kamap bikpela na bai ol samting ol i mekim i kamap gutpela. Orait nau yumi ken skelim dispela 3-pela samting long wok bilong mekim bikpela long ol pikinini.
Redim Gut Spia
Long taim bilong ol man i raitim Baibel ol man i save sut long banara ol i save redim gut ol spia. Stik bilong spia, ating ol i wokim long diwai i no hevi tumas, ol i save sapim na wokim em i stret olgeta. Nus bilong en i mas sap. Long as bilong spia, ol i save pasim ol gras bilong pisin bilong helpim spia long flai i go stret long mak.
Ol papamama i laik bai ol pikinini bilong ol i kamap wankain olsem ol dispela spia—ol i stap stret, na bihainim rot stret. Olsem na sapos ol papamama i gat gutpela tingting, ol bai i no larim tasol ol pikinini taim ol i mekim bikpela rong, nogat. Long gutpela pasin ol bai i helpim ol pikinini long stretim na daunim ol dispela pasin. Papamama i gat bikpela wok long mekim olsem, long wanem, “ol pikinini i save mekim olkain longlong pasin.” (Sindaun 22:15) Olsem na Baibel i tokim ol papamama long stretim ol pikinini bilong ol. (Efesus 6:4) Tru tumas, pasin bilong stretim pikinini em i bikpela samting bilong stretim na stiaim tingting na pasin bilong em.
Olsem na Sindaun 13:24 i tok: “Sapos papa i no givim kanda long pikinini bilong en long taim pikinini i mekim rong, i olsem em i no laikim pikinini. Tasol sapos papa i laikim pikinini, orait em i save strong long stretim em.” Long dispela ves, dispela kanda i makim pasin bilong stretim pikinini, maski papamama i mekim long wanem rot. Taim papamama i stretim pikinini long pasin laikim, ol i laik stretim pasin kranki bilong pikinini. Sapos ol i no mekim, ol dispela pasin bai pas strong long pikinini na bihain ol inap givim em bikpela bel hevi taim em i kamap bikpela man o meri. Tru tumas, sapos papamama i no stretim pikinini dispela i soim olsem ol i no gat pasin laikim; taim ol i stretim pikinini ol i kamapim klia olsem ol i laikim pikinini.
Gutpela papa o mama bai helpim pikinini long kliagut long as na em i putim ol lo. Pasin bilong stretim pikinini i makim olsem papamama i putim ol lo na givim strafe taim pikinini i brukim ol dispela lo, tasol bikpela samting moa em long helpim pikinini long kliagut long as na ol i putim ol dispela lo. Baibel i tok: “Yangpela man i bihainim lo, em i gat gutpela tingting.”—Sindaun 28:7.
Gras bilong pisin em man bilong sut long banara i pasim long as bilong spia bai mekim na spia bai flai i go stret long mak. Olsem tasol, ol tok i stap long Baibel i kam long Man i kamapim famili, ol inap stap yet long tingting bilong ol pikinini taim ol i lusim famili, na ol dispela tok bai helpim ol long laip olgeta bilong ol. (Efesus 3:14, 15) Tasol ol papamama i ken mekim wanem na bai ol dispela tok i pas long bel bilong ol pikinini?
Lukim tok God i mekim long ol papamama Israel long taim bilong Moses: “Yupela i mas tingim ol dispela lo nau mi givim long yupela. Na yupela i mas lainim ol pikinini bilong yupela long ol dispela lo.” (Lo 6:6, 7) Olsem na ol papamama i mas mekim tupela samting. Namba wan, ol yet i mas kisim save long Tok Bilong God na bihainim na ol i mas laikim ol lo bilong God. (Song 119:97) Taim ol i mekim olsem, nau ol inap long bihainim namba 2 hap bilong skripsa—ol inap long “lainim” ol pikinini bilong ol long ol lo bilong God. Dispela i makim olsem ol i mas putim ol lo i go daun long bel bilong ol pikinini long rot bilong skulim ol gut na mekim olsem planti taim.
Pasin bilong skulim ol pikinini long ol tok bilong Baibel na stretim ol pasin kranki ol i mekim, dispela i stret tu long nau. Dispela em i bikpela samting bilong helpim ol pikinini long wokabaut stret taim ol i wok long kamap bikpela.
Lukautim Gut Spia
Orait yumi tingim gen dispela tok piksa i stap long Song 127:4, 5. Tingim man bilong sut long banara i pulimapim ol spia “insait long paus bilong em.” Taim em i redim pinis ol spia, em i mas lukautim ol gut. Bilong mekim olsem, em i save karim ol insait long paus, na bai ol i no ken bagarap o bruk. Baibel i tok profet long Mesaia i olsem wanpela spia em Papa bilong em i ‘putim em i stap [“insait long paus bilong em.” NW ]’ (Aisaia 49:2) God Jehova, em nambawan gutpela Papa, em i bin lukautim Pikinini bilong em, Jisas, na bai ol samting nogut i no ken painim em i go inap long taim ol man i kilim Mesaia i dai olsem Baibel i tok profet long en. Long dispela taim tu, God i lukautim Pikinini bilong em na i no larim em i stap long matmat, em i kirapim em bek na kisim em i go bek long heven bilong i stap oltaim.
Olsem tasol, ol gutpela papamama i laik lukautim gut ol pikinini na bai ol samting nogut bilong dispela graun i no ken bagarapim ol. Ating papamama i tambuim pikinini long mekim sampela samting em dispela samting inap nogutim pikinini. Ol gutpela papamama bai tingim dispela stiatok olsem: “Sapos yumi poroman wantaim ol man nogut, bai ol i bagarapim gutpela pasin bilong yumi.” (1 Korin 15:33) Sapos papamama i lukautim ol pikinini na bai ol i no bung wantaim ol man husat i no save bihainim ol stretpela lo bilong Baibel, dispela bai helpim ol pikinini na bai ol i no inap mekim sampela popaia inap putim bikpela hevi long ol o kilim ol i dai.
Ating i no oltaim ol pikinini bai amamas long papamama i lukautim ol. Ating sampela taim ol bai sakim, long wanem, planti taim pasin bilong lukautim pikinini i makim olsem yu bai tok nogat long samting pikinini i laik mekim. Wanpela meri i save raitim ol buk long wok bilong mekim bikpela long ol pikinini, em i tok: “Tru ol pikinini bai i no inap kamapim klia olsem ol i amamas long yu lukautim ol gut na ating ol bai i no tok tenkyu long yu long dispela taim yu mekim olsem, tasol ol pikinini i laik bai papamama i lukautim ol, na putim ol lo i lukautim na stiaim ol. Yumi inap mekim olsem long rot bilong mekim strong wok bos bilong yumi na tokim pikinini long wanem pasin ol i mas bihainim.”
Tru tumas, taim yu lukautim pikinini bilong yu na ol samting nogut i no ken bagarapim bel isi bilong ol, o pasin bilong ol long i stap klin long ai bilong God, dispela em i wanpela gutpela rot bilong soim olsem yu laikim ol. Bihain taim ol i wok long i go bikpela, ol bai kliagut long as na yu putim ol lo na ol bai tenkyu long yu bin lukautim gut ol.
Stiaim Gut Spia
Tingim Song 127:4, 5 i tok man i olsem “wanpela soldia.” Yu ting dispela i makim olsem papa tasol inap long stiaim gut pikinini? Nogat. Stiatok i stap long dispela ves i makim olsem papa na mama—na ol papa na mama wanpis tu i gat wok long stiaim ol pikinini. (Sindaun 1:8) Dispela tok “soldia” i makim olsem man i mas i gat strong bilong sutim spia. Long taim bilong ol man i bin raitim Baibel, ol i save karamapim ol spia long bras, na soldia i save “taitim ol banara,” ating em i save krungutim banara long lek bilong em na bai em inap taitim string long en. (Jeremaia 50:14, 29) Dispela i kamapim klia olsem soldia i mas yusim bikpela strong long pulim string bambai em inap sutim spia i go stret long mak!
Olsem tasol, wok bilong mekim bikpela long ol pikinini em i bikpela wok. Ol pikinini yet i no inap kamap gutpela man na meri, wankain olsem spia yet bai i no inap sut i go stret long mak. Tasol sori tru, planti papamama long nau i no laik taitim bun bilong mekim bikpela long ol pikinini. Ol i bihainim rot i isi moa. Ol i larim TV, skul, na ol wankrismas bilong ol pikinini long skulim ol long ol stretpela pasin, long wanem samting i stret na wanem samting i no stret, na long ol samting bilong maritpasin. Ol i larim ol pikinini long kisim wanem wanem samting ol i laikim. Na taim i hatwok long tok nogat long pikinini, ol i tok yes. Planti taim ol i tok ol i no laik bagarapim bel bilong pikinini. Tasol dispela pasin bilong larim pikinini long kisim samting em i laikim bai bagarapim pikinini inap oltaim.
Wok bilong mekim bikpela long ol pikinini i bikpela wok tru. Tru, bilong mekim dispela wok yu mas givim bel long mekim na bihainim tok i stap long Baibel, tasol gutpela samting bai kamap long dispela. Magasin Parents i tok: “Ol samting ol i skelim . . . i kamapim klia olsem ol pikinini em ol papamama i laikim na bosim gut ol—em ol papamama husat i save helpim ol pikinini, tasol ol i strong long pikinini i mas bihainim ol lo ol i putim—ol dispela pikinini i save mekim gut long skul, na kisim pasin bilong toktok gut wantaim ol narapela, na amamas long ol yet, na ol i stap amamas, winim ol pikinini em papamama i no save stretim ol o ol i mekim hatpela pasin long ol.”
I gat wanpela samting i gutpela moa. Yumi bin stori pinis long namba wan hap bilong Sindaun 22:6, em i tok: “Skulim pikinini bilong yu long bihainim gutpela pasin.” Dispela ves i tok moa: “Na em bai i wokabaut long dispela rot inap long em i lapun tru.” Yu ting dispela gutpela savetok i makim olsem wok bilong yu bai kamapim gutpela samting tasol? Ating i no long olgeta taim, long wanem, pikinini i stap fri long makim ol samting em i laik mekim long taim em i bikpela pinis. Tasol dispela ves i kamapim gutpela tok bilong mekim gut bel bilong ol papamama. Em wanem samting?
Sapos yu bihainim ol tok bilong Baibel taim yu skulim ol pikinini bilong yu, orait ol gutpela samting yu mekim bai kamapim wanpela gutpela samting—bai yu lukim olsem taim ol pikinini i kamap bikpela pinis, bai ol i stap amamas na mekim gut wok bilong ol. (Sindaun 23:24) Olsem na yu mas redim, lukautim, na stiaim gut ol pikinini. Yu bai amamas tru olsem yu bin mekim olsem.
[Piksa long pes 13]
Taim papamama i givim pikinini ol samting em i laikim long olgeta taim, yu ting ol i soim olsem ol i laikim pikinini?
[Piksa long pes 15]
Gutpela papa na mama bai stori long as na ol i putim ol lo insait long famili
[Piksa long pes 15]
Ol gutpela papamama i save lukautim ol pikinini na bai ol samting nogut bilong dispela graun i no ken bagarapim ol
[Piksa long pes 16]
Wok bilong mekim bikpela long ol pikinini i hatwok, tasol dispela bai kamapim ol gutpela samting tru