Famili Bilong Jehova Long Olgeta Hap Ol i Stap Wanbel
“Sapos ol manmeri bilong God i sindaun gut wantaim na i stap wanbel olsem ol brata tru, em i gutpela tumas, na ol i ken i stap belgut.”—SONG 133:1.
LONG nau bikpela hevi i painim ol famili. Long planti famili, ol marit i laik bruk. Pasin bilong katim marit i wok long go bikpela tru, na planti pikinini bilong ol marit i bin katim marit, ol i stap bel hevi tru. Planti milion famili ol i no stap amamas na wanbel. Tasol i gat wanpela famili ol i stap amamas na wanbel tru. Em famili bilong God Jehova i stap long heven na long graun. Insait long dispela famili, ol milion milion ensel i mekim wok bilong ol i stret wantaim laik bilong God. (Song 103:20, 21) Tasol olsem wanem? I gat wanpela famili long graun ol i stap wanbel olsem?
2 Aposel Pol i tok: “Mi ting long ol dispela samting Papa i bin mekim na mi save brukim skru long en. Em i Papa bilong olgeta lain i stap long heven na long graun, na em yet i givim nem long olgeta dispela lain.” (Efesus 3:14, 15) Olgeta lain famili long graun, God yet i bin givim nem long ol, long wanem, em i Man bilong wokim ol. Tru, i no gat sampela famili bilong graun long heven, tasol yumi ken tok piksa olsem God i marit long oganaisesen bilong em long heven, na Jisas bai i gat meri bilong spirit, em bai marit long em long heven. (Aisaia 54:5; Luk 20:34, 35; 1 Korin 15:50; 2 Korin 11:2) Ol manmeri em God i bin makim ol na ol i stap gut long em, nau ol i insait long famili bilong God i stap long heven na long graun, na “ol arapela sipsip” bilong Jisas ol i gat tingting long i stap oltaim long graun, ol inap i stap insait long dispela famili long bihain. (Jon 10:16; Rom 8:14-17; Wastaua, Janueri 15, 1996, pes 31) Tasol olgeta Witnes Bilong Jehova long nau ol i kain olsem wanpela famili na ol i stap wanbel.
3 Olsem wanem long yu? Yu insait long dispela gutpela famili i stap long olgeta hap, em ol i wokman bilong God? Sapos olsem, orait em wanpela gutpela blesing tru yu bin kisim. Planti manmeri ol inap tokaut olsem famili bilong Jehova i stap long olgeta hap—em oganaisesen bilong em long graun—i kain olsem wanpela gutpela ples i gat grinpela gras namel long ples wesan nating—ol i stap bel isi wantaim na i stap wanbel namel long ol man bilong dispela graun ol i kros pait na i no stap wanbel. Dispela pasin wanbel insait long famili bilong Jehova i stap long olgeta hap, em i kain olsem wanem samting? Na wanem samting i mekim na ol i stap wanbel olsem?
Em i Gutpela Samting Tumas!
4 Devit i pilim tru gutpela pasin bilong i stap wanbel olsem ol brata tru. Na God i bin kirapim em long mekim wanpela singsing long dispela samting! Yumi ken tingim Devit i holim gita na i singsing olsem: “Sapos ol manmeri bilong God i sindaun gut wantaim na i stap wanbel olsem ol brata tru, em i gutpela tumas, na ol i ken i stap belgut. Dispela pasin i olsem gutpela wel bilong diwai oliv ol i bin kapsaitim long het bilong Aron, na i go daun long gras bilong wasket, na i go inap long arere bilong longpela klos bilong en. Pasin bilong wanbel i olsem wara bilong nait i [“kamap,” NW] long maunten Hermon na [“i pundaun,” NW] long ol maunten bilong Saion. Long dispela ples Bikpela i save mekim gut tru long ol man i stap wanbel. Em i givim ol laip bilong i stap gut oltaim oltaim.”—Song 133:1-3.
5 Dispela tok i stori long pasin wanbel i stap namel long lain bilong God long bipo, em ol Israel. Inap 3-pela taim long olgeta yia ol i save bung long Jerusalem bilong mekim ol bikpela de bilong lotu, na long dispela taim ol i sindaun gut wantaim na i stap wanbel. Ol i bilong ol narapela narapela lain bilong Israel, tasol ol i olsem wanpela famili. Ol i stap wantaim, na dispela i mekim gutpela samting long ol, kain olsem wel sanda i gat gutpela smel. Taim ol i kapsaitim dispela kain wel long het bilong Aron, wel i go daun long gras bilong wasket na i go inap long klos bilong em. Taim ol Israel i bung wantaim, dispela i mekim gutpela samting long olgeta wantaim. Em i helpim ol long stretim ol liklik kros i stap namel long ol, na em i strongim pasin wanbel bilong ol. Na dispela kain pasin wanbel i stap tu insait long famili bilong Jehova long nau. Taim ol i bung wantaim long olgeta taim, dispela i save helpim gut ol long ol samting bilong spirit. Sapos i gat liklik kros o hevi samting i kamap namel long ol, ol inap pinisim ol dispela kros o hevi taim ol i bihainim ol tok bilong Baibel long pasin bilong stretim ol hevi. (Matyu 5:23, 24; 18:15-17) Lain bilong Jehova ol i pilim tru olsem pasin bilong ol long i stap wanbel olsem ol brata tru, dispela i mekim na narapela i save strongim bel bilong narapela.
6 Na taim ol Israel i sindaun gut wantaim long pasin wanbel, olsem wanem dispela i kain olsem wara, o kol, bilong nait i save kamap long maunten Hermon? Dispela maunten em i antap moa, winim 2,800 mita antap long mak bilong solwara, olsem na klostu long olgeta taim bilong yia, ais i save karamapim het bilong en. Dispela ais long het bilong maunten Hermon i mekim na sno bilong nait i save tanim i kamap wara na pundaun long maunten, olsem na ol gras na diwai samting i save stap gutpela, maski i no gat ren inap sampela mun. Kolwin bilong maunten Hermon inap karim dispela sno bilong nait i go longwe long hap bilong saut, inap long hap bilong Jerusalem, na nau dispela sno i tanim i kamap wara na i pundaun long graun. Olsem na man bilong raitim Song i tok stret taim em i tok long ‘wara bilong nait i kamap long maunten Hermon na i pundaun long ol maunten bilong Saion.’ Em i gutpela tok bilong kirapim yumi long tingim gutpela samting i save strongim pasin wanbel namel long famili bilong Jehova ol i save lotuim em.
7 Taim kongrigesen Kristen i no kamap yet, Saion, olsem Jerusalem, em i ples ol manmeri i save bung long en bilong lotu tru long God. Olsem na God i tok ol blesing i mas kirap long dispela ples yet. Man i As bilong olgeta blesing, i olsem em i stap long haus lotu long Jerusalem, olsem na ol blesing bai kirap long dispela ples na i go long ol man. Tasol ol man i no gat wok moa long i go long wanpela ples bambai ol i ken lotu tru long God, olsem na long nau ol blesing, na pasin sori, na pasin wanbel bilong ol wokman bilong God, yumi inap painim long olgeta hap bilong graun. (Jon 13:34, 35) Orait, wanem ol samting i mekim na ol i stap wanbel olsem?
Ol Samting i Strongim Pasin Wanbel
8 As bilong pasin wanbel bilong ol manmeri i save lotuim Jehova, em ol i bihainim ol tok bilong Baibel—na ol tok bilong Krais Jisas tu i stap long Baibel—em ol i bin kisim stretpela save long en. Taim Jehova i salim Pikinini bilong em i kam long graun bilong autim tok i tru na bilong i dai olsem wanpela ofa, dispela i opim rot bilong kamapim kongrigesen Kristen i stap wanbel. (Jon 3:16; 18:37) Pasin wanbel tru i mas i stap namel long dispela lain, na Jisas i kamapim klia dispela samting taim em i beten olsem: “Mi beten bilong helpim ol manmeri bai i harim tok bilong ol na i bilip long mi. Mi laik bai dispela olgeta man i ken i stap wanbel, olsem yu Papa, yu stap long mi na mi stap long yu. Olsem tasol mi laik bai ol i ken i stap long mitupela, na bai ol manmeri bilong graun i ken bilip olsem yu bin salim mi na mi kam.” (Jon 17:20, 21) Na dispela pasin wanbel i bin kamap tru namel long ol disaipel bilong Jisas, olsem i stap namel long God na Pikinini bilong em. Dispela samting i kamap, long wanem, ol i bihainim tok bilong Baibel na ol tok Jisas i bin skulim ol man long en. Na long nau dispela kain tingting em i wanpela bikpela samting bilong strongim pasin wanbel namel long famili bilong Jehova ol i stap long olgeta hap.
9 Narapela samting i save mekim na lain bilong Jehova i stap wanbel, em yumi gat spirit holi bilong God, olsem strong bilong em. Dispela em inapim yumi long kisim gut tok i tru bilong Baibel em Jehova i kamapim klia pinis, na nau yumi inap i stap wanbel long mekim wok bilong em. (Jon 16:12, 13) Spirit bilong God i save helpim yumi long abrusim ol pasin bilong graun i save brukim ol man, olsem kros pait, bel nogut long man, belhat, tok pait. Tasol spirit bilong God i save kirapim yumi long mekim ol pasin i save kamapim pasin wanbel, olsem laikim tru ol narapela, amamas, stap bel isi, i no belhat kwik, helpim ol man, mekim gutpela pasin long ol, bilip, stap isi, daunim laik bilong olpela bel.—Galesia 5:19-23.
10 Taim wanpela famili i stap wanbel, narapela i save laikim tru narapela na ol i amamas long i stap wantaim. Na olsem tasol, famili bilong Jehova i stap wanbel na lotuim em, ol i save laikim em tru, na ol i laikim tru Pikinini bilong em na ol wanbilip bilong ol. (Mak 12:30; Jon 21:15-17; 1 Jon 4:21) Ol famili tru i save amamas long kaikai wantaim, na olsem tasol ol manmeri i givim bel long God ol i amamas long i go long ol miting Kristen na ol kibung, bambai ol i ken bung wantaim ol gutpela poroman na kisim kaikai bilong spirit na kisim strong. (Matyu 24:45-47; Hibru 10:24, 25) Wanpela bilong Lain Bilong Bosim Ol Witnes Bilong Jehova em i bin tok olsem: “Mi save kisim bikpela amamas tru long bung wantaim ol brata, na em i save strongim bel bilong mi. Mi save laik tru long kamap long Haus Kingdom paslain long ol narapela, na lusim Haus Kingdom bihain long ol narapela, sapos mi inap. Taim mi toktok wantaim lain bilong God, bel bilong mi i gutpela. Taim mi stap namel long ol, mi save stap bel isi wantaim famili bilong mi.” Olsem wanem? Yu tu yu gat dispela kain tingting?—Song 27:4.
11 Taim famili i stap wanbel, ol i amamas long mekim ol samting wantaim. Na i olsem tu long famili bilong Jehova ol i lotuim em—ol i amamas long wok wantaim long autim tok bilong Kingdom na kamapim ol disaipel. (Matyu 24:14; 28:19, 20) Sapos oltaim yumi insait long dispela wok, bai yumi pas gut moa wantaim ol narapela Witnes Bilong Jehova. Taim wok bilong God i stap olsem nambawan bikpela samting bilong yumi, na yumi insait long olgeta wok bilong lain bilong em, dispela tu i save helpim yumi long pas gut wantaim olsem wanpela famili.
Mas Bihainim Pasin Tiokratik
12 Sapos het bilong famili i mekim wok bos bilong em na em i gat pasin sori na i mekim stret dispela wok, famili bai stap wanbel na amamas. (Efesus 5:22, 33; 6:1) Jehova em i God bilong mekim stret ol wok na bai ol samting i stap isi tasol, na olgeta insait long famili bilong em ol i tingim em i “God Antap Tru.” (Daniel 7:18, 22, 25, 27; 1 Korin 14:33) Na ol i bilip tu olsem em i bin makim Pikinini bilong em, Krais Jisas, bilong kisim olgeta samting, na em i bin givim namba long Jisas bilong bosim olgeta samting long heven na long graun. (Matyu 28:18; Hibru 1:1, 2) Krais em i Het bilong kongrigesen Kristen, olsem na kongrigesen Kristen em i wanpela lain i save mekim stret ol wok na i stap wanbel. (Efesus 5:23) Bilong lukautim wok bilong ol kongrigesen i stap long taim bilong ol aposel, i gat wanpela lain bilong bosim ol Kristen, em ol aposel na ol narapela “hetman” ol i stap strong long ol samting bilong spirit. Olgeta wan wan kongrigesen i gat ol wasman, o elda, na ol wokman. (Aposel 15:6; Filipai 1:1) Taim ol manmeri bilong kongrigesen i bihainim tok bilong ol dispela wasman, dispela i strongim pasin wanbel namel long ol.—Hibru 13:17.
13 Tasol dispela pasin bilong mekim stret olgeta wok, yu ting em i makim olsem ol wasman i bosim strong kongrigesen na ol i no gat pasin sori, na dispela i mekim na kongrigesen i stap wanbel? Nogat tru! God na oganaisesen bilong em i no save mekim hatpela pasin olsem man i no gat sori. Jehova i save mekim pasin sori na dispela i pulim ol man i kam long em, olsem na long olgeta yia planti handet tausen manmeri ol i amamas long kam insait long oganaisesen bilong Jehova—ol i kisim baptais bilong makim olsem ol i dediketim laip bilong ol long God. Tingting bilong ol i wankain olsem tingting bilong Josua, em i bin tokim ol wanlain Israel: “Yupela i tingting gut nau. Bai yupela i lotu long husat? . . . Tasol mi wantaim famili bilong mi, mipela bai i lotu long Bikpela tasol.”—Josua 24:15.
14 Yumi insait long famili bilong Jehova, olsem na yumi stap amamas na bel isi, long wanem, oganaisesen bilong Jehova em i wanpela oganaisesen tiokratik. Kingdom bilong God em i wanpela gavman tiokratik (tok Grik the·osʹ i olsem god, na kraʹtos i olsem bosim). Em i wanpela gavman God i bosim, na God yet i bin makim na kamapim dispela Kingdom. “Lain manmeri” Jehova i makim ol na ol i bilong em, ol i daun long wok bos bilong em, olsem na ol i save bihainim pasin tiokratik. (1 Pita 2:9) Bikpela King Jehova i stap Jas bilong yumi, na Man bilong givim lo long yumi, na King bilong yumi, olsem na i gat as tru na yumi ken i stap bel isi. (Aisaia 33:22) Tasol olsem wanem sapos i gat wanpela tok pait i kamap na i laik bagarapim amamas na bel isi na pasin wanbel bilong yumi?
Lain Bilong Bosim Ol Kristen i Kirap Stretim Wanpela Hevi
15 Bilong famili i ken stap wanbel, sampela taim ol i mas stretim sampela kros samting i kamap insait long famili. Orait, sapos long taim bilong ol aposel ol i mas stretim wanpela hevi bilong spirit i bin kamap namel long famili bilong Jehova ol i lotuim em, ol bai mekim wanem? Lain bilong bosim ol Kristen ol i kirap mekim sampela samting, olsem ol i pasim tok long ol samting ol i mas mekim bilong stretim sampela askim i kamap long ol samting bilong bilip. Baibel i stori long kain samting olsem ol i bin mekim.
16 Long yia 49 C.E. samting, lain bilong bosim ol Kristen ol i bung long Jerusalem bilong stretim wanpela bikpela hevi i bin kamap, na bai pasin wanbel i ken i stap yet namel long “ol manmeri bilong God.” (Efesus 2:19) Inap 13 yia samting paslain long dispela taim, aposel Pol i bin autim tok long Kornilius, na dispela em i namba wan taim ol manmeri bilong ol narapela lain i kisim baptais na kamap Kristen. (Aposel, sapta 10) Long namba wan raun bilong Pol long wok misineri, planti manmeri bilong ol narapela lain ol i kamap Kristen. (Aposel 13:1–14:28) Wanpela kongrigesen Kristen bilong ol manmeri bilong ol narapela lain i bin kamap long Antiok, long Siria. Sampela Juda Kristen i ting, ol dispela man bilong ol narapela lain i kamap Kristen ol i mas bihainim pasin bilong katim skin na bihainim Lo Bilong Moses, tasol sampela i no wanbel long dispela tingting. (Aposel 15:1-5) Dispela tok pait inap bagarapim pasin wanbel bilong ol brata na ol i bruk bruk, olsem ol bai kamapim kongrigesen bilong ol Juda na kongrigesen bilong ol manmeri bilong ol narapela lain. Olsem na kwiktaim lain bilong bosim ol Kristen ol i kirap na mekim wok bilong stretim dispela hevi na bai pasin wanbel bilong ol Kristen i ken i stap yet namel long ol.
17 Aposel 15:6-22 i tok, “ol aposel na ol hetman i bung bilong stretim dispela tok.” I gat wanpela lain bilong Antiok na sampela moa ol i kam long dispela bung. Pastaim Pita i tokaut olsem ‘God i bin makim em bilong givim gutnius long ol arapela lain, bai ol i ken harim na bilip.’ Orait, Pita i toktok pinis na nau olgeta man i stap long dispela kibung ol i putim yau long tok bilong Pol wantaim Barnabas, em ol i tokaut long “olkain mirakel God i bin wokim long han bilong tupela namel long ol manmeri bilong ol arapela lain.” Tupela i toktok pinis na nau Jems i toktok long rot bilong stretim dispela tok pait. Taim lain bilong bosim ol Kristen ol i pasim tok pinis, Baibel i tokim yumi olsem: “Ol aposel na ol hetman wantaim olgeta manmeri bilong sios ol i . . . makim tupela man bilong ol. Wanpela em Judas, em i gat narapela nem Barsabas, na narapela em Sailas. . . . Na ol i salim tupela i go long taun Antiok wantaim Pol na Barnabas.” Dispela tupela man ol i bin “makim”—em Judas wantaim Sailas—ol i karim wanpela pas i go long ol wanbilip bilong strongim bel bilong ol.
18 Dispela pas i tokaut long ol samting lain bilong bosim ol Kristen i pasim tok pinis long mekim. Namba wan tok bilong dispela pas i tok: “Mipela aposel na mipela hetman, mipela ol brata bilong yupela, mipela i raitim dispela pas i go long yupela ol brata bilong ol arapela lain i stap long taun Antiok na long olgeta hap bilong provins Siria na Silisia. Gude tru ol brata.” Sampela moa i bin kam long dispela kibung, tasol ating “ol aposel na ol hetman” tasol i insait long lain bilong bosim ol Kristen. Yumi save spirit bilong God i stiaim tingting bilong ol, long wanem, dispela pas i tok: “Holi Spirit i stap wantaim mipela na mipela i pasim tok olsem, mipela i no laik putim planti hevi long yupela. Olsem na yupela i mas bihainim ol dispela pasin tasol. Yupela i no ken kaikai abus ol i bin kilim bilong mekim ofa long ol giaman god. Na yupela i no ken kaikai abus i gat blut i stap yet long en, olsem na yupela i no ken kaikai abus ol man i bin pasim nek bilong en na kilim i dai. Na yupela i mas abrusim olkain pasin pamuk.” (Aposel 15:23-29) Lain bilong bosim ol Kristen i no tok, ol Kristen i mas bihainim pasin bilong katim skin na bihainim Lo Bilong Moses. Ol tok em lain bilong bosim ol Kristen i pasim, em i helpim ol Kristen bilong lain Juda na bilong ol narapela lain long i stap wanbel long ol pasin na tok ol i mekim. Ol kongrigesen i amamas, na gutpela pasin wanbel i stap yet namel long ol. Na i olsem tu long famili bilong Jehova long nau, ol i stap long olgeta hap na Lain Bilong Bosim Ol Witnes i save stiaim ol long ol samting bilong spirit.—Aposel 15:30-35.
Wanbel Long Mekim Wok Bilong God
19 Taim olgeta insait long famili i wok gut wantaim, pasin wanbel i save kamap strong namel long ol. Na i olsem tu long famili bilong Jehova ol i lotuim em. Long taim bilong ol aposel, ol elda na ol narapela bilong kongrigesen ol i bihainim pasin tiokratik, olsem na ol i wok gut wantaim lain bilong bosim ol Kristen long mekim wok bilong God, na ol i bihainim ol tok dispela lain i pasim. Lain bilong bosim ol Kristen i helpim ol kongrigesen, na ol elda i “autim tok” na ol manmeri insait long kongrigesen ol i ‘wanbel long ol toktok ol i mekim.’ (2 Timoti 4:1, 2; 1 Korin 1:10) Olsem na ol i autim wankain tok i tru bilong Baibel long ol man na insait long kongrigesen tu, maski ol i stap long Jerusalem, Antiok, Rom, Korin, o long narapela hap. Long nau tu dispela kain pasin wanbel i stap insait long lain bilong God, em ol i bihainim pasin tiokratik.
20 Bilong holimpas pasin bilong i stap wanbel, yumi olgeta insait long famili bilong Jehova, yumi mas wok strong long laikim tru ol brata long pasin tiokratik. (1 Jon 4:16) Yumi mas daun long laik bilong God na daun long “wokboi i gat gutpela tingting” na Lain Bilong Bosim Ol Witnes. Long laik bilong yumi yet yumi bihainim tok bilong ol na yumi amamas long mekim, na i olsem tu long taim yumi bin dediket long God. (1 Jon 5:3) I stret tru long man bilong raitim Song em i bin bungim amamas wantaim pasin bilong bihainim tok! Em i mekim singsing olsem: “Litimapim nem bilong Bikpela! Wanem man i save pret long Bikpela na i laikim tumas long bihainim ol lo bilong en, dispela man i ken amamas.”—Song 112:1.
21 Jisas, em Het bilong kongrigesen, em i save bihainim stret pasin tiokratik, na oltaim em i save mekim laik bilong Papa bilong em. (Jon 5:30) Olsem na yumi mas bihainim pasin bilong dispela Man i stap olsem piksa, na yumi mas bihainim pasin tiokratik na stap wanbel long mekim laik bilong God na wok gut wantaim oganaisesen bilong Em. Olsem na long pasin bilong bel i amamas na tenkyu long God, yumi inap mekim dispela singsing em man bilong raitim Song i bin mekim, olsem: “Sapos ol manmeri bilong God i sindaun gut wantaim na i stap wanbel olsem ol brata tru, em i gutpela tumas, na ol i ken i stap belgut.”
Bai Yu Bekim Olsem Wanem?
◻ Olsem wanem tok bilong Song 133 i stret wantaim pasin bilong yumi Kristen long i stap wanbel?
◻ Wanem sampela samting i save mekim pasin wanbel i kamap strong?
◻ Bilong wanem lain bilong God i mas bihainim pasin tiokratik na bai pasin wanbel i ken i stap namel long ol?
◻ Lain bilong bosim ol Kristen long taim bilong ol aposel ol i bin mekim wanem bilong i stap wanbel?
◻ Yu ting olsem wanem long i stap wanbel long mekim wok bilong God long pasin tiokratik?
[Askim Bilong Stadi]
1. Long nau planti famili i stap olsem wanem?
2, 3. (a) Long nau husat ol i insait long famili bilong God i stap long heven na long graun? Yumi ken tok, olgeta Witnes Bilong Jehova long nau ol i kain olsem wanem samting? (b) Bai yumi skelim wanem ol askim?
4. Long tok bilong yu yet, bai yu stori olsem wanem long tok bilong Song 133 long pasin bilong i stap wanbel olsem ol brata tru?
5. Tingim tok bilong Song 133:1, 2, na stori long pasin i stap long ol Israel long bipo na ol wokman bilong God long nau.
6, 7. Olsem wanem pasin wanbel bilong ol Israel i kain olsem wara bilong nait i kamap long maunten Hermon? Long nau yumi inap painim we blesing bilong God?
8. Jon 17:20, 21 i skulim yumi olsem wanem long pasin wanbel?
9. Spirit holi i mekim wanem wok bilong helpim dispela pasin wanbel bilong lain bilong Jehova?
10. (a) Skelim pasin bilong laikim tru narapela narapela insait long ol famili bilong graun wantaim pasin bilong laikim tru narapela narapela olsem yumi lukim insait long lain manmeri i givim bel long Jehova. (b) Wanpela brata insait long Lain Bilong Bosim Ol Witnes em i tok wanem long tingting bilong em long bung wantaim ol brata spirit bilong em?
11. Ol Witnes Bilong Jehova i save kisim bikpela amamas long mekim wanem wok? Taim wok bilong God i stap olsem nambawan bikpela samting bilong yumi, wanem samting i save kamap?
12. Wanem ol pasin i stap insait long wanpela famili ol i stap amamas na i stap wanbel? Wanem pasin i bin kamapim strong pasin wanbel insait long ol kongrigesen long taim bilong ol aposel?
13. Olsem wanem Jehova i save pulim ol man i kam long em? Wanem samting i save kamap long dispela?
14. Olsem wanem yumi ken tok, oganaisesen bilong Jehova em i wanpela oganaisesen tiokratik?
15, 16. Wanem tok pait i kamap long taim bilong ol aposel? Wanem as bilong dispela tok pait?
17. Olsem Aposel sapta 15 i tok, ol i bihainim wanem gutpela pasin God i bin putim bilong bosim kongrigesen?
18. Lain bilong bosim ol Kristen i pasim wanem tok long ol samting bilong Lo Bilong Moses? Dispela i mekim wanem long ol Kristen bilong lain Juda na bilong ol narapela lain?
19. I gat wanem as na pasin wanbel i kamap strong insait long famili bilong Jehova ol i lotuim em?
20. Bilong holimpas pasin wanbel bilong yumi ol Kristen, yumi mas mekim wanem?
21. Olsem wanem yumi ken kamapim klia olsem yumi bihainim pasin tiokratik?