Yumi Daun Long Ol Gavman, Tasol Tok Bilong Ol i Namba Tu Tasol
“Olsem na yumi mas aninit long gavman.”—ROM 13:5.
1. Ol Witnes i bin kisim wanem hevi long han bilong gavman bilong Hitler? Ol i kisim dispela hevi, long wanem, ol i bin “mekim pasin nogut” o olsem wanem?
LONG Janueri 7, 1940 ol i katim nek bilong Franz Reiter na 5-pela narapela yangpela man bilong Ostria na kilim ol i dai. Dispela 6-pela yangpela man i Witnes Bilong Jehova (Bibelforscher) na ol man i kilim ol i dai, long wanem, ol i bihainim maus bilong bel na ol i no laik holim gan na insait long pait bilong helpim gavman bilong Hitler. Long taim bilong namba 2 bikpela pait, ol birua i bin kilim i dai planti tausen Witnes, em ol i holimpas bilip bilong ol olsem Reiter. Na planti tausen moa ol i bin karim hevi long ol kalabus nogut. Olsem wanem? Ol dispela Witnes i “mekim pasin nogut” na “bainat” bilong gavman bilong Hitler i bekim dispela pe nogut long ol? (Rom 13:4) Nogat tru! Sampela tok moa bilong Pol long Rom sapta 13 i kamapim klia olsem ol dispela Kristen i bin bihainim ol tok bilong God long dispela sapta, maski gavman i givim hevi long ol.
2. I gat wanem strongpela samting i kirapim yumi long i stap aninit long ol gavman?
2 Long Rom 13:5 aposel Pol i raitim tok olsem: “Olsem na yumi mas aninit long gavman. Na yumi no ken pret long dispela pe nogut tasol na bihainim tok bilong em. Nogat. Yumi mas save long bel bilong yumi yet olsem dispela pasin i stret, olsem na yumi bihainim.” Pastaim Pol i tok, gavman i holim “bainat,” olsem na yumi mas aninit long ol. Tasol nau em i kolim strongpela samting moa bilong kirapim yumi long aninit long ol, em olsem: Maus bilong bel. Yumi wok strong long mekim wok bilong God long pasin i stret bambai ‘bel bilong yumi i pilim olsem yumi no gat asua long ai bilong God.’ (2 Timoti 1:3) Baibel i tok yumi mas aninit long ol gavman, na yumi save bihainim dispela tok, long wanem, yumi laik mekim pasin i stret long ai bilong God. (Hibru 5:14) Tru tumas, yumi lainim bel bilong yumi long ol tok bilong Baibel na maus bilong bel i kirapim yumi long bihainim tok bilong gavman, maski i no gat wanpela man i lukim yumi i bihainim o nogat.—Lukim Saveman 10:20.
“Long Dispela As Tasol Yupela i Save Tromoi Takis Tu”
3, 4. Ol Witnes Bilong Jehova i gat gutnem long mekim wanem? Bilong wanem i stret ol Kristen i mas tromoi takis?
3 Sampela yia bipo, long kantri Naijiria, sampela lain i bung bung na kros pait long gavman long tromoi takis. Sampela man i bagarap long pait na i dai, na gavman i singautim ami i kam mekim i dai pait. Ol soldia i go insait long wanpela Haus Kingdom long taim bilong miting na ol i laik save long as bilong dispela bung. Taim ol i save em wanpela bung bilong ol Witnes Bilong Jehova bilong lainim tok bilong Baibel, kepten i tokim ol soldia long lusim Haus Kingdom. Em i tok: “Ol Witnes Bilong Jehova i no man bilong kros long takis na kirapim pait long gavman.”
4 Ol dispela Witnes bilong Naijiria i gat gutnem, long wanem, ol i save bihainim tok bilong Pol, em i tok: “Long dispela as tasol yupela i save tromoi takis tu, long wanem, ol gavman i stap wokman bilong God, na oltaim ol i save strong long lukautim dispela wok God i givim ol.” (Rom 13:6) Taim Jisas i tok, “Samting bilong Sisar, em yupela i mas givim long Sisar,” em i toktok long tromoi takis. (Matyu 22:21) Ol gavman i save putim ol rot, na polis bilong lukautim yumi, na haus buk, na haus sik, na skul, na pos ofis, na planti samting moa. Yumi save mekim wok long ol dispela samting na i helpim yumi. Olsem na i stret yumi mas tromoi takis bilong baim.
“Samting Yupela i Mas Givim long Gavman, Orait Yupela Givim”
5. Wanem insait bilong dispela tok “samting yupela i mas givim long gavman, orait yupela givim”?
5 Pol i tok moa olsem: “Wanem samting yupela i mas givim long gavman, orait yupela givim long ol. Yupela i mas givim ol kain kain takis long man bilong kisim takis. Na sapos yupela i stap aninit long wanpela man, orait yupela i mas harim tok na soim gutpela pasin long em. Na sapos man i stap bikman, orait yupela i mas givim biknem long em.” (Rom 13:7) Dispela tok “gavman” i makim olgeta gavman i mekim wok olsem wokman bilong God. I no abrusim wanpela. Maski yumi stap aninit long wanpela kain gavman yumi no laikim, yumi save tromoi takis long en. Sapos long kantri yumi stap long en, gavman i tok ol misin i no ken tromoi takis, orait ol kongrigesen i bihainim dispela tok na dispela i helpim kongrigesen. Na ol Kristen, wankain olsem ol narapela man bilong kantri, ol inap mekim ol samting i stret wantaim lo bilong gavman bambai ol i no ken tromoi bikpela takis tumas. Tasol Kristen i no ken kalapim lo na painim rot bilong abrusim takis. Nogat.—Lukim Matyu 5:41; 17:24-27.
6, 7. Bilong wanem yumi mas tromoi takis, maski gavman i mekim wok long dispela mani bilong helpim wanpela wok yumi no orait long en, o gavman i mekim nogut long yumi?
6 Tasol olsem wanem sapos i olsem wanpela takis i no stret? O sapos gavman i mekim wok long hap mani bilong takis bilong helpim wanpela wok yumi no orait long en, olsem bilong rausim bel na no ken baim haus sik, o bilong bungim blut bilong ol man, o i helpim pait o wanpela wok bilong dispela graun yumi no laik insait long en? Maski, yumi mas tromoi takis. Yumi mas baim olgeta takis gavman i singaut long en. Wanem wanem wok em gavman i mekim long mani bilong takis, em samting bilong gavman—ol yet i mas karim asua long dispela. God i no givim wok long yumi bilong i stap jas bilong ol gavman. God yet “bai mekim olgeta manmeri i kamap long kot bilong [em],” na long taim em yet i makim bai em i bekim pe long ol gavman stret long ol wok ol i bin mekim long strong o namba ol i holim. (Buk Song 94:2; Jeremaia 25:31) Inap long taim dispela samting i kamap, yumi mas tromoi takis.
7 Tasol olsem wanem sapos gavman i mekim nogut long yumi? Maski, yumi mas tromoi takis bilong baim ol samting gavman i putim na i helpim yumi long olgeta taim, olsem ol i save putim ol haus sik na wokim ol rot samting. Wanpela nius (Examiner bilong San Fransisko) i stori long ol Witnes i karim hevi long wanpela kantri bilong Afrika, na nius i tok: “Ol i save bihainim ol lo bilong kantri. Ol i save tromoi takis, na lukautim ol sikman, na skulim ol man i no save rit rait.” Tru ol man i mekim nogut long ol Witnes long dispela kantri, tasol ol Witnes i save tromoi takis.
“Harim Tok” na “Givim Biknem”
8. Wanem insait bilong dispela tok “harim tok” bilong gavman?
8 Long Rom 13:7, Baibel i tok yumi mas harim tok bilong ol gavman. I no olsem yumi pret long gavman. Nogat. Tasol yumi no laik brukim lo bilong gavman, olsem na yumi save aninit long gavman na harim tok bilong ol. Yumi save tingim wok bilong gavman na yumi harim tok. I no olsem yumi tingim man i holim dispela wok. Baibel i mekim tok profet long bikman bilong Rom, em Taiberius, na Baibel i tok: “Em bai i man nogut tru.” (Daniel 11:21) Tasol Taiberius em i bikman bilong Rom, olsem King, na i stret Kristen i mas harim tok bilong em na givim biknem long em.
9. Wanem sampela samting yumi ken mekim bilong givim biknem long ol gavman?
9 Yumi mas givim biknem long ol man i stap bikman, olsem ol gavman, tasol yumi bihainim tok bilong Jisas na yumi no save kolim ol bikpela nem long ol man i mekim wok lotu. (Matyu 23:8-10) Tasol sapos i gat bikpela nem yumi mas kolim long wanpela bikman bilong gavman, em yumi save kolim long em. Taim Pol i toktok wantaim ol namba wan gavman em Rom i makim bilong bosim provins, Pol i save kolim ol “Bikman.” (Aposel 26:25) Daniel i kolim Nebukatnesar olsem “King.” (Daniel 4:19) Long nau, ol Kristen i kolim ol man i gat namba olsem “Bikpela” na “King.” Taim jas i kam insait long haus kot bilong mekim kot, Kristen i ken kirap sanap, o Kristen i ken brukim skru long king samting sapos dispela em i pasin bilong kantri.
Tok Bilong Gavman i Namba Tu
10. Olsem wanem Jisas i makim olsem i gat sampela samting gavman i no gat namba long tokim Kristen long mekim?
10 Ol Witnes Bilong Jehova i save aninit long ol gavman, olsem na bilong wanem Franz Reiter na planti Witnes moa i bin kisim nogut long han bilong ol gavman? Long wanem ol Witnes i save tingim tok bilong God i namba wan na tok bilong gavman i namba tu. Dispela em i lo bilong Baibel, tasol sampela gavman i no orait long dispela lo i makim olsem i gat sampela samting ol i no gat namba long tokim ol man long mekim. Olsem: Kristen i lainim maus bilong bel long ol tok bilong Baibel na sapos gavman i tokim em long mekim wanpela samting bel bilong em i gat tok long en, orait gavman i kalapim wok God i larim ol i mekim. Jisas i makim olsem taim em i tok: “Samting bilong Sisar, em yupela i mas givim long Sisar. Na samting bilong God, em yupela i mas givim long God.” (Matyu 22:21) Taim Sisar i tokim yumi long givim samting bilong God long en, yumi mas bihainim tok bilong God. Tok bilong em i namba wan. Tok bilong gavman i namba tu.
11. Wanem lo bilong planti lain i makim olsem tok bilong gavman i namba tu tasol?
11 Sapos yumi mekim olsem, yu ting i olsem yumi laik daunim o bagarapim gavman? Nogat. Dispela lo i kamap long wanpela lo em planti lain i gat gavman ol i bihainim, olsem: Long yia 1450 samting, wanpela man, nem bilong em Peter von Hagenbach, em i gat kot long wanem em i mekim wok nogut long namba em i kisim bilong bosim ol man long wanpela hap bilong Yurop. Em i mekim planti pasin nogut long ol na ol i pret nogut tru long em. Bilong helpim em yet long kot, em i tok em i bihainim tasol tok bilong bikpela bilong em, em Bikman bilong Bergandi. Tasol lo bilong kot i no orait long dispela tok. Sampela moa i bin mekim pasin nogut tru na ol i tok ol i no gat asua long dispela, long wanem, ol i bihainim tasol tok bilong bos o bikpela bilong ol na ol i mekim. Ol lain bilong Hitler long taim bilong yumi i bin tok olsem taim ol i kot long Intenesenel Kot long Nurembek. Lo bilong ol kot i no save orait long dispela kain tok. Dispela Intenesenel Kot i tok: “I gat sampela wok ol man i mas mekim long ol man bilong olgeta lain na dispela wok i namba wan, winim wok ol i mas mekim bilong bihainim tok bilong gavman bilong kantri bilong ol.”
12. Husat sampela wokboi bilong God i no bin mekim samting i no stret em gavman i tokim ol long mekim?
12 Ol wokboi bilong God long bipo na long nau tu i save, ol i mas aninit long ol gavman, tasol God em i Nambawan Bikpela, olsem na i gat sampela samting ol gavman i no inap tokim ol man long mekim. Klostu long taim mama i bin karim Moses, king bilong Isip i bin singautim tupela meri i save helpim ol meri Israel long taim ol i laik karim pikinini, na king i tokim tupela, ol i mas kilim i dai olgeta pikinini man ol meri Israel i karim. Tasol tupela i no mekim olsem. Olsem wanem? Tupela i gat rong, long wanem, tupela i sakim tok bilong king? Nogat. Tupela i bihainim maus bilong bel, em God yet i putim long skin bilong ol, na God i blesim tupela. (Kisim Bek 1:15-20) Taim ol Israel i stap kalabus long Babilon, King Nebukatnesar i singautim olgeta ofisa bilong gavman bilong em, em 3-pela Hibru tu i bilong dispela lain, nem bilong ol em Satrak na Mesak na Abetnego. King i tok ol i mas brukim skru na lotu long wanpela traipela piksa em i bin sanapim long ples stret ol i kolim Dura. Tripela Hibru i no bihainim tok bilong king. Yu ting ol i gat rong? Nogat. Long wanem, sapos ol i bihainim dispela tok bilong king bai ol i brukim lo bilong God.—Kisim Bek 20:4, 5; Daniel 3:1-18.
“Bihainim Tok Bilong God”
13. Ol Kristen bilong pastaim i mekim wanem na ol i stap olsem gutpela piksa bilong pasin bilong tingim tok bilong ol gavman i namba tu tasol?
13 Olsem na taim ol bikman bilong lain Juda i tambuim Pita tupela Jon long autim tok bilong Jisas, tupela i bekim tok olsem: “Yupela i ting wanem pasin i stret long ai bilong God? Mitupela i mas bihainim tok bilong God o mitupela i mas bihainim tok bilong yupela? Yupela yet i ken skelim.” (Aposel 4:19; 5:29) Ol i no inap pasim maus. Wanpela nius bilong lotu (The Christian Century) i stori long narapela samting maus bilong bel i kirapim ol Kristen bilong pastaim long mekim. Nius i tok: “Ol Kristen bilong pastaim tru ol i no save insait long ami. Wanpela man, em Roland Bainton, em i tok, ‘Long pinis bilong taim bilong Nupela Testamen na i go inap long ol yia namel long yia 170-180 bihain long Krais, i no gat liklik hap stori long ol Kristen i bin insait long ami’ (Buk Christian Attitudes Toward War and Peace [Abingdon, 1960], pes 67-8). . . . Na Swift i tok, Jastin Matir ‘i save ol Kristen i no save bagarapim man o kilim man i dai.’ ”
14, 15. Ol Kristen bilong pastaim i bihainim wanem ol lo bilong Baibel na ol i tingim tok bilong ol gavman i namba tu tasol?
14 Bilong wanem ol Kristen bilong pastaim i no save insait long ami na kamap soldia? Long wanem, olgeta wan wan i save lainim gut ol tok bilong Baibel na ol lo bilong God, na ol yet wan wan i tingim wanem rot maus bilong bel i orait long ol i bihainim. Ol i no save insait long ol pait samting bilong dispela graun. “Ol i no bilong dispela graun,” olsem na ol i no inap helpim wanpela lain long pait. (Jon 17:16; 18:36) Na ol i bilong God. (2 Timoti 2:19) Olsem na sapos ol i lusim laip bilong ol bilong helpim gavman i olsem ol i givim samting bilong God long Sisar. Na ol i bilong wanpela bikpela lain brata i pas gut wantaim long pasin bilong laikim tru ol narapela. (Jon 13:34, 35; Kolosi 3:14; 1 Pita 4:8; 5:9) Sapos ol i insait long ami, nogut bai ol i kilim i dai wanpela brata Kristen bilong ol em i bilong narapela lain o kantri, na maus bilong bel bilong ol i no ken orait long dispela.
15 Na ol Kristen i no inap bihainim pasin lotu bilong ol narapela man, olsem pasin bilong lotuim bikman o king. Long dispela as, ol man bilong bipo i bin ‘tingting nogut long ol Kristen na tingim ol i narapela kain.’ (Buk Still the Bible Speaks, bilong W. A. Smart) Pol i tok ol Kristen i mas ‘pret long man ol i aninit long em na harim tok bilong em,’ tasol ol i no ken lusim tingting olsem ol i aninit long Jehova na ol i mas pret moa yet long em, olsem harim gut tok bilong em, long wanem tok bilong em i namba wan. (Rom 13:7; Buk Song 86:11) Jisas yet i tok: “Yupela i no ken pret long ol man i save kilim i dai bodi, tasol ol i no inap kilim spirit [strong bilong i stap laip] bilong yupela. Nogat. Yupela i mas pret long God tasol. Em inap bagarapim spirit na bodi tu long [Gehenna].”—Matyu 10:28.
16. (a) Long wanem ol samting ol Kristen i mas skelim gut wok bilong ol long bihainim tok bilong ol gavman? (b) Blok long pes 28 i kamapim klia wanem samting?
16 I gat wankain traim i save painim yumi ol Kristen long nau tu. Yumi no ken insait long pasin bilong ol man bilong nau i olsem pasin bilong lotuim god giaman—olsem brukim skru o salut long wanpela piksa o mak, o litimapim nem bilong wanpela man o oganaisesen olsem em inap kisim bek yumi. (1 Korin 10:14; 1 Jon 5:21) Yumi mas bihainim pasin bilong ol Kristen bilong pastaim na yumi no ken insait liklik long pait.—Lukim 2 Korin 10:4.
‘Bekim Tok Isi long Gutpela Pasin’
17. Pita i givim wanem gutpela tingting long ol man i bihainim maus bilong bel na ol i karim hevi long dispela?
17 Aposel Pita i stori long pasin bilong yumi long bihainim maus bilong bel na em i tok: “Sapos yupela i larim God i stiaim tingting bilong yupela na yupela i mekim wok, na ol i givim nating pen long yupela, na yupela i karim dispela pen, orait God i laikim dispela pasin.” (1 Pita 2:19) Tru tumas, sapos Kristen i sanap strong, maski ol man i mekim nogut long em, God i laikim dispela pasin. Na dispela pasin i helpim Kristen—em i strongim bilip bilong Kristen na bai Kristen i bilip tru. (Jems 1:2-4; 1 Pita 1:6, 7; 5:8-10) Pita i tok tu: “Sapos yupela i mekim stretpela pasin, na yupela i karim pen long dispela, orait yupela i ken amamas. Sapos ol i mekim samting bilong pretim yupela, orait yupela i no ken pret long ol. Na bel bilong yupela i no ken kirap nogut. Nogat. Long bel bilong yupela, yupela i mas putim Krais wanpela em i stap Bikpela bilong yupela. Na sapos ol i askim yupela long as bilong dispela gutpela samting yupela i wetim i stap, orait yupela i mas redi oltaim long bekim tok long ol. Tasol yupela i mas bekim tok bilong ol long tok isi na long gutpela pasin.” (1 Pita 3:14-16) Pita i givim gutpela tingting tru long yumi!
18, 19. Sapos gavman i tambuim yumi long mekim sampela wok, tasol yumi bihainim gutpela tingting na pasin isi, olsem wanem dispela inap helpim yumi?
18 Sapos gavman i no save gut long as bilong pasin em Kristen i mekim, o ol misin i bin paulim tingting bilong gavman long ol Witnes Bilong Jehova, na nau gavman i kirap mekim nogut long ol Witnes, ol i ken mekim wanem? Sapos ol i go lukim gavman bambai gavman i ken save long tok i tru bilong ol samting, ating dispela bai helpim gavman long kisim stretpela tingting long ol Witnes na pinisim dispela hevi. Kristen i save bihainim gutpela pasin na bekim tok isi. Em i no save pait na bekim nogut long ol man i mekim nogut long em. Em i mekim wok long olgeta lo bilong gavman em inap mekim wok long en bilong helpim lotu bilong em. Mekim pinis, orait nau em i putim hevi bilong em i stap long han bilong Jehova.—Filipai 1:7; Kolosi 4:5, 6.
19 Kristen i laik harim gut tok bilong gavman, olsem na em i mekim gutpela pasin na bihainim olgeta tok bilong gavman em bel bilong em i no gat tok long en. Olsem: Sapos gavman i tambuim ol miting bilong kongrigesen, orait ol Kristen i no ken bung moa long ples klia. Bai ol i painim narapela rot bilong kisim kaikai yet long tebol bilong Jehova. Long maus bilong Pol, Nambawan Bikpela, em God Jehova, i tokim yumi: “Yumi wan wan i mas tingting tu long ol arapela manmeri bilong God, na painim rot bilong kirapim ol long laikim ol arapela na mekim ol gutpela pasin long ol. Na yumi ol manmeri bilong God i no ken lusim pasin bilong bung wantaim, olsem sampela man i save mekim. Nogat.” (Hibru 10:24, 25) Yumi mas bung wantaim, tasol yumi inap bihainim gutpela tingting na yumi mekim. Maski liklik lain tasol i bung, yumi ken save God i blesim dispela bung.—Lukim Matyu 18:20.
20. Sapos gavman i tambuim wok bilong autim tok long ol man long ol haus na long rot samting, orait ol Kristen i mas mekim wanem?
20 Na sampela gavman i bin tambuim wok bilong autim tok bilong Kingdom long ol man long haus bilong ol na long rot samting. Tasol ol Kristen i stap aninit long ol dispela gavman ol i save tingim tok bilong Nambawan Bikpela em i kamapim long maus bilong Jisas yet: “Olgeta lain man i mas harim man i autim gutnius pastaim.” (Mak 13:10) Olsem na ol i bihainim tok bilong Nambawan Bikpela, maski ol yet i karim hevi long dispela. Taim i gat rot, ol aposel i bin go long haus bilong ol man na autim tok, tasol i gat ol narapela rot bilong autim tok. Yumi ken autim tok long kain kain taim na ples. (Jon 4:7-15; Aposel 5:42; 20:20) Planti taim, sapos yumi mekim wok long Baibel tasol long taim yumi autim tok, bai gavman i no pasim wok bilong yumi. Dispela i kamapim klia olsem olgeta Witnes i mas lain long toktok gut wantaim ol man long ol tok bilong Baibel. (Lukim Aposel 17:2, 17.) Sapos ol Kristen i no pret, tasol ol i bihainim gutpela pasin daun, bai ol inap painim rot bilong bihainim tok bilong Jehova na ol gavman i no ken kros long ol.—Taitus 3:1, 2.
21. Sapos gavman i strong long mekim nogut long ol Kristen, ol Kristen i ken mekim wanem?
21 Tasol sampela taim gavman i strong long mekim nogut long ol Kristen. Sapos olsem, orait yumi mas karim hevi tasol na wok strong yet long bihainim stretpela pasin, na bel bilong yumi i no ken kotim yumi. Taim ol i tok long kilim i dai yangpela man Franz Reiter, em i mas tingim wanem rot em i laik bihainim: Em bai lusim bilip o lusim laip bilong em? Em i no inap lusim God—em i mas lotu long God—olsem na em i strongim bel na ol birua i kilim em i dai. Long nait paslain long taim em i dai, Franz i raitim pas long mama na em i tok: “Tumora long moningtaim bai ol i kilim mi i dai. Tasol strong bilong mi i kam long God, wankain olsem long olgeta Kristen tru bilong bipo . . . Sapos yu tu yu sanap strong i go inap long taim yu dai, bai yumitupela i bung gen long taim bilong kirap bek.”
22. Yumi wetim wanem gutpela samting i kamap? Tasol inap long dispela taim, yumi mas mekim wanem?
22 Bihain bai olgeta manmeri i stap aninit long wanpela lo tasol, em lo bilong God Jehova. Tasol inap long dispela taim, yumi mas mekim ol samting bambai bel bilong yumi i no gat tok. Yumi mas bihainim tok bilong ol gavman, em God yet i larim ol i stap, tasol tok bilong ol i namba tu tasol, long wanem, yumi mas bihainim olgeta tok bilong Nambawan Bikpela bilong yumi, em Jehova.—Filipai 4:5-7.
Yu Tingim?
◻ I gat wanem strongpela samting bilong kirapim yumi long aninit long ol gavman?
◻ Bilong wanem yumi no ken holim tupela tingting long tromoi takis em gavman i singaut long en?
◻ Yumi mas givim biknem long ol gavman olsem wanem?
◻ Yumi mas bihainim tok bilong ol gavman, tasol olsem wanem tok bilong ol i namba tu tasol?
◻ Sapos gavman i strong long yumi mas givim samting bilong God long ol na taim yumi no mekim, ol i mekim nogut long yumi, orait yumi mas mekim wanem?
[Blok long pes 28]
Daun long en, no ken lotuim
Wanpela moningtaim long skul, wanpela yangpela meri Witnes bilong Kanada, nem bilong em Terra, em i lukim tisa i kisim wanpela wanklas i go ausait inap liklik taim. Bihain liklik, tisa i kam tok isi long Terra na tokim Terra long bihainim em i go long ofis bilong het-tisa.
Terra i kamap pinis long ofis na em i lukim plak bilong kantri Kanada i karamapim tebol. Tisa i tokim Terra long spet long plak! Em i tok, Terra i no save mekim singsing bilong litimapim kantri o salut long plak, olsem na em i ting Terra inap spet long plak tu. Terra i no mekim. Em i tok, tru ol Witnes Bilong Jehova i no save lotuim plak, tasol ol i save daun long en na i no laik bagarapim.
Tupela i go bek long klas, na nau tisa i tokim klas, em i bin mekim wanpela traim. Em i bin kisim wanpela sumatin i go long ofis bilong het-tisa na tokim em long spet long plak, na bihain em i mekim wankain pasin long narapela sumatin. Namba wan i save insait long ol bung samting bilong litimapim kantri, tasol em i spet long plak taim tisa i tokim em long mekim. Namba tu, em Terra, em i no save mekim singsing bilong litimapim kantri o salut long plak, tasol em i no bagarapim plak olsem. Tisa i tok, Terra i mekim stretpela pasin.—1990 Yearbook of Jehovah’s Witnesses.
[Ol Piksa Kredit Lain long pes 24]
French Embassy Press & Information Division
USSR Mission to the UN