Yu Ting Tok Em i “God” o Em i “Wanpela God”?
OL MAN bilong tanim Baibel ol i mas tingim dispela askim taim ol i tanim namba wan ves bilong Gutnius Jon i Raitim. Long Baibel New World Translation ol i tanim dispela ves olsem: “Long bipo tru, Tok i stap, na Tok i stap wantaim God, na Tok em i wanpela god.” (Jon 1:1) Sampela narapela Baibel i tanim laspela hap bilong ves bilong kamapim tingting olsem Tok em i “olsem wanpela god,” o kain tok olsem. (Baibel A New Translation of the Bible, bilong James Moffatt; The New English Bible) Tasol planti Baibel i tanim laspela hap bilong Jon 1:1 olsem: “Na Tok em yet i God.”—Buk Baibel.
Ol lo bilong tok ples Grik na ol tok i stap klostu long dispela ves, i kamapim klia olsem Baibel New World Translation i tanim stret tok bilong Jon 1:1, na i no stret long tok olsem “Tok” em i dispela “God” em namba wan hap bilong ves i kolim. Tasol tok Grik bilong taim bilong ol aposel i no gat dispela hap tok “wanpela,” olsem na sampela man i gat narapela narapela tingting long dispela ves. Long dispela as i gutpela long skelim wanpela Baibel ol i bin tanim long tok ples ol man i bin mekim bihain liklik long taim bilong ol aposel.
Dispela tok ples em Sahidik Koptik. Ol i bin mekim tok ples Koptik long Isip bihain stret long taim Jisas i bin mekim wok bilong em long graun, na long bipo ol i bin raitim ol buk samting long dispela tok ples. Wanpela dikseneri bilong Baibel (The Anchor Bible Dictionary) i stori long Baibel Koptik bilong pastaim tru olsem: “Baibel [Septuagint] na [Ol Skripsa Grik] ol i bin tanim long tok Koptik inap 200 yia samting bihain long Krais, olsem na ol tok ol i tanim long Baibel Koptik ol i bin kisim long [ol manuskrip Grik] i olpela moa, winim tru ol olpela manuskrip i stap yet long nau.”
I gat tupela as na Baibel Sahidik Koptik i kirapim tingting bilong yumi. Namba wan, olsem yumi tok pinis, em i kamapim klia tingting bilong ol Kristen long ol bilip bilong Baibel paslain long yia 300, em long dispela taim bilip bilong God Triwan i kamap wanpela bilip bilong ol misin. Namba tu i olsem: Long wanpela bikpela samting, lo bilong tok Koptik i wankain liklik olsem lo bilong tok Inglis. Ol Skripsa Grik bilong Baibel ol i bin tanim long pastaim tru, ol i tanim long tok Siriak, Latin, na Koptik. Tok Siriak na tok Latin, na tok Grik bilong dispela taim bipo, i no gat kain tok olsem “wanpela.” Tasol tok ples Koptik i gat. Na tu, saveman Thomas O. Lambdin i tok long buk bilong em (Introduction to Sahidic Coptic) olsem: “Tok ples Koptik i save kolim ol tok i makim stret wanpela samting o i no makim stret wanpela samting, olsem ol i save mekim long tok Inglis.”
Olsem na Baibel ol i bin tanim long tok Koptik i gat ol tok i soim yumi olsem ol man bilong dispela taim bipo i bin kisim wanem tingting long tok bilong Jon 1:1. Em i soim wanem samting? Baibel Sahidik Koptik i kolim tok olsem “wanpela” wantaim dispela tok “god” long laspela hap bilong Jon 1:1. I luk olsem ol dispela man bilong tanim Baibel long bipo ol i save olsem tok bilong Jon i stap long Jon 1:1 i no makim olsem Jisas em God i Gat Olgeta Strong. Tok em i wanpela god, em i no God i Gat Olgeta Strong.
[Diagram/Pictures on page 24]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
JON 1:1. RAIT SAHIDIK KOPTIK; P. CHESTER BEATTY-813; WANPELA BAIBEL INTERLINEAR
Long bipo tru i stap Tok
na Tok i stap wantaim
God na wanpela god em i
Tok
[Kredit Lain]
Reproduced by Permission of the Chester Beatty Library