Lukautim Gutnem Bilong Yu
TAIM wanpela man bilong wokim piksa bilong wokim ol haus em i wokim piksa bilong ol bikpela haus i naispela tru, em i kisim nem olsem wanpela hapman bilong mekim dispela wok. Taim wanpela yangpela meri i wok strong na mekim gut wok bilong em long skul, em i kisim nem olsem wanpela savemeri. Na wanpela man i no save wok liklik, em i kisim nem olsem wanpela lesman. Bilong helpim yumi long save em i bikpela samting long kisim gutnem, Baibel i tok: “Sapos ol man i ting yu gutpela man na ol i givim biknem long yu, orait dispela i winim tru olgeta mani samting bilong ol maniman.”—Sindaun 22:1.
Bilong kisim gutnem, man i mas mekim planti liklik wok samting inap longpela taim. Tasol bilong bagarapim gutnem bilong em, man i mas mekim longlong pasin wanpela taim tasol. Olsem, sapos yu mekim pasin pamuk wanpela taim tasol, dispela inap bagarapim gutnem bilong yu. Long sapta 6 bilong Buk Sindaun, King Solomon bilong Israel long bipo i mekim tok lukaut long ol tingting na pasin em inap bagarapim gutnem bilong yumi na pasin bilong yumi long pas gut wantaim God Jehova. Em i stori long ol samting Jehova i nolaik tru long en—olsem ol tok promis yumi no tingting gut pastaim na yumi mekim, na pasin bilong les, na tok giaman, na pasin pamuk. Taim yumi bihainim ol dispela tok bai yumi lukautim gutnem bilong yumi.
No Ken Mekim Ol Tok Promis Kranki
Namba wan tok bilong Sindaun sapta 6 i tok: “Pikinini, sapos narapela man i bin kisim dinau, na yu bin promis long bekim dispela dinau sapos em yet i no inap, orait dispela pasin bilong yu i no gutpela. Dispela tok promis i kalabusim yu yet . . . Yu mas lusim dispela kalabus kwiktaim. . . . Yu mas i go askim em long rausim promis bilong yu. Maski dispela pasin i daunim nem bilong yu na yu sem, yu go tasol.”—Sindaun 6:1-3.
Dispela savetok i tok yumi no ken insait long wok bisnis bilong ol narapela, na yumi no ken tru mekim wok bisnis wantaim ol man yumi no save gut long ol. Tru, ol Israel i mas lukautim ol wantok bilong ol “i kamap rabisman na [ol] i no inap painim mani bilong baim ol samting.” (Wok Pris 25:35-38) Tasol sampela Israel, tingting bilong ol i kirap tru long traim kain kain wok, na ol i kirap insait long sampela wok bisnis em inap kamapim bikpela win mani o em inap bagarap. Bilong kisim mani bilong mekim dispela wok, ol i save kisim dinau, na ol i kirapim ol narapela man long tok promis long bekim dispela dinau sapos ol yet i no inap. Wankain samting inap kamap long nau. Taim man i laik kisim dinau long beng, sapos beng i tingting planti olsem mani bai lus o nogat, ol bai tokim man i kisim dinau olsem em i mas i gat wanpela man bilong tok promis long bekim dinau sapos em yet i no inap. Em i no savepasin long hariap na mekim kain promis olsem! Dispela inap mekim na bai yumi gat hevi long mani na yumi kisim nem nogut long ai bilong ol beng samting!
Tasol olsem wanem sapos yumi kisim save olsem pastaim samting yumi bin mekim i luk olsem yumi bihainim gutpela tingting na mekim, tasol bihain yumi skelim gut na kisim save olsem em i no gutpela? Buk Sindaun i tok yumi mas daunim yumi yet na “yu mas i go askim em long rausim promis bilong yu”—olsem askim em planti taim. Yumi mas mekim olgeta samting yumi inap long mekim bilong stretim dispela samting. Wanpela buk i tok: “Yu no ken malolo inap long taim yu kamap wanbel wantaim man yu wok bisnis wantaim em na yupela stretim tok bambai tok promis yu bin mekim i no inap bagarapim yu o famili bilong yu.” Na yu no ken lusim taim long mekim, long wanem, king i tok moa olsem: “Yu no ken slip tumas, yu mas hariap i go. Yu mas lusim dispela kalabus, olsem abus o pisin i lusim umben na i ranawe.” (Sindaun 6:4, 5) Sapos inap, mobeta yumi rausim tok promis kranki yumi bin mekim bambai dispela tok promis i no ken kalabusim yumi.
Wok Strong Olsem Anis
Solomon i tok: “Yupela ol lesman, mi gat tok long yupela olsem. Yupela go lukim gut pasin bilong ol anis na bai yupela i kamap saveman. Ol liklik anis inap givim wanem save long yumi? King i bekim olsem: “Ol anis i no gat hetman o bikman o ofisa bilong bosim ol. Tasol taim i gat planti kaikai i stap, ol anis i save bungim kaikai na putim i stap bilong taim kaikai i sot.”—Sindaun 6:6-8.
Ol anis i save stretim gut ol samting na wok gut wantaim. Ol i bihainim save God i bin putim long skin bilong ol na ol i bungim kaikai bilong taim bihain. Ol i no “gat hetman” bilong bosim ol. Tru, ol i gat kwin, tasol em i save karim kiau tasol na em i stap mama bilong lain anis. Em i no save givim tok long ol bilong bosim ol. Maski ol i no gat bos bilong subim ol long wok, ol i mekim save long wok bilong ol.
Orait yumi tu i mas wok strong olsem anis, a? Maski man i skelim wok bilong yumi o nogat, em i gutpela sapos yumi taitim bun na wok strong long mekim wok bilong yumi i kamap gutpela moa. Yes, yumi laik mekim gutpela wok long skul, na ples wok, na taim yumi mekim ol wok bilong spirit. Olsem anis i save kisim gutpela samting long hatwok em i mekim, God i laik bai yumi kisim amamas long hatwok yumi save mekim. (Saveman 3:13, 22; 5:18) Gutpela samting yumi kisim long hatwok yumi mekim i olsem, bel bilong yumi i no gat tok, na yumi amamas long samting yumi bin mekim.—Saveman 5:12.
Solomon i mekim wok long tupela askim bilong kirapim wanpela lesman long mekim wok, em i tok: “Yupela lesman, ating yupela i laik slip longpela taim, a? Wanem taim bai yupela i kirap long bet bilong yupela?” Em i makim nek bilong lesman na em i tok moa olsem: “Maski, mipela i laik slip moa liklik. Mipela i laik malolo liklik taim tasol na bai mipela i kirap. Sapos yupela i mekim olsem, orait wantu bai olgeta samting bilong yupela i pinis na yupela i kamap rabisman. I olsem ol stilman i stilim olgeta samting bilong yupela.” (Sindaun 6:9-11) Taim lesman i slip i stap, pasin bilong i stap rabis na kaikai samting i sot i save painim em kwiktaim olsem wanpela stilman. Ol rop i gat nil na gras nogut i save pulap long gaden bilong em. (Sindaun 24:30, 31) Wok bisnis bilong em i save bagarap kwiktaim. Yu ting wanpela bosman bai larim wanpela slek man i stap longpela taim long kampani? Na sapos wanpela sumatin i les long stadi, yu ting em inap kisim gutpela mak long skul? Nogat, a?
Mekim Stretpela Pasin
Solomon i stori moa long narapela kain pasin em inap bagarapim gutnem bilong man long ples na pasin bilong em long pas gut wantaim God. Em i tok: “Ol man nogut tru i save giaman nabaut. Ol i no laik autim stret tok bilong ol, olsem na ol i save mekim ol kain kain pasin long ai na han na lek bilong ol bai ol poroman bilong ol i ken save long samting ol i tingting long mekim. Oltaim ol i wok long tingting long mekim pasin nogut na ol i save mekim ol man i bel nogut long ol arapela man.”—Sindaun 6:12-14.
Dispela tok i makim wanpela man i save giamanim ol narapela. Wanpela man bilong giaman i save traim haitim giaman bilong em. Em i save mekim olsem wanem? I no long tok giaman tasol, nogat; em i save mekim wok long ai na han na lek tu. Wanpela saveman i tok: “Pasin bilong tromoi han, na senisim nek, na lukluk bilong pes, em ol rot bilong giamanim man; long skin i olsem man i tingim yu, tasol tingting nogut na pasin giaman em i pasin tru bilong em.” Kain man nogut olsem, em i tingting long kamapim ol samting nogut, na ol tok bilong em i save mekim ol manmeri i brukbruk. Wanem samting bai painim em?
King bilong Israel i tok: “Wantu bikpela bagarap bai i painim ol, na bai i no gat rot bilong mekim ol i orait gen.” (Sindaun 6:15) Taim giaman bilong man i kamap ples klia, gutnem bilong em i bagarap wantu. Husat bai bilip long em bihain? Em bai painim taim nogut, long wanem, “olgeta man i mekim tok giaman” ol i stap long lista bilong i dai na i no gat kirap bek. (KTH 21:8) Olsem na yumi laik “wokabaut stret long olgeta taim.”—Hibru 13:18.
Nolaik Tru Long Ol Samting Jehova i No Laikim
Pasin bilong nolaik tru long pasin nogut, em inap pasim yumi long mekim ol samting em inap bagarapim nem bilong yumi! Gutpela sapos yumi wok long kisim pasin bilong nolaik tru long pasin nogut, a? Bai yumi nolaik tru long wanem samting stret? Solomon i tok: “Bikpela i no laikim tru ol man i mekim dispela 7-pela pasin. Pasin bilong hambak na lukim ol arapela man i olsem samting nating. Pasin bilong mekim tok giaman. Pasin bilong kilim nating ol arapela man. Pasin bilong tingting long mekim pasin nogut. Pasin bilong hariap long mekim sin. Pasin bilong tok giaman long kot. Pasin bilong mekim ol man i bel nogut long ol brata bilong ol yet.”—Sindaun 6:16-19.
Buk Sindaun i stori long 7-pela rong i save karamapim klostu olgeta kain rong. “Pasin bilong hambak na lukim ol arapela man i olsem samting nating,” na “tingting long mekim pasin nogut,” em ol sin man i mekim long tingting. “Pasin bilong mekim tok giaman” na “pasin bilong tok giaman long kot” em ol sin maus i kamapim. “Pasin bilong kilim nating ol arapela man” na “pasin bilong hariap long mekim sin,” em ol samting nogut ol i mekim. Na samting Jehova i nolaik tru long en, em man i laik mekim ol man i bel nogut long ol narapela man em pastaim ol i stap bel isi wantaim ol. Ol man i save mekim planti pasin nogut, winim dispela 7-pela pasin, olsem na yumi save dispela lista i no stori long olgeta samting nogut ol man i save mekim, em Jehova i no save laikim.
Tru tumas, yumi mas nolaik tru long ol samting God i no laikim. Olsem na yumi mas givim baksait long “pasin bilong hambak,” o mekim pasin antap. Na yumi mas abrusim pasin bilong tok baksait, long wanem, dispela inap mekim “ol man i bel nogut long ol brata bilong ol yet.” Tru, yumi no “kilim nating ol arapela man” taim yumi stori long sampela tok win o tok i sutim bel bilong narapela na i no gat as bilong en, o tok giaman, tasol yumi inap bagarapim gutnem bilong narapela.
“No Ken Aigris Long Naispela Bodi”
Bilong kirapim narapela hap bilong tok bilong em Solomon i tok: “Pikinini, yu mas harim tok bilong papamama bilong yu na yu no ken sakim tok bilong tupela. Yu mas putim tok bilong tupela long tingting bilong yu na bihainim gut oltaim, na em bai i kamap olsem gutpela bilas long het na long nek bilong yu.” Bilong wanem yumi mas mekim olsem? “Long taim yu wokabaut, dispela tok bai i soim rot long yu. Na long taim yu slip, bai dispela tok i was long yu. Na long taim yu kirap, bai dispela tok i givim gutpela tingting long yu.”—Sindaun 6:20-22.
Olsem wanem? Sapos papamama i mekim wok long Baibel taim ol i mekim bikpela long yumi, dispela inap helpim yumi long abrusim pasin pamuk? Yes, em inap mekim olsem. Olsem Solomon i tok: “Tok bilong papamama i olsem wanpela lam i lait gutpela bilong soim rot long yu. Na taim tupela i stretim yu, tupela i soim yu gutpela pasin yu mas bihainim long laip bilong yu. Tok bilong tupela bai i helpim yu na bai ol meri nogut i no inap paulim yu, na bai yu no harim switpela tok bilong meri bilong narapela man.” (Sindaun 6:23, 24) Taim yumi tingim tok bilong Baibel na mekim wok long en olsem ‘lam na lait bilong soim rot long yumi’ dispela inap helpim yumi long sakim tok gris bilong wanpela meri o man nogut.—Song 119:105.
King i tok: “Yu no ken aigris long naispela bodi bilong dispela meri. Na sapos em i lukluk long yu bilong pulim yu, orait yu no ken i go long em.” Bilong wanem em i tok olsem? Long wanem, “[sapos yu go oltaim long ol pamukmeri, bai yu lusim olgeta samting bilong yu na kamap rabisman]. Tasol sapos man i slip wantaim meri bilong narapela man, em bai i lusim bikpela pe tru. Em inap lusim laip bilong em yet.”—Sindaun 6:25, 26, lukim sta daunbilo long ves 26.
Olsem wanem? Solomon i kolim wanpela meri marit i pamuk olsem wanpela pamukmeri? Ating olsem. O em i laik skelim samting i painim man i pamuk wantaim wanpela pamukmeri na ol samting i painim man i pamuk wantaim wanpela meri marit. Man i save pamuk wantaim pamukmeri em inap kamap rabisman. Em inap kisim sampela sik bilong pamuk i givim pen na hevi long en—sik AIDS em i wanpela kain sik olsem. Tasol long Lo Bilong Moses, man i pamuk wantaim meri marit, kwiktaim em inap kisim bikpela hevi moa. Em “inap lusim laip bilong em yet.” Wanpela buk i tok: “Dispela i no stori long man i kisim sik samting long rot bilong pamuk na laip bilong em i sotpela. Nogat. Man i mekim dispela kain sin ol bai kilim em i dai.” (Wok Pris 20:10; Lo 22:22) Maski meri i gat naispela bodi, i no stret long man i laikim dispela kain meri.
‘No Ken Holim Paia Klostu Long Bros’
Bilong strongim tok lukaut long no ken bagarapim marit, Solomon i askim olsem: “Sapos yu holim paia klostu long bros bilong yu, orait ating siot bilong yu i no inap paia, a? O sapos yu wokabaut antap long paia, ating paia i no inap kukim lek bilong yu, a?” Bilong kamapim insait bilong dispela tok piksa, em i tok: “Olsem tasol, sapos yu slip wantaim meri bilong narapela man, ol bai i mekim save long yu na yu no inap abrusim.” (Sindaun 6:27-29) Man i mekim kain rong olsem, em bai kisim strafe.
Solomon i kirapim tingting bilong yumi olsem: “Sapos wanpela man i hangre na i stilim sampela kaikai, orait ol man i no save tok nogut long em. Tasol sapos ol i painimaut long dispela samting em i bin mekim, orait bai ol i kotim em na em i mas bekim planti samting moa, inap long pinisim olgeta samting long haus bilong en.” (Sindaun 6:30, 31) Long Israel long bipo, stilman i mas baim samting em i bin stilim, maski em i mas givim olgeta samting bilong em long mekim olsem.a Wanpela man i bagarapim marit i no gat as na em i mekim dispela rong na i stret tru em i mas kisim strafe!
Solomon i tok: “Sapos man i slip wantaim meri bilong narapela man, em i kranki olgeta na i longlong tru.” Man i laik trabel long meri marit em i no gat gutpela tingting bilong skelim gut ol samting, long wanem, “man i mekim dispela pasim em i bagarapim em yet.” (Sindaun 6:32) Long ai bilong ol man em i olsem wanpela gutpela man, tasol bel na tingting bilong em i no bihainim gutpela tingting.
Sampela samting moa i save kamap long man i trabel long wanpela meri marit. “Ol man bai i paitim em na tok nogut long em na bai em i sem nogut oltaim. Ol man i save belhat nogut tru, sapos narapela man i slip wantaim meri bilong ol. Olsem tasol man bilong dispela meri bai i belhat nogut tru na i bekim rong bilong dispela man na mekim save tru long em. Em i no inap marimari long em. Nogat tru. Na em i no inap kisim bikpela mani samting bilong pinisim belhat bilong en.”—Sindaun 6:33-35.
Stilman inap bekim pe bilong samting em i bin stilim, tasol man i trabel long meri marit em i no inap mekim olsem. Man bilong dispela meri bai belhat, na man i trabel long meri bilong em bai givim wanem pe long baim rong bilong em? Maski em i krai planti long man em i bin rongim, dispela man i no inap sori long em. Em i no gat rot long baim rong em i bin mekim. Nem bilong em i bagarap na bai i stap olsem. Na tu, em i no inap givim wanpela samting olsem pe bilong abrusim strafe i stret em i mas kisim.
Em i savepasin long klia long pasin bilong bagarapim marit na ol narapela pasin na tingting i save bagarapim gutnem bilong yumi na bilong God! Olsem na yumi mas was gut na no ken mekim ol tok promis yumi no tingting gut pastaim na yumi mekim. Yumi mas larim pasin bilong yumi long wok strong na tok tru i givim gutnem long yumi. Na taim yumi wok long nolaik tru long ol samting Jehova i nolaik tru long en, bai yumi kisim gutnem long ai bilong em na ol man.
[Futnot]
a Lo Bilong Moses i tok, sapos man i stilim wanpela bulmakau samting, em i mas bekim tupela, o fopela, o faipela bulmakau. (Kisim Bek 22:1-4) Dispela tok “bekim planti samting moa” i makim olsem em bai kisim olgeta strafe i stret long em i kisim, olsem dabolim moa yet ol samting em i bin stilim.
[Piksa long pes 25]
Tingting gut taim yu laik sainim wanpela pepa i tok yu bai bekim dinau bilong wanpela man sapos em i no inap mekim
[Piksa long pes 26]
Wok strong olsem anis
[Piksa long pes 27]
No ken mekim tok baksait