Olsem Wanem? Yu Bilip Strong Long Kirap Bek?
“Kirap bek, em mi yet. Na laip, em mi yet. Na man i bilip long mi, maski sapos em i dai, em bai i stap laip yet.”—JON 11:25.
1, 2. Bilong wanem man i lotuim Jehova em i mas bilip tru olsem man i dai pinis em bai kirap bek?
OLSEM WANEM? Yu bilip strong olsem man i dai pinis em bai kirap bek? Dispela bilip i strongim yu na yu no pret long i dai, na i mekim gut bel bilong yu taim sampela long famili bilong yu i dai pinis? (Matyu 10:28; 1 Tesalonaika 4:13) Yu wankain olsem planti wokman bilong God long bipo, em ol birua i wipim ol na tok bilas long ol na givim pen long ol na putim ol long kalabus, tasol ol i sanap strong, long wanem, bilip bilong ol long kirap bek i bin strongim ol?—Hibru 11:35-38.
2 Yes, man i lotuim Jehova na em i gat gutpela bel em i mas bilip tru olsem man i dai pinis em bai kirap bek—em i no gat tupela tingting long dispela samting—na dispela bilip bilong em i mas bosim wokabaut bilong em. Yumi ken amamas long save olsem, long wanpela taim God i bin makim, solwara na dai na matmat ol bai larim ol man i dai pinis na i stap long en ol i go, na ol dispela man i kirap bek pinis ol inap i stap oltaim long Paradais long graun.—KTH 20:13; 21:4, 5.
Tupela Tingting Long Laip Bihain Long Taim Man i Dai
3, 4. Planti man i bilip yet long wanem samting bilong laip bihain long taim ol i dai?
3 Inap longtaim pinis ol misin i bin lainim ol man olsem ol bai stap laip bihain long taim ol i dai. Wanpela stori long nius U.S. Catholic i tok: ‘Bipo na i kam inap nau, ol Kristen i bin tingim na wetim narapela laip i kamap bihain na ol bai stap isi na belgut na amamas, na dispela tingting i bin helpim ol long wok strong long karim ol hevi bilong dispela laip nau.’ Tru, long planti kantri i gat nem Kristen ol man i save tingim ol samting bilong graun na ol i no bilip tumas long lotu, tasol planti ol i pilim yet olsem i mas i gat wanpela kain laip bihain long taim ol i dai. Tasol i gat planti samting ol i no klia tumas long en.
4 Wanpela stori long nius Time i tok: ‘Planti man i bilip yet olsem man inap i stap laip bihain long taim em i dai, tasol ol i no klia tumas long dispela samting ol i bilip long en, na ol pasto bilong ol i no stori long en planti taim olsem bipo.’ I gat wanem as na ol tisa bilong lotu i no save toktok planti taim long laip bihain long taim man i dai olsem bipo ol i mekim? Wanpela saveman bilong lotu, em Jeffrey Burton Russell, em i tok: ‘Mi ting ol pris pasto i no laik toktok long dispela samting, long wanem, planti man i no bilip tumas long en.’
5. Planti man long nau i gat wanem tingting long tok bilong bikpaia?
5 Planti misin i bilip olsem, laip ol man bai kisim bihain long i dai bilong ol, ol bai kisim long heven o long bikpaia. Na sapos ol pris pasto i surik long toktok long heven, orait ol i save surik moa yet long toktok long hel, o bikpaia. Wanpela nius i tok: ‘Long nau ol misin i bilip olsem ol man inap kisim strafe bilong i stap oltaim oltaim long bikpaia, ol tu i no save toktok long dispela samting planti taim.’ Tru tumas, klostu olgeta tisa bilong lotu long nau ol i no bilip moa olsem hel em i wanpela ples tru bilong kisim pen olsem ol i bin skulim ol man long en planti handet yia bipo. Nau ol i laik daunim dispela bilip olsem hel em i ples nogut bilong paia. Planti ol i tok, ol sinman i stap long hel ol i no kisim pen tru—pen ol i kisim i olsem ol i ‘stap longwe long God—ol i no stap wanbel wantaim em.’
6. Olsem wanem sampela man i lukim olsem ol i sot long bilip taim bagarap i painim sampela long famili?
6 Tru, sampela misin i laik daunim dispela bilip na bai ol man bilong nau i no ken bel nogut long ol, tasol dispela i mekim na planti milion man i gat gutpela bel na ol i save go long lotu ol i no klia gut long samting ol i mas bilip long en. Olsem na taim i dai i laik painim ol, ol i lukim olsem ol i sot long bilip. Tingting bilong ol i wankain olsem bilong wanpela meri em sampela long famili bilong em ol i dai long wanpela bagarap. Taim sampela i askim em, lotu bilong em i bin mekim gut bel bilong em o nogat, em i bekim tok i makim olsem em i gat tupela tingting. Em i tok, “Ating olsem.” Tasol sapos em i bin tok strong olsem bilip bilong lotu bilong em i bin helpim gut em, ating dispela bilip i no inap helpim em inap longtaim tru sapos ol samting em i bilip long en i no gat as tru bilong en, a? Yumi mas tingim gut dispela samting, long wanem, samting ol misin i skulim ol man long en long laip ol man bai kisim long bihain, em i narapela kain long ol tok bilong Baibel.
Tingting Bilong Ol Misin Long Laip Bihain Long Taim Man i Dai
7. (a) Klostu olgeta misin i bilip long wanem samting? (b) Wanpela tisa bilong lotu i bin stori olsem wanem long dispela bilip olsem yumi gat wanpela tewel i no save dai?
7 Maski i gat sampela samting ol misin i no wanbel wantaim long en, klostu olgeta misin i bilip olsem ol man i gat wanpela tewel i no save dai na em i stap yet taim bodi i dai. Planti ol i bilip olsem taim man i dai pinis, tewel bilong em inap go long heven. Tasol sampela i pret olsem tewel bilong ol bai go long bikpaia o long klinpaia. Tasol as tingting bilong ol i olsem: Man i gat tewel i no save dai na long dispela rot ol man inap i stap laip gen long bihain. Wanpela tisa bilong lotu, Oscar Cullmann, em i toktok long dispela samting long stori i kamap long wanpela buk (Immortality and Resurrection). Em i tok: “Sapos yumi askim wanpela Kristen nating long nau . . . , em i ting Nupela Testamen i lainim ol man long wanem samting bai painim man bihain long taim em i dai, ating klostu olgeta bai tok: ‘Yumi gat wanpela tewel i no save dai.’ ” Orait nau Cullmann i tok: “Dispela bilip em planti man i holim, em i wanpela bikpela popaia bilong ol misin.” Cullmann i tok namba wan taim em i bin mekim dispela tok, ol man i kros nogut tru. Tasol em i bin tok stret.
8. Jehova i tokim namba wan man na meri long wanem samting?
8 God Jehova i no wokim ol man bilong i go long heven bihain long taim ol i dai. Na tu, i no laik bilong em bilong pastaim tru long ol i mas i dai. God i wokim Adam tupela Iv i gutpela olgeta na em i givim rot long ol long kamapim planti pikinini na bai ol stretpela man i ken pulap long graun. (Stat 1:28; Lo 32:4) God i tokim tumbuna bilong yumi bilong pastaim olsem sapos ol i sakim tok bilong em, long dispela as tasol ol bai dai. (Stat 2:17) Sapos ol i bin bihainim tok bilong Papa bilong ol long heven, bai ol i stap yet long graun i go inap oltaim oltaim.
9. (a) Baibel i tok taim God i wokim man em i givim wanem samting long em? (b) Wanem samting tru i painim man taim em i dai?
9 Tasol sori tru, Adam tupela Iv i no bihainim tok bilong God. (Stat 3:6, 7) Aposel Pol i stori long ol samting nogut i bin kamap long dispela, olsem: “Wanpela man i bin mekim sin, na long dispela pasin sin i kamap long graun. Na sin i bringim dai i kam. Na dai i kisim olgeta man, long wanem, olgeta man i bin mekim sin.” (Rom 5:12) Adam tupela Iv i no stap oltaim long graun—ol i dai. Orait, nau wanem samting i kamap? Yu ting ol i gat tewel i no save dai, em God inap salim i go long wanpela ples paia, long wanem, ol i bin mekim sin? Nogat. Baibel i tok, taim God i wokim Adam, em “i kisim laip.” (Stat 2:7) God i no givim tewel long man; God i givim laip long man. (1 Korin 15:45) Tasol i no Adam tasol “i kisim laip,” nogat; tok Hibru ol i raitim Buk Stat long en i kamapim klia olsem ol animal tu “i gat laip.” (Stat 1:24) Taim Adam na Iv i dai, ol i no gat laip moa. Bihain, samting Jehova i bin tokim Adam long en i painim tupela: “Bai yu hatwok oltaim inap yu dai na yu go bek long graun. Long wanem, mi bin wokim yu long graun, na bai yu go bek gen long graun.”—Stat 3:19.
10, 11. Buk New Catholic Encyclopedia i tok wanem long tok bilong Baibel long man i gat laip? Skelim dispela wantaim ol tok bilong Baibel.
10 Buk New Catholic Encyclopedia i wanbel long dispela. Wanpela stori bilong en (“Soul” [long Baibel]) i kamapim dispela tok: “OT [“Olpela Testamen,” o Ol Skripsa Hibru] i no tok, man i gat tupela hap bilong em, olsem bodi na tewel. Nogat.” Na buk i tok moa olsem, long Baibel, dispela tok “i gat laip” “i no makim wanpela hap bilong man, olsem tewel, i narapela na bodi bilong em i narapela. Nogat.” Samting i gat laip “i makim man yet o animal yet.” Buk hia i no haitim dispela tok tru, olsem na ating yumi laik save, i gat wanem as na planti man i save go long lotu ol i no bin skul long dispela samting.
11 Ol man i save go long lotu, bai ol i no tingting planti na pret sapos ol i bin save long dispela tok i tru bilong Baibel i tok klia olsem: “Taim mipela i dai, mipela i save pinis olgeta, na ol arapela i no lukim mipela moa.” (Jop 14:10) Dispela tok em i narapela kain long tok bilong ol misin, tasol em i stret wantaim tok bilong saveman Solomon, em spirit bilong God i bin kirapim em long tok olsem: “Ol man i gat laip . . . ol i save bai ol i dai. Tasol ol man i dai pinis, ol i no inap save long wanpela samting. Bai ol i no kisim gutpela samting moa [long dispela laip nau]. Ol man i lusim tingting pinis long ol. Sapos yu mekim wanpela wok, orait taitim bun na mekim save tru. Long wanem, bai yu no inap mekim wok o tingting o kisim gutpela tingting na save long ples bilong ol man i dai pinis [matmat], dispela ples bai yu go long en.”—Saveman 9:5, 10.
12. Ol misin i kisim we dispela tok bilong en olsem man i gat tewel i no save dai?
12 Orait, i gat wanem as na ol misin i lainim ol man long samting i narapela kain stret long ol tok bilong Baibel? Buk New Catholic Encyclopedia (long stori “Soul, Human, Immortality Of,”) i tok, Baibel i no helpim dispela bilip olsem yumi gat tewel i no save dai, olsem na bilong helpim dispela bilip, ol bikpela tisa bilong lotu long bipo ol i kamapim ‘ol tok bilong ol saveman bilong ol Grik na tingting bilong ol Grik yet ol i bin kisim long ol tumbuna. Bihain, ol i kamapim ol tok bilong Pleto na Aristotal.’ Na buk i tok moa, bihain ol i kisim ‘ol tingting bilong Pleto’—olsem tok bilong man i gat tewel i no save dai—i kam ‘insait long lotu Kristen.’
13 Yu ting i stret ol man i tok ol i Kristen ol i ken go long ol saveman haiden bilong ol Grik bilong kisim save long i stap bilong man bihain long taim em i dai? Nogat tru. Taim Pol i raitim pas i go long ol Kristen i sindaun long Korin, Grik, em i tok: “Gutpela save bilong dispela graun em i olsem longlong pasin tasol long ai bilong God. Buk bilong God i tok olsem long dispela, ‘Sampela man i save tingting long ol kain kain pasin bilong mekim nogut long ol arapela man, tasol God i save mekim ol dispela pasin bilong ol i bagarapim ol yet.’ Na buk bilong God i tok tu olsem, ‘Bikpela i save pinis long tingting bilong ol saveman. Em i save, olgeta samting ol i tingting long mekim, ol bai i no inap kamap.’ ” (1 Korin 3:19, 20) Ol Grik long bipo ol i save lotuim ol god giaman. Orait olsem wanem ol Kristen inap kisim tok i tru long ol dispela lain? Pol i askim ol Korin: “Bai yumi bungim haus bilong God wantaim haus lotu bilong ol giaman god? Yupela i save, yumi yet yumi stap haus bilong God bilong i stap oltaim, olsem bipo God i bin tok, ‘Bai mi stap wantaim ol na wokabaut namel long ol. Na bai mi stap God bilong ol, na ol bai i stap ol lain manmeri bilong mi.’ ”—2 Korin 6:16.
13, 14. Bilong wanem yumi no ken ting ol saveman haiden bilong ol Grik inap givim save long yumi?
14 Pastaim God i kamapim ol tok i tru bilong em long rot bilong lain Israel. (Rom 3:1, 2) Bihain long yia 33 C.E., em i kamapim long rot bilong ol Kristen bilong pastaim em God i bin makim ol long spirit holi. Pol i stori long ol Kristen long taim bilong ol aposel, na em i tok: “Tok bilong ol dispela samting [God i bin redim i stap bilong ol man i save laikim em tru] i bin i stap hait, tasol long wok bilong Spirit bilong em yet, God i bin kamapim long mipela.” (1 Korin 2:10; lukim tu KTH 1:1, 2.) Tok bilong ol misin olsem man i gat tewel i no save dai, ol i bin kisim long tok bilong ol saveman bilong ol Grik. God i no bin kamapim dispela tok long lain Israel o long lain Kristen bilong pastaim em God i bin makim ol long spirit holi.
Wanem Samting Tru Bai Painim Man i Dai Pinis?
15. Olsem Jisas i tok, wanem samting tru bai painim man i dai pinis?
15 Orait, sapos man i no gat tewel, wanem samting tru bai painim man i dai pinis? Man i dai pinis em inap kirap bek, na em i wanpela bikpela as tok bilong Baibel na wanpela gutpela tok promis tru bilong God. Jisas i tokaut long dispela tok promis taim em i tokim pren bilong em, Marta, olsem: “Kirap bek, em mi yet. Na laip, em mi yet. Na man i bilip long mi, maski sapos em i dai, em bai i stap laip.” (Jon 11:25) Bilong yumi ken bilip long Jisas, yumi mas bilip olsem man i dai pinis bai kirap bek—yumi no ken bilip olsem yumi man i gat wanpela tewel i no save dai.
16 Jisas i bin stori long kirap bek paslain long taim em i tokim sampela Juda olsem: “Yupela i no ken tingting planti long dispela tok bilong mi. Taim i laik kamap na olgeta manmeri i stap long matmat ol bai i harim maus bilong Pikinini, na ol bai i lusim matmat na i kam ausait.” (Jon 5:28, 29) Dispela samting Jisas i stori long en em i narapela kain long dispela tok olsem taim man i dai, tewel i save lusim bodi na i go stret long heven. Bihain, ol man i stap long matmat—ating planti i bin stap long matmat inap planti handet o tausen yia—ol bai lusim matmat na “kam ausait.” Ol man i dai pinis, ol bai kamap laip gen. Yu ting ol i no inap? God inap mekim ol i kamap laip gen—em “i save givim laip long ol man i dai pinis, na em i save tok tasol, na mekim kamap ol samting i no i stap yet.” (Rom 4:17) Sampela man i no bilip tumas ol i save tok bilas long dispela bilip olsem ol man i dai pinis ol bai lusim matmat na kamap laip gen, tasol dispela bilip em i stret wantaim dispela tok olsem “God yet em i as bilong pasin bilong laikim tru ol arapela” na em “i save mekim gut tru long ol man i wok long painim em.”—1 Jon 4:16; Hibru 11:6.
17. Long rot bilong kirapim bek ol man i dai pinis, God inap mekim wanem?
17 Em nau, olsem wanem God inap givim gutpela pe long ol man i bin ‘holim bilip i go inap long taim ol i dai’ sapos em i no kirapim bek ol na ol i stap laip gen? (KTH 2:10) Na kirap bek i opim rot bilong God i ken kamapim dispela samting aposel Jon i raitim tok long en, olsem: “Pikinini Bilong God i bin kamap ples klia bilong bagarapim na rausim wok bilong Satan.” (1 Jon 3:8) Long gaden Iden, Satan i kamap man bilong kilim i dai olgeta manmeri long graun taim em i pulim tupela tumbuna bilong yumi bilong pastaim long mekim sin na bihain ol i dai. (Stat 3:1-6; Jon 8:44) Jisas i kirap long bagarapim na rausim ol wok bilong Satan taim em i givim gutpela laip bilong em bilong baim bek ol manmeri, na dispela i opim rot bilong ol i ken lusim kalabus bilong sin em i bin kamap long taim Adam i bikhet long God. (Rom 5:18) Ol man i save dai long sin bilong Adam, taim ol i kirap bek dispela tu bai mekim wok bilong bagarapim na rausim ol wok bilong Satan.
Bodi na Tewel
18. Taim Pol i tokaut olsem Jisas i kirap bek pinis, sampela saveman bilong ol Grik i mekim wanem? Bilong wanem ol i mekim olsem?
18 Taim aposel Pol i stap long Atens, em i autim tok long bikpela lain manmeri wantaim sampela saveman bilong ol Grik. Ol i putim yau taim em i toktok long dispela wanpela God tasol em i God tru na em i singautim ol man long tanim bel. Tasol wanem samting i kamap? Bilong pinisim tok bilong em, Pol i tok: “[God] i makim pinis wanpela de bilong em bai i kotim ol manmeri. Na long stretpela pasin bilong en, em bai i skelim pasin bilong olgeta manmeri bilong graun. Na em i bin makim wanpela man bilong bosim dispela kot. Dispela man i bin dai na God i kirapim em bek long matmat. Olsem na yumi ken bilip tru long God i bin givim dispela wok long em.” Dispela tok i kirapim bikpela toktok namel long ol. “Ol i harim dispela tok bilong man i kirap bek long matmat, na sampela i tok bilas.” (Aposel 17:22-32) Tisa bilong lotu, Oscar Cullmann, em i tok: ‘Ol Grik i save bilip olsem man i gat tewel i no save dai, olsem na ating ol i hatwok moa, winim ol narapela man, long bilip long tok bilong ol Kristen olsem ol man i dai pinis bai kirap bek. Tok bilong ol bikpela saveman, em Sokratis and Pleto, i no stret liklik wantaim ol tok bilong Nupela Testament.’
19. Ol tisa bilong ol misin i mekim wanem na bai tok bilong kirap bek i ken stret wantaim tok olsem yumi gat wanpela tewel i no save dai?
19 Tasol bihain long taim ol aposel i dai na ol man i lusim bilip na bikhet long God, ol tisa bilong lotu ol i hatwok long bungim tok bilong ol Kristen olsem man i dai pinis bai kirap bek wantaim tok bilong Pleto long man i gat tewel i no save dai. Bihain, sampela i wanbel long wanpela nupela tingting ol i kamapim: Taim man i dai, tewel i lusim (o, olsem sampela i tok, “kamap fri long”) bodi. Buk (Outlines of the Doctrine of the Resurrection) bilong R. J. Cooke i tok, long De Bilong Kot “olgeta wan wan bodi bai pas gen wantaim tewel bilong en yet, na olgeta wan wan tewel bai pas gen wantaim bodi bilong en yet.” Ol i tok, bihain, taim bodi i bung gen wantaim tewel bilong en i no save dai, em nau, man i kirap bek.
20, 21. Oltaim husat i bin lainim ol man long tok i tru bilong kirap bek long matmat? Dispela i bin helpim ol olsem wanem?
20 Dispela tok i stap yet olsem bilip bilong ol bikpela misin bilong longtaim. Ating ol tisa bilong lotu i no hatwok long kisim dispela tok, tasol planti man i go long lotu ol i no save long en. Ol i bilip olsem ol bai go stret long heven bihain long taim ol i dai. Long dispela as, John Garvey i raitim tok long nius Commonweal bilong Me 5, 1995, olsem: “Bilip bilong klostu olgeta Kristen [long laip bihain long taim man i dai] i wankain olsem bilong Pleto—em i no wankain long bilip Kristen tru, na tok bilong Baibel i no as bilong en.” Ol pris pasto bilong ol misin i bin lusim tok bilong Baibel na kisim tok bilong Pleto, olsem na lain sipsip bilong ol i no wetim dispela kirap bek em Baibel i toktok long en.
21 Tasol ol Witnes Bilong Jehova i save sakim tok bilong ol haidenman na ol i holimpas tok bilong Baibel olsem ol man i dai pinis bai kirap bek. Ol i lukim olsem dispela tok bilong Baibel em i givim strong long ol na i mekim gut bel bilong ol. Long ol stori i kamap bihain, bai yumi kisim save long olsem wanem tok bilong Baibel long kirap bek i gat as tru bilong en, na i stret long tingting bilong ol man i wet long kisim laip long graun na ol man i wet long kirap bek na kisim laip long heven. Bilong redi gut long skelim tok bilong ol dispela stori, mipela laik bai yu kaunim gut sapta 15 bilong Namba Wan Korin.
Yu Tingim Yet?
◻ Bilong wanem yumi mas kisim strongpela bilip long kirap bek?
◻ Jehova i givim rot long Adam tupela Iv na ol inap wet long wanem samting?
◻ Bilong wanem yumi no ken ting ol save bilong ol Grik inap helpim yumi long painim tok i tru?
◻ Bilong wanem yumi inap bilip olsem ol man i dai pinis bai kirap bek?
16. Bilong wanem i stret yumi ken bilip olsem ol man i dai pinis ol bai kirap bek?
[Piksa long pes 10]
Taim tupela tumbuna bilong yumi bilong pastaim i mekim sin, ol i lus long kisim laip oltaim long graun
[Piksa long pes 12]
Ol saveman bilong misin ol i kisim bilip bilong Pleto long tewel i no save dai
[Kredit Lain]
Musei Capitolini, Roma