Nasıl Erdemli Olabiliriz?

ERDEM sözcüğü, “doğru davranış ve düşünme; özde iyi olma” anlamına gelir. Sözlükbilimci Marvin R. Vincent, “erdem” olarak çevrilen Yunanca sözcüğün klasik anlamının “her türlü mükemmellik” olduğunu söylüyor. Öyleyse sağgörü, cesaret, özdenetim, hakkaniyet, acıma, sebat, dürüstlük, alçakgönüllülük, vefa gibi niteliklerin çeşitli dönemlerde erdem olarak övgü toplaması şaşırtıcı değildir. Erdem ayrıca doğruluk standardına uygunluk olarak da tanımlanır.

Mükemmellik, iyilik ve doğrulukla ilgili olarak kimin standardına uymalıyız? Newsweek dergisinde şunlar belirtildi: “Ahlak felsefesinin önde gelen bir ekolüne göre, Aydınlanma felsefesinin doğurduğu şüphecilik, doğru ve yanlışla ilgili tüm fikirleri kişisel zevk, duygusal tercih veya kültürel seçim meselesine indirgemiştir.” Fakat sırf zevk veya tercih, doğruyu ve yanlışı belirlemede tatmin edici bir ölçüt olabilir mi? Hayır. Erdemli olmamız için, iyi ve kötü ile ilgili güvenilir bir standarda, belirli bir davranışı, tutumu veya niteliği doğru ya da yanlış olarak değerlendirmekte kullanılabilecek bir standarda ihtiyacımız var.

Ahlaksal Standartların Tek Gerçek Kaynağı

Ahlaksal standartların bir tek gerçek Kaynağı vardır; O da tüm insanlığın Yaratıcısı olan Yehova Tanrı’dır. Yehova Tanrı ilk insan Âdem’i yarattıktan kısa bir süre sonra, ona şu emri verdi: “Bahçenin her ağacından istediğin gibi ye; fakat iyilik ve kötülüğü bilme ağacından yemiyeceksin; çünkü ondan yediğin günde mutlaka ölürsün.” (Tekvin 2:16, 17) Yehova Tanrı’nın o ağaca böyle farklı bir isim vermesinin nedeni, yarattığı insanlar için neyin iyi, neyin kötü olduğuna karar verme hakkının yalnızca Kendisine ait olduğunu göstermekti. Böylece Tanrı’nın iyi ve kötüyle ilgili standartları, bir kimsenin yaptıklarını, bakış açısını ve kişilik özelliklerini yargılamak veya değerlendirmek için temel oldu. Bu standartlar olmadan doğruyu yanlıştan ayırt edemezdik.

İyiyi ve kötüyü bilme ağacıyla ilgili verilen emir Âdem ile Havva’yı bir seçimle karşı karşıya bıraktı: itaat etmek veya etmemek. Onlar için erdemli davranış, o emre itaat anlamına geliyordu. Yehova Kendisini nelerin hoşnut ettiği, nelerin etmediği konusunda zamanla başka şeyler de açıkladı ve yararımız için bunların Mukaddes Kitapta kaydedilmesini sağladı. Öyleyse erdemli olmak Yehova’nın Kutsal Yazılarda belirtilen adil standartlarına uymamızı gerektirir.

Tanrı’nın Standartları Hakkında Tam Bilgi Alın

Yehova Tanrı iyi ve kötüyle ilgili standardı belirlediğine ve bunları Mukaddes Kitapta açıkladığına göre, onlar hakkında tam bir bilgi edinmemiz gerekmez mi? Resul Pavlus şunları yazdı: “Allah tarafından mülhem olan her yazı talim, tedip, ıslâh, ve salâhta olan terbiye için de faidelidir; ta ki, Allah adamı her iyi iş için mücehhez olarak kâmil olsun.”—II. Timoteos 3:16, 17.

Örneğin, önceki makalede bahsedilen Kunihito, kendi kültürünün mütevazılık olarak gördüğü bir davranışta bulunduğunda yanlış anlaşıldı. Kutsal Yazılardaki standartlarla ilgili daha yakından yaptığı bir inceleme onun daha dengeli bir yaklaşım tarzı edinmesine yardım etti. Mukaddes Kitap elbette mütevazılığı teşvik eder ve kendine aşırı güven ve haddinibilmezlik konusunda bizi uyarır. (Süleymanın Meselleri 11:2; Mika 6:8) Bununla birlikte, resul Pavlus “nazırlık” için gerekli nitelikleri sayarken, bu imtiyazı ‘istemekten’ söz etti. (I. Timoteos 3:1) Böyle bir ‘istek’, ne övüngen veya haddinibilmez şekilde, ne de gereksiz yere kendini küçümseyerek gösterilmelidir.

Mukaddes Kitap iş dünyasındaki ahlaksal mükemmellik hakkında ne söylüyor? Günümüzün iş dünyasında hükümetin talimatları ve vergi yasaları gibi meselelerde kuşkulu ve kestirme yöntemler kullanmak yaygın uygulamalardır. Bununla birlikte, başkaları ne yaparsa yapsın, Mukaddes Kitabın standardı “her şeyde iyi hareket” etmektir. (İbraniler 13:18) Böylece işverenlere, çalışanlara, müşterilere ve hükümetlere karşı dürüst ve tarafsız davranarak erdem geliştiririz. (Tesniye 25:13-16; Romalılar 13:1; Titus 2:9, 10) Dürüstlük, tabii ki güven ve iyi niyeti teşvik eder. Ayrıca, sözleşmeleri yazıya geçirmek çok defa, ‘beklenmedik olaylar’ nedeniyle meydana gelebilecek yanlış anlamaları ve karışıklıkları önler.—Vaiz 9:11; Yakub 4:13, 14.

Erdemli olmaya çalışmamız gereken başka bir alan ise, giyim tarzımızdır. Giyim konusundaki seçimimiz, yaşadığımız ülkenin kültürüne göre değişebilir; ayrıca en son moda ve eğilimlere uyma yönünde güçlü baskılar olabilir. Fakat yeni çıkan her modayı neden izleyelim? Mukaddes Kitap “bu âleme uymayın” diye tembih ediyor. (Romalılar 12:2) Resul Pavlus kurallar koymak yerine, ilham altında şunları yazdı: “Kadınların da kendilerini saç örgüleri, altınlar, inciler ya da pahalı giysilerle değil, sade giyimle, edebe uygun ve ölçülü biçimde, Tanrı yolunda yürüdüklerini ileri süren kadınlara yaraşır şekilde, iyi işlerle süslemelerini isterim.” (I. Timoteos 2:9, 10, Müjde) Bu temel hakikat hem erkekler hem kadınlar için geçerlidir. Tabii, kültürel tercih veya kişisel zevk nedeniyle tarz konusunda hoş bir çeşitliliğe yer vardır.

Mukaddes Kitap ayrıca Tanrı’nın açıkça mahkûm ettiği ahlaksız alışkanlıkları belirtir. I. Korintoslular 6:9, 10’da şu uyarıyı okuyoruz: ‘Ne! Adaletsiz olanların Tanrı’nın krallığını miras almayacaklarını bilmez misiniz? Aldanmayın. Ne fuhuş işleyenler, ne putperestler, ne zina işleyenler, ne doğaya aykırı amaçlarla kullanılan erkekler, ne erkekle yatan erkekler, ne hırsızlar, ne açgözlüler, ne ayyaşlar, ne sövücüler, ne gasıplar Tanrı’nın krallığını miras alacaklardır.’ Bu ayetler, önceki makalede adı geçen Maria’nın, Juan’la ilişkisinin Yaratıcı tarafından belirlenen ahlaksal mükemmellik standardına göre yanlış olduğunu ve Tanrı’nın onayına sahip olabilmesi için bu ilişkiye son vermesi gerektiğini görmesine yardım etti. Erdemli olmak için, Yehova’nın standartlarını tam olarak öğrenmemiz gerektiği açıktır.

Yüreğinizle Öğrenin

Erdem, sadece kötü olandan kaçınmak değildir. Manevi güç içerir. Erdemli kişi iyilik niteliğine sahiptir. Bir profesör “erdemin zihinle olduğu kadar yürekle de öğrenilmesi gerektiğini” söylüyor. Öyleyse erdemli olmak Tanrı’nın Sözü hakkında geniş bilgi sahibi olmaktan fazlasını içerir. Orada yazılanlar üzerinde derin düşünmeyi gerektirir; böylece yüreğimiz Yehova’ya karşı minnettarlıkla dolar ve Kutsal Yazılardaki ilkeleri yaşamımızda uygulamak üzere harekete geçeriz.

Mezmur yazarı, duygularını “Şeriatini ne kadar severim! Bütün gün düşüncem odur” diyerek dile getirdi. (Mezmur 119:97) Ayrıca Kral Davud şunu yazdı: “Eski günleri anıyorum; senin [Tanrı’nın] bütün işlerini derin düşünüyorum; ellerinin işi üzerine düşünceye dalıyorum.” (Mezmur 143:5) Biz de duayla derin düşünmeyi, Mukaddes Kitap ve ona dayalı yayınlarla ilgili yaptığımız incelemenin vazgeçilmez bir kısmı haline getirmeliyiz.

Gerçi, derin düşünmeyi de içeren gayretli bir inceleme için zaman bulmak zor olabilir. Fakat erdemli olmak, diğer faaliyetlere harcadığımız vakitten almamızı gerektirir. (Efesoslular 5:15, 16) 24 yaşında olan Aaron bu zamanı, her sabah önceleri kalktığı saatten 30 dakika daha erken kalkarak elde ediyor. Şunları anlatıyor: “İlk zamanlar yarım saatin tümünü Mukaddes Kitabı okuyarak geçirirdim. Derin düşünmenin önemini son zamanlarda fark etmeye başladım. Bu nedenle şimdi, bu sürenin yaklaşık yarısını, okumuş olduğum kısım üzerinde derin düşünmeye ayırıyorum. Bu bana gerçekten çok şey kazandırdı.” Derin düşünmek başka zamanlar da yapılabilir. Davud, Yehova’ya “gece nöbetlerinde seni derin düşün”ürüm diye terennüm etti. (Mezmur 63:5) Ayrıca Mukaddes Kitap şunu da söylüyor: “İshak akşama doğru düşünceye varmak için tarlaya çıktı.”—Tekvin 24:63.

Derin düşünmek, Yehova’nın hissettiği şekilde hissetmemize ve O’nun görüşlerini kendimize mal etmemize yardım ettiğinden, erdem geliştirmek için paha biçilmez bir değere sahiptir. Örneğin Maria, Tanrı’nın cinsel ahlaksızlığı yasakladığını biliyordu. Fakat ‘kötüden nefret edip iyiye yapışmak’ için, Mukaddes Kitabın kilit ayetleri üzerinde derin düşünmesi gerekiyordu. (Romalılar 12:9) ‘Cinsel ahlaksızlığı, pisliği, tutkuları, kötü arzuları ve açgözlülüğü öldürmeye’ önemle teşvik eden Koloseliler 3:5 ayetini okuduktan sonra, değişiklikler yapması gereğini görmesine yardım edildi. Maria kendisine şu soruları sormalıydı: ‘Ne tür cinsel tutkuları öldürmeliyim? Temiz olmayan arzular uyandırabilecek hangi şeylerden kaçınmalıyım? Karşı cinsten olanlara karşı davranış tarzımda yapmam gereken değişiklikler var mı?’

Derin düşünmek bir hareketin sonucunu görmeyi içerir. Pavlus, İsa’nın takipçilerini cinsel ahlaksızlıktan kaçınmaya ve özdenetim göstermeye önemle teşvik etti; böylece hiçkimse ‘kardeşine kötülük yapmayacak ve onun haklarına el uzatmayacaktı.’ (I. Selânikliler 4:3-7, İncil—Çağdaş Türkçe Çeviri) Şu sorular üzerinde düşünmek yararlıdır: ‘Bu hareketi yaparsam, kendime, aileme veya başkalarına nasıl bir zarar veririm? Ruhsal, duygusal ve fiziksel yönden nasıl etkilenirim? Geçmişte Tanrı’nın kanununu bozanlar için sonuç ne oldu?’ Konuyu etraflıca düşünmesi Maria’yı yürekten güçlendirdi; bizim için de aynı şey olabilir.

Örneklerden Öğrenin

Erdemli olmak okulda öğretilebilir mi? Bu, binlerce yıldır düşünürlerin kafasını karıştıran bir sorudur. Yunanlı filozof Platon’un eğilimi, erdemin öğretilebilir olduğu yönündeydi. Öte yandan Aristoteles, kişinin erdemi yaşayarak öğrenebileceğini savundu. Bir gazeteci bu tartışmayı şöyle özetledi: “Kısacası, erdem ilkeleri ne tek başına, ne de ders kitaplarından öğrenilebilir. İyi karakter, erdemli olmanın teşvik edildiği ve ödüllendirildiği . . . . topluluklarda yaşamanın sonucunda oluşur.” Fakat tam anlamıyla erdemli bireyleri nerede bulabiliriz? Çoğu kültür, en azından mitolojik kahramanları ve öyküleriyle bazı erdem örnekleri sunmakla birlikte, Mukaddes Kitap çok sayıda hakiki örnek içerir.

Erdem konusunda en üstün örnek Yehova’dır. O, her zaman erdemli davranır; adil ve doğru olanı yapar. Biz de ‘Tanrı’yı örnek alarak’ erdem geliştirebiliriz. (Efesoslular 5:1, Müjde) Ayrıca Tanrı’nın Oğlu İsa Mesih, ‘izleri ardınca gidebilmemiz için bize bir örnek bıraktı.’ (I. Petrus 2:21) Bundan başka, Mukaddes Kitap İbrahim, Sara, Yusuf, Rut, Eyub, Daniel ve üç İbrani arkadaşı gibi birçok sadık kişiyle ilgili kayıtlar içerir. Yehova’nın günümüzdeki hizmetçileri arasındaki erdem örnekleri de göz ardı edilmemelidir.

Başarabiliriz

Tanrı’nın gözünde erdemli olan şeyleri yapmakta gerçekten başarılı olabilir miyiz? Kusurluluğu miras aldığımızdan bazen içimizde, zihinle beden arasında şiddetli bir savaş, yani erdemli olanı yapmayı istemekle günahkâr eğilimlerimizi izlemek arasında bir mücadele olabilir. (Romalılar 5:12; 7:13-23) Bu savaş Tanrı’nın yardımıyla kazanılabilir. (Romalılar 7:24, 25) Yehova, bize Sözünü ve ona dayalı yayınları sağladı. Kutsal Yazıları gayretle inceleyerek ve dua edip onlar üzerinde derin düşünerek yüreğimizi pak duruma getirebiliriz. Erdemli düşünceler, sözler ve hareketler ancak böyle pak bir yürekten çıkabilir. (Luka 6:45) Yehova Tanrı’nın ve İsa Mesih’in örneğine dayanarak Tanrı’ya yakışır bir kişilik geliştirebiliriz. Ayrıca, bugün Yehova’ya sadakatle hizmet eden kişilerden de kesinlikle çok şeyler öğrenebiliriz.

Resul Pavlus, İsa’nın takipçilerini erdemli ve övgüye değer şeyleri ‘düşünmeye’ devam etmek üzere teşvik etti. Böyle yapmak kesinlikle Tanrı’nın bereketiyle sonuçlanacaktır. (Filipililer 4:8, 9) Yehova’nın yardımıyla erdemli olmayı başarabiliriz.

[Sayfa 6’daki resim]

Derin düşünmeyi Mukaddes Kitap incelemenizin bir parçası haline getirin

[Sayfa 7’deki resim]

İsa Mesih’i örnek alarak Tanrısal nitelikler yansıtan bir kişilik geliştirin