Ol Tingting Bilong Dispela Graun i Wok Long Nogutim Yu?

LONG Septemba 12, 1990, wanpela bikpela bagarap i kamap long wanpela faktori long Kasakstan. Planti marasin nogut i lus na i go long win, na i laik bagarapim skin bilong 120,000 manmeri bilong dispela hap, planti bilong ol i bung bung long rot na ol i kros long dispela bikpela hevi i kamap na i laik bagarapim ol.

Tasol taim sampela save moa i kamap ples klia, ol i kisim save olsem inap planti yia pinis ol i sindaun long wanpela hap i gat planti marasin nogut. Long ol dispela yia, ol man i bin putim olsem 100,000 ton bilong dispela marasin nogut long wanpela hap i stap long ples klia na i no gat man i was long en. Maski dispela samting nogut tru i stap klostu long ol, i no gat wanpela i bin tingim. Bilong wanem ol i no tingim?

Long wanem, long olgeta de, long stediam bilong pilai spot, sampela bikman i bin putim wanpela toksave i kamapim hamas marasin nogut i stap long win, na dispela i soim olsem i no gat bikpela marasin nogut i kamap. Ol namba i stret, tasol ol i kamapim tasol namba bilong marasin ol i kolim gama. Ol i no bin skelim marasin nogut ol i kolim alfa, tasol dispela tu inap bagarapim ol man. Nau planti mama i save bilong wanem ol pikinini bilong ol i sik planti.

Tasol ol samting i olsem marasin nogut na yumi no inap lukim, em inap bagarapim yumi tu long ol samting bilong spirit. Na olsem ol taranguman long Kasakstan, planti man i no save long ol dispela samting nogut tru em inap bagarapim ol. Baibel i kamapim klia olsem dispela samting nogut em “spirit bilong dispela graun,” na Satan yet i stiaim. (1 Korin 2:12) Birua bilong God i mekim wok long dispela spirit​—⁠o tingting​—⁠bilong dispela graun bambai yumi no givim bel long God.

Olsem wanem tingting bilong dispela graun inap bagarapim strong bilong yumi bilong spirit? Em i kirapim yumi long aigris long ol samting na em i mekim wok long ol laik nogut bilong yumi long tingim yumi yet tasol. (Efesus 2:​1-3; 1 Jon 2:16) Orait nau bai yumi stori long 3-pela samting i mekim na isi isi tingting bilong dispela graun inap mekim nogut long yumi olsem marasin nogut na em inap pundaunim yumi long ol samting bilong spirit.

Painim Kingdom Pastaim

Jisas i bin kirapim ol Kristen long ‘ol i mas wok pastaim long painim kingdom bilong God wantaim stretpela pasin bilong em.’ (Matyu 6:​33, Nupela Testamen na Ol Sam, bilong 1978) Tasol ol tingting bilong dispela graun inap kirapim yumi long tingim tumas ol samting bilong yumi yet na gutpela sindaun. Ating pastaim bai yumi no lusim wok bilong spirit olgeta, nogat, tasol bai yumi putim ol wok bilong spirit i stap nambatu. Yumi no ting hevi inap kamap​—⁠olsem ol manmeri long Kasakstan​—⁠long wanem, yumi ting yumi stap gutpela, tasol nogat. Yumi mekim pinis wok bilong God inap planti yia na yumi laikim tru ol brata sista spirit bilong yumi, na dispela inap kirapim yumi na yumi ting olsem yumi no inap tru long lusim rot bilong tok i tru. Ating planti manmeri long kongrigesen long Efesus i bin pilim olsem.

Long yia 96 C.E. samting, Jisas i givim dispela tok long ol: “Mi gat tok long yu olsem, taim yu bilip nupela, yu bin laikim mi tru, tasol nau nogat.” (KTH 2:⁠4) Ol dispela Kristen i bin mekim wok bilong God inap planti yia na ol i bin karim planti hevi. (KTH 2:​2, 3) Aposel Pol na ol narapela gutpela elda i bin skulim ol. (Aposel 20:​17-21, 27) Tasol insait long ol dispela yia, ol i bin lusim pasin bilong laikim tru Jehova, na ol i no strong moa long ol samting bilong spirit.​—⁠KTH 2:⁠5.

Ating wok bisnis na gutpela sindaun bilong ol manmeri long dispela taun i bin pulim sampela long Efesus. Sori tru, pasin bilong ol man long nau long laikim tumas mani kago samting i bin pulim tu sampela Kristen. Sapos yumi strong tumas long kisim gutpela sindaun, dispela bai pulim yumi na yumi no tingim tumas ol wok bilong spirit.​—⁠Skelim wantaim Matyu 6:⁠24.

Jisas i givim tok lukaut long yumi long dispela samting, na em i tok: “Ai em i lam bilong bodi. Sapos ai bilong yu i gutpela, orait lait bai i pulap long olgeta hap bodi bilong yu. Tasol sapos ai bilong yu i nogut [olsem i mangal], orait olgeta bodi bilong yu bai i tudak.” (Matyu 6:​22, 23) Sapos ai bilong man i “gutpela,” em bai lukluk i go stret long ol samting bilong spirit; ai bilong em bai lukluk i go long Kingdom bilong God tasol. Tasol sapos ai bilong man i “nogut” olsem ai i “mangal,” em bai lukluk tasol long ol samting i stap klostu, olsem em bai tingting tasol long ol samting nau em i laik mekim bilong inapim laik nogut i stap long bel. Ol samting bilong spirit na ol gutpela pe ol inap kisim long bihain ol i stap longwe tumas long ol.

Long ves paslain long dispela Jisas i tok: “Long ples ol gutpela samting bilong yu i stap long en, long dispela ples tasol laik bilong yu tu bai i stap.” (Matyu 6:21) Olsem wanem yumi ken save, bel bilong yumi i save tingim ol samting bilong spirit o bilong skin? Ating namba wan gutpela rot, em yumi ken skelim ol tok bilong yumi, long wanem, “kain tingting i pulap long bel, em maus i save autim.” (Luk 6:45) Sapos planti taim yumi toktok long ol samting bilong skin o long ol wok bilong yumi bilong dispela graun, dispela i kamapim klia olsem yumi gat tupela bel na ai bilong yumi i no lukluk i go stret long ol samting bilong spirit.

Carmen,a wanpela sista bilong Spen, i gat bikpela hevi long dispela. Carmen i tok: “Mi kamap bikpela insait long tok i tru, tasol taim mi gat 18 krismas, mi kirapim wok bisnis olsem pilai-skul bilong ol liklik pikinini. Tripela yia bihain mi gat 4-pela wokmeri, na bisnis i kamap gutpela, na mi kisim planti mani long en. Tasol samting i mekim mi belgut moa, em mi inap lukautim mi yet long ol samting bilong mani, na wok bilong mi i kamap ‘gutpela.’ Mi mas tok tru, mi givim bel tru long wok bisnis bilong mi​—⁠mi gat bikpela laik tru long mekim.

“Mi ting mi inap i stap Witnes yet maski mi tromoi bikpela hap taim bilong mi long mekim wok bisnis. Tasol planti taim bel bilong mi i gat tok olsem mi inap mekim bikpela wok moa bilong Jehova. Samting i bin kirapim mi long putim wok bilong Kingdom i stap namba wan, em gutpela pasin bilong tupela pren i bin mekim wok painia. Wanpela bilong ol, em Juliana, em i bin stap long kongrigesen bilong mi. Em i no subim mi long mekim wok painia, nogat, tasol ol toktok bilong em na bikpela amamas em i kisim long wok autim tok i helpim mi long skelim gen tingting bilong mi long ol wok bilong spirit.

“Sampela taim bihain, taim mi kisim malolo long Yunaitet Stets, mi stap wantaim Gloria, em wanpela sista painia. I no longtaim na man bilong em i bin dai, na em i lukautim pikinini meri bilong em i gat 5-pela krismas na mama bilong em i gat sik kensa. Tasol em i mekim wok painia. Em i stap olsem gutpela piksa tru na em i givim bel tru long wok autim tok, na dispela i sutim tru bel bilong mi. Mi stap wantaim em inap 4-pela de tasol na dispela i kirapim mi long givim bel olgeta long Jehova. Pastaim mi kirap mekim wok painia oltaim, na sampela yia bihain, ol i singautim mi wantaim man bilong mi long mekim wok long Betel. Mi lusim wok bisnis bilong mi​—⁠em i bin pasim mi long kamap strong long ol samting bilong spirit​—⁠na nau mi pilim olsem wok bilong mi i kamap gutpela long ai bilong Jehova, na dispela em i bikpela samting tru.”​—⁠Luk 14:⁠33.

Yumi mas lain long “skelim gut olgeta pasin na kisim ol pasin i gutpela tru,” olsem Carmen i bin mekim, na dispela bai helpim yumi long tingim gut ol samting yumi mas mekim long wok mani, na skul, na sindaun, na i stap bilong yumi. (Filipai 1:10) Tasol olsem wanem? Yumi save skelim gut olgeta pasin na kisim ol pasin i gutpela tru long ol samting bilong amamas tu? Long dispela rot tu tingting bilong dispela graun inap pulim tru yumi.

No Ken Strong Tumas Long Painim Amamas

Tingting bilong dispela graun i pulim strong ol man long tingim laik bilong ol long kisim malolo na amamas. Klostu olgeta man i no gat gutpela samting ol i ken wetim long bihain, olsem na yumi ken pilim tingting bilong ol olsem ol i laik painim amamas na malolo long nau. (Skelim wantaim Aisaia 22:13; 1 Korin 15:⁠32.) Olsem wanem? Isi isi yumi save tingim olsem amamas em i bikpela samting? Dispela inap makim olsem tingting bilong dispela graun i wok long stiaim tingting bilong yumi.

Baibel i tok: “Sapos man i laikim tumas gutpela kaikai na dring na pasin bilong amamas, orait mani bilong en bai i pinis na em bai i sot long ol samting.” (Sindaun 21:17) I no gat rong long kisim amamas, tasol pasin bilong laikim tumas amamas, o tingim olsem amamas i nambawan bikpela samting, em bai mekim na man bai sot long ol samting bilong spirit. Bai yumi no laikim tumas long kisim kaikai bilong spirit, na bai yumi no gat bikpela hap taim bilong autim tok bilong Kingdom.

Long dispela as, Baibel i tokim yumi olsem “oltaim tingting bilong [yumi] i mas i stap redi na [yumi] mas bosim gut wokabaut bilong [yumi].” (1 Pita 1:13) Yumi mas bosim gut skin bambai yumi no wok tumas long painim amamas. Dispela tok, stap redi long mekim wok, em i makim olsem yumi mas redi long mekim ol wok bilong spirit, olsem stadi, go long ol miting, na autim tok.

Olsem wanem sapos skin bilong yumi i mas kisim malolo? Taim yumi malolo, yu ting bel bilong yumi i mas i gat tok long dispela? Nogat tru. Yumi mas kisim malolo, em i bikpela samting, long wanem, long nau i gat planti samting na bel bilong yumi i no stap isi. Tasol yumi ol Kristen i dediket pinis yumi no ken larim wok bilong painim amamas i stap olsem namba wan samting long i stap bilong yumi. Sapos yumi kisim planti amamas tumas, dispela bai mekim na isi isi bai yumi no mekim planti gutpela wok i gat as bilong en. Em inap mekim na yumi no ting olsem taim i sot pinis, na em inap kirapim yumi long tingting tasol long inapim laik bilong yumi yet. Orait, olsem wanem yumi inap kisim stretpela tingting long pasin bilong malolo?

Baibel i tok yumi mas kisim liklik malolo, yumi no ken mekim planti wok oltaim, na ol wok bilong skin i no gat as na yumi mekim. (Saveman 4:⁠6) Tru, sapos yumi malolo dispela bai helpim skin bilong yumi long kisim gen strong, tasol as bilong strong long ol samting bilong spirit em strong, o spirit, bilong God. (Aisaia 40:​29-31) Yumi kisim dispela spirit holi o strong taim yumi mekim ol wok Kristen. Stadi bai strongim bel bilong yumi long kisim ol stretpela laik. Taim yumi go long ol miting dispela i save strongim yumi long pilim tru gutpela pasin bilong Man bilong wokim yumi. Na taim yumi insait long wok Kristen bilong autim tok, dispela i save helpim yumi long laikim tru ol narapela. (1 Korin 9:​22, 23) Olsem Pol i tok, “bodi bilong mipela i laik bagarap. Tasol bel bilong mipela i save kamap nupela gen long olgeta de.”​—⁠2 Korin 4:⁠16.

Ileana, em mama bilong 6-pela pikinini na man bilong em i no bilip, em i gat planti wok. Em i mas lukautim famili tru bilong em na sampela wanblut tu, olsem na long olgeta taim em i gat planti wok na em i hariap hariap. Tasol em i stap gutpela piksa tu long mekim wok bilong autim tok na long pasin bilong redim gut ol tok bai kamap long miting. Olsem wanem em inap mekim kain bikpela wok olsem?

Ileana i tok: “Ol miting na wok bilong autim tok i helpim mi long mekim gut ol narapela wok mi mas mekim. Olsem: Taim mi autim tok pinis, mi gat planti gutpela samting mi ken tingting long en taim mi mekim wok bilong mi long haus. Planti taim mi singsing taim mi mekim wok. Tasol sapos mi lusim wanpela miting o mi no autim tok planti, i hatwok long mi long mekim wok bilong haus.”

Em narapela kain tru long man i tingim tumas amamas!

Jehova i Laikim Ol Manmeri i Naispela Tru Long Ol Samting Bilong Spirit

Nau yumi stap namel long ol man i save tingim tumas skin bilong ol, olsem skin i mas luk nais tru. Ol manmeri i save tromoi bikpela mani tru bilong mekim skin bilong ol i kamap naispela na ol i no ken go lapun hariap. Olsem: Ol i save go long dokta bilong putim sampela nupela gras long het bilong ol, o ol i penim gras bilong ol, o dokta i putim wanpela kain samting insait long susu bilong meri na susu i ken sanap, o ol dokta i stretim pes bilong ol. Planti milion manmeri i save go long ol ples bilong helpim ol long lusim skin, o ol i go long ol haus bilong mekim eksasais samting, o ol i baim ol video bilong eksasais o ol buk i stori long pasin bilong lusim skin. Ol man bilong dispela graun i laik bai yumi ting sapos yumi gat gutpela skin bai yumi amamas, i olsem skin bilong yumi i bikpela samting tru.

Long Yunaitet Stets, nius Newsweek i kamapim wanpela ripot i tok inap 90 pesen bilong ol yangpela waitskin bilong Amerika i “no amamas long skin bilong ol.” Sapos long olgeta taim yumi traim mekim skin bilong yumi i luk nais, dispela inap nogutim yumi long ol samting bilong spirit. Dora em wanpela yangpela Witnes Bilong Jehova na em i bin sem long skin bilong em, long wanem, em i patpela liklik. Em i tok: “Taim mi go baim ol samting, i hatwok long painim ol klos inap long skin bilong mi. I olsem ol man i wokim tasol ol naispela klos bilong ol yangpela em skin bilong ol i no patpela. Na taim ol man i mekim sampela tok long patpela skin bilong mi, mi bel hevi tru, na mi bel hevi moa yet taim ol brata sista spirit i bin mekim kain tok olsem.

“Dispela samting i mekim na oltaim mi bin tingim skin bilong mi, na ol samting bilong spirit i bin kamap nambatu samting long i stap bilong mi. I olsem mi inap amamas tasol sapos skin bilong mi i naispela. Nau sampela yia i go pinis, na mi bikpela meri pinis na mi kamap strong olsem Kristen, na tingting bilong mi i senis. Tru mi bilasim gut skin bilong mi, tasol mi save olsem bikpela samting em yumi mas i stap naispela tru long ol samting bilong spirit, na dispela i mekim gut bel bilong mi. Taim mi save long dispela, orait nau mi inap putim ol samting bilong Kingdom olsem nambawan bikpela samting.”

Sara em wanpela gutpela meri bilong bipo na em i gat kain stretpela tingting olsem. Baibel i stori long naispela skin bilong em taim em i winim pinis 60 krismas, tasol Baibel i toktok moa yet long ol gutpela pasin bilong em​—⁠em i bin bilasim insait bilong bel long olkain bilas i no inap bagarap. (Stat 12:11; 1 Pita 3:​4-6) Em i gat gutpela pasin isi, na long pasin daun em i bihainim tok bilong man bilong em. Sara i no wari tumas long ol narapela i ting olsem wanem long em. Maski em i go bikpela insait long famili i gat planti mani kago samting, bihain em i amamas long sindaun long ol haus sel inap 60 yia samting. Em i no tingim ol samting bilong em yet, na long pasin daun em i helpim man bilong em; em i wanpela meri i bilip. Dispela i mekim na em i wanpela meri i naispela tru.​—⁠Sindaun 31:30; Hibru 11:⁠11.

Yumi ol Kristen i laik wok strong bambai yumi ken kamap naispela tru long ol samting bilong spirit, em wanpela samting bai kamap gutpela na i stap longtaim sapos yumi wok oltaim long lukautim. (Kolosi 1:​9, 10) I gat 2-pela bikpela rot bambai yumi ken lukautim yumi yet long ol samting bilong spirit. Olsem:

Yumi kamap naispela moa long ai bilong Jehova taim yumi insait long wok bilong autim tok, em dispela wok inap helpim ol man long kisim laip. (Aisaia 52:7; 2 Korin 3:18–​4:⁠2) Na tu, taim yumi lain long kamapim ol gutpela pasin Kristen bai yumi kamap naispela moa. I gat planti rot na yumi ken kamap naispela moa long ol samting bilong spirit: “Yupela i mas givim bel bilong yupela long ol arapela . . . Yupela i mas strong long litimapim nem bilong ol arapela tasol. Yupela i mas wok strong oltaim na larim Holi Spirit i kirapim yupela long mekim wok bilong Bikpela. . . . Sapos ol man bilong narapela ples ol i kamap long yupela, orait yupela i mas lukautim ol gut. . . . Yupela i mas amamas wantaim ol man i amamas. Na yupela i mas krai wantaim ol man i krai. . . . Sapos ol i mekim pasin nogut long yupela, orait yupela i no ken bekim pasin nogut long ol. Nogat. . . . Oltaim yupela i mas painim rot bilong i stap wanbel wantaim olgeta man.” (Rom 12:​10-18) Sapos yumi wok long kisim ol dispela gutpela pasin, God na ol narapela man bai laikim yumi, na bai yumi no kamapim tumas ol pasin nogut bilong sin i stap long skin bilong yumi.​—⁠Galesia 5:​22, 23; 2 Pita 1:​5-8.

Yumi Inap Sakim Tingting Bilong Dispela Graun!

Long pasin hait, ol tingting nogut bilong dispela graun i olsem marasin nogut bilong bagarapim man, em inap mekim na yumi no stap gut moa long God. Em inap mekim na yumi no amamas moa long ol samting yumi holim na yumi tingting tumas long ol samting yumi laik kisim​—⁠yumi no tingim laik bilong God pastaim. O em inap mekim na yumi kisim tingting bilong ol man na yumi no kisim tingting bilong God, na yumi ting olsem pasin bilong kisim amamas, o skin bilong yumi, em i bikpela samting.​—⁠Skelim wantaim Matyu 16:​21-23.

Satan i strong long bagarapim yumi long ol samting bilong spirit, na tingting bilong dispela graun em wanpela gutpela rot tru bilong mekim olsem. Yumi mas tingim dispela samting: Satan inap senisim pasin bilong em. Sampela taim em i olsem wanpela laion i singaut na sampela taim em i olsem wanpela snek i tingim gut pastaim ol samting em i laik mekim. (Stat 3:1; 1 Pita 5:⁠8) Sampela taim, ol man bilong dispela graun i mekim nogut long wanpela Kristen na long dispela rot ol i bagarapim bilip bilong em, tasol planti taim isi isi tingting bilong dispela graun i bagarapim bilip bilong wanpela Kristen olsem marasin nogut i save bagarapim man. Pol i tingim dispela samting na em i tok: “Mi ting long dispela snek i save tumas long pasin bilong giaman, na bipo tru em i bin giamanim Iv, na mi pret, nogut wankain samting i kamap long yupela. Nogut tingting bilong yupela i paul, na yupela i lusim pasin bilong i stap klin na tingting long Krais tasol.”​—⁠2 Korin 11:⁠3.

Bilong ol trik na pasin hait bilong Satan i no ken paulim yumi, yumi mas save long ol tok gris em “pasin bilong graun” i as bilong en, na yumi mas strong long sakim. (1 Jon 2:16) Yumi no ken larim Satan i giamanim yumi na ting olsem tingting bilong dispela graun i no inap nogutim yumi. Win nogut bilong dispela graun bilong Satan i nogut tru.​—⁠Efesus 2:⁠2.

Taim yumi save long ol tingting bilong dispela graun, yumi inap sakim taim yumi putim ol bilip tru bilong Jehova i go long tingting na bel bilong yumi. Olsem King Devit i tok, yumi tu i laik tok: “God, yu mas skulim mi long gutpela pasin bilong yu, na soim mi long rot bilong yu. Lainim mi long bihainim tok tru bilong yu, long wanem, yu save kisim bek mi. Long olgeta de mi save wet long yu i helpim mi.”​—⁠Song 25:​4, 5.

[Futnot]

[Piksa long pes 26]

Pasin bilong wok strong long kisim gutpela sindaun inap pulim tingting bilong yumi na yumi no tingim moa ol samting bilong spirit