Bihainim Dispela Tok, No Ken Harim Nating Tasol
“Yupela i no ken ting, olgeta manmeri i save kolim mi, ‘Bikpela, Bikpela,’ ol bai i go insait long kingdom bilong heven. Nogat. Man i bihainim laik bilong Papa bilong mi i stap long heven, em tasol bai i go insait long kingdom.”—MATYU 7:21.
WOK long askim. Wok long painim. Wok long paitim dua. Yu mas wok long beten, na wok long stadi, na wok long bihainim ol tok Jisas i bin mekim long maunten. Jisas i tokim ol disaipel ol i olsem sol bilong graun, na tok ol i autim em inap helpim ol man bambai ol i no ken bagarap, na i olsem kaikai i gat sol na i swit long maus. Ol i mas lukautim gut dispela tok, nogut i no gat swit moa, o i no gat strong moa bilong helpim man long abrusim bagarap. Na ol i olsem lait bilong graun. Lait ol i kisim long Krais Jisas na God Jehova, dispela lait ol i sutim i go long ol narapela man long rot bilong ol tok na pasin bilong ol. Ol gutpela wok na pasin bilong ol i givim lait o save long ol man wankain olsem ol tok bilong ol i mekim. Na ating gutpela wok na pasin bilong ol i helpim ol man moa yet, winim ol tok ol i mekim, long wanem ol man i les long pasin bilong ol bikman bilong lotu na bilong gavman long nau, em ol i mekim pasin giaman wankain olsem ol Farisi long bipo—ol i mekim planti tok, tasol ol i no mekim planti wok.—Matyu 5:13-16.
2 Jems i mekim strongpela tok olsem: “Dispela tok yupela i kisim, em yupela i mas bihainim. Yupela i no ken harim nating tasol. Nogat. Sapos yupela i harim nating, orait yupela i giamanim yupela yet.” (Jems 1:22) Planti man i giamanim ol yet, long wanem ol i ting ‘man i bilip pinis, God i kisim em bek pinis na em i no inap pundaun’—i olsem ol i ting sapos ol i bilip pinis, orait ol i no ken mekim sampela wok moa; nau ol i ken wet tasol long kisim pe ol i ting ol inap kisim long heven. Dispela bilip o tingting bilong ol i giaman. Samting ol i wet long en i no gat as bilong en. Jisas i tok: “Ol manmeri i stap strong inap long las de, God bai i kisim bek ol.” (Matyu 24:13) Bilong kisim laip oltaim, “yu mas holim bilip, i go inap long taim yu dai.”—Kamapim Tok Hait 2:10; Hibru 6:4-6; 10:26, 27.
3 Jisas i stap long maunten na mekim tok i go yet na em i kolim planti tok moa ol Kristen i mas wok strong long bihainim. Em i kolim wanpela tok ating yu bai ting i no hatwok long bihainim, tasol i hatwok tru long bihainim dispela tok na lusim dispela pasin Jisas i tok em i nogut. Em i tok: “Yupela i no ken skelim pasin bilong ol arapela na tok ol i man nogut. Nogut God i mekim wankain pasin long yupela tu. God bai i skelim pasin bilong yupela long wankain pasin olsem yupela i save mekim long ol arapela man. Na skel yupela i save givim long ol arapela man, long dispela skel tasol God bai i bekim long yupela. Bilong wanem yu lukim liklik hap pipia i stap long ai bilong brata bilong yu, tasol yu no tingim bikpela plang i stap long ai bilong yu yet? Sapos plang i stap long ai bilong yu yet, orait olsem wanem na yu inap tokim brata bilong yu, ‘Brata, mi laik kamautim pipia i stap long ai bilong yu’? Yu man bilong giaman, pastaim yu mas kamautim bikpela plang i stap long ai bilong yu yet. Na bihain bai yu inap lukluk gut na kamautim liklik hap pipia i stap long ai bilong brata bilong yu.”—Matyu 7:1-5.
4 Taim Luk i stori long ol tok Jisas i bin mekim long maunten, Luk i tok Jisas i bin tokim ol man i harim tok bilong em, ol i no ken skelim pasin bilong ol narapela man na wok long painim asua long ol; ol i mas “lusim sin bilong ol man.” Sapos ol i mekim olsem, bai ol man i mekim gutpela pasin olsem long ol. Jisas i tok: “Yupela i mas givim ol samting long ol arapela, na bai God i givim ol samting long yupela. Em bai i skelim gutpela moa long yupela, na em bai i pulapim tru, na sakim i go daun, na pulapim moa yet, inap long ol samting i kapsait, na givim long yupela. Skel yupela i save givim long arapela man, long dispela skel tasol God bai i bekim long yupela.”—Luk 6:37, 38.
5 Ol Farisi long taim bilong ol aposel ol i save skelim ol man long hatpela pasin, long wanem ol i bihainim ol lo bilong ol tumbuna. Ol man i stap long maunten na harim tok bilong Jisas, sapos sampela i save mekim kain pasin olsem, orait ol i mas lusim dispela pasin. I hatwok long yumi lukim bikpela plang i stap long ai bilong yumi yet, tasol yumi inap lukim kwik liklik hap pipia i stap long ai bilong narapela man—na taim yumi lukim, yumi save amamas long yumi yet! Olsem wanpela man i tok, “Mi save amamas long lukim pasin kranki long narapela man na sutim tok long em, long wanem dispela i mekim na mi amamas long pasin bilong mi yet!” Sapos yumi save sutim tok long ol narapela man long pasin kranki bilong ol, ating bai yumi no tingim tumas ol pasin kranki bilong yumi yet, em yumi laik haitim, na bai yumi pilim olsem yumi gutpela man. Tasol sapos tru narapela man i mas stretim pasin bilong em, orait man i laik stretim em i mas mekim long pasin isi. Na em i mas tingim olsem em tu i gat ol liklik pasin kranki bilong em.—Galesia 6:1.
Kisim Save Pastaim, No Ken Skelim Kwik
6 Jisas i no kam bilong i stap jas bilong ol man; em i kam bilong kisim bek ol. Na taim em i skelim sampela man, ol tok em i mekim em i no mekim long tingting bilong em yet; em i autim ol tok Papa bilong em i bin tokim em long mekim. (Jon 12:47-50) Yumi tu, ol tok yumi mekim long pasin bilong narapela man i mas stret wantaim Tok Bilong Jehova, em Baibel. Yumi mas daunim dispela pasin bilong yumi ol man olsem yumi laik i stap jas bilong ol narapela. Taim yumi wok long daunim dispela pasin, oltaim yumi mas beten askim Jehova long helpim yumi: “Yupela i mas [beten] na askim God long givim ol samting long yupela, na em bai i givim long yupela. Yupela i mas wok long painim samting na bai yupela i lukim. Yupela i mas paitim dua, na God bai i opim long yupela. Olgeta man i [beten] long God, ol i save kisim ol samting. Man i wok long painim samting, em i save lukim. Na man i paitim dua, God bai i opim dua long em.” (Matyu 7:7, 8) Jisas yet i tok: “Mi no inap mekim wanpela samting long tingting bilong mi yet. Mi save bihainim tok mi kisim long Papa na mi skelim pasin bilong ol manmeri. Na kot bilong mi em i stret, long wanem, mi no save bihainim laik bilong mi yet. Nogat. Mi bihainim laik bilong Papa, em i bin salim mi na mi kam.”—Jon 5:30.
7 Yumi mas lain long kisim save pastaim long pasin bilong narapela man na i no ken skelim kwik. I hatwok liklik long mekim olsem, tasol yumi mas lain long mekim olsem bambai yumi inap bihainim Gutpela Lo Tru Jisas i kolim, olsem: “Olgeta pasin yupela i laik bai ol arapela manmeri i mas mekim long yupela, ol dispela pasin tasol yupela i mas mekim long ol. Dispela em i as tok bilong lo, na em i as bilong tok bilong ol profet.” (Matyu 7:12) Olsem na ol disaipel bilong Jisas i mas pilim tingting bilong narapela man, na ol i mas save bel bilong man i stap olsem wanem, na em i stap strong long spirit o nogat. Ol i mas save long hevi bilong man na pilim dispela hevi, na olgeta wan wan i mas wok long helpim ol narapela. (Filipai 2:2-4) Planti yia bihain Pol i raitim tok olsem: “Olgeta tok bilong lo i stap insait long dispela wanpela tok tasol, ‘Yu mas laikim ol [narapela] olsem yu laikim yu yet.’ ”—Galesia 5:14.
8 Nau Jisas i tok olsem: “Yupela i mas i go insait long liklik dua. Dua i go long ples bilong lus, em i bikpela, na rot i go long dispela ples em i op tumas na em i isi long bihainim. Na planti manmeri i save bihainim dispela rot. Tasol dua i go long ples bilong kisim laip, em i liklik tru, na rot i go long dispela ples em i hat tru long bihainim. Na wanpela wanpela manmeri tasol i save lukim na bihainim dispela rot.” (Matyu 7:13, 14) Planti man long taim bilong Jisas i laik bihainim bikpela rot, na long nau tu i olsem. Ol man i bihainim bikpela rot ol inap bihainim laik bilong ol yet; no gat sampela lo ol i mas bihainim, o sampela wok ol i mas mekim. Ol man i wokabaut long dispela rot ol i no gat hatwok. Ol i no laik “taitim bun tru, bilong i go insait long liklik dua”!—Luk 13:24.
9 Tasol man i go insait long liklik dua em bai wokabaut long rot bilong kisim laip i stap oltaim. Sapos yu laik bihainim dispela rot yu mas bosim gut skin, long wanem ating traim bai painim yu—wanem tingting tru i kirapim yu long mekim wok bilong God? Na yu givim bel tru long God o nogat? Taim ol man i kirap mekim nogut long yu, bai dispela rot yu bihainim i gat hatwok na yu mas karim hevi na sanap strong. Jisas i givim toksave long ol man i wokabaut long dispela rot, olsem: “Yupela lukaut long ol giaman profet. Ol i save mekim gutpela tok bilong grisim yupela, tasol tingting tru bilong ol em i bilong paulim yupela na bagarapim yupela. Ol i olsem ol weldok i pasim skin bilong sipsip, bai ol i ken i go klostu long ol sipsip na holimpas ol.” (Matyu 7:15) Dispela tok i sutim stret ol Farisi. (Matyu 23:27, 28) Ol “i save skulim [ol man] long lo, olsem Moses i bin mekim”—ol i tok ol i skulim ol man long ol lo bilong God, tasol ol i bihainim ol lo na pasin bilong ol man.—Matyu 23:2.
Olsem Wanem Ol Farisi i “Pasim Dua Bilong Kingdom Bilong Heven”?
10 Na ol dispela hetman bilong lotu Juda i wok long pasim dua long ol man i laik go insait long liklik dua. Jisas i tok: “Yupela saveman bilong lo na yupela Farisi, yupela lukaut. Yupela i man bilong tupela maus. Yupela i save pasim dua bilong kingdom bilong heven long pes bilong ol manmeri. Yupela yet i no save go insait. Tasol taim ol manmeri i laik i go insait, yupela i save pasim rot bilong ol.” (Matyu 23:13) Pasin bilong ol Farisi i wankain olsem Jisas i toksave long en, em i tok: “Bihain ol man bai i lukim yupela [ol disaipel] i bihainim Pikinini Bilong Man, . . . na ol bai i lukim nem bilong yupela olsem samting nogut tru.” (Luk 6:22) Jisas i oraitim wanpela aipas, em taim mama i karim em, em i aipas pinis. Dispela man i bilip olsem Jisas em i dispela man God i makim bilong kisim bek ol manmeri, olsem na ol hetman bilong lotu i tambuim em long i kam lotu long haus lotu. Na papamama bilong dispela man i pret long bekim askim bilong ol hetman, nogut ol i rausim tupela tu long haus lotu. Na long dispela as tasol sampela moa ol i bilip long Jisas ol i pret long tokaut long bilip bilong ol long ai bilong ol man.—Jon 9:22, 34; 12:42; 16:2.
11 Jisas i tok: “Yupela lukim pasin bilong ol na bai yupela i save [long ol], . . . olgeta gutpela diwai i save karim gutpela kaikai. Na diwai nogut i save karim kaikai nogut.” (Matyu 7:16-20) Dispela lo i stret long nau tu. Planti pris pasto bilong ol misin ol i kolim Kristen, em pasin bilong ol i narapela kain long tok bilong ol. Ol i tok ol i save skulim ol man long ol tok bilong Baibel, tasol ol i save skulim ol long ol tok i bagarapim nem bilong God, olsem tok bilong God Triwan na tok bilong bikpaia. Sampela ol i no bilip long ofa bilong Jisas long baim bek yumi, na ol i lainim ol man olsem yumi bin kamap nating long rot bilong ol animal na God i no bin wokim yumi, na ol i skulim ol man long ol kain tingting em planti man i laikim bambai ol i amamas long harim. Planti pris pasto long nau ol i man bilong laikim tumas mani, wankain olsem ol Farisi long bipo. Ol i save pulim bikpela mani tru long ‘ol sipsip’ bilong ol, inap planti milion milion kina. (Luk 16:14) Olgeta i singaut strong long Jisas na i tok, “Bikpela, Bikpela,” tasol Jisas i bekim tok long ol olsem: “Mi no save liklik long yupela. Yupela ol man bilong mekim pasin nogut, yupela klia long mi.”—Matyu 7:21-23.
12 Sampela man bipo ol i bihainim liklik rot, nau ol i no bihainim moa. Ol i tok ol i laikim tumas Jehova, tasol ol i no bihainim tok bilong em na mekim wok bilong autim tok. Ol i tok ol i laikim tumas Jisas, tasol ol i no givim kaikai long ‘ol sipsip’ bilong em. (Matyu 24:14; 28:19, 20; Jon 21:15-17; 1 Jon 5:3) Ol i no laik pas wantaim ol man i bihainim lek bilong Jisas. Ol i pilim olsem dispela liklik rot i pasim ol tumas. Ol i les long mekim gutpela pasin, olsem na “ol i lusim yumi na i go. Tasol ol i no bin i stap lain bilong yumi tru. Sapos ol i bilong yumi tru, orait ol bai i stap yet wantaim yumi.” (1 Jon 2:19) Ol i go bek gen insait long tudak na “dispela tudak em i bikpela moa.” (Matyu 6:23) Ol i no bihainim tok bilong Jon, em i tok: “Ol liklik pikinini bilong mi, yumi no ken laikim ol brata long tok tasol o long maus tasol. Nogat. Yumi mas givim bel bilong yumi tru long ol na mekim gutpela pasin long ol.”—1 Jon 3:18.
13 Jisas i laik pinisim ol tok bilong em long maunten na em i mekim wanpela tok piksa i kirapim tru tingting bilong ol man. Em i tok: “Orait man i harim dispela tok bilong mi na i bihainim, em i olsem wanpela man i gat gutpela tingting, na em i wokim haus bilong en antap long ples ston. Na ren i kam daun, na tait bilong wara i kamap, na win i kirap strong, na ol dispela samting i sakim dispela haus. Tasol em i no pundaun, long wanem, simen bilong dispela haus em i pas strong tru long bikpela bikpela ston insait long graun.”—Matyu 7:24, 25.
14 Long taim bilong bikpela ren long Palestain, wantu wara i save pulap long ol liklik baret na i tait na i bagarapim ol haus na gaden samting. Olsem na sapos man i laik bai haus bilong em i sanap strong em i mas wokim antap long ples ston. Taim Luk i kolim dispela tok piksa bilong Jisas em i tok, man i wokim haus antap long ples ston, “em i wokim hul i go daun, na em i putim simen i go pas tru long bikpela bikpela ston insait long graun.” (Luk 6:48) Em hatwok, tasol dispela man i kisim gutpela pe—long taim nogut haus bilong em i no pundaun. Olsem tasol sapos yumi bihainim ol tok bilong Jisas, olsem as bilong kamapim ol gutpela pasin Kristen, long taim nogut, olsem long taim hevi i painim yumi, bai yumi kisim gutpela pe.
15 Tasol narapela man long dispela tok piksa em i sanapim haus bilong em antap long wesan. Jisas i tok: “Tasol man i harim dispela tok bilong mi na i no bihainim, em i olsem wanpela longlong man i sanapim haus bilong en antap long wesan tasol. Na ren i kam daun, na tait bilong wara i kamap, na win i kirap strong. Na ol dispela samting i sakim dispela haus, na em i pundaun. Yes, em i pundaun nogut tru.” Kain bagarap olsem bai painim ol man i save kolim Jisas olsem “Bikpela” bilong ol, tasol ol i no bihainim ol tok bilong em.—Matyu 7:26, 27.
“Em i No Skulim Ol Olsem Ol Saveman Bilong Lo i Save Mekim”
16 Ol man i ting olsem wanem long ol dispela tok Jisas i mekim long maunten? “Jisas i autim pinis ol dispela tok, orait ol bikpela lain manmeri ol i kirap nogut tru long skul bilong en. Long wanem, em i no skulim ol olsem ol saveman bilong lo i save mekim. Nogat. Em i skulim ol olsem man i gat namba.” (Matyu 7:28, 29) Ol tok bilong em i kirapim tru tingting na bel bilong ol, long wanem bipo ol i no bin pilim bikpela namba i stap long wanpela man olsem nau ol i pilim long Jisas.
17 No gat wanpela saveman bilong lo i skulim ol olsem em yet em i man i gat namba, olsem wanpela buk i stori long bipo em i tok: “Taim ol saveman bilong lo i skulim ol man ol i save tok, ol tok ol i kolim em i wanpela lo bilong bipo, o em i wanpela tok bilong ol tumbuna i bin kamapim ol dispela lo. Ol i save mekim olsem bambai dispela tok i gat strong na ol man i ken bilipim. Taim ol i laik skulim ol man, olgeta i save bihainim dispela pasin. Ol i save tok, . . . Ol Tisa i save bihainim tok olsem, . . . o, Ol man i gat save ol i save tok olsem; o ol i kolim wanpela tok olsem em ol man i ting em i tok bilong God. Taim Bikpela Tisa Hilel i laik skulim ol man long wanpela samting, em i skulim ol tru long tok bilong ol tumbuna long dispela samting; ‘Em i skulim ol olsem inap wanpela san olgeta, tasol ol i no bilipim tok bilong em, inap long taim em i tok, Mi bin harim Semaia na Abtalion i tok olsem [em tupela saveman i gat namba na i stap paslain long Hilel].’ ” (Buk A Commentary on the New Testament From the Talmud and Hebraica, bilong John Lightfoot) Ol Farisi i save tok, ‘taim wanpela stretpela man i kolim long maus tok bilong wanpela saveman bilong bipo em i dai pinis, orait maus bilong dispela saveman tu i kolim dispela tok long matmat.’—Buk Torah—From Scroll to Symbol in Formative Judaism.
18 Ol saveman bilong lo i save kolim tok bilong ol man i dai pinis bambai tok bilong ol i olsem i gat namba; tasol Jisas i mekim tok olsem man i gat namba, long wanem em i save kolim tok bilong God i stap laip. (Jon 12:49, 50; 14:10) Ol tisa bilong lotu i save pulim wara nogut long ol hul wara i pas pinis; Jisas i kamapim gutpela kolwara i save mekim na long bel bai man i no i stap moa olsem man i dai long wara. Em i save beten na tingim gut ol samting long nait olgeta, na taim em i mekim tok, ol i pilim tru long bel, winim olgeta tok ol i bin harim bipo. Em i mekim tok olsem man i gat namba na ol i pilim tru dispela bikpela namba bilong em, olsem na bihain ol saveman bilong lo na ol Farisi na ol Sadyusi tu ol i pret long askim em long sampela samting moa. (Matyu 22:46; Mak 12:34; Luk 20:40) Bipo i no gat wanpela man i mekim tok olsem em i mekim! Em i autim pinis ol dispela tok long maunten na bikpela lain manmeri ol i kirap nogut long en!
19 Orait, olsem wanem long nau? Yumi ol Witnes Bilong Jehova yumi save go long haus bilong ol man na autim tok na yumi bihainim pasin kain olsem bilong Jisas. Man bilong haus i tokim yu: “Misin bilong mi i tok, graun bai paia na pinis olgeta.” Yu bekim tok olsem: “Long Saveman 1:4 Baibel i tok, ‘Graun i no save senis. Oltaim em i stap olsem tasol.’ ” Man bilong haus i kirap nogut long dispela tok na em i tok: “Mi no save Baibel bilong mi i tok olsem!” Narapela i tok: “Mi save harim tok olsem ol man i mekim sin bai ol i kisim pen oltaim long bikpaia.” Yu bekim tok olsem: “Long Rom 6:23 Baibel bilong yu yet i tok, ‘Sin i save givim pe long ol wokboi bilong en. Dispela pe em dai tasol.’ ” O sapos wanpela i stori long God Triwan na i tok, “Pasto bilong mi i tok Jisas i bikpela olsem Papa bilong em,” bai yu tok: “Tasol long Jon 14:28 Baibel i kolim tok bilong Jisas em i tok, ‘Papa i stap namba wan tru na i winim mi.’ ” Narapela i tokim yu: “Mi harim ol man i tok Kingdom bilong God i stap insait long yumi.” Yu bekim tok olsem: “Long Daniel 2:44 Baibel bilong yu i tok: ‘Taim ol dispela king i stap yet God bai i kirapim wanpela kingdom na dispela kingdom bai i stap oltaim oltaim. . . . em bai i . . . bagarapim ol arapela king na kingdom bilong en bai i stap oltaim.’ Olsem na dispela Kingdom i no inap i stap insait long yumi, a?”
20 Jisas i autim ol tok God i bin givim long em, olsem na em i autim tok olsem man i gat namba. Ol Witnes Bilong Jehova i autim ol tok ol i kisim long Baibel, em Tok Bilong God, olsem na ol i autim tok olsem man i gat namba. Tasol ol pris pasto bilong ol misin ol i kolim Kristen ol i autim ol tok ol i bin kisim long ol tisa bilong lotu long bipo, na ol bilip giaman bilong ol Babilon na Isip i paulim ol dispela tok. Ol man i gat gutpela bel, taim ol i harim tok bilong Baibel i makim olsem wanpela bilip bilong ol i giaman, ol i save kirap nogut na tok: ‘Mi no save dispela tok i stap long Baibel bilong mi!’ Tasol dispela tok i stap long Baibel. Ol man i pilim olsem ol i sot long ol samting bilong God, nau em i taim bilong ol i mas kirap bihainim ol tok Jisas i bin mekim long maunten, na bai ol i wokim ‘haus’ antap long ples ston i no inap bagarap.
Sampela Askim Bilong Kamapim Gen Ol Bikpela Tok
◻ Yumi no ken i stap olsem jas bilong ol man, yumi mas wok long mekim wanem? Bilong wanem yumi mas mekim olsem?
◻ Bilong wanem planti man long nau ol i laik bihainim bikpela rot?
◻ Olsem wanem pasin bilong Jisas long skulim ol man i narapela kain tru long pasin bilong ol saveman bilong lo?
◻ Ol tok Jisas i skulim ol man long en long maunten, ol dispela tok i mekim wanem long ol man i harim?
[Askim Bilong Stadi]
1. Ol disaipel bilong Jisas i mas wok yet long mekim wanem?
2. Jems i mekim wanem strongpela tok? Tasol sampela man i giamanim ol yet olsem wanem?
3. Jisas i stap yet long maunten na em i tok wanem long pasin bilong skelim man?
4. Stori bilong Luk long dispela tok i lainim yumi long wanem samting moa? Sapos yumi mekim gutpela pasin olsem long ol narapela man, orait wanem gutpela samting bai painim yumi?
5. Olsem wanem na i hatwok long yumi lukim pasin kranki long yumi yet, tasol yumi inap lukim kwik long narapela man?
6. Sapos yumi gat wok long skelim pasin bilong narapela man, orait yumi mas tingim wanem samting na yumi skelim? Na yumi mas askim husat long helpim yumi bambai yumi no ken kros kros nating long pasin bilong narapela man?
7. Yumi mas lain long mekim wanem pasin bilong helpim yumi long bihainim Gutpela Lo Tru?
8. Jisas i toktok long wanem tupela rot? I gat wanem as na planti man i bihainim wanpela bilong dispela tupela rot?
9. Yumi mas mekim wanem bambai yumi inap bihainim liklik rot? Jisas i givim wanem toksave long ol man i wokabaut long dispela rot?
10. Long wanem rot tru ol Farisi i wok long ‘pasim dua bilong kingdom bilong heven long ol man’?
11. Ol pris pasto i mekim wanem ol pasin i helpim yumi long luksave long ol?
12. I gat wanem as na sampela man bipo ol i bihainim liklik rot, nau ol i no bihainim moa? Wanem samting i kamap long ol?
13, 14. Jisas i mekim wanem tok piksa bilong helpim yumi long save, yumi mas bihainim tok bilong em? Olsem wanem na ol man i stap long Palestain inap pilim tru dispela tok piksa?
15. Ol man i bihainim ol lo na pasin bilong ol man na ol i no bihainim ol tok bilong Jisas, wanem samting bai painim ol?
16. Ol man i bin harim ol tok Jisas i mekim long maunten, ol i ting olsem wanem long ol dispela tok?
17. Ol saveman i save mekim wanem bambai ol man i ken bilipim ol tok ol i skulim ol long en? Ol i tok wanem samting i save kamap long taim ol i kolim tok bilong wanpela saveman bilong bipo em i dai pinis?
18. (a) Olsem wanem skul bilong ol saveman bilong lo na bilong Jisas i narapela narapela kain? (b) Olsem wanem skul bilong Jisas i gutpela tru?
19. Sampela pasin bilong ol Witnes long skulim ol man, olsem wanem ol dispela pasin i wankain olsem ol pasin Jisas i bihainim taim em i skulim ol man long maunten?
20. (a) Olsem wanem pasin bilong ol Witnes long skulim ol man i narapela kain long pasin bilong ol pris pasto? (b) Nau em i taim bilong mekim wanem?