Yu Ting Tingting Bilong Yu Yet i Bikpela Samting Tru?
“NUPELA Lotu i No Wanbel long Sampela Pasto i Mekim Pasin Sodom.” Em het-tok bilong wanpela nius i tok olsem. Dispela nius i tokaut olsem lain bilong Lotu Angliken i bruk, long wanem sampela i orait long ol man bilong mekim pasin sodom ol i stap pasto long haus lotu bilong ol, na sampela i no orait long en.
Wanpela pasto i bosim wok bilong kisim ol nupela pasto bilong dispela lotu em i tok, ‘Ol man bilong slip wantaim man ol i ken i stap insait long misin.’ Dispela pasto i ting, sapos man bilong mekim pasin sodom em i stap gut long dispela narapela man em i slip wantaim em, i orait long em i ken kamap pasto.
Tasol wanpela pasto i no orait long dispela samting. Em i tok, ‘Ol pasto i save slip wantaim man ol i mekim rong na ol i mas lusim wok pasto.’ Em i ting ol pasto i mas i stap olsem gutpela piksa na bihainim stretpela pasin long olgeta samting.−Nius The Sunday Times, bilong London, Novemba 8, 1987.
Dispela tupela man i ting olsem tingting bilong ol yet i stret. Tasol yu ting ol wan wan man yet i ken ting olsem tingting bilong em yet long ol dispela bikpela samting em i stret na yumi no ken skelim dispela samting? Ating bai yu tok, ‘Em i stret. Olgeta man wan wan i ken bihainim tingting bilong em yet.’
Tasol yumi ken tingim tupela tok bilong God long Baibel, olsem: “Yumi mas bihainim olgeta pasin i save mekim yumi i stap wanbel, na olgeta pasin i save strongim bilip bilong ol brata.” “Tasol, ol brata, . . . mi tok strong long yupela olsem: Yupela olgeta i mas mekim wankain tok tasol. Yupela no ken bruk lain nabaut. Yupela mas i stap wanlain tru long wankain tingting na wankain laik.”−Rom 14:19; 1 Korin 1:10.
Orait, olsem wanem sapos yu wanpela Kristen na yu no wanbel wantaim kongrigesen long wanpela bikpela samting? Bai yu mekim wanem long dispela bambai kongrigesen i ken i stap bel isi na i stap wanbel?−Matyu 5:9; 1 Pita 3:11.
Yumi ken tingim wanpela samting i bin kamap insait long kongrigesen Kristen long taim bilong ol aposel. Sampela Kristen i ting olsem tingting bilong ol yet i stret na ol i strong long kamapim dispela tingting bilong ol na bai ol narapela i ken bihainim. Orait nau yumi ken stori long ol samting dispela pasin i bin kamapim, olsem Baibel i stori long en, na nau yumi ken askim skin bilong yumi yet olsem: ‘Sapos mi bin i stap long dispela kongrigesen, bai mi mekim wanem?’
Ol i No Wanbel long Pasin Bilong Katim Skin
Long yia 36 bihain long Krais, God i orait long ol man bilong ol narapela lain i no bin katim skin ol i ken i kam insait long kongrigesen Kristen. God i stretim pinis tingting bilong Pita long dispela bikpela samting bai kamap, tasol Pita wantaim ol wanlain bilong em ol i kirap nogut taim ol i lukim ol man bilong ol narapela lain i kisim spirit holi na ol i no bin katim skin. (Aposel 10:1-16, 34-48) Planti ol narapela Juda Kristen ol tu i tingting planti long dispela na ol i no amamas long en. Na sampela Juda Kristen ol i strong long holim yet lo bilong katim skin, olsem na taim ol i lukim Pita i bung wantaim ol dispela lain i no bin katim skin, ol i krosim Pita.−Aposel 11:2, 3.
Bilong wanem ol dispela Kristen bilong lain Juda ol i kros na toktok planti long dispela samting? Long wanem, inap olsem 2,000 yia pinis dispela pasin bilong katim skin em i wanpela mak bilong lain bilong God. Bipo God Jehova i bin tokim Ebraham long katim skin bilong olgeta man long lain bilong em, na Jehova i tokim Ebraham olsem: “Dispela em i mak bilong kontrak mi mekim wantaim yupela. . . . bai i stap strong oltaim.” (Jenesis 17:10-13) Planti handet yia bihain, lo bilong katim skin em i bikpela samting yet long tingting bilong ol Juda. Planti ol i pilim olsem sapos man i no katim skin bilong sem bilong em, em i no klin. (Aisaia 52:1) Ol i ting olsem lain holi bilong God i no ken bung wantaim ol man bilong ol narapela lain em ol i no bin katim skin, long wanem ol dispela lain i no klin.
Long yia 49 bihain long Krais, aposel Pol i stap long Antiok bilong Siria na sampela man bilong dispela lain em ol i strong long holim yet lo bilong katim skin ol i bungim Pol na ol i tok pait wantaim em long dispela samting. Long pinis bilong namba wan raun bilong wok misineri bilong Pol em i bin toksave long kongrigesen Kristen bilong dispela hap olsem “God i bin opim rot long ol manmeri bilong ol arapela lain [em ol i no save katim skin], na ol i bilip.” Tingting bilong Pol i klia long dispela samting−em i save i no gat wok long ol narapela lain i mas katim skin. Tasol sampela man bilong Judia ol i gat narapela kain tingting long dispela samting. Ol i toktok strong olsem: “Sapos yupela i no bihainim pasin bilong Moses na ol i no katim skin bilong yupela, orait bai God i no kisim bek yupela.” Ol dispela man i ting ol man i mas katim skin bambai God i ken orait long ol na ol i ken kisim laip oltaim, olsem na olgeta man bilong ol narapela lain ol i tanim bel na kamap Kristen ol i mas katim skin. Em ol dispela man bilong Judia i ting olsem.−Aposel 14:26–15:1.
Ol i mekim bikpela tok pait long dispela samting. Ating ol i mekim sampela tok bilong helpim dispela tingting bilong ol na ating ol i wok long tingim sampela gutpela tok bilong pulim tingting bilong ol Kristen na bai ol i ken bihainim dispela tingting bilong ol. Em nau, ol Kristen i ken mekim wanem na bai kongrigesen i ken i stap bel isi na wanbel na i no ken bruk? Orait ol i mekim planti tok pinis long dispela samting na bihain kongrigesen bilong Antiok i “makim Pol tupela Banabas na sampela arapela man tu bai ol i go long Jerusalem na stretim dispela tok wantaim ol aposel na ol hetman.” (Aposel 15:2) Dispela em i wanpela bikpela samting tru ol i mas stretim, na kongrigesen i no tok em i samting bilong olgeta wan wan i ken bihainim tingting bilong em yet long dispela bikpela samting. Nogat. Ol dispela Kristen i gat pasin daun na ol i laik bihainim ol lo em God i bin putim long kongrigesen bambai kongrigesen i ken wok gut wantaim. Olsem na ol i salim tok long lain bilong bosim ol Kristen, em ol i stap long Jerusalem, na bai dispela lain yet i ken stretim dispela bikpela tok, na taim ol i pasim tok pinis, ol i ken tokim ol Kristen long ol samting ol i mas mekim long dispela pasin bilong katim skin−1 Korin 14:33, 40; Jems 3:17, 18; 1 Pita 5:5, 6.
Ol i Pasim Tok long En
Dispela lain i bosim kongrigesen Kristen bilong pastaim, em ol aposel na ol hetman long Jerusalem, ol i skelim gut ol tok bilong Baibel, em spirit bilong God i bin kamapim ol dispela tok, na ol i skelim ol samting spirit holi i bin mekim bilong bosim wok bilong ol Kristen inap 13 yia pinis. Orait ol i skelim pinis na ol i pasim wanem tok? Ol i tok i no gat wok long katim skin bilong ol man bilong ol narapela lain em ol i tanim bel na kamap Kristen−em i no wanpela samting ol i mas mekim bambai ol i ken kisim laip i stap oltaim. Nogat. (Aposel 15:6-29) Em nau, tingting bilong ol Kristen i klia tru long samting ol i mas mekim−dispela i winim tru pasin bilong larim olgeta wan wan i bihainim tingting bilong em yet.
Ol kongrigesen i bihainim dispela tok ol aposel na ol hetman long Jerusalem i bin pasim, ol “i kamap strong moa, na namba bilong ol i go bikpela moa long olgeta de.” (Aposel 16:4, 5) Tasol sampela man i no wanbel long dispela tok em lain bilong bosim ol Kristen i bin pasim. Ol i strong yet long bihainim tingting bilong ol long dispela samting. Ol i ting olsem tingting bilong ol yet i stret, na ol i mas bihainim Lo bilong Moses bambai God i ken kisim bek ol. Orait sapos yu bin i stap long dispela taim bipo, yu bai mekim wanem? Ol dispela man i strong long kamapim tingting bilong ol na dispela i laik bagarapim pasin wanbel bilong ol Kristen na brukim lain bilong ol. Inap 15 yia moa aposel Pol i wok strong long lukautim ol gutpela Kristen na bai ol dispela bikhetman i no ken paulim tingting bilong ol na pulim ol i go bihainim ol. Nau yumi ken lukim sampela tok Pol i bin givim long ol dispela Kristen.
Galesia, long Esia Maina, olsem yia 50-52 bihain long Krais. Long rot bilong ofa bilong Krais ol Kristen i bin kamap fri na ol i no kalabus moa long Lo bilong Moses. Tasol nau sampela i laik bagarapim dispela pasin i stap long ol na ol i laik kalabusim gen ol Kristen. Sampela Juda i birua long ol Kristen na mekim nogut long ol, na sampela Kristen i pret long dispela na ol i strong long ol narapela Kristen i mas bihainim sampela samting long Lo bilong Moses. (Galesia 6:12, 13) Aposel Pol i laik kirapim tingting bilong ol disaipel na em i tokim ol, sapos ol i kirap bihainim sampela pasin bilong ol Juda, olsem pasin bilong katim skin, bai dispela i ‘kalabusim ol gen.’ Olgeta ol i gat sin na i no gat wanpela em inap bihainim stret olgeta tok bilong dispela Lo. Olsem na God bai skelim ol long dispela Lo na em bai rausim ol, olsem em i bin mekim long lain Juda bipo. Ofa bilong Krais tasol inap mekim ol i kamap klin long ai bilong God na bai em i ken kisim bek ol. Pol i tok: “Sapos yupela i larim ol i katim skin bilong yupela, orait wok bilong Krais bai i no helpim yupela liklik. Nogat tru!” Sapos ol i bihainim wanpela hap bilong dispela Lo, orait ol i mas bihainim olgeta narapela hap bilong Lo wantaim.−Galesia 5:1-4; Aposel 15:8-11.
Korin, long hap bilong Grik, olsem yia 55 bihain long Krais. Sampela bilong kongrigesen ol i tok pait long pasin bilong katim skin na dispela i laik brukim kongrigesen na ol i no stap wanbel. Pol i save, pasin bilong katim skin i no olsem wanpela rong. Em i wanpela hap bilong Lo em God i bin givim long ol Isrel, na dispela Lo i stret olgeta. (Sam 19:7; Rom 7:12) Na Pol yet i bin stretim rot bambai ol i ken katim skin bilong yangpela poroman bilong em Timoti (em mama bilong em i bilong lain Juda). Tasol Pol i no ting olsem dispela em i wanpela lo na em i mas mekim. Nogat. Pol i mekim olsem bambai em i no ken pundaunim ol Juda em i autim gutnius long ol. (Aposel 16:3) Pol i tokim ol Kristen ol i no ken insait long ol tok pait i save bagarapim pasin wanbel bilong kongrigesen. Em i tokim ol: “Ating wanpela man ol i bin katim skin bilong en na God i singautim em? Orait, em i no ken stretim bek gen skin bilong en na haitim dispela. Ating wanpela man em i no bin katim skin na God i singautim em? Orait, em i no ken katim skin [olsem em i no ken ting em i mas mekim olsem bilong kisim laip oltaim].” Bikpela samting, em ol Kristen i mas bihainim ol tok bilong God em i tokaut klia long en, na ol i mas bihainim tu dispela tok God i givim long ol long rot bilong kongrigesen Kristen.−1 Korin 7:18-20; Hibru 13:17.
Filipai, long hap bilong Grik, yia olsem 60-62 bihain long Krais. Tasol sampela i ting ol Kristen i mas bihainim yet lo bilong ol Juda, na ol i wok long givim baksait long ol samting i kamapim long ples klia olsem Jehova i blesim kongrigesen Kristen, em planti manmeri bilong ol narapela lain ol i kam insait pinis long en. Ol man i laik holim yet lo bilong katim skin ol i bagarapim bilip bilong ol Kristen, long wanem ol i strong long pulim ol long bihainim tingting bilong ol. Olsem na nau Pol i givim strongpela tok moa long ol, em i tok: “Yupela lukaut long ol man i save mekim wok nogut, olsem weldok [lo bilong lotu Juda i makim dok i no klin]. Yupela lukaut long ol man i laik katim . . . skin bilong yupela.”−Filipai 3:2.
Krit, olsem yia 61-64 bihain long Krais. Aposel Pol i bin lusim Taitas long Krit bilong lukautim wok bilong ol Kristen long dispela hap. Taitas em i no bilong lain Juda, tasol lain bilong bosim ol Kristen i no tok ol i mas katim skin bilong em. (Galesia 2:3) Nau Pol i tokim Taitas long givim strongpela tok long ol birua bilong tok i tru, em ol dispela lain i laik kirapim ol Kristen long bihainim pasin bilong katim skin. Na sapos ol i strong yet long kamapim dispela tingting bilong ol na bagarapim pasin wanbel bilong kongrigesen, Taitas i mas rausim ol long kongrigesen. Pol i tok long “planti man ol i no save bihainim tok. Ol i save mekim toktok nating na giamanim tingting bilong ol man. Planti man olsem ol i bilong lain bilong katim skin.” Na Pol i tok moa olsem: “Ol i save skulim ol [man] long pasin i no inap yumi mekim. Long dispela pasin ol i save paulim tingting bilong sampela man wantaim olgeta famili bilong ol. Olsem na yumi mas pasim maus bilong ol dispela kain man.”−Taitas 1:10, 11; 3:10, 11; 1 Timoti 1:3, 7.
Sori tumas long dispela samting i bin kamap! Ol dispela man i ting, tingting bilong ol yet i bikpela samting tru na ol i hambak long dispela na ol i sakim tok bilong kongrigesen Kristen, na ol i paulim tingting bilong sampela Kristen na bagarapim bilip bilong ol, na ol i no stap gut moa long ai bilong God, na em i no orait moa long ol.−Lukim Nambas 16:1-3, 12-14, 31-35.
Yu Bai Mekim Wanem?
Yumi inap mekim wanem na bai yumi no ken popaia olsem ol dispela man bilong bipo i bin mekim? Wanpela samting yumi mas mekim, em yumi mas skelim gut samting yumi ting em i stret, nogut em i pait wantaim tok bilong Baibel. Na Baibel i tok klia long dispela pasin bilong ol man long slip wantaim narapela man. Baibel i tok: “Ol man i save mekim pasin pamuk, . . . na ol man i save mekim pasin i gat sem wantaim ol arapela man, . . . bai ol i no kisim kingdom bilong God.” (1 Korin 6:9, 10) Tasol sapos wanpela lo bilong Baibel i no stap ples klia tru na i olsem Baibel i larim yumi yet i skelim dispela samting long tingting bilong yumi, orait yumi mas bihainim pasin daun olsem ol Kristen bilong pastaim i bin mekim, em ol i wetim kongrigesen bilong God i tok long samting ol i mas mekim, na nau ol i bihainim dispela tok bilong kongrigesen. Na tu, sapos i gat wanpela samting em Baibel i no tok olsem em i stret o i no stret, na yumi yet i mas skelim, orait yumi mas ting em i bikpela samting tru long i stap wanbel wantaim ol narapela brata Kristen, olsem na yumi no ken strong long kamapim tingting bilong yumi yet−planti taim yumi ken daunim tingting bilong yumi yet na harim tingting bilong ol narapela brata.
Olsem wanem long yu? Yu laik mekim olsem? Sapos yu laik, orait dispela i kamapim long ples klia gutpela tingting bilong yu, olsem yu save, pasin wanbel i gutpela samting tru na i winim pasin bilong ting olsem tingting bilong yu yet i bikpela samting tru.