Olsem Wanem? Bel Isi i Stap Long Haus Bilong Yu?
“Bai [Jehova] i ken helpim yutupela na yutupela i ken marit gen na yutupela i ken i stap gut.”−RUT 1:9.
1. Inap olsem 3,000 yia bipo, husat tripela meri i kirap wokabaut i go long hap bilong Juda?
INAP olsem 3 tausen yia bipo, 3-pela meri i wokabaut i go long wanpela ples i longwe tru, na i gat planti samting nogut inap painim ol long rot, long wanem ol i mas wokabaut long ol hap i gat planti raskol long en. Na dispela graun bilong Moap i gat planti maunten samting long en, na i hatwok long wokabaut long dispela hap. Wanpela bilong dispela 3-pela meri em lapun Neomi em man bilong em i dai pinis bipo. Em i laik i go long ples Betlehem, i stap long kantri bilong em, Juda. Neomi i laikim tumas ples bilong em na em i long i go bek long ples. Tupela yangpela meri tambu bilong em i wokabaut wantaim em, em Opa na Rut, em tupela meri bilong ples Moap. Tupela i bin maritim tupela pikinini man bilong Neomi, em Kilion na Malon, tasol tupela man hia i dai pinis. Nau Neomi i kirap long toktok. Yumi putim yau na harim tok bilong em!
2 Em i tok: “Yutupela i go bek na i stap long ples wantaim mama bilong yutupela. Yutupela i bin mekim gut long mi na long ol dispela man i dai pinis, na olsem tasol bai [Jehova] i ken mekim gut long yupela.” Na Neomi i kamapim narapela laik bilong em. Em i tok: “Bai [Jehova] i ken helpim yutupela na yutupela i ken marit gen na yutupela i ken i stap gut.” (Rut 1:8, 9) Neomi i strong long tupela yangpela meri tambu i go bek long lain bilong ol, na em i laik bai God i helpim tupela na bai tupela i ken maritim gutpela man na bai tupela i gat gutpela sindaun na i stap bel isi.
3 Orait, Opa i kirap lusim Neomi na em i go bek long ples bilong em, tasol Rut nogat. Em i no laik lusim tambu mama bilong em. Rut i tok: “Lain bilong yu bai i kamap lain bilong mi tu. Na God bilong yu bai i kamap God bilong mi tu.” Orait, wanem samting i painim Rut long bihain? Em i maritim Boas na em i stap bel isi. Na Jehova i “bekim” gutpela samting long Rut! Em i kamap tumbuna bilong King Devit na tumbuna bilong Bikpela bilong Devit, em Krais Jisas.−Rut 1:16; 2:12; 4:13-22; Sam 110:1; Matyu 1:1-6.
4 Neomi i laik bai Jehova i mekim gut long tupela meri tambu bilong em na bai tupela i ken maritim gutpela man na ol i gat gutpela sindaun na i stap bel isi. Yumi save, Jehova i laik bai olgeta wokboi bilong em i stap bel isi. Orait, sapos yu wanpela Witnes bilong Jehova, bel isi i stap long haus bilong yu?
Painim Gutpela Poroman
5 Sapos yu wanpela Kristen na yu stap singel yet, tasol yu tingting long marit, ating yu laik bai yu ken i stap bel isi long marit bilong yu, a? Aposel Pol i kolim klia namba wan samting yu mas mekim bilong i stap bel isi long marit bilong yu. Em i tok: “Sapos man bilong wanpela meri em i stap laip yet, dispela meri i pas wantaim em. Tasol, sapos man bilong en i dai, meri i no pas moa. Sapos em i laik maritim wanpela man, orait em i ken maritim em. Tasol em i mas maritim Kristen man.”−1 Korin 7:39.
6 Olsem Pol i tok, Kristen i mas “maritim Kristen man” tasol. Tasol em i no ken marit hariap, maski poroman i dediket pinis long Jehova. Em i mas tingim gut sampela samting pastaim, olsem: Dispela Kristen i wok strong long “painim stretpela pasin na pasin daun? (Sefanaia 2:3, NW ) Em i givim bel tru long mekim wok bilong God? Na olsem wanem long ol tok bilong em? Tok bilong em i kamapim long ples klia olsem em i laikim tumas Jehova na em i laik litimapim nem bilong Jehova? Em i givim bel long autim tok na em i save mekim oltaim? Em inapim ol mak bilong mekim wok bilong Jehova na bilong i stap gutpela poroman marit? Yu mas tingim gut ol dispela askim. Olsem na maski em i baptais pinis, yu mas tingting gut na beten askim Jehova long givim gutpela tingting long yu long dispela samting. Skelim gut pasin bilong dispela Kristen, em i gat ol gutpela pasin em spirit holi i save kamapim long man? Sapos yu maritim kain poroman olsem, bai yu stap bel isi long marit bilong yu na bai yupela i no kros pait na yu no stap bel hevi olsem sampela i save mekim taim ol i maritim man o meri bilong narapela lotu.
7 Taim tupela Kristen i dediket pinis na ol i marit, narapela i ken helpim narapela bambai tupela i ken i stap bel isi na amamas, na tupela i ken mekim ol samting bilong spirit wantaim. Dispela bai helpim ol long pas gut wantaim na i stap wanbel tru. Olgeta marit Kristen ol i laik i stap wanbel wantaim poroman bilong ol, a? Na God i bin wokim yumi bambai yumi gat laik long lotuim Em. Yumi save kisim bikpela amamas tru taim yumi mekim ol samting bilong inapim dispela laik long kisim ol samting bilong spirit. (Matyu 5:3) Olsem na yumi no laik bikhet long Jehova na maritim wanpela man o meri i no Kristen. Sapos yumi mekim pasin olsem, bai yumi no inap i stap wanbel wantaim poroman bilong yumi long ol samting bilong spirit na i stap amamas. (Diuteronomi 7:3, 4) Sapos yu laik i stap amamas tru long marit, orait God i mas insait long marit bilong yu. Baibel i tok piksa long dispela samting na i tok, “Rop i gat tripela hap bilong en i pas wantaim, i no inap man i brukim kwiktaim.” (Eklisiastis 4:12, NW ) Tru tumas, sapos Jehova i insait long marit bilong yu, bai marit bilong yu i stap strong, na bel isi bai stap long haus bilong yu.
Wanpela Tok i Save Kamapim Bel Isi Insait long Famili
8 Long ol Kristen i marit pinis, wanem samting inap helpim ol na bai ol i ken i stap bel isi? Tru i gat planti samting inap helpim ol, tasol tok bilong Pol long Efesas 5:21-33 i gutpela tru bilong helpim ol. Tru ating man o meri marit inap sutim dispela tok long poroman bilong em bilong kamapim ples klia sampela pasin kranki bilong em. Tasol yu no ken mekim olsem. Gutpela sapos yu putim gut ol dispela tok bilong Pol long bel bilong yu na bai yu yet yu ken bihainim!
9 Sapos yu wanpela man marit na yu wanpela Kristen na yu bihainim dispela tok bilong Pol, dispela bai kamapim bel isi namel long yu na meri bilong yu. Aposel Pol i tok: “Yupela man, yupela i mas sori long ol meri bilong yupela, olsem Krais i sori long [kongrigesen] na i lusim laip bilong em yet bilong helpim [kongrigesen.]” Na Pol i tok moa olsem: “Yupela man, yupela i mas sori long ol meri bilong yupela, olsem yupela i save sori long bodi bilong yupela yet. Man i sori long meri bilong en, em i sori long em yet. Yumi save, i no gat wanpela man i save birua long bodi bilong em yet. Nogat. Em i save givim kaikai long en na lukautim gut, olsem Krais i save mekim long [kongrigesen]. . . . Yu mas sori long meri bilong yu, olsem yu sori long yu yet.” Em nau, Pol i tok man marit i mas ‘sori long meri bilong em olsem em i sori long em yet’−olsem meri i hap skin bilong em. Na dispela tok i stret, long wanem “tupela i kamap wanpela” pinis!−Jenesis 2:24.
10 Taim man i sori long meri bilong em olsem em i sori long em yet, orait em bai bosim ol samting bilong spirit long famili bilong em. God i givim dispela wok long em, na nogut em i no mekim gut dispela wok bilong em na famili i no stap strong long ol samting bilong spirit. Em i mas lukautim olgeta wan wan bilong famili long ol samting bilong skin na ol samting bilong spirit tu. Pol i tok: “Man i no lukautim ol wanlain bilong em yet, man i no lukaut liklik long ol wanblut tru bilong en, dispela man em i lusim bilip pinis, na em i man nogut tru. Ol haiden yet i no save mekim pasin nogut olsem.”−1 Timoti 5:8.
11 Meri marit tu inap mekim planti samting bambai bel isi i ken i stap long famili. Pol i givim sampela gutpela tok long ol meri tu, em i tok: “Yupela meri, yupela i mas bihainim tok bilong ol man bilong yupela, olsem yupela i save bihainim tok bilong Bikpela. Long wanem man em i het bilong meri bilong en, olsem Krais em i het bilong [kongrigesen]. . . . [Kongrigesen] em i aninit long Krais. Olsem tasol yupela meri tu, oltaim yupela i mas aninit long ol man bilong yupela. . . . meri i mas litimapim nem bilong man bilong en.” (Efesas 5:22-24, 33) Sapos meri i daun long man bilong em, olsem “litimapim nem bilong man bilong en,” dispela bai helpim famili long i stap bel isi. Dispela pasin daun i narapela kain tru long pasin bilong planti meri marit bilong dispela graun, em ol i antap long man bilong ol na ol yet i laik bosim famili. Tasol dispela pasin i save bagarapim bel isi bilong famili.
12 Ol marit Kristen, olsem man na meri wantaim, i mas mekim ol pasin i save kamapim pasin sori namel long tupela, na meri i ken daun long man bilong em. Man i mas tingim meri na laikim em tru, na em i mas i stap olsem man tru long ol samting bilong spirit. Na meri i mas pret long God, na bihainim tok bilong man bilong em, na mekim gutpela pasin bambai man i ken laikim em tru. Sapos tupela marit wantaim i bihainim ol dispela gutpela pasin, orait famili bai stap bel isi tru, a?
Nogut Yu “Opim Dua long Seten”
13 Yumi olgeta man i gat sin na yumi save mekim pasin kranki, olsem na sampela taim i hatwok long mekim ol samting bambai bel isi i ken i stap long famili. Olsem: Sapos i gat sampela kain hevi i kamap long ples wok samting, orait taim man i kam bek long haus bai em i tingim tingim na dispela inap bagarapim bel isi bilong famili, o ating kain hevi olsem i painim meri na kros i kamap. Tasol sapos yumi bihainim tok bilong Pol long Efesas 4:26, 27, dispela inap helpim famili long i stap bel isi. Pol i tok: “Sapos bel bilong yupela i hat, orait yupela lukaut. Nogut yupela i mekim sin. Nogut yupela i belhat yet i stap na san i go daun. Nogut yupela i opim dua long Seten.” Olsem na maski i gat as na man o meri i kros long sampela taim, tupela i no ken larim dispela kros i stap long bel bilong ol na narapela i bel nogut long narapela. Nogat. Yumi no ken larim Seten i bagarapim gutpela bel isi i stap long famili!−1 Pita 5:8.
14 Tasol tupela marit wantaim i mas wok long bihainim ol tok bilong Baibel bambai bel isi i ken i stap long famili. Sapos wanpela hevi i kamap na bel bilong tupela i no i stap isi, orait tupela i mas beten wantaim na askim God long givim spirit bilong em long ol, na dispela inap helpim tupela long kamapim ol gutpela pasin bilong spirit, na nau bel isi i ken kamap gen insait long famili. (Luk 11:13; Galesia 5:22, 23) Sapos yu mekim olsem, orait maski bikpela hevi i kamap, bai famili i stap bel isi.
Ol Pikinini i Gat Wok long Helpim Famili long i Stap Bel Isi
15 Ol pikinini tu inap mekim sampela samting bambai bel isi i ken i stap long famili. Ol i ken mekim wanem? Ol i ken bihainim tok bilong papamama na mekim ol wok papamama i givim long ol. Bilong helpim ol long mekim olsem, papamama Kristen i mas lainim ol long ol tok bilong Baibel, na papa o mama i mas mekim gutpela wok long skulim ol. Wanpela samting papamama i mas mekim bilong skulim ol gut, em papamama yet i mas bihainim stretpela pasin na i stap olsem gutpela piksa na bai ol pikinini i ken bihainim. Provep 22:6 i tok stret, olsem: “Skulim pikinini bilong yu long bihainim gutpela pasin, na em bai i wokabaut long dispela rot inap long em i lapun tru.” Olsem na sapos papamama i skulim gut pikinini, na papamama yet i stap olsem gutpela piksa, ating bai pikinini i bihainim stretpela pasin na i no ken lusim dispela rot. Tasol papamama i mas skulim gut, na ol i mas mekim long olgeta taim, na bel bilong pikinini tu i mas laik long bihainim gutpela pasin.
16 Kirap lainim pikinini long ol samting bilong spirit taim em i liklik yet. Yumi save mama bilong Timoti i bin mekim olsem long em, long wanem Pol i tokim Timoti: “Yu mas holim strong dispela tok yu bin kisim na bilipim pinis. Yu save gut long mipela manmeri i bin skulim yu long dispela tok. Na yu save dispela tu: Bipo yu stap liklik pikinini yet na yu stat long kisim save long Buk Holi. Dispela Buk em inap long givim gutpela tingting long yu, na bai yu bilip long Krais Jisas, na bai God i kisim bek yu.” (2 Timoti 3:14, 15) Em nau, mama bilong Timoti i skulim em gut na em i “bilipim pinis” ol tok i tru bilong Baibel. Bilong kirapim Timoti long bilipim tru ol dispela tok, mama bilong em Yunis na lapun bubu bilong em Lois i mas wok strong tru long skulim Timoti. Tasol tupela i mekim gut dispela wok, olsem na Timoti “i bilip tru, em i no giaman,” maski papa bilong em i no wanpela Kristen. (2 Timoti 1:5) Orait, olsem wanem long yu? Yu wok strong long skulim ol pikinini bilong yu bambai ol tu i bilip strong olsem Timoti?
17 Mama i bin kirap lainim Timoti long tok bilong Baibel taim em i liklik yet. Olsem na yu no ken ting pikinini i no inap kisim save. Wanpela nius (The New York Times) i kamapim tok bilong sampela dokta, ol i tok, ‘I gat planti hap long kru bilong ol pikinini i gat ol liklik liklik rop wailis i save bung long en, winim bilong ol manmeri i bikpela pinis.’ Maski pikinini i liklik tru, em inap kisim liklik save long wanem samting i gutpela na wanem samting i nogut, na wanem samting i gutpela long em na wanem samting i save givim pen long em. Wanpela man (em Richard M. Restak, M.D.) i raitim wanpela buk (The Brain) i Stori long kru bilong man na animal samting, na em i tok, ol bikpela samting ol i mas tingim bilong helpim ol long i stap laip, wanpela hap bilong kru bai holim ol dispela tingting i stap, na kwiktaim em i ken tingim gen dispela samting sapos em i gat wok long en; na ol narapela samting ol i mas tingim, i gat ples bilong en tu long kru, na bai kru i holim i stap. Olsem na animal inap ‘tingim’ ol birua bilong en, na taim birua i kam klostu, animal bai ranawe. Ol bikpela samting i save painim yumi, em yumi save holim strong long tingting bilong yumi na yumi no lusim tingting kwik long ol dispela samting. Taim yumi pikinini yet, mama i no gat wok long tokim yumi planti taim olsem yumi no ken putim han long stov i hat. Em i tokim yumi wanpela taim tasol na em inap−yumi no save lusim tingting long en. Tru i gat planti wok moa kru bilong yumi i save mekim na ol saveman i no kisim save yet long en. Tasol yumi save, taim pikinini i mekim sampela samting, o sampela samting i painim em, em i kisim save long dispela rot, olsem: Taim pikinini i liklik tru em inap lain long sindaun gut long ol miting bilong kongrigesen.
18 Taim pikinini i wok long i go bikpela, em i ken wok tu long kisim save long ol tok bilong Baibel. I gat planti samting em inap lain long en, olsem: Em inap lain olsem God i laik bai em i bihainim tok bilong papamama. Tasol papamama i mas strong long lainim em long mekim olsem, na ol i mas mekim long pasin sori. Long wanem, Pol i tok: “Yupela pikinini, yupela i mas bihainim tok bilong papamama bilong yupela long nem bilong Bikpela. Dispela pasin em i stret. Baibel i tok: ‘Yu mas bihainim tok bilong papamama bilong yu.’ Dispela em i namba wan lo i gat promis bilong en wantaim. Promis em i olsem: ‘Bai yu stap gut na yu stap longtaim long graun.’ Na yupela papa, yupela i no ken bagarapim bel bilong ol pikinini bilong yupela na ol i belhat. Nogat. Yupela i mas lukautim ol gut, na skulim ol long tok bilong [Jehova].” (Efesas 6:1-4) Sapos ol pikinini i bihainim tok, dispela inap helpim gut famili long i stap bel isi.
19 Tasol wanem samting inap helpim papamama na ol pikinini long pas gut wantaim? Ol i mas kaunim Baibel wantaim na kaunim ol narapela buk na nius bilong Baibel. Sampela buk olsem Baibel Stori Buk Bilong Mi na Harim Tok Bilong Bikpela Tisa ol i gutpela buk tru bilong helpim ol pikinini. Taim yu kaunim Baibel wantaim ol, na long ol narapela taim tu, wok long kirapim ol long laikim tumas God. Taim yupela i kaikai, mekim sampela tok i save litimapim nem bilong Jehova, em i Man bilong givim kaikai na olgeta samting long yumi. Na taim yu raun wantaim ol pikinini, tokim ol, God yet i bin wokim ol dispela gutpela gutpela samting ol i lukim, olsem ol purpur, plaua, diwai, maunten, wara, raunwara, kain kain animal, na ol narapela gutpela samting yupela i lukim. Na taim yupela i wokabaut na autim tok wantaim, toktok wantaim pikinini long bikpela sori bilong God. Long olgeta de helpim ol pikinini long kisim pasin bilong laikim tumas Jehova. Tasol bilong putim dispela pasin long bel bilong pikinini, yu yet yu mas laikim tumas Jehova na givim bel long em.−Diuteronomi 6:4-7.
20 Wanpela bikpela samting yu no ken lusim tingting long en: Oltaim yu mas skulim na stretim pikinini bilong yu. Taim yu mekim stret dispela wok, na pikinini i putim ol dispela tok long bel bilong em, dispela “bai i mekim gutpela samting i kamap olsem: Yumi save mekim stretpela pasin, na bel bilong yumi i stap isi.” (Hibru 12:11) Na taim papamama i givim tok long pikinini na em i bihainim tok bilong ol, dispela i save helpim famili long i stap amamas na i litimapim nem bilong famili. (Provep 10:1; 13:1; 23:24, 25) Olsem na sapos yupela papamama i mekim gut dispela wok Baibel i makim bilong yupela, orait yupela wantaim ol pikinini bai kamapim bel isi insait long famili.
Mekim Ol Samting Bambai Bel Isi i Stap long Famili
21 Olsem wanem haus bilong yu i ken i stap olsem ples bilong bel isi na malolo? Baibel i tok: “Man i gat gutpela tingting na save, em bai i gat gutpela haus, na famili bilong en i kamap strong. Dispela kain man inap baim olkain gutpela samting i dia tumas na putim long haus bilong en.” (Provep 24:3, 4) Tru, sapos famili i gat save na ol i wok strong, ol inap kisim ol gutpela gutpela samting bilong skin na bai haus i gat planti gutpela samting long en. Tasol famili i mas bihainim gutpela tingting na save bilong God na bihainim ol tok bilong Baibel bambai bel isi i ken i stap long haus bilong ol na bai famili i ken kamap strong. Tru tumas, gutpela tingting i save helpim famili long kamap strong na pas gut wantaim.
22 Sapos famili i bihainim tok bilong God, dispela bai kamapim bel isi insait long famili, long wanem Jehova i tokim ol Isrel: “Mi Jehova, mi God bilong yu, na mi save lainim yu long pasin bilong helpim yu yet; mi Man bilong mekim yu i wokabaut long rot i stret yu mas wokabaut long en. Mi laik bai yu bihainim tok bilong mi! Olsem bai bel isi bilong yu i kamap olsem wanpela bikpela wara, na stretpela pasin bilong yu bai kamap olsem si bilong solwara.” (Aisaia 48:17, 18, NW ) Olsem na olgeta papa mama pikinini Kristen ol i mas bihainim gutpela tingting na save bilong God. Sapos yumi mekim olsem, orait long olgeta taim bai haus bilong yumi i stap olsem ples bilong bel isi na malolo.
Yu Tingim Yet?
◻ Sapos wanpela Kristen i tingting long marit na em i laik bai bel isi i stap long haus bilong em, em i mas mekim wanem?
◻ Olsem Efesus 5:21-33 i tok, ol man na meri marit i mas mekim wanem bambai bel isi i ken i stap long famili?
◻ Sapos tupela i bihainim tok bilong Efesas 4:26, 27, olsem wanem dispela bai helpim famili long i stap bel isi?
◻ Ol pikinini i ken mekim wanem bambai famili i ken i stap bel isi?
◻ Yumi ken mekim wanem na bai haus bilong yumi i kamap olsem ples bilong painim bel isi na malolo?
2. Neomi i gat wanem laik long Opa na Rut?
3. Rut i mekim wanem? Bihain wanem samting i painim Rut?
4. Wanem bikpela askim yumi mas tingim gut?
5. Sapos yu wanpela Kristen na yu tingting long marit, yu ken mekim wanem bambai yu wantaim poroman bilong yu i ken i stap bel isi?
6. (a) Kristen i mas maritim husat? (b) Sapos Kristen i tingting long marit na em i laik painim poroman, em i mas tingim wanem ol askim?
(c) Bilong wanem em i mas beten na wok long painim wanpela poroman i baptais pinis?
7. I mas i gat wanem samting na bai ol marit i ken i stap amamas tru?
8. I gat wanem tok i gutpela tru bilong helpim ol marit Kristen?
9. Pol i givim wanem tok long ol man marit?
10. Taim yumi skelim 1 Timoti 5:8 yumi save, man marit Kristen i gat wanem wok?
11. Pol i givim wanem tok long ol meri marit Kristen?
12. Ol man marit na meri bilong ol i mas bihainim wanem kain pasin?
13. Long Efesas 4:26, 27 Pol i givim wanem tok long ol marit?
14. Sapos wanpela hevi i kamap na i bagarapim bel isi bilong famili, ol marit i ken mekim wanem bilong kamapim bek bel isi long haus?
15. Ol pikinini i ken mekim wanem bambai bel isi i ken i stap long famili?
16. Stori bilong Timoti i ken givim wanem tingting long yumi long pasin bilong skulim pikinini taim em i liklik yet?
17. Olsem wanem yumi ken save, yumi inap lainim pikinini taim em i liklik yet?
18. Long Efesas 6:1-4 Pol i givim wanem tok long ol pikinini wantaim papamama bilong ol?
19. Wanem samting inap helpim papamama na pikinini long pas gut wantaim?
20. Wok bilong skulim na stretim pikinini em i bikpela samting olsem wanem?
21. Olsem Provep 24:3, 4 i tok, famili i ken mekim wanem bambai haus i ken i stap olsem ples bilong bel isi na malolo?
22. Sapos olgeta wan wan long famili i bihainim tok bilong God, wanem samting bai kamap?
[Piksa long pes 15]
Ol marit Kristen, em man na meri wantaim, i mas mekim ol pasin i save kamapim pasin sori namel long tupela, na bai meri i ken daun long man bilong em
[Piksa long pes 16]
Timoti i bin kirap lainim tok bilong Baibel taim em i liklik yet. Olsem wanem long yu? Yu wok long helpim pikinini long kisim save na laikim tumas Jehova?