Yu Ting Skul na Mani i Makim Yu Bai Kisim Gutpela Sindaun Long Bihain?

Planti i ting olsem ol man i kisim bikpela skul na planti mani ol bai gat gutpela sindaun long bihain. Ol ting olsem man i go long yunivesiti em bai stap gutpela wokman, gutpela man insait long famili, na em bai stap gutpela sitisen. Na tu, ol i bilip olsem man i kisim gutpela skul em bai kisim wok mani i gat bikpela pe na ol man i gat planti mani ol bai stap amamas.

DISISEN EM PLANTI I SAVE MEKIM

Skelim tok bilong Zhang Chen bilong Saina. Em i tok: “Mi ting olsem mi mas kisim yunivesiti digri na bai mi no stap rabis na bai mi kisim gutpela wok mani i gat bikpela pe na bai mi stap amamas na gat gutpela sindaun.”

Planti i save go long ol yunivesiti i gat biknem long ol narapela kantri, na bai ol inap kisim gutpela sindaun long bihain. Dispela pasin i go bikpela inap long taim COVID-19 i kamap na i tambu long raun long ol narapela kantri. Wanpela ripot bilong Organisation for Economic Co-operation and Development long 2012 i tok: “Olgeta sumatin i save go skul long ol narapela kantri, 52 pesen bilong ol i kam long ol kantri bilong Esia.”

Planti taim ol papamama i save lusim planti samting na bai ol pikinini bilong ol i ken go long ol yunivesiti long ol narapela kantri. Qixiang bilong Taiwan i tok: “Papamama bilong mi i no gat planti mani, tasol ol i salim mipela 4-pela pikinini i go skul long Amerika.” Bilong baim kain skul olsem, famili bilong em, wankain long ol narapela, ol i mas kisim bikpela dinau.

WANEM SAMTING I KAMAP?

Wanpela bilong tupela i sindaun i stap long fran bilong kompiuta i go biknait na em i luk taiet — Planti i wok strong long kisim gutpela skul na mani kago ol i no stap amamas

Tru, skul inap helpim man long sampela rot, tasol i no olgeta taim em i helpim ol long kisim samting ol i laik kisim. Olsem, sampela i bin lusim planti yia long skul na ol i kisim bikpela dinau, tasol planti i no kisim wok em ol i laikim. Wanpela ripot em Rachel Mui i kamapim long Singapo Business Times i tok: “Ol man i bin grediuet long yunivesiti, planti i no gat wok na dispela hevi i wok long i go bikpela.” Jianjie, em wanpela man i gat bikpela digri i stap long Taiwan i tok, “Planti i no kisim wok em ol i kisim digri long en, nogat. Ol i kisim ol wok nating tasol.”

Ol man husat i bin kisim wok em ol i kisim skul long en, ol i luksave olsem laip bilong ol i no kamap olsem wei ol i bin laikim. Taim Niran bilong Tailan i bin pinis long yunivesiti long Inglan na kam bek, em i kisim wanpela wok em i bin kisim skul long en. Em i tok: “Olsem mi bin tingim, digri i helpim mi long kisim wanpela wok i gat bikpela pe. Tasol bikpela pe i makim olsem mi mas mekim planti wok na wok ovataim. Bihain kampani i pinisim planti wokman, na mi tu. Mi luksave olsem gutpela wok mani i no inap givim mi gutpela sindaun long bihain.”

Ol maniman, o ol man we i luk olsem ol i gat gutpela laip, ol i gat hevi yet long famili, long helt, na ol i wari yet long mani. Katsutoshi bilong Japan i tok, “Mi amamas long planti samting mi gat, tasol mi no amamas long pasin bilong resis, pasin jeles, na pasin birua ol narapela i mekim long mi.” Lam, wanpela meri i stap long Vietnam i tok: “Mi lukim olsem planti manmeri i wok strong long kisim wok i gat bikpela pe bikos ol i ting ol bai gat gutpela sindaun, tasol planti taim ol i save wari, bel na tingting bilong ol i no stap isi.”

WAI NA SKUL NA MANI TASOL I NO INAP?

Ol man i mas kisim skul na mani bilong lukautim ol yet na famili bilong ol. Tasol dispela ol samting tasol i no inap mekim na man i gat gutpela sindaun long bihain. Wai na i olsem? Skelim tok Baibel i mekim.

I NO OLGETA TAIM BIKPELA SKUL I MEKIM MAN I GAT GUTPELA SINDAUN.

“I no olsem oltaim ol man i save spit tru i save winim resis, . . . o ol saveman i gat mani kago, o ol man i gat save, wok bilong ol i save kamap gut, long wanem, taim nogut na ol samting we man i no ting inap kamap, i save painim olgeta bilong ol.”—EKLISIASTIS 9:11.

Ol man i kisim bikpela skul, planti taim sampela samting i kamap na ol i no kisim gutpela sindaun. Hevi bilong mani, hevi bilong wok politik long kantri, na pasin bilong birua long wanpela skin kala i mekim na ol man i kisim gutpela skul ol i no inap mekim ol samting ol i laik mekim.

MANI KAGO I NO INAP STAP OLTAIM.

“No ken pinisim strong bilong yu long kisim mani kago. Stop na kamapim pasin bilong kliagut long ol samting. Taim yu tromoi ai i go long mani kago, em i no stap moa, bikos em bai groim wing olsem bilong tarangau na flai i go pinis long skai.”—PROVEP 23:4, 5.

Mani inap mekim man i stap gut inap sotpela taim. Hevi bilong mani inap mekim na mani yu bin bungim long laip olgeta bilong yu inap lus wantu tasol. Ol bikpela disasta, olsem ol bikpela guria, paia, na saiklon, inap mekim na olgeta mani bilong man i lus na em i no gat haus.

MANI I SAVE KAMAPIM OL HEVI.

“Planti samting bilong maniman i save pasim em long slip.”—EKLISIASTIS 5:12.

Franklin i save stap long Hong Kong, i luksave olsem tok bilong dispela ves em i tru. Em i bin kisim bikpela skul na gutpela wok mani. Bihain em i kisim promosen na kamap maneja. Em i tok: “Presa bilong wok i putim hevi long helt bilong mi. Mi tingting planti tumas na mi hatwok long slip.” Bihain em i no inap moa long wok, em i tok: “Mi stat long askim mi yet, wai na mi mekim dispela wok. Na dispela i kirapim mi long tingting moa long i gat wanem as bilong i stap bilong mi.”

“No ken pinisim strong bilong yu long kisim mani kago.”—PROVEP 23:4

Olsem Franklin, planti i luksave olsem bikpela skul na mani kago, dispela tasol i no inap. Sampela i putim tingting long mani kago, na tu, ol i wok strong long stap gutpela man na meri na mekim gutpela pasin long ol narapela. Yu ting man i mekim olsem em bai gat gutpela sindaun long bihain? Neks atikol bai bekim dispela askim.