Ol Man Nogut Bai Stap Longtaim Yet o Olsem Wanem?
“Ol man nogut i wok long bagarapim ol sampela man i gutpela liklik, na yu [ Jehova] sindaun lukluk nating. Bilong wanem yu mekim olsem?” —HABAKUK 1:13.
1. Long wanem taim bai olgeta manmeri long graun i save long biknem bilong Jehova?
OLSEM WANEM? God bai bagarapim ol man nogut? Sapos olsem, orait yumi mas wet longtaim yet o olsem wanem? Ol man long olgeta hap bilong graun i save kamapim kain askim olsem. Yumi ken kisim we bekim bilong ol dispela askim? Yumi ken kisim long ol tok profet God i bin kirapim ol man long raitim, em ol i bilong kamap tru long taim God i makim. Ol dispela tok profet i strongim yumi long bilip olsem klostu nau Jehova bai givim strafe long olgeta man nogut olsem kot bilong em i bin makim. Mekim pinis, orait nau ‘olgeta manmeri long graun bai i save tru long biknem na strong bilong [Jehova]. Dispela save bai inapim olgeta hap graun olsem solwara inapim mak bilong en olgeta.’ Dispela tok promis i stap long Baibel long Habakuk 2:14.
2. Buk Habakuk i kamapim wanem 3-pela strafe em kot bilong God i bin makim bilong sampela lain?
2 Buk bilong Habakuk em i raitim long yia olsem 628 B.C.E. i kamapim 3-pela strafe em kot bilong God Jehova i bin makim bilong sampela lain. Tupela bilong ol dispela strafe i kamap pinis. Namba wan em strafe Jehova i bin givim long bikhetlain Juda bilong bipo. Na namba tu? Em strafe God i bin givim long hatpela gavman bilong Babilon. Olsem na yumi ken bilip tru olsem namba 3 strafe em tu bai kamap tru. Dispela samting i kam klostu pinis. God i tingim ol stretpela man i stap nau long taim bilong las de, olsem na em bai bagarapim olgeta man nogut. Laspela bilong ol dispela man nogut bai kisim bagarap long ‘pait bilong bikpela de bilong God I Gat Olgeta Strong.’—KTH 16:14, 16.
3. Wanem samting bai painim ol man nogut long taim bilong yumi?
3 Pait bilong bikpela de bilong God i hariap i kam klostu. Yumi save tru olsem God bai givim strafe long ol man nogut long taim bilong yumi, long wanem, bipo em i bin givim strafe long Juda na Babilon. Tasol nau, long tingting bilong yumi, yumi ken tingim olsem yumi stap long kantri Juda long taim bilong Habakuk. Wanem samting i kamap long dispela kantri?
Planti Samting Nogut
4. Habakuk i harim wanem ol tok i nogut tru?
4 Tingim olsem profet bilong Jehova, Habakuk, i sindaun i stap long het bilong haus bilong em i stret olsem plua, na em i kisim gutpela kolwin. Ating wanpela gita samting i stap klostu. (Habakuk 1:1) Orait nau Habakuk i harim sampela tok i nogut tru. King Jehoiakim bilong Juda i bin kilim i dai profet Uria na ol i tromoi bodi bilong em i go long ples matmat bilong ol man nating. (Jeremaia 26:23) Tru, Uria i no bilip strong long Jehova na em i pret na i ranawe i go long Isip. Tasol Habakuk i save, i no olsem Jehoiakim i laik lukautim biknem bilong Jehova na long dispela as em i kilim i dai Uria, nogat. Habakuk i save king i bin givim baksait long ol lo bilong God na em i bel nogut tru long profet Jeremaia na long sampela moa i save mekim wok bilong Jehova.
5. Ol Juda i stap olsem wanem long ol samting bilong spirit? Dispela i mekim wanem long Habakuk?
5 Habakuk i lukim smok bilong paura i gat gutpela smel i lusim het bilong ol haus klostu na i go antap. Tasol ol man i kukim dispela paura ol i no lotu long Jehova na ol i mekim olsem, nogat. Ol i insait long sampela pasin bilong lotu giaman em king nogut bilong Juda, em Jehoiakim, i bin kirapim ol long mekim. Dispela em i samting nogut tru! Aiwara i pulap long ai bilong Habakuk, na em i krai long Jehova olsem: “Bikpela, planti taim mi singaut long yu. Wanem taim bai yu harim singaut bilong mi na yu helpim mipela, na ol dispela samting nogut i kamap long mipela i no ken bagarapim mipela? Mi lukim planti hevi i kamap long ol manmeri. Bilong wanem yu larim ol dispela hevi i kamap? Olsem wanem na yu lukim ol dispela samting nogut i kamap long ol manmeri na yu no mekim wanpela samting? Long olgeta hap mi lukim ol i bagarapim ol manmeri na ol samting bilong ol. Na ol man i save kros na pait nabaut. Ol manmeri i no bihainim lo bilong yu na ol i ting lo em i samting nating. Na oltaim ol man i no bihainim stretpela pasin. Ol man nogut i save daunim ol stretpela man na ol i save paulim lo bilong yu.”—Habakuk 1:2-4.
6. Olsem wanem long lo na stretpela pasin long Juda?
6 Tru tumas, planti samting nogut i kamap. Long olgeta hap Habakuk i lukim, em i lukim planti hevi na kros na pait. Ol man i ting “lo em i samting nating.” Na olsem wanem long stretpela pasin? Stretpela pasin i no save win! “Ol man nogut i save daunim ol stretpela man”; ol i paulim ol lo bilong lukautim ol man i no gat asua. Tru tumas, ol i ‘paulim lo bilong God.’ Ol samting i stap nogut tru, a?
7. Habakuk i tingting strong long mekim wanem?
7 Orait nau Habakuk i malolo liklik na em i tingim ol samting em i bin lukim. Yu ting em bai lusim wok bilong em? Nogat tru! Em i tingim ol samting nogut i bin painim ol gutpela wokboi bilong God, na nau em i pasim tok gen long bel olsem em bai sanap strong na mekim yet wok olsem profet bilong Jehova. Habakuk bai autim yet tok bilong God, maski em i mas i dai.
Jehova i Mekim “Narakain Samting”
8, 9. Jehova i mekim wanem “narakain samting”?
8 Long piksa olsem driman, Habakuk i lukim ol man i bihainim lotu giaman, em ol i save bagarapim nem bilong God. Putim yau long ol tok Jehova i givim long ol: “Yupela lukim gut ol manmeri bilong ol arapela kantri, na bai yupela i kirap nogut tru.” Ating Habakuk i tingting, bilong wanem God i givim dispela kain tok long ol man nogut. Orait nau em i harim Jehova i tokim ol: “Mi bai mekim narakain samting i kamap namel long [yupela] na taim yupela i harim tok long dispela samting, bai yupela i no inap bilipim.” (Habakuk 1:5) Jehova yet bai mekim dispela narakain samting i kamap, em ol i no inap bilipim. Em wanem samting?
9 Habakuk i putim gut yau long sampela tok moa bilong God, i stap long Habakuk 1:6-11. Dispela tok em tok bilong Jehova—na no gat wanpela god giaman o imis inap pasim rot bilong en long kamap tru. Em i tok: “Bai mi mekim ol Babilon i kamap strongpela lain tru. Dispela ol man ol i man nogut na ol i man bilong pait. Nau ol i go nabaut long olgeta kantri bilong winim ol na bosim ol. Ol i save mekim olgeta lain pipel i pret nogut long ol. Na ol dispela man nogut i no save bihainim wanpela lo. Ol i bihainim laik bilong ol tasol. Ol hos bilong ol i save ran hariap tru, na ol inap winim ran bilong olgeta kain wel animal i save ran spit tru. Na dispela ol hos i save pait nogut tru, na pasin bilong pait bilong ol i winim pasin bilong pait bilong ol weldok i save raun long nait. Ol i save kalap kalap na ol man bilong pait ol i sindaun long ol dispela hos na ol i kirap long longwe ples na i ran i kam bilong kirapim pait. Bai ol i spit tru na i kam olsem ol tarangau i save hetwin i kam daun long graun bilong kilim abus na kaikai. Ol ami bilong ol i tingting tasol long i go stret long kantri ol i makim na bagarapim kantri na kisim ol manmeri i go mekim wok kalabus. Namba bilong ol dispela kalabus ol i kisim em i planti tumas olsem wesan bilong nambis. Ol i tok bilas na lap long ol king na long ol ofisa bilong ol kantri. Ol i lukim taun i gat strongpela banis, na ol i save lap tasol long en. Na ol i hipim graun arere long banis na ol i go antap na kalapim banis na i go insait na kisim taun wantaim olgeta samting bilong taun. Ol i pinisim pait hariap na wantu ol i spit i go long narapela hap, olsem win i save kam i go. Dispela ol man i no save bihainim wanpela god. Ol i bihainim laik na strong bilong ol yet, na ol i gat bikpela asua.”
10. Jehova i mekim wanem lain i kamap strong?
10 Em wanpela bikpela tok lukaut, a? Em i kam long God Antap Tru! Jehova i mekim ol Babilon i kamap strong. Ol bai go nabaut long “olgeta kantri” na ol bai winim na bosim planti lain. Dispela lain ami bilong Babilon em i samting bilong “pret nogut tru” long en! Ol i kamapim ol strongpela lo bilong ol yet. “Ol i bihainim laik bilong ol yet tasol.”
11. Stori long ol ami bilong Babilon i kam pait long ol Juda.
11 Ol hos bilong ol Babilon i save ran hariap tru. Ol man i sindaun long ol dispela hos ol i save pait nogut tru, winim pait bilong ol weldok i save raun long nait bilong painim abus. Ol hos i no stap isi—ol i laik i go long pait na ol i “kalap kalap.” Ol i kirap long longwe ples long Babilon na i ran i kam long Juda. Olsem ol tarangau i save hetwin i kam daun long graun bilong kilim abus na kaikai, ol Babilon i spit tru i kam na liklik taim ol bai holim ol Juda, em ol i olsem abus bilong ol. Tasol yu ting ol wan wan soldia tasol bai kam pait long ol Juda? Nogat! Olgeta bai kam na “bagarapim kantri.” Pes bilong ol i makim olsem ol i amamas long pait na ol i spit tru i kam long Juda na Jerusalem. Ol Babilon i kisim planti kalabus—ol i planti tumas “olsem wesan bilong nambis.”
12. Wanem tingting bilong ol Babilon? Dispela strongpela birua i gat “bikpela asua” long wanem samting?
12 Ol ami bilong Babilon i lap na tok bilas long ol king na ol ofisa, em olgeta i no gat strong long sakim ol. Taim ol i ‘lukim strongpela taun, ol i save lap tasol long en,’ long wanem, ol i save “hipim graun” arere long banis na go antap na kalapim banis na go insait, na long dispela rot ol i kisim taun. Long taim stret Jehova i makim, dispela strongpela birua bai “spit i go long narapela hap, olsem win i save kam i go.” Taim ol i pait long Juda na Jerusalem, ol bai kisim “bikpela asua,” long wanem, ol i pait long lain bilong God yet. Taim ol Babilon i daunim ol pinis, kepten bilong ami bai hambak na tok ol i mekim long strong bilong “god” bilong ol. Tasol tingting bilong em i kranki stret!
As na Em i Bilip
13. Wanem samting i mekim na Habakuk i bilip strong long Jehova?
13 Laik bilong Jehova i wok long kamap klia moa long tingting bilong Habakuk, na dispela i strongim bel bilong em. Em i bilip strong long Jehova na em i mekim ol tok i givim biknem long Em, na long Habakuk 1:12 dispela profet i tok: “God, bipo tru na i kam inap nau yu bin i stap Bikpela.” Tru tumas, Jehova em i God i stap “oltaim oltaim.”—Song 90:1, 2.
14. Ol Juda i bikhet na lusim lotu i tru ol i bin mekim wanem?
14 Dispela profet i tingim driman em i kisim long God na em i amamas long ol save dispela driman i bin givim long em, na em i tok moa: “God, yu Bikpela bilong mi na yu olsem strongpela ston mipela i save hait baksait long en. Yu bin makim ol Babilon na strongim ol bilong ol i ken mekim save long mipela bilong bekim asua bilong mipela.” Olsem kot bilong em i bin makim, Jehova bai mekim save long ol Juda i bikhet na lusim lotu i tru. Ol i mas lukluk i go long Jehova, em i olsem strongpela ston ol i ken hait baksait long en na stap gut, na em i Man bilong kisim bek ol. (Song 62:7; 94:22; 95:1) Tasol ol dispela hetman bilong Juda i bikhet na lusim lotu i tru ol i no go klostu long God, na ol i wok yet long daunim ol man nating i lotu long God na mekim nogut long ol.
15. Jehova i “stret olgeta,” olsem na em i no ken orait long wanem samting?
15 Dispela samting i mekim na profet bilong Jehova i bel hevi stret. Olsem na em i tok: “Mi save yu stret olgeta na yu mas kotim ol man i save mekim pasin nogut na bekim pe nogut long ol.” (Habakuk 1:13) Em nau, Jehova i “stret olgeta”; em i no ken orait long pasin nogut.
16. Bai yu stori olsem wanem long ol tok bilong Habakuk 1:13-17?
16 Olsem na i gat sampela gutpela askim Habakuk i tingim. Em i askim olsem: “Ol man nogut i wok long bagarapim ol sampela man i gutpela liklik, na yu sindaun lukluk nating. Bilong wanem yu mekim olsem? Ol manmeri i no pis na binatang. Nogat. Olsem na bilong wanem yu lusim ol na ol i stap nating olsem ol pis na binatang? Na ol Babilon i save kisim ol manmeri na kalabusim, olsem ol man i save kisim pis long huk na long umben. Ol i kalabusim ol pinis na ol i save amamas na singaut. Long dispela pasin tasol, ol i save kisim na bungim planti gutpela samting. Na ol i save litimapim nem bilong ol giaman god bilong ol na mekim ol ofa bilong lotuim ol. Ol Babilon i no save sori liklik long ol birua. Tasol bai yu larim ol i pait na bagarapim ol arapela kantri oltaim, a?”—Habakuk 1:13-17.
17. (a) Taim ol Babilon i pait long Juda na Jerusalem, ol i mekim wanem wok bilong God? (b) Jehova bai kamapim wanem samting long Habakuk?
17 Taim ol Babilon i pait long Juda na nambawan biktaun bilong en, Jerusalem, ol i bihainim laik bilong ol yet. Ol i no save God i bin makim ol bilong givim strafe i stret long dispela lain i no stap gut long em. Na Habakuk i hatwok long save long as na God i laik mekim wok long ol Babilon, em ol man nogut, bilong givim strafe long lain bilong em. Ol Babilon i no save lotu long Jehova. Ol i tingim ol man i olsem “pis na binatang” tasol bilong kisim na daunim. Tasol Habakuk i no tingting planti i stap inap longpela taim, nogat. Liklik taim Jehova bai kamapim long profet bilong em olsem ol Babilon i no inap abrusim strafe long pasin bilong ol long mangal na kilim i dai planti manmeri na bagarapim ol taun bilong ol.—Habakuk 2:8.
Em i Wet Long Jehova i Givim Sampela Tok Moa Long Em
18. Habakuk 2:1 i lainim yumi long wanem tingting bilong Habakuk?
18 Tasol nau long dispela taim stret, Habakuk i wet long Jehova i givim sampela tok moa long em. Profet i tok: “Mi tokim Bikpela pinis long wari bilong mi na mi wetim em i givim tok long mi, bai mi ken bekim tok bilong en gen. Mi was long en na wet i stap olsem ol soldia i save go antap long ol taua na was long ol birua.” (Habakuk 2:1) Habakuk i laik save long sampela tok moa God bai givim long em bilong autim long ol man. Em i bilip olsem Jehova i no save larim pasin nogut i stap, olsem na em i tingting, bilong wanem pasin nogut i stap, tasol em i redi long God i ken stretim tingting bilong em. Orait, olsem wanem long yumi? Taim yumi tingting planti long as na God i larim pasin nogut i stap, pasin bilong yumi long bilip long stretpela pasin bilong God Jehova i mas helpim yumi long bihainim stretpela tingting na wet long em.—Song 42:5, 11.
19. Stret olsem God i tokim Habakuk, wanem samting i bin painim ol bikhetman Juda?
19 Stret olsem em i bin tokim Habakuk, Jehova i givim strafe long bikhetlain Juda—em i larim ol Babilon i go pait long Juda. Long yia 607 B.C.E. ol i bagarapim Jerusalem na tempel bilong en, na kilim i dai ol lapun na yangpela tu, na kisim planti man i go kalabus. (2 Stori 36:17-20) Ol i stap kalabus longpela taim long Babilon, na nau liklik hap lain Juda i stap gut long God ol i go bek long ples bilong ol na wokim gen tempel. Tasol bihain ol Juda i lusim gen Jehova—olsem long taim ol i sakim Jisas na ol i no bilip olsem em i Mesaia.
20. Pol i mekim wanem wok long Habakuk 1:5 taim em i tokim ol man long ol samting i mas painim ol sapos ol i sakim Jisas?
20 Long Aposel 13:38-41, aposel Pol i tokim ol Juda long Antiok long ol samting i mas painim ol sapos ol i sakim Jisas na ofa bilong em bilong baim bek ol man. Pol i kamapim tok bilong Habakuk 1:5 long Baibel Grik Septuagint, na em i tok: “Yupela lukaut. Nogut dispela samting bipo ol profet i bin tok long en, em i kam long yupela. Ol i bin tok olsem, ‘Yupela man bilong tok bilas, yupela lukluk, na bai yupela i kirap nogut na bai yupela i bagarap. Mi bai mekim narakain samting i kamap namel long yupela. Na sapos wanpela man i tokim yupela long dispela samting mi laik mekim, bai yupela i no inap bilipim.’ ” Stret olsem dispela tok Pol i kamapim, namba tu truim bilong Habakuk 1:5 i kamap taim ol ami bilong Rom i bagarapim Jerusalem na tempel bilong en long yia 70 C.E.
21. Ol Juda long taim bilong Habakuk ol i gat wanem tingting long God bai mekim “narakain samting” na larim ol Babilon i kam bagarapim Jerusalem?
21 Long tingting bilong ol Juda long taim bilong Habakuk, God i no inap mekim “narakain samting” na larim ol Babilon i kam bagarapim Jerusalem, long wanem, dispela taun em i nambawan ples bilong lotuim Jehova na ples ol king em i makim ol i stap long en. (Song 132:11-18) Taim Jerusalem i stap kain taun olsem, i no gat wanpela taim em i bin bagarap. Paia i no bin kukim tempel bilong en. Na i no gat wanpela taim ol birua i bin kam na daunim ol king long lain bilong Devit. Ol Juda i ting Jehova i no ken tru larim kain samting olsem i kamap. Tasol long rot bilong Habakuk, God i givim toksave long ol Juda olsem ol dispela samting bai painim Jerusalem. Ol buk i stori long ol samting bilong bipo i kamapim long ples klia olsem ol dispela samting i bin kamap olsem ol tok profet i makim.
“Narakain Samting” God Bai Mekim Long Taim Bilong Yumi
22. Wanem dispela “narakain samting” Jehova bai mekim long taim bilong yumi?
22 Olsem wanem? Jehova bai mekim wanpela “narakain samting” long taim bilong yumi? Yumi ken bilip tru olsem em bai mekim, maski ol man i no bilip ol i ting em i no inap mekim. Dispela narakain samting Jehova bai mekim i kamap, em i olsem: Ol lotu i holim nating nem Kristen ol bai bagarap. Olsem ol Juda long bipo, ol dispela lotu i save tok ol i lotu long God, tasol ol i bihainim pasin nogut. Jehova bai mekim na olgeta liklik liklik samting bilong ol lotu i holim nating nem Kristen bai pinis olgeta, na ol narapela hap bilong ‘Bikpela Babilon,’ em olgeta lotu giaman i stap long olgeta hap bilong graun, ol tu bai pinis olgeta.—KTH 18:1-24.
23. Orait nau spirit bilong God i kirapim Habakuk long mekim wanem?
23 Taim Jerusalem i no bagarap yet long yia 607 B.C.E., i gat sampela wok moa Jehova i laik bai Habakuk i mekim. God bai tokim profet bilong em long wanem samting? Habakuk bai harim sampela samting i kirapim em long pilaim musik na beten long Jehova long pasin bilong ol singsing bilong sori. Tasol pastaim spirit bilong God bai kirapim em long tokaut long sampela bikpela hevi. Bai yumi amamas long kisim save long insait bilong ol dispela tok profet ol i bilong kamap tru long taim God i makim, a? Orait nau yumi ken tingim sampela tok moa bilong tok profet bilong Habakuk.
Yu Inap Tingim?
• Ol manmeri long Juda ol i bin mekim wanem kain pasin long taim bilong Habakuk?
• Jehova i mekim wanem “narakain samting” i kamap long taim bilong Habakuk?
• I gat wanem as na Habakuk i bilip na wetim Jehova?
• God bai mekim wanem “narakain samting” i kamap long taim bilong yumi?
[Piksa long pes 9]
Habakuk i tingting, bilong wanem God i larim pasin nogut i stap. Yu tu yu tingting long dispela samting?
[Piksa long pes 10]
Habakuk i tok profet olsem kantri Juda bai kisim nogut long han bilong ol Babilon
[Piksa long pes 10]
Ol pipia ston bilong ol haus samting bilong Jerusalem, em i bin kisim bagarap long yia 607 B.C.E.