Kimleri Arkadaş Olarak Seçeceksiniz?

1, 2. (a) İsa’nın takipçileri insanlarla ilişkilerinde hangi zorluklarla karşılaşırlar? (b) Yeremya’nın arkadaş seçimi bizi neden ilgilendirir?

BAZI komşularınız, iş ya da okul arkadaşlarınız sizi yeni yıl partisine davet etseydi nasıl karşılık verirdiniz? Diyelim ki, işvereniniz sizden yalan söylemenizi, kanuna aykırı bir şey yapmanızı istedi veya hükümet yetkilileri tarafsız tavrınıza aykırı davranışlarda bulunmanızı talep etti. Ne yapardınız? Herhalde vicdanınız size bunları yapmamanızı söylerdi; bu gibi şeyleri reddetmeniz alaya alınmanıza ya da kötü muameleye maruz kalmanıza yol açsa da böyle davranırdınız.

² Göreceğimiz gibi Yeremya da sık sık benzer zorluklarla karşılaştı. Yeremya’nın peygamber olarak hizmet ettiği yıllar boyunca görüştüğü bazı kişi ve grupları incelemekten mutlaka yararlanacaksınız. Bazıları onun cesaretini kırarak görevinden vazgeçirmeye çalıştı. Yeremya onlarla bazı dönemlerde sık sık görüşmek zorunda kaldı, ama bu kişileri kesinlikle arkadaş olarak seçmedi. Öte yandan arkadaş olarak seçtiği kimseler onu destekledi ve sadık kalma kararlılığını güçlendirdi. Bu kişilerin tutumuna dikkat etmek sizin için de yararlı olacaktır. Evet, Yeremya’nın arkadaş seçerken verdiği kararlardan dersler çıkarabiliriz.

 3. Tsedekiya Yeremya’dan ne istedi, o nasıl karşılık verdi?

³ Kral Tsedekiya Yeruşalim’in yıkımından önce birçok kez Yeremya’ya danıştı. Neden? Kral ülkesinin geleceği hakkındaki sorularına olumlu karşılık almayı umuyordu. Yeremya’dan, Tanrı’nın Yahuda’yı düşmanlarından kurtaracağını duyurmasını istedi. Tsedekiya elçiler aracılığıyla Yeremya’ya şu dileğini iletti: “Lütfen bizim için Yehova’ya danış, çünkü Babil kralı Nabukadrezar bize savaş açtı. Yehova belki bize o olağanüstü işlerinden birini gösterir de Nabukadrezar çekilip gider” (Yer. 21:2). Tanrı krala Babil’e teslim olmasını söylemişti ama kral bu talimata uymak istemedi. Bir bilgin Tsedekiya’yı “iyileşmek için doktora tekrar tekrar giden, ama doktorun verdiği ilacı almak istemeyen bir hastaya” benzetti. Peki Yeremya nasıl davrandı? Tsedekiya’ya duymak istediklerini söylerse onun gözüne girebilirdi. Öyleyse Yeremya neden sıkıntı çekmekten kurtulmak için mesajını değiştirmedi? Bunu yapmak istemedi, çünkü Yehova ona Yeruşalim’in ele geçirileceğini duyurmasını söylemişti (Yeremya 32:1-5’i okuyun).

 4. İşyerimizde ya da başka ortamlarda, arkadaşlıklar kurmak konusunda hangi kararlarla karşılaşırız?

⁴ Bazı yönlerden sizin durumunuz da Yeremya’nınkine benzer. Kuşkusuz, komşularınız, iş ve okul arkadaşlarınızla temas halindesiniz. Onlar bir anlamda sizin arkadaşlarınız sayılır. Peki, Tanrı’nın talimatlarını dinlemek veya onlara uymak istemedikleri halde onlarla arkadaşlığınızı ilerletecek misiniz? Yeremya Tsedekiya’dan tümüyle uzak kalamadı, çünkü o Tanrı’nın öğüdünü dinlemek istemese de kraldı. Ancak Yeremya kralın yanlış düşünüşüne uymak veya ona yaranmak zorunda değildi. Gerçi Yeremya kralın isteklerine karşılık vermiş olsaydı Tsedekiya onu armağanlara boğarak birçok ayrıcalık sağlayabilirdi. Yine de Yeremya Tsedekiya’ya yakınlaşmak için herhangi bir baskıya veya ayartmaya boyun eğmedi. Neden? Çünkü Yeremya Yehova’nın ona benimsemesini emrettiği tavrı değiştirmemeye kararlıydı. Yeremya’nın örneğine bakarak arkadaş olarak seçtiğimiz kişileri gözden geçirmeliyiz. Onların bizi Tanrı’ya vefalı olmaya teşvik edip etmediklerini düşünmeliyiz. İşyerinde, okulda ya da semtinizde Tanrı’ya hizmet etmeyen kişilerle görüşmeyi tamamen kesemezsiniz (1. Kor. 5: 9, 10). Yine de bu kişileri arkadaş olarak seçerseniz Tanrı’yla dostluğunuzu tehlikeye atmış olursunuz.

5, 6. Yeremya’yı susturmak üzere bazıları hangi girişimde bulundu?

⁵ Yeremya’nın üzerinde olumsuz etki yaratabilecek tek kişi Tsedekiya değildi. Tsedekiya’nın memurlarından biri Yeremya’yı ‘dövdü’; belki de ona 39 sopa vurdurdu (Yer. 20:2; Tekr. 25:3). Yahuda yöneticilerinin bazıları da onu dövüp “pranga odasına kapadılar.” Peygamberin atıldığı zindandaki koşullar öylesine kötüydü ki, bir süre sonra Yeremya orada ölmekten korkmaya başladı (Yeremya 37:3, 15, 16’yı okuyun). Daha sonra Yeremya bir süreliğine serbest bırakıldı ve ardından başka yöneticiler Tsedekiya’dan onu idam ettirmesini istediler. Onlara göre Yeremya Yahuda ordusunun cesaretini kırıyordu. Bunun üzerine peygamber içinde sadece çamur bulunan bir sarnıca atılıp ölüme terk edildi (Yer. 38:1-4). Yeremya’nın böyle feci biçimde ölmekten nasıl kurtulduğunu okumuşsunuzdur. Yine de bu olaylara baktığımızda şunu görüyoruz: Aslında bu kişilerin duydukları mesajın kaynağını bilmesi gerekirdi; ama onlar bundan kuşkulanmaya başladı. Ve bu mesajı duyurması gereken Tanrı’nın peygamberine düşman kesildiler.

⁶ Yeremya’nın düşmanları yalnızca sivil yetkililer değildi. Başka bir keresinde Yeremya’nın doğduğu şehir olan Anatot’tan bazı adamlar, yani “komşuları”, onu ölümle tehdit ederek peygamberlik etmekten vazgeçmesini söylediler (Yer. 11:21). Onu tehdit etmelerinin sebebi söylediklerini beğenmemeleriydi. Ancak Yeremya komşuları yerine dost olarak Yehova’yı seçti. Başkaları ise sadece tehdit etmekle kalmadı; örneğin, Yeremya bir ağaç boyunduruk kullanarak, Yahudileri Babil kralının boyunduruğu altına girip hayatta kalmaya teşvik ettiğinde Hananya bu boyunduruğu Yeremya’nın boynundan çıkarıp kırdı. Bu sahte peygambere göre Yehova “Babil kralının boyunduruğunu kıracağım” demişti. Hananya aynı yıl öldü; böylece hangi peygamberin sözlerine güvenilebileceği belli oldu (Yer. 28:1-11, 17). Yeremya’nın önceden uyardığı gibi Yeruşalim yıkıma uğradıktan sonra, Yohanan ve başka komutanlar Tanrı’nın Yahuda topraklarında kalmalarına dair verdiği emre uymak istemediler. Yeremya’ya “Yalan söylüyorsun” dediler. “Mısır’a gidip yerleşmeyin demen için seni bize Tanrımız Yehova göndermedi.” Ayrıca Yeremya’yla birlikte Baruk’u da yanlarına alıp Mısır’a götürerek Yehova’ya da meydan okudular (Yer. 42:1-43:7).

 7. Yehova’ya sadakat göstermek konusunda hangi zorlukla karşılaşıyorsunuz?

⁷ Yeremya’nın çevresi yıllar boyunca kuşkucu ve muhalif kimselerle doluydu. Onun nasıl davrandığını düşünün. Tanrı’ya veya Sözüne pek saygı duymayan kişilerle kolayca arkadaşlık edebilirdi. Etrafında böyle birçok kişi vardı. Sizin durumunuz nedir? Muhtemelen sizin de Yeremya’nın etrafında bulunanlara benzer kişilerle belli bir temasınız var. İster size ve Tanrınıza şiddetle karşı koysunlar, ister oldukça hoş kişiler gibi görünsünler, onları arkadaş olarak seçecek misiniz? Tanrı’dan gelen peygamberlik sözlerini ciddiye almayanlarla vakit geçirmek akıllıca olur mu? Sizin yerinizde Yeremya olsaydı, yaşam tarzlarıyla Tanrı’nın Sözündeki hakikati inkâr edenleri veya insana bel bağlayanları arkadaş olarak seçer miydi? (2. Tar. 19:2). Tanrı, Yeremya’yı Kendisi yerine insana güvenmenin sonuçları konusunda şüphede bırakmadı (Yeremya 17:5, 6’yı okuyun). Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?

 8. Çevrenizde İsa’nın takipçilerinin karşılaşabileceği zorluklarla ilgili örnekler verin.

⁸ İsa’nın bazı takipçileri dünyevi müşterileriyle eğlenmeye giderlerse, işlerinde ve mesleklerinde ilerleyebileceklerini düşündüler. Ancak böyle bir davranış tarzı izleyen kardeşler, ağzı bozuk ve içkici kişilerle arkadaşlık etmenin getirdiği tehlikelere maruz kalmaz mı? Böyle bir kararla karşı karşıya kalan birçok Hıristiyanın, dünyevi anlamda elde edebilecekleri yararlardan ya da ilerleme fırsatından vazgeçmek anlamına gelse bile, neden kötü arkadaşlıklardan kaçındıklarını anlamak zor değildir. Benzer şekilde, bir işveren ya da işyerindeki diğer çalışanlar, müşterileri aldatmaktan çekinmeyebilirler. Yine de gerçek Hıristiyanlar çevrelerindekilerden olumsuz yönde etkilenmez. Bazen böyle konularda kararlar vermek kolay olmayabilir. Yeremya gibi örnekler nedeniyle minnettar olabiliriz; çünkü o vicdanını rahatsız etmeyen bir yaşam sürmüş ve daha da önemlisi Tanrı’yla iyi ilişkisini her zaman korumuştu.

 9. Çoğunluğa uymak istemenin tehlikesi nedir?

⁹ Bazı Yahudalı hemşerileri Yeremya’yla konumu ve görüşleri nedeniyle alay etti (Yer. 18:18). Yine de o, kendi döneminde “çoğunluğun gittiği yola” koşanlardan farklı görülmeye razıydı (Yer. 8:5, 6). Yeremya zaman zaman “tek başına” kalmaya da razıydı. Kendisi üzerinde olumsuz etkisi olabilecek kişilerle arkadaş olmaktansa yalnızlığı tercih etti (Yeremya 9:4, 5; 15:17’yi okuyun). Sizin için ne denebilir? Yeremya’nın zamanındaki gibi bugün de “çoğunluğun gittiği yol” Tanrı’ya sadakatsizlik yoludur. Yehova’ya hizmet edenler arkadaş seçiminde öteden beri ihtiyatlı davranmak zorunda olmuştur. Tabii bu Yeremya’nın hiçbir arkadaşı olmadığı anlamına gelmez. Onu savunan ve destekleyenler de vardı. Bunlar kimlerdi? Bunu bilmek size büyük bir yarar sağlayabilir.

10, 11. (a) Arkadaş seçiminde Yeremya’ya hangi ilkeler yol gösterdi? (b) Yeremya’nın arkadaşları kimlerdi ve onlar hakkında hangi sorular doğuyor?

¹⁰ Yeremya kimlerle arkadaşlık kuracaktı? Yehova’nın yönlendirmesiyle, kötüleri, dolandırıcıları, haksız kazanç peşinde olanları, şiddete düşkün olanları, hiçbir şeyi umursamayanları ve ahlaksızlık yapanları, yani putperestliği seçerek pak tapınmayı terk edenleri defalarca mahkûm etti. Yahudalı hemşerilerini ısrarla şöyle teşvik etti: “Her biriniz kötü yolundan dönsün; davranışlarını, işlerini düzeltsin” (Yer. 18:11). Yeruşalim’in yıkımından sonra bile Yeremya Tanrı’nın ‘vefalı sevgisini, merhametlerini ve sadakatini’ övdü (Ağıt. 3:22-24). Yeremya sadece Yehova’nın sadık hizmetçileriyle arkadaş olmak istedi (Yeremya 17:7’yi okuyun).

¹¹ Yeremya’nın arkadaş olarak seçtiği kişilerden bazıları hakkında bilgimiz var. Örneğin, onunla aynı tarafta olduğu açıkça belli olan Ebed-melek, Baruk, Seraya, ayrıca Şafan’ın oğulları. Acaba onlar nasıl kişilerdi? Yeremya’ya ne kadar yakınlardı? Onlar ne anlamda Yeremya’nın iyi arkadaşlarıydı? Yeremya’nın Tanrı’ya sadakatini korumasına nasıl yardım ettiler? Kendi durumumuzu göz önünde tutarak bunu inceleyelim.

12. (a) Sayfa 58’de resmedilen Yeremya ve Baruk’un ortak yönleri neydi? (b) Seraya kimdi, onun hakkında ne biliyoruz?

¹² Peygamberin en yakın arkadaşının Neriya oğlu Baruk olduğu anlaşılıyor. Yeremya Baruk’a güvendi ve ona önemli sorumluluklar verdi. Baruk Yehova’nın bildirilerini Yeremya’nın ağzından kaleme alacak ve yazdığı tomarı önce halka sonra da Yahuda yöneticilerine okuyacaktı (Yer. 36:4-8, 14, 15). Baruk Tanrı’nın önceden bildirdiklerinin yerine geleceğine dair Yeremya’nın imanını ve görüşlerini paylaşıyordu. Bu iki adam Yahuda’yı kasıp kavuran son 18 yıl boyunca benzer zorluklar yaşamıştı. Onlar Tanrı’dan aldıkları görevi yerine getirmek için birlikte çok çalıştılar. İkisi de çok sıkıntılar yaşadı ve düşmanlarından gizlenmek zorunda kaldı. Yehova ikisini de bizzat cesaretlendirdi. Baruk büyük olasılıkla Yahuda’da ileri gelen bir yazıcı ailesine mensuptu. Kutsal Kitapta ondan “yazman” olarak söz edilir. Kardeşi Seraya da önemli bir devlet adamıydı. Baruk gibi Seraya da Yehova’nın gelecekle ilgili bildirilerini duyurmak için daha sonra Yeremya ile çalıştı (Yer. 36:32; 51:59-64). Neriya’nın bu iki oğlunun o zor zamanlarda Yeremya ile çalışmaya istekli olması, peygambere güç ve cesaret vermiş olmalı. Yehova’ya hizmet ederken yanınızda sadakatle çalışanlardan siz de güç ve cesaret bulabilirsiniz.

13. Sayfa 63’te resmedildiği gibi, Ebed-melek Yeremya’nın iyi arkadaşı olduğunu nasıl gösterdi?

¹³ Yeremya’nın tarafında yer alan dikkat çekici kişilerden biri Habeş Ebed-melek’ti. Öfkeli yöneticiler Yeremya’yı öldürmek için boş bir sarnıca attığında onu savunmaya cesaret eden tek adam, bu yabancıydı. O, kralın evinde bir görevliydi. Ebed-melek Benyamin Kapısında oturan Tsedekiya’yla açıkça konuşmaya gitti. Yeremya’yı çamurlu sarnıçtan çıkarmak için kraldan cesurca izin istedi. Bu işi yapmak için yanına 30 adam aldı. Ebed-melek’in yanına bu kadar adam alması Yeremya’nın düşmanlarından bir müdahale beklediğini gösteriyor (Yer. 38:7-13). Ebed-melek’in Yeremya ile ne kadar yakın bir ilişkisi olduğunu bilmiyoruz. Her birinin Yehova ile dostluğuna dayanarak, iyi arkadaş oldukları sonucuna varmak akla yakındır. Ebed-melek Yeremya’nın Yehova’nın peygamberi olduğunu biliyordu. Yöneticilerin yaptıklarını “kötülük” olarak niteleyip, doğru olanı yapmak üzere kendi konumunu tehlikeye atmaya hazırdı. Evet, Ebed-melek iyi bir adamdı. Bu yüzdendir ki Yehova ona şu güvenceyi verdi: “[Yeruşalim’in felaket gününde] seni kurtaracağım, . . . . çünkü Bana güvendin” (Yeremya 39:15-18’i okuyun). Ne güzel bir övgü! Siz de böyle bir arkadaşınız olsun istemez miydiniz?

14. Şafan’ın ailesi ve Yeremya’yla ilişkileri hakkında ne biliyoruz?

¹⁴ Yeremya’nın diğer arkadaşları arasında Şafan’ın üç oğlu ve bir torunu da vardı. Onlar seçkin bir aileye mensuptu; Şafan daha önce Kral Yoşiya’nın yazmanı olarak hizmet etmişti. Yeremya’nın düşmanları peygamberi ilk kez öldürmek istediğinde “Şafan oğlu Ahikam Yeremya’ya arka çıktı; bu sayede Yeremya halkın eline düşüp öldürülmedi” (Yer. 26:24). Ahikam’ın Gemarya adında bir kardeşi vardı. Baruk Tanrı’nın hükümlerini halkın önünde okuyunca Gemarya’nın oğlu Mikaya onu duydu; babasını ve diğer yöneticileri uyardı. Onlar Yehoyakim’in göstereceği tepkiden kaygı duyup Yeremya ve Baruk’a saklanmalarını tavsiye etti. Kral, Tanrı’dan gelen mesajı reddedince onun tomarı yakmaması için yalvaranlar arasında Gemarya da vardı (Yer. 36:9-25). Yeremya Şafan’ın oğullarından Elasa’ya Babil’deki sürgün Yahudilere yazılan bir peygamberlik mektubunu emanet etti (Yer. 29:1-3). Evet, Şafan’ın üç oğlu ve bir torunu Tanrı’nın peygamberi Yeremya’yı destekledi. Yeremya böyle kimseleri gerçekten takdir etmiş olmalı. Onlar arkadaştı, ama bunun nedeni birlikte yiyip içmekten hoşlanmaları ya da ilgi alanlarının ve eğlence tarzlarının aynı olması değildi. Onların arkadaşlığı çok daha derin bir temele dayanıyordu.

15. Yeremya arkadaş seçiminde nasıl iyi bir örnek oldu?

¹⁵ Yeremya’nın, çevresinde yaşayan iyi ve kötü insanlara karşı davranışlarından ders çıkarabilirsiniz. Kral, yöneticiler, sahte peygamberler ve komutanlar mesajını değiştirmesi için ona baskı yaptılar. Yeremya ise bu konuda ödün vermedi. Tavrı nedeniyle bu adamlar onu pek sevmedi, ama zaten kendisi de onlarla arkadaş olmak istemiyordu. Başından beri en iyi dostu Yehova’ydı. Tanrısına sadakati nedeniyle bazıları ona düşman kesilecek olsa da Yeremya bu bedeli ödemeye hazırdı (Ağıtlar 3:52-59’u okuyun). Yine de gördüğümüz gibi, Yeremya Yehova’ya hizmet etmeye kararlı olan tek kişi değildi.

16, 17. (a) İyi bir arkadaş Yehova’ya hizmet eden birine nasıl yardım edebilir? (b) Hangi ülkede yaşıyor olursanız olun, en iyi arkadaşları nerede bulabilirsiniz?

¹⁶ Ebed-melek’i iyi bir arkadaş yapan, Yehova’ya gösterdiği iman ve güvendi. Bu adam kararlılıkla davranmak için gereken cesarete sahip olduğundan Yeremya’nın hayatını kurtardı. Baruk Yeremya’yla birlikte çok çalıştı ve onun Yehova’nın mesajlarını duyurmasına yardım etti. Bugün Tanrı’nın cemaatinde de bu kişiler kadar değerli iyi arkadaşlar bulunabilir. 20 yaşında bir daimi öncü olan Cameron, Kara adlı öncünün kendi üzerindeki olumlu etkisini çok takdir ediyor. Cameron şöyle diyor: “O hem iyi örneği hem de sözleriyle beni yaşamımda Yehova’yı ön planda tutmaya teşvik etti.” Bu iki hemşire birbirlerinden uzakta oturmalarına rağmen, Kara Cameron’u düzenli olarak arıyor ve ona mektup yazıyordu; böylece dostunun iyi olup olmadığını öğreniyordu. Ayrıca bu yolla birbirlerini teşvik edebiliyorlardı. Cameron “O ailemizin durumunu çok iyi biliyordu” diyor. “Ablamla ilgili olanları, o isyan edip hakikati terk ettiğinde benim ne zor günler geçirdiğimi tüm ayrıntılarıyla biliyordu. Bütün bunlar olurken yanımdaydı ve onun olumlu etkisi ve yardımı olmasaydı ne yapardım bilmiyorum. O benim için olağanüstü bir destekti.”

¹⁷ Tanrı’nın cemaatinde, yaşıtınız olsun ya da olmasın iyi arkadaşlar bulabilirsiniz. Kardeşleriniz, sizin imanınızı, değerlerinizi, Yehova’ya olan sevginizi, ümitlerinizi paylaşıyorlar ve muhtemelen başınızdan geçen bazı zorlukları da biliyorlar. Tanrı’ya hizmet ederken onlarla yan yana çalışabilirsiniz. Sıkıntılar yaşadığınız sırada sizi teşvik edebilirler, siz de onlara cesaret verebilirsiniz. Yehova’ya hizmet ederken mutlu olmanız onları da sevindirir. Üstelik böyle arkadaşlıklar sonsuza dek devam edebilir (Özd. 17:17; 18:24; 27:9).

18. Arkadaş seçimi konusunda Yeremya’dan ne öğreniyorsunuz?

¹⁸ Yeremya’nın arkadaş seçiminden çıkarmamız gereken ders açıkça görülüyor. Şu inkâr edilemez gerçeği aklınızdan çıkarmayın: Bir yandan inançları Kutsal Kitap öğretilerine aykırı kişilerle arkadaş olmaya çalışırken, diğer yandan da kendi inançlarınıza bağlı kalmanız mümkün değildir. Bu gerçekle uyum içinde davranmak Yeremya’nın zamanında olduğu kadar bugün de önemlidir. Yeremya Yehova’dan aldığı görevi O’nun desteğiyle ve sadakatle yerine getirmek için çevresindeki çoğu insandan farklı olmaya hazırdı. Sizin tutumunuz da böyle mi? Yeremya imanını paylaşan ve görevini yerine getirmesi için kendisine destek olan kişilerle arkadaşlık kuruyordu. Evet, bugün İsa’nın her sadık takipçisi arkadaşlarını akıllıca seçmek konusunda Yeremya’dan bir şeyler öğrenebilir (Özd. 13:20; 22:17).