Krais i Toktok Long Ol Kongrigesen
“Mi save holim ol 7-pela sta long han sut bilong mi. . . . Na mi salim dispela tok i kam long yu.”—KTH 2:1.
1, 2. Bilong wanem yumi laik save long ol tok Krais i bin givim long ol 7-pela kongrigesen bilong Esia Maina?
JISAS KRAIS, dispela wanpela Pikinini bilong Jehova, em i Het bilong kongrigesen Kristen. Bilong lain Kristen God i bin makim long holi spirit i ken stap klin, Krais i bosim ol long rot bilong mekim gutpela tok amamas na tok bilong stretim ol. (Efesus 5:21-27) Ol kain tok olsem i stap long Kamapim Tok Hait sapta 2 na 3, na long dispela hap yumi lukim ol strongpela na gutpela tok Jisas i givim long ol 7-pela kongrigesen bilong Esia Maina.
2 Paslain long aposel Jon i bin harim tok Jisas i givim long ol 7-pela kongrigesen, em i lukim wanpela driman bilong “de bilong Bikpela.” (KTH 1:10) Dispela “de” i bin kirap taim Kingdom bilong Mesaia i kamap long 1914. Olsem na tok Krais i bin mekim long ol dispela kongrigesen em i bikpela samting long nau long taim bilong las de. Ol tok em i mekim bilong strongim na stretim ol kongrigesen i helpim yumi long karim ol hevi i save painim yumi long dispela taim bilong planti hevi.—2 Timoti 3:1-5.
3. “Ol sta,” “ol ensel,” na ol “lam gol” em aposel Jon i bin lukim i makim wanem ol samting?
3 Jon i lukim King Jisas Krais, em i “holim ol 7-pela sta long han sut” bilong em na em i “wokabaut namel long ol 7-pela lam gol,” o ol kongrigesen. “Dispela 7-pela sta em ol ensel bilong ol 7-pela sios.” (KTH 1:20; 2:1) Sampela taim ol sta i save makim ol ensel, tasol Krais i no inap yusim wanpela man bilong raitim tok i go long ol ensel. Olsem na ol dispela “sta” i makim ol wasman ol i bilong lain God i makim long holi spirit, o ol lain elda. Dispela tok “ol ensel” i makim wok bilong ol long karim tok i go long ol narapela. Oganaisesen bilong God i bin go bikpela tru, olsem na lain “bosboi i gat gutpela tingting” i bin makim sampela man bilong lain “arapela sipsip” bilong Jisas long mekim wok olsem wasman.—Luk 12:42-44; Jon 10:16.
4. Taim ol elda i putim gut yau long ol tok Krais i mekim long ol kongrigesen, dispela i save helpim ol olsem wanem?
4 “Ol sta” i stap long han sut bilong Jisas—i olsem em i bosim ol, orait long ol, na lukautim ol. Olsem na Jisas bai skelim ol samting ol i mekim. Taim ol elda bilong nau i putim gut yau long ol tok Jisas i bin mekim long ol 7-pela kongrigesen ol i ken luksave long ol samting ol i ken mekim taim wankain samting i kamap. Tru, olgeta Kristen i mas harim tok bilong Pikinini bilong God. (Mak 9:7) Olsem na yumi inap kisim wanem save taim yumi putim gut yau long ol tok Krais i mekim long ol kongrigesen?
Long Ensel i Stap Long Efesus
5. Efesus em i wanem kain taun?
5 Jisas i bin givim gutpela tok amamas na tok bilong stretim kongrigesen Efesus. (Ritim KTH 2:1-7.) Efesus i stap long wes kos bilong Esia Maina na traipela tempel bilong god meri Artemis i stap long en, na taun i gat planti wok bisnis na em i ples tru bilong ol samting bilong lotu. Maski pasin pamuk, lotu giaman, na ol kain kain posin marila samting i pulap long Efesus, God i blesim wok autim tok aposel Pol na ol narapela i mekim long dispela taun.—Aposel, sapta 19.
6. Ol Kristen bilong nau husat i stap gut long God, olsem wanem ol i wankain olsem ol Kristen long Efesus bilong bipo?
6 Krais i tok amamas long kongrigesen Efesus, olsem: “Mi save pinis long olgeta pasin yu save mekim, na long hatwok bilong yu. Na mi save, yu save sanap strong, na yu no laikim tru ol man nogut. Ol dispela man i bin tokim yu olsem, ‘Mipela i aposel tu.’ Tasol nogat, ol i no aposel. Na yu skelim pinis tok bilong ol, na yu painimaut olsem ol i man bilong giaman tasol.” Long nau tu ol kongrigesen bilong ol disaipel tru bilong Jisas i mekim gutpela pasin, na wok hat, na sanap strong. Ol i no orait liklik long ol brata giaman husat i laik stap olsem ol aposel. (2 Korin 11:13, 26) Wankain olsem ol Efesus, ol Kristen bilong nau husat i stap gut long God ol i “no laikim tru ol man nogut.” Olsem na bilong lotu bilong Jehova i ken stap klin na bilong lukautim kongrigesen, ol i no save bung wantaim ol man i tromoi tok i tru na i no tanim bel.—Galesia 2:4, 5; 2 Jon 8-11.
7, 8. Wanem bikpela hevi i bin stap long kongrigesen Efesus? Long nau, yumi inap mekim wanem sapos kain hevi olsem i kamap long kongrigesen?
7 Tasol ol Kristen long Efesus i gat wanpela bikpela hevi. Jisas i tok: “Mi gat tok long yu olsem, taim yu bilip nupela, yu bin laikim mi tru, tasol nau nogat.” Ol brata sista bilong kongrigesen i mas wok long laikim tru Jehova olsem ol i bin laikim em long pastaim. (Mak 12:28-30; Efesus 2:4; 5:1, 2) Yumi olgeta i mas was gut, nogut pasin bilong laikim tru God yumi bin holim long pastaim i go slek. (3 Jon 3) Tasol olsem wanem sapos laik bilong kisim mani kago o amamas i wok long kamap nambawan samting long laip bilong yumi? (1 Timoti 4:8; 6:9, 10) Sapos olsem, yumi mas beten strong long God i ken helpim yumi long rausim ol dispela kain laik na kisim pasin bilong laikim tumas Jehova na amamas long ol samting em na Pikinini bilong em i bin mekim bilong helpim yumi.—1 Jon 4:10, 16.
8 Krais i tokim ol Efesus olsem: “Yu mas tingim gen dispela pasin yu bin mekim bipo, na yu mas tanim bel na mekim kain pasin olsem pastaim yu save mekim.” Wanem samting bai kamap sapos ol i no mekim olsem? Jisas i tok: “Sapos yu no mekim olsem, orait bai mi kam long yu na rausim dispela lam bilong yu.” Sapos olgeta sipsip i no laikim Jehova olsem ol i bin laikim em long bipo, orait “lam,” o kongrigesen, bai i no stap moa. Olsem na yumi ol Kristen i mas wok strong long helpim kongrigesen long stap yet olsem lait bilong spirit.—Matyu 5:14-16.
9. Yumi mas i gat wanem tingting long pasin bilong bihainim ol man?
9 Wanpela gutpela pasin bilong ol Efesus em ol i no laikim tru “pasin bilong ol lain bilong Nikolas.” Buk Kamapim Tok Hait i stori liklik tasol long dispela lain. Yumi no save dispela lain i kamap olsem wanem, na wanem ol bilip bilong ol, na ol i bihainim wanem kain pasin. Tasol Jisas i tokaut strong olsem yumi no ken bihainim ol man, olsem na yumi no ken laikim tru dispela pasin, olsem ol Kristen long Efesus i no bin laikim.—Matyu 23:10.
10. Wanem samting bai painim ol man i harim tok holi spirit i autim?
10 Krais i tok: “Orait man i gat yau, em i mas harim gut dispela tok Holi Spirit i autim long ol sios.” Taim Jisas i bin stap long graun, spirit bilong God i stap long em taim em i toktok. (Aisaia 61:1; Luk 4:16-21) Olsem na yumi mas putim yau long tok God i givim long Jisas long rot bilong holi spirit. Holi spirit i stiaim em, na em i tok promis olsem: “Sapos man i winim pait, bai mi larim em i kisim kaikai long diwai bilong givim laip. Dispela diwai i stap long heven, long gaden bilong God.” Ol Kristen God i bin makim na ol i harim tok holi spirit i autim, ol bai kisim laip i no save bagarap long “gaden bilong God” long heven, o long hap we Jehova yet i save stap long en. Lain “planti manmeri tru,” ol tu i harim tok holi spirit i autim, ol bai amamas insait long Paradais bilong graun we ol bai dring long “wara bilong givim laip” na “ol lip bilong diwai” i stap arere long wara bai oraitim ol.—KTH 7:9; 22:1, 2; Luk 23:43, NW.
11. Yumi inap mekim wanem bilong strongim pasin bilong laikim tru Jehova?
11 Ol Efesus i no laikim God olsem long pastaim, tasol olsem wanem sapos wankain samting i wok long kamap long wanpela kongrigesen long nau? Yumi wan wan i laik kirapim ol narapela long laikim tru Jehova long rot bilong stori long ol gutpela pasin bilong em. Yumi ken mekim tok i soim olsem yumi amamas long pasin laikim God i kamapim taim em i givim Pikinini bilong em olsem pe bilong baim bek ol man. (Jon 3:16; Rom 5:8) Long taim i stret long mekim olsem, yumi ken stori long pasin laikim bilong God taim yumi bekim tok o mekim tok long ol miting. Yumi ken kamapim olsem yumi laikim tru Jehova taim yumi litimapim nem bilong em taim yumi autim tok. (Song 145:10-13) Yes, ol tok bilong yumi na ol samting yumi mekim inap strongim gen pasin bilong kongrigesen long laikim tru Jehova olsem ol i bin laikim long pastaim.
Long Ensel i Stap Long Smerna
12. Ol stori bilong ol samting i bin kamap bipo i tok wanem long Smerna na ol pasin bilong lotu long dispela taun?
12 Kongrigesen Smerna i kisim tok amamas long Krais, em dispela “man i stap namba wan tru na i stap bihain tru. Bipo [em i] dai pinis, tasol nau [em i] stap laip” long rot bilong kirap bek. (Ritim KTH 2:8-11.) Ol i wokim Smerna (nau Izmir, Turki) long wes kos bilong Esia Maina. Ol Grik i bin kamapim dispela taun, tasol ol Lidia i bin bagarapim taun long 580 B.C.E. samting. Ol man i kisim wok king bihain long Bikpela King Aleksander ol i bin wokim gen Smerna long wanpela nupela hap. Em i kamap wanpela hap bilong provins Esia bilong Rom na i gat planti wok bisnis long en na ol naispela haus bilong gavman i gat nem. Tempel bilong Taiberius Sisar i stap na dispela i mekim na taun i kamap ples bilong mekim lotu long empera. Ol man i mas kukim liklik hap paura i gat gutpela smel na tok “Sisar em i Bikpela.” Ol Kristen i no inap mekim olsem, long wanem, long tingting bilong ol “Jisas em i Bikpela.” Olsem na ol i bin karim pen na hevi.—Rom 10:9.
13. Maski ol Kristen long Smerna i stap rabis long samting bilong skin, olsem wanem ol i gat planti samting?
13 Ol Kristen long Smerna i karim hevi, na tu, ol i stap rabis. Ating as bilong dispela em ol hevi gavman i putim long wok bisnis samting bilong ol, long wanem, ol i no lotuim empera. Wankain samting inap painim ol wokboi bilong Jehova long nau. (KTH 13:16, 17) Maski ol i stap rabis long samting bilong skin, ol Kristen i wankain olsem ol Kristen long Smerna em ol i gat planti samting bilong spirit, na dispela em i bikpela samting moa!—Sindaun 10:22; 3 Jon 2.
14, 15. Ol Kristen God i makim inap kisim wanem tok bilong mekim gut bel bilong ol long Kamapim Tok Hait 2:10?
14 Klostu olgeta Juda long Smerna i stap olsem “lain bilong Satan,” long wanem, ol i bihainim ol pasin tumbuna em Baibel i no as bilong en, na ol i givim baksait long Pikinini bilong God, na ol i tok bilas long ol disaipel bilong Jisas, em God i bin makim ol long holi spirit. (Rom 2:28, 29) Tasol ol tok Krais i mekim bihain i mekim gut tru bel bilong ol Kristen God i bin makim! Em i tok: “Bihain liklik yu bai karim pen, tasol dispela i no ken mekim yu i pret. Harim. Satan bai i mekim, na ol bai i kalabusim sampela man namel long yupela, bilong traim yupela. Na bai yupela i karim hevi na pen inap long 10-pela de. Tasol yu mas holim bilip, i go inap long taim yu dai, na bai mi givim yu laip olsem prais.”—KTH 2:10.
15 Jisas i no pret long i dai bilong kamapim klia olsem Jehova i nambawan bos. (Filipai 2:5-8) Maski Satan i pait long lain remnan, ol i no pret long ol samting i mas painim ol—pen na hevi, kalabus, o ol man i birua long ol na kilim ol i dai. (KTH 12:17) Ol bai winim strong bilong dispela graun. Na bai ol i no kisim tasol wanpela hat king ol i wokim long ol plaua samting na bihain em bai bagarap, em kain prais ol man i winim ol resis long bipo i bin kisim, nogat. Krais i tok promis long givim ol Kristen God i makim na ol i kirap bek pinis “laip olsem prais,” em laip i no inap bagarap long heven. Man! Em i wanpela presen i gutpela tru, winim olgeta samting!
16. Sapos yumi stap long wanpela kongrigesen i kain olsem kongrigesen Smerna bilong bipo, orait yumi mas tingting strong long wanem bikpela samting?
16 Maski yumi bilong kisim laip long heven o long graun, olsem wanem sapos yumi stap long wanpela kongrigesen i kain olsem kongrigesen Smerna bilong bipo? Sapos olsem, orait yumi mas helpim ol wanbilip long tingim strong nambawan as na God i larim ol man i mekim nogut long yumi—em dispela tok long husat i mas i stap nambawan bos bilong heven na graun. Olgeta wan wan Witnes Bilong Jehova husat i stap gut long God ol i mas kamapim klia tupela samting, olsem Satan em i man bilong giaman, na maski lain bilong Satan i mekim nogut long wanpela man bilong graun em inap stap strong long sapotim namba God i holim olsem King bilong heven na graun. (Sindaun 27:11) Yumi laik strongim ol narapela Kristen long stap strong na karim ol hevi ol man i putim long yumi, na long dispela rot, oltaim “yumi ken holim wok bilong em, na yumi no ken pret. Olsem na long olgeta taim yumi stap laip, yumi ken wokabaut long ol pasin i stret long ai bilong em, na yumi ken pulap long ol gutpela gutpela pasin em i laikim”—na mekim olsem oltaim oltaim.—Luk 1:68, 69, 74, 75.
Long Ensel i Stap Long Pergamum
17, 18. Pergamum i nambawan hap bilong mekim wanem kain lotu? Sapos man i no laik insait long dispela lotu, wanem samting inap painim em?
17 Kongrigesen Pergamum i kisim tok amamas na tok bilong stretim ol. (Ritim KTH 2:12-17.) Pergamum i stap 80 kilomita longwe long Smerna long hap not na ol manmeri bilong dispela taun i insait tru long ol lotu haiden. Sampela saveman bilong Babilon (ol man bilong lukluk long ol sta) i bin ranawe i kam long Pergamum. Planti sikman i save kam long Pergamum long tempel bilong Asklipias, em god giaman bilong marasin na bilong oraitim ol sik. Pergamum i gat wanpela tempel bilong mekim lotu long Sisar Ogastus, olsem na ol i kolim Pergamum olsem “nambawan hap bilong lotuim empera long taim Gavman Rom i nupela.”—Encyclopædia Britannica, 1959, Volium 17, pes 507.
18 Long Pergamum i gat wanpela alta bilong Sus i stap. Na tu, dispela taun i nambawan hap we Satan yet i kirapim ol man long lotuim ol man. Olsem na i stret Jisas i tok dispela kongrigesen i stap long hap “sia king bilong Satan i stap” long en! Ol inap kilim i dai man i sapotim nambawan wok bos bilong Jehova na i no laik lotuim empera. Dispela graun i stap yet aninit long strong bilong Satan, na ol man i wok long litimapim ol plak samting bilong ol kantri. (1 Jon 5:19) Kirap long taim bilong ol aposel i kam inap long nau, ol man i bin kilim i dai planti gutpela Kristen, olsem ol i bin mekim long dispela man Krais i kolim ‘Antipas, em man bilong autim tok bilong mi, na em i bihainim tru tok bilong mi, na ol i kilim em i dai long ples bilong yupela.’ God Jehova na Jisas Krais i save tingim ol kain wokboi i stap gut long God.—1 Jon 5:21.
19. Balam i bin mekim wanem? Olgeta Kristen i mas lukaut gut long wanem samting?
19 Na tu, Krais i tok sampela “i holim strong pasin bilong Balam.” Profet giaman Balam i mangal long kisim mani, olsem na em i traim long mekim tok bilong bagarapim ol Israel. Taim God i senisim ol tok bilong Balam bilong bagarapim ol Israel i kamap tok bilong blesim ol, Balam i wok wantaim King Balak bilong Moap na ol i pulim planti Israel long lotuim ol god giaman na mekim pasin pamuk. Ol elda Kristen i mas strong long bihainim stretpela pasin olsem Finias i bin mekim taim em i strong long sakim ol samting Balam i bin kamapim. (Namba 22:1–25:15; 2 Pita 2:15, 16; Jut 11) Olgeta Kristen i mas lukaut gut na no ken larim pasin bilong lotuim ol god giaman na mekim pasin pamuk i kamap insait long kongrigesen.—Jut 3, 4.
20. Sapos wanpela Kristen i kirap tingting long ol bilip bilong ol man i bin tromoi tok i tru, em i mas mekim wanem?
20 Bikpela hevi i laik painim kongrigesen Pergamum, long wanem, ol i larim sampela man i stap namel long ol em ol “i save bihainim tok bilong ol lain bilong Nikolas.” Krais i tokim kongrigesen: “Yu mas tanim bel. Sapos nogat, orait bihain liklik bai mi kam long yu, na bai mi pait long ol dispela man long dispela bainat i stap long maus bilong mi.” Ol man i laik pulim ol Kristen long bihainim ol, ol i laik bagarapim ol Kristen long ol samting bilong spirit, na ol man i laik brukim kongrigesen na pulim ol man, ol i no inap i go insait long Kingdom bilong God. (Rom 16:17, 18; 1 Korin 1:10; Galesia 5:19-21) Sapos wanpela Kristen i kirap tingting long ol bilip bilong ol man i bin tromoi tok i tru na em i gat laik long tokim ol narapela long dispela, orait em i mas tingim tok lukaut Krais i mekim! Bilong em i no ken kisim bagarap, em i mas tanim bel na askim ol elda bilong kongrigesen long helpim em long ol samting bilong spirit. (Jems 5:13-18) Em i bikpela samting long stretim dispela hariap, long wanem, Jisas bai kam kwiktaim long kotim ol man.
21, 22. Husat i save kisim dispela “mana nau i stap hait”? Dispela i makim wanem samting?
21 Ol Kristen God i bin makim na ol poroman bilong ol i stap gut long God, i no gat as long ol i pret long dispela kot. Olgeta man husat i bihainim tok em holi spirit bilong God i bin givim long Jisas ol bai kisim blesing. Olsem: Ol Kristen God i bin makim na ol i winim strong bilong dispela graun, God bai singautim ol long kaikaim sampela “mana nau i stap hait” na ol bai kisim “wanpela waitpela ston” ol i raitim “nupela nem” long en.
22 Taim ol Israel i raun long ples drai nating inap 40 yia God i bin givim mana bilong ol i ken kaikai. Sampela bilong dispela “bret” i stap long wanpela sospen gol insait long Bokis Kontrak na em i hait insait long Rum Tambu Tru bilong haus lotu sel, we wanpela lait i kamap long rot bilong mirakel na i makim olsem Jehova i stap long dispela hap. (Kisim Bek 16:14, 15, 23, 26, 33; 26:34; Hibru 9:3, 4) I tambu long ol man i kaikai dispela mana i stap hait. Tasol taim ol disaipel bilong Jisas husat God i bin makim long holi spirit i kirap bek, ol i kisim laip oltaim na i no inap dai, olsem pasin bilong kaikai dispela “mana nau i stap hait” i makim.—1 Korin 15:53-57.
23. “Waitpela ston” na “nupela nem” i makim wanem samting?
23 Long ol kot bilong Rom wanpela blakpela ston i makim olsem man bai kisim strafe, tasol waitpela ston i makim olsem kot i lusim rong bilong man. Taim Jisas i givim “wanpela waitpela ston” long ol Kristen God i makim long holi spirit, dispela i makim olsem em i pilim olsem ol i no gat asua, na ol i stap klin. Na tu, ol Rom i save yusim ol ston olsem ol tiket bilong i go insait long ol bikpela bung, olsem na dispela “waitpela ston” inap makim olsem God i larim ol Kristen em i makim long i go long heven we marit bilong Pikinini Sipsip i kamap. (KTH 19:7-9) Dispela “nupela nem” i makim gutpela wok ol i kisim bilong stap wanbel wantaim Jisas na mekim wok king wantaim em long Kingdom bilong heven. Ol dispela samting i save strongim ol Kristen God i makim na ol manmeri i poroman wantaim ol long mekim wok bilong Jehova, em ol manmeri i laik i stap oltaim long Paradais long graun!
24. Yumi mas i gat wanem tingting long pasin bilong tromoi tok i tru?
24 Em savepasin long tingim olsem ol man i tromoi tok i tru i laik bagarapim kongrigesen Pergamum. Sapos wankain samting i laik bagarapim kongrigesen bilong yumi long ol samting bilong spirit, orait yumi mas givim baksait tru long pasin bilong tromoi lotu i tru na yumi mas wokabaut yet long tok i tru. (Jon 8:32, 44; 3 Jon 4) Ol tisa giaman o ol man i tingting long tromoi tok i tru ol inap bagarapim kongrigesen olgeta, yumi mas sanap strong na sakim pasin bilong tromoi tok i tru, na no ken larim ol tingting nogut bilong pulim man i pasim yumi long bihainim tok i tru.—Galesia 5:7-12; 2 Jon 8-11.
25. Long stori i kamap bihain long dispela, bai yumi stori long ol tok Krais i givim long wanem ol kongrigesen?
25 Ol tok amamas na tok kaunsel Jisas Krais i bin givim long dispela 3-pela kongrigesen bilong Esia Maina, em yumi bin stori pinis long ol, i kirapim tru tingting bilong yumi! Tasol holi spirit i stiaim em tu long givim planti tok long ol narapela 4-pela kongrigesen bilong Esia Maina. Stori i kamap bihain long dispela bai stori long ol tok Krais i givim long Taiataira, Sardis, Filadelfia, na Laodisia.
Bai Yu Bekim Olsem Wanem?
• Bilong wanem yumi mas putim yau long ol tok Krais i givim long ol kongrigesen?
• Yumi ken mekim wanem bilong helpim kongrigesen long laikim tru Jehova olsem ol i bin laikim em long pastaim?
• Bilong wanem yumi ken tok ol Kristen long Smerna i gat planti samting maski ol i stap rabis long ol samting bilong skin?
• Taim yumi tingim samting i bin kamap long kongrigesen Pergamum, dispela i kirapim yumi long kisim wanem tingting long pasin bilong man i tromoi tok i tru?
[Mep long pes 10]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
GRIK
ESIA MAINA
Efesus
Smerna
Pergamum
Taiataira
Sardis
Filadelfia
Laodisia
[Piksa long pes 12]
Lain “planti manmeri tru” bai stap long Paradais long graun
[Ol Piksa long pes 13]
Ol Kristen em ol man i mekim nogut long ol, ol i winim strong bilong dispela graun