Şefkatle Acıyanlar Olun

“Merhamet yüreğini, iyiliği . . . giyinin.”—KOLOSELİLER 3:13, 14.

 1. Bugün acıma duygusuna neden büyük bir ihtiyaç var?

TARİHTE hiçbir zaman bu denli çok insan acıma duygusuyla verilen desteğe muhtaç olmadı. Hastalık, açlık, işsizlik, suçlar, savaşlar, anarşi ve doğa felaketleri karşısında milyonlarca insan yardıma muhtaç durumdadır. Fakat daha da ciddi bir sorun var; bu, insanlığın içinde bulunduğu ümitsiz, berbat ruhi durumdur. Vaktinin az olduğunu bilen Şeytan ‘bütün dünyayı saptırıyor.’ (Vahiy 12:9, 12) Bu nedenle, özellikle İsa’nın hakiki takipçilerinin cemaatinin dışındakiler yaşamlarını yitirme tehlikesi içindedirler ve Mukaddes Kitap yaklaşmakta olan Tanrı’nın hüküm gününde idam edilecek olanların dirilme ümidi olmadığını açıklıyor.—Matta 25:31-33, 41, 46; II. Selânikliler 1:6-10.

 2. Yehova kötüleri yok etmekten Kendini neden alıkoydu?

² Ancak, son günlerin bu son saatlerinde Yehova Tanrı nankör ve kötü olanlara hâlâ sabır ve acıma niteliğini göstermeye devam ediyor. (Matta 5:45; Luka 6:35, 36) Sadakatsiz İsrail milletini cezalandırmayı geciktirmesindeki aynı nedenle bunu yapıyor. “Varlığım hakkı için, Rab Yehovanın sözü, kötünün ölümünden değil, ancak kötü adamın yolundan dönüp yaşamasından zevk alırım; dönün, kötü yollarınızdan dönün; çünkü niçin ölesiniz, ey İsrail evi?”—Hezekiel 33:11.

 3. Yehova’nın, kavmi olmayanlara acımayla davrandığına ilişkin hangi örneğe sahibiz ve bundan ne öğreniyoruz?

³ Yehova’nın acıması kötü Ninevelileri de kapsıyordu. Yehova yakın olan harabiyet hakkında uyarmak üzere peygamberi Yunus’u onlara gönderdi. Onlar Yunus’un vaazına olumlu karşılık vererek tövbe ettiler. Bu, acıyan Tanrı Yehova’yı, şehri o zaman harap etmekten alıkoydu. (Yunus 3:10; 4:11) Tanrı eğer dirilme olasılıkları söz konusu olabilecek Nineveliler için üzüntü duyduysa, bugün ebediyen yok edilmekle yüz yüze bulunan insanlar için ne kadar daha çok acıma duyuyor olmalı!—Luka 11:32.

Acımaya Dayanan Görülmemiş Bir İş

 4. Yehova bugün insanlara nasıl acıma niteliği gösteriyor?

⁴ Yehova acıyan kişiliğine uygun olarak, komşularını ‘krallığın iyi haberiyle’ ziyaret etmeleri için Şahitlerini görevlendirdi. (Matta 24:14) İnsanlar hayat kurtaran bu işe takdirle karşılık verdiklerinde, Yehova Gökteki Krallık mesajını kavramaları için onların yüreklerini açar. (Matta 11:25; Resullerin İşleri 16:14) İsa’nın hakiki takipçileri Tanrılarını örnek alarak ilgi gösterenleri tekrar ziyaret eder ve mümkünse kendilerine Mukaddes Kitap tetkikleri vasıtasıyla yardım ederek şefkatle acıma niteliğini gösterirler. Bu nedenle 1993 yılında 231 ülkede dört buçuk milyonu aşkın Yehova’nın Şahidi evden eve vaaz etmek ve komşularıyla Mukaddes Kitabı incelemekte bir milyardan fazla saat harcadı. Böylece bu yeni ilgi gösterenler de hayatlarını Yehova’ya vakfederek O’nun vaftiz edilmiş Şahitlerinin saflarına katılma olanağına sahip oldular. Bu şekilde onlar da henüz Şeytan’ın ölmekte olan dünyasında kapana kısılmış durumda bulunan geleceğin şakirtleri uğruna yapılan bu görülmemiş acıma işine kendilerini verdiler.—Matta 28:19, 20; Yuhanna 14:12.

 5. Tanrısal acıma sınırına dayandığında, Tanrı’yı yanlış temsil eden dinin başına ne gelecek?

⁵ Yehova pek yakında “cenk eri” gibi davranacak. (Çıkış 15:3) Kendi ismine ve kavmine karşı olan acıma duygusundan ötürü kötülüğü ortadan kaldıracak ve adil yeni bir dünya kuracak. (II. Petrus 3:13) Tanrı’nın gazap günü ilk olarak Hıristiyan âleminin kiliselerinin başına gelecek. Tanrı, Yeruşalim’deki Kendi mabedini bile Babil kralının elinden esirgemediği gibi, Kendisini yanlış tanıtan dinsel teşkilatları da aynı şekilde esirgemeyecek. Birleşmiş Milletlerin üyelerinin yüreğine, Hıristiyan âlemini ve tüm diğer sahte din şekillerini ortadan kaldırma düşüncesini koyacak. (Vahiy 17:16, 17) “Ben de” diyor Yehova, “gözüm esirgemiyecek, ve acımıyacağım, ve yollarını kendi başlarına getireceğim.”—Hezekiel 9:5, 10.

 6. Yehova’nın Şahitleri hangi yollarla acıma duygusunu göstermek üzere harekete geçerler?

⁶ Yehova’nın Şahitleri hâlâ vakit varken komşularına acıma niteliğini göstererek Tanrı’nın kurtuluş mesajını gayretle vaaz etmeye devam ediyorlar. Tabii ki, maddi ihtiyaç içinde olan insanlara da mümkün olduğu kadar yardım ediyorlar. Bununla birlikte onların bu konuda ilk sorumluluğu, yakın aile üyelerinin ve iman ilişkisinde oldukları kişilerin ihtiyaçlarını karşılamaktır. (Galatyalılar 6:10; I. Timoteos 5:4, 8) Çeşitli felaketlerle karşılaşmış olan iman kardeşleri uğrunda Yehova’nın Şahitlerinin yaptığı pek çok yardım faaliyeti acıma duygusunun göze çarpar birer örneğidir. Yine de, İsa’nın takipçilerinin acıma duygusunu göstermeleri için bir krizin başgöstermesini beklemeleri gerekmez. Onlar günlük yaşamın iyi ve kötü olayları karşısında bu niteliği hemen gösterirler.

Yeni Kişiliğin Bir Kısmıdır

 7. (a) Koloseliler 3:8-13’te acıma nasıl yeni kişiliğe bağlanıyor? (b) Müşfik sevgi İsa’nın takipçilerinin neyi yapmasını kolaylaştırır?

⁷ Günahkâr yapımızın ve Şeytan’ın dünyasının kötü etkisinin şefkatle acıma duygusunu göstermemize engel olduğu doğrudur. Bu nedenle Mukaddes Kitap bizi, ‘gazabı, hiddeti, fenalığı, iftirayı, ağzımızdan edepsizce sözleri’ atmaya ısrarla teşvik eder. Bunların yerine—Tanrı’nın suretine uyan—‘yeni kişiliği giymemizi’ öğütler. Her şeyden önce bize “merhamet yüreğini, iyiliği, alçak gönüllülüğü, hilmi, tahammülü” giymemizi emreder. Sonra Mukaddes Kitap bu nitelikleri yansıtmanın pratik yolunu gösterir. Bu, “birbirinize karşı sabrederek ve eğer birinin başkasına karşı bir şikâyeti varsa, Rabbin size bağışladığı gibi böylece siz de biri obirine bağışlayarak” yapılabilir. Kardeşlerimize karşı “merhamet yüreği (acımaya özgü müşfik sevgi)” geliştirdiysek, bağışlayıcı olmak çok daha kolaydır.—Koloseliler 3:8-14.

 8. Bağışlayıcı bir ruha sahip olmak neden önemlidir?

⁸ Diğer taraftan, acıma duygusuyla bağışlama konusunda başarısız olmak Yehova ile ilişkimizi tehlikeye sokar. İsa, efendisi tarafından “bütün borcunu ödeyinciye kadar” hapse atılan, bağışlayıcı olmayan köleyle ilgili meselinde bunu etkili şekilde gösterdi. Köle, kendisinden merhamet dileyen diğer bir köle arkadaşına karşı, acıma konusunda şaşırtıcı şekilde eksik davrandığından bu muameleyi hak etmişti. İsa meseli şu sözlerle bitirdi: “Eğer her biriniz kardeşine yüreklerinizden bağışlamazsanız, semavî Babam da size öyle yapar.”—Matta 18:34, 35.

 9. Şefkatle acıma nasıl yeni kişiliğin en önemli yönüyle bağlantılıdır?

⁹ Şefkatle acıma niteliği göstermek sevginin önemli bir yönüdür. Ve sevgi İsa’nın hakiki takipçisi olmanın tanıtıcı özelliğidir. (Yuhanna 13:35) Bundan dolayı, Mukaddes Kitabın yeni kişilik tanımı şöyle son bulur: “Bunların hepsinin üzerine, kemalin (birliğin kâmil bir) bağı olan sevgiyi giyinin.”—Koloseliler 3:14.

Çekemezlik—Acıma Konusunda Bir Engel

10. (a) Hangi durum kıskançlığın yüreklerimizde kök salmasına neden olabilir? (b) Kıskançlıktan hangi kötü sonuçlar doğabilir?

¹⁰ Günahkâr yapımızdan dolayı çekemezlik kolayca yüreklerimizde kök salabilir. Bir birader veya hemşire bizde olmayan doğal bir yeteneğe veya maddi avantajlara sahip olabilir. Ya da biri özel ruhi nimetler ve imtiyazlar almış olabilir. Eğer böyle kimselere karşı çekemezlik hissedersek, onlara şefkatli bir acıma duygusuyla davranabilir miyiz? Herhalde hayır. Bunun yerine İsa’nın insanlar hakkında “ağız yüreğin taşmasından söyler” dediği gibi, kıskançlık duyguları sonunda eleştirici konuşmalarla veya kırıcı davranışlarla kendini belli edebilir. (Luka 6:45) Başkaları da bu gibi eleştirileri destekleyebilir. Böylece Tanrı’nın kavminin içindeki bir ailenin ya da cemaatlerinden birinin barışı bozulabilir.

11. Yusuf’un on ağabeyi nasıl yüreklerinde acımaya yer vermediler ve sonuç ne oldu?

¹¹ Büyük bir ailede olanları düşünün. Yakub’un on oğlu, babalarının gözdesi olduğundan küçük kardeşleri Yusuf’a karşı kıskançlık besliyorlardı. Bu yüzden “ona tatlı söz söyliyemezlerdi.” Daha sonraları, Yusuf Tanrısal rüyetlerle bereketlendi ve bu Yehova’nın lütfuna sahip olduğunu kanıtladı. Bu, ağabeylerinin ondan “daha ziyade nefret etmesine yol açtı.” Yüreklerinden kıskançlığı söküp atmadıklarından, acımaya hiç yer vermediler, bu da onları ciddi günaha yöneltti.—Tekvin 37:4, 5, 11.

12, 13. Kıskançlık duyguları yüreğimize girerse ne yapmalıyız?

¹² Zalimce, Yusuf’u köle olarak sattılar. Yaptıkları kötülüğü gizlemek amacıyla babalarına Yusuf’un vahşi bir hayvan tarafından öldürülmüş olduğu düşüncesini kabul ettirdiler. Yıllar sonra, açlık yüzünden Mısır’a gidip yiyecek satın almak zorunda kaldıklarında, işlemiş oldukları günah gün ışığına çıktı. Yusuf olduğunu fark etmedikleri yiyecek işlerinden sorumlu kişi, onları casusluk yapmakla suçladı ve en küçük kardeşleri Benyamin’i getirene dek kendisinden tekrar yardım dilememelerini onlara söyledi. O sırada Benyamin babalarının en gözde çocuğu olmuştu ve Yakub’un onun kendileriyle gitmesini istemeyeceğini biliyorlardı.

¹³ Böylece onlar Yusuf’un önünde dururken vicdanları onları şu itirafta bulunmaya yöneltti: “Gerçekten biz kardeşimize [Yusuf’a] karşı suçluyuz, çünkü bize yalvardığı zaman, canının sıkıntısını gördük, ve dinlemedik; onun için üzerimize bu sıkıntı geldi.” (Tekvin 42:21) Yusuf acıma dolu, fakat yine de kararlı davranışlarıyla ağabeylerinin tövbelerinin içtenliğini göstermelerine yardım etti. Sonra kendisini tanıttı ve onları cömertçe bağışladı. Aile birliği yeniden kuruldu. (Tekvin 45:4-8) İsa’nın takipçileri olarak bundan bir ders almalıyız. Çekemezliğin kötü sonuçlarını bildiğimizden, içimizdeki kıskançlık duygularının yerine ‘acımaya özgü müşfik sevgiyi’ geçirebilmemize yardım etmesi için Yehova’ya dua etmeliyiz.

Acıma Konusunda Başka Engeller

14. Kendimizi gereksiz yere şiddet olaylarıyla karşı karşıya bırakmaktan neden kaçınmalıyız?

¹⁴ Acıyan biri olmamıza başka bir engel, gereksiz yere kendimizi şiddet olaylarıyla karşı karşıya bırakmaktan kaynaklanabilir. Şiddet içerikli spor ve eğlenceler insanda kan akıtma arzusu uyandırabilir. Mukaddes Kitabın yazıldığı zamanlarda, putperestler, düzenli olarak Roma İmparatorluğunun arenalarında yapılan gladyatör yarışmalarını ve insanlara işkence eden başka tür eğlenceleri seyrederlerdi. Bir tarihçiye göre, böyle eğlenceler, “insanları hayvanlardan ayıran, çekilen acıya duygudaşlık gösterme yönündeki duyguları harap etti.” Bugünün çağdaş dünyasının eğlencesinin birçoğu da aynı etkiyi yaratıyor. Şefkatle acıyanlar olmaya çalışan İsa’nın takipçileri, okudukları yayınlar, sinema ve TV programları konusunda son derece seçici olmalıdırlar. Onlar Mezmur 11:5’teki şu sözleri hikmetle zihinlerinde tutarlar: “Zorbalığı sevenden [Yehova’nın] canı tiksinir.”

15. (a) Bir kimse acıma konusunda nasıl ciddi bir eksiklik ortaya koyabilir? (b) İsa’nın hakiki takipçileri iman kardeşlerinin ve komşularının ihtiyaçlarına nasıl karşılık verirler?

¹⁵ Yalnız kendini düşünen bir kimse büyük olasılıkla acıma konusunda da eksiktir. Resul Yuhanna’nın açıkladığı gibi bu ciddi bir durumdur: “Kimde dünya malı olur, ve kardeşini ihtiyaçta görür, ve ona karşı şefkatini kaparsa, Allahın sevgisi onda nasıl kalır?” (I. Yuhanna 3:17) İyi Samiriyeli ile ilgili İsa’nın meselinde, kendisini adil gören kâhin ve Levili’nin de acıma konusunda benzer bir eksikliği olduğu gösterildi. Yarı ölü Yahudi kardeşinin kötü durumunu gören bu iki kişi, yolun öte tarafına geçerek yollarına devam ederler. (Luka 10:31, 32) Bunun tam tersine, İsa’nın acıma duygusuna sahip takipçileri kardeşlerinin maddi ve ruhi ihtiyaçlarını bir an önce karşılamaya çalışırlar. Ve İsa’nın meselindeki Samiriyeli gibi, yabancıların da ihtiyaçlarına ilgi gösterirler. Böylece zamanlarını, enerjilerini ve maddi olanaklarını şakirt etme işini ilerletmekte memnuniyetle kullanırlar. Bu şekilde milyonlarca kişinin kurtuluşuna katkıda bulunurlar.—I. Timoteos 4:16.

Hastalara Karşı Acıma Duygusu

16. Hastalık durumlarında davranışlarımızda hangi sınırlamalarla karşı karşıya kalıyoruz?

¹⁶ Hastalık, nakâmil ve ölümlü insanlığın hayattaki payının bir kısmıdır. İsa’nın takipçileri de bu tür şeylerden muaf değillerdir ve onların çoğu ne tıp uzmanıdır ne de Mesih’ten ve resullerinden bu kudreti alan İsa’nın birinci yüzyıldaki takipçilerinden bazılarının yaptığı gibi mucizeler yapabilirler. Mesih’in resullerinin ve yakın arkadaşlarının ölümüyle bu tür mucize niteliğindeki güçler ortadan kalktı. Bu nedenle, beyindeki işlev bozuklukları ve halüsinasyonlar da içinde olmak üzere, fiziksel hastalık çekenlere yardım etme yeteneğimiz sınırlıdır.—Resullerin İşleri 8:13, 18; I. Korintoslular 13:8.

17. Hastalanmış ve sevdiklerini kaybetmiş olan Eyub’a gösterilen davranışlardan hangi dersi alıyoruz?

¹⁷ Çoğu kere fiziksel hastalıklara depresyon eşlik eder. Örneğin, Tanrı’dan korkar Eyub ciddi hastalığından ve Şeytan’ın başına getirdiği felaketlerden ötürü ağır depresyon içindeydi. (Eyub 1:18, 19; 2:7; 3:3, 11-13) Kendisine şefkatle acıyacak ve ‘teselli edecek’ dostlara ihtiyacı vardı. (I. Selânikliler 5:14) Bunun yerine, sözde tesellici olan üç kişi ziyaretine geldi ve hemen yanlış sonuçlara vardılar. Başına gelen felaketlerin kendi işlediği hatalardan olduğunu ileri sürerek Eyub’un depresif durumunu daha da kötüleştirdiler. İsa’nın takipçileri iman kardeşleri hasta veya depresyon içinde olduklarında şefkatle acıyarak, aynı tuzağa düşmekten kaçınacaklardır. Bazen, bu durumda olan kimseler için aslında gerekli olan, duygudaşça kendilerini dinleyecek, anlayış gösterip Mukaddes Yazılardan sevgiyle öğütler verecek ihtiyarların veya İsa’nın diğer olgun hizmetçilerinin yapacağı birkaç sevgi dolu ziyarettir.—Romalılar 12:15; Yakub 1:19.

Zayıflara Karşı Acıma Duygusu

18, 19. (a) İhtiyarlar zayıf veya suç işlemiş olanlara nasıl davranmalıdırlar? (b) Adli heyet oluşturmak gerekli olduğunda bile, ihtiyarların suç işlemiş olanlara şefkatle acıyarak davranması neden önemlidir?

¹⁸ İhtiyarlar özellikle şefkatle acıyanlar olmalıdırlar. (Resullerin İşleri 20:29, 35) Mukaddes Kitap şu emri veriyor: “Biz kuvvetliler kuvvetli olmıyanların zayıflıklarını yüklenmeğe . . . . borçluyuz.” (Romalılar 15:1) Hepimiz, nakâmil olduğumuzdan hatalar yaparız. (Yakub 3:2) ‘Farkına varmadan bazı yanlış adımlar atan’ birine şefkatle davranmak gerekir. (Galatyalılar 6:1) İhtiyarlar, Tanrı’nın Kanununu uygularken, makul davranmayan ve kendilerini üstün gören Ferisilere hiçbir zaman benzemek istemezler.

¹⁹ Buna karşın ihtiyarlar Yehova Tanrı’nın ve İsa Mesih’in şefkatle acımakla ilgili örneğini izlerler. Onların esas işi, Tanrı’nın koyunlarını beslemek, teşvik etmek ve canlandırmaktır. (İşaya 32:1, 2) Bir sürü kurallar koyarak meseleleri denetlemeye çalışmaktansa, Tanrı’nın Sözünde bulunan mükemmel prensiplere başvururlar. Bu nedenle, ihtiyarların görevi yapıcı olmak, kardeşlerinin yüreğine sevinç ve Yehova’nın iyiliklerine karşı takdir aşılamak olmalıdır. Eğer iman kardeşlerinden biri ufak bir hata yaparsa, bir ihtiyar genel olarak onu başkalarının duyabileceği bir yerde düzeltmekten kaçınacaktır. Eğer konuşmak gerekiyorsa, şefkatle acıma duygusu ihtiyarı, o kişiyi bir kenara çekip başkalarının işitmeyeceği biçimde problemi kendisiyle görüşmeye yöneltecektir. (Matta 18:15 ile karşılaştırın.) Bir kimseyle anlaşmak ne kadar zor olursa olsun, ihtiyarın ona yaklaşımı sabırla ve yardım amacıyla olmalıdır. Bir ihtiyar böyle birini cemaatten çıkarmak için asla bahaneler aramak istemez. Adli heyet oluşturmak gerekli olduğunda bile, ihtiyarların ciddi suç işleyen kişiye karşı davranışları şefkatle acıma yönünde olacaktır. Onların nazik davranışları belki de o kişinin tövbe etmesine yardımcı olabilir.—II. Timoteos 2:24-26.

20. Acıma niteliğinin duygusal ifadeleri ne zaman uygun değildir ve neden?

²⁰ Bununla birlikte, Yehova’nın bir hizmetçisinin acıma duyamayacağı zamanlar da vardır. (Tesniye 13:6-9 ile karşılaştırın.) İsa’nın bir takipçisinin müşareketten kesilen yakın bir arkadaşıyla veya akrabasıyla ‘karışıp görüşmekten vazgeçmesi’ kendisi için gerçek bir deneme olabilir. Böyle bir durumda, acıma duygusuna boyun eğmemesi önemlidir. (I. Korintoslular 5:11-13) Böyle kesin bir tutum suç işleyeni tövbeye bile teşvik edebilir. Ayrıca, İsa’nın takipçileri karşı cinsten olanlara davranışlarında, acıma duygusunu cinsel ahlaksızlığa yöneltebilecek şekilde göstermekten kaçınmalıdırlar.

21. Başka hangi alanlarda da şefkatle acıma niteliği göstermemiz gerekir ve bunun yararları nelerdir?

²¹ Burada yaşlılar, sevdiklerini kaybedenler, iman etmeyen eşlerinden zulüm görenler gibi, şefkatle acımanın gerekli olduğu birçok alanın hepsini ele almaya yerimiz yetmez. Çok çalışan ihtiyarlara da aynı şekilde şefkatli bir acıma duygusuyla davranılmalıdır. (I. Timoteos 5:17) Saygı gösterip onları destekleyin. (İbraniler 13:7, 17) Resul Petrus “Hepiniz . . . . şefkatli . . . . olun” diye yazıyor. (I. Petrus 3:8) Acıma gerektiren her durumda bu tarzda davranarak cemaatte birlik ve mutluluğu geliştiriyor ve dışardakileri hakikate çekiyoruz. Her şeyin ötesinde, bu sayede şefkatle acıyan Babamız Yehova’yı onurlandırıyoruz.

Tekrarlama Soruları

◻ Yehova günahkâr insanlığa karşı nasıl acıyarak davranır?

◻ Şefkatle acıyan olmak neden önemlidir?

◻ Şefkatle acımamızı engelleyen bazı şeyler nelerdir?

◻ Hasta ve depresyonda olanlara nasıl davranmalıyız?

◻ Özellikle kimler şefkatle acıyanlar olmalıdırlar, neden?

[Sayfa 19’daki çerçeve]

ACIMASIZ FERİSİLER

SEBT günü istirahati, Tanrı’nın kavmine ruhi ve bedensel açıdan bir nimet olması için düşünülmüştü. Oysa, Yahudi dinsel liderler, Tanrı’nın Sebt kanununun onurunu azaltan birçok kural koyup onu kavim için yük haline getirdiler. Örneğin, eğer bir kimse Sebt gününde kaza geçirirse veya hastalanırsa, hayatı tehlikeye girmedikçe hiçbir şekilde yardım alamazdı.

Ferisilerin bir ekolü, Sebt kanunu yorumlamasında, “Sebt gününde ne yaslılar teselli edilir ne de hastaların ziyaretine gidilir” diyecek kadar katı idi. Diğer dinsel liderler ise Sebt günü böyle ziyaretlere izin verdiler, fakat şu şartla: “Gözyaşı yasaktır.”

Bu nedenle, İsa Yahudi dinsel liderlerini, Kanunun adalet, sevgi ve merhamet gibi daha önemli taleplerini gözardı ettikleri için haklı olarak kınadı. Onun Ferisilere: “Ananenizle Allahın kelâmını bozarsınız” demesine şaşmamak gerek!—Markos 7:8, 13; Matta 23:23; Luka 11:42.

[Sayfa 17’deki resimler]

Yehova’nın Şahitleri 231 ülkede insanların evlerinde, caddelerde, hatta hapishanelerde acıma duygusuna dayanan görülmemiş bir iş yapıyorlar

[Sayfa 18’deki resim]

TV’de olduğu gibi, şiddet olaylarıyla karşı karşıya kalmak şefkatle acıma duygusunu baltalar