İKİNCİ BÖLÜM
Son Günlerde Hizmet Etmek
1, 2. (a) Yeremya duyuracağı bildirilerin genel temasını ortaya koyan hangi görüntüyü gördü? (b) Yeremya’nın mesajıyla siz neden ilgilenmelisiniz?
TANRI yeni görevlendirdiği peygambere “Ne görüyorsun?” diye sordu. Genç Yeremya “Ateşi körüklenen koca bir kazan görüyorum, ağzı kuzeyden güneye doğru eğik” dedi. Bu görüntü, Yeremya’nın ileride ne tür bir mesaj bildireceğinin bir işaretiydi (Yeremya 1:13-16’yı okuyun). Evet, mecazi bir kazanın altındaki ateş körükleniyordu. Yehova bu sözlerle Yahuda diyarında hüküm süren sadakatsizlik nedeniyle başlarına bir felaket geleceğini ve bunun diyara kaynar bir su gibi akacağını bildiriyordu. Acaba bu kazanın ağzı neden “kuzeyden güneye doğru” eğikti? Bu sözler felaketin hangi yönden geleceğini gösteriyordu, yani Babil kuzeyden gelerek diyarı istila edecekti. Ve böyle de oldu. Peygamber olarak hizmet ettiği yıllar boyunca Yeremya bu kaynayan kazanın ardı ardına döküldüğüne tanık oldu; ve sonuçta Yeruşalim yerle bir edildi.
2 Günümüzde Babil İmparatorluğu yok, ancak Yeremya peygamberin mesajları yine de hepimizi ilgilendirmeli. Neden? Çünkü “son günlerde” yaşıyoruz. Ve bu dönemde birçokları Hıristiyan olduğunu söylese de kendileri de kiliseleri de Tanrı’nın onayına sahip değildir (Yer. 23:20). Oysa Yeremya gibi biz bir şahitler topluluğu olarak insanlara sadece bir hüküm bildirisi değil, bir ümit mesajı da duyurarak onların yapmadığı bir iş yapıyoruz.
3. (a) Kutsal Yazıların Yeremya kitabındaki kayıt nasıl kaleme alınmıştır? (b) Bu 2. bölümün amacı nedir?
3 Yeremya olayları meydana geldiği sırayla yazmadı; bu kaydı muhtemelen peygamberlik hizmetinin sonraki yıllarında bir yazmana yazdırdı (Yer. 25:1-3; 36:1, 4, 32). Dolayısıyla Yeremya kitabı tarihsel bir sıra izlemez, çünkü Yeremya birçok kısmı konusuna göre düzenlemiştir. Bu yüzden, Yeremya ve Ağıtlar kitaplarındaki olayların tarihin hangi evresinde, hangi sırayla gerçekleştiği hakkında genel bir fikir edinmek yararlı olacaktır. Bunun için 19. sayfadaki çizelgeye bakabilirsiniz. Hangi yılda hangi Yahuda kralının tahtta olduğunu, bazen de Yahuda içinde ve dışında neler olduğunu bilmeniz, Yeremya’nın yaptıklarını ya da söylediklerini daha iyi anlamanızı sağlayacaktır. Ayrıca Tanrı’nın, toplumuna Yeremya aracılığıyla söylediklerinden daha çok yararlanabileceksiniz.
YEREMYA’NIN YAŞADIĞI ORTAM
4-6. Yeremya’nın hizmete başlamasından önceki yıllarda İsrailoğulları ne durumdaydı?
4 Yeremya peygamberlik hizmetini huzursuz edici değişikliklerin yaşandığı bir dönemde yerine getirdi. O sıralarda Asur, Babil ve Mısır rekabet halindeydi. Yeremya hizmetine başlamadan 93 yıl kadar önce Asur kuzeydeki on kabilelik İsrail krallığını yenilgiye uğratmış ve halkın büyük bölümünü oradan sürmüştü. O sırada Yehova Yeruşalim’i ve sadık kralı Hizkiya’yı Asur saldırısına karşı savunmuştu. Tanrı’nın 185.000 düşman askerini mucizevi şekilde nasıl öldürdüğünü herhalde hatırlarsınız (2. Kral. 19:32-36). Hizkiya’nın oğullarından biri Manasse’ydi. Yeremya muhtemelen Manasse’nin saltanatının 55. yılında doğmuştu. O sıralarda Yahuda siyasi açıdan Asur hâkimiyeti altına girmişti (2. Tar. 33:10, 11).
5 Yine Yeremya’nın kaleme aldığı 1. ve 2. Krallar kitaplarında, Manasse’nin, babası tarafından ortadan kaldırılan yüksek yerleri yeniden yaptığını okuyoruz. Manasse Yehova’nın mabedinin içinde bile Baal ve gökler ordusu için sunaklar yaptı. Ayrıca birçok masum kanı da döktü, hatta sahte bir tanrıya kendi oğlunu yakılan kurban olarak sundu. Kısacası Manasse ‘Yehova’nın gözünde kötü olan birçok şey yaptı.’ Bütün bu kötülükler nedeniyle Tanrı, Samiriye ve İsrail gibi Yeruşalim ve Yahuda’nın da başına bir felaket geleceğini bildirdi (2. Kral. 21:1-6, 12-16). Manasse’nin ölümünden sonra oğlu Amon babasının putperest alışkanlıklarını sürdürdü. Fakat çok geçmeden durum değişecekti. İki yıl sonra Amon öldürüldü ve sekiz yaşındaki oğlu Yoşiya MÖ 659’da tahta geçti.
6 Yoşiya’nın 31 yıl süren saltanatı süresince Babil Asur karşısında üstünlük sağlamaya başladı. Yoşiya bu durumu Yahuda’nın yabancı hâkimiyetinden kurtulup bağımsızlık kazanabilmesi için bir fırsat olarak gördü. Babası ve büyükbabasının tersine Yoşiya Yehova’ya sadakatle hizmet etti ve dinsel alanda büyük değişiklikler yaptı (2. Kral. 21:19–22:2). Yoşiya krallığının 12. yılında bütün krallık topraklarında yüksek yerleri, kutsal direkleri ve putları ortadan kaldırdı. Ve sonra Yehova’nın mabedinin onarılmasını emretti (2. Tarihler 34:1-8’i okuyun). İlginçtir ki Yoşiya’nın saltanatının 13. yılında (MÖ 647) Yeremya Tanrı’nın peygamberi olarak görevlendirildi.
Yeremya’nın zamanında peygamber olarak hizmet etseydiniz neler hissederdiniz?
7, 8. (a) Kral Yoşiya’nın dönemi kendisinden önceki krallar olan Manasse ve Amon’un döneminden ne yönden farklıydı? (b) Yoşiya nasıl biriydi? (20. sayfadaki çerçeveye bakın.)
7 İyi kral Yoşiya’nın saltanatının 18. yılında, mabet onarılırken, başkâhin “Yehova’nın evinde kanun kitabını buldu.” Kral kitabı yazmanına okuttu. Yoşiya, halkının işlediği suçların farkına vardı. Kadın peygamber Hulda aracılığıyla Yehova’nın rehberliğine başvurdu ve yönetimi altındaki halktan Tanrı’nın emirlerine uymalarını istedi. Hulda Yoşiya’ya, Yahuda halkının başına bir “felaket” geleceğini bildirmişti. Bu felaketi sadakatsizlikleri nedeniyle onların başına Yehova getirecekti. Bununla birlikte Yoşiya’nın pak tapınma konusundaki iyi tutumu nedeniyle bu felaket onun yaşadığı dönemde gelmeyecekti (2. Kral. 22:8, 14-20).
8 Kral Yoşiya putperestlikle ilgili her şeyi ortadan kaldırmak üzere daha da yoğun bir çabaya girişti. Bu gayreti sonucunda, Beytel’deki yüksek yeri ve sunağı ortadan kaldırmak için, bir zamanlar kuzeydeki İsrail krallığının bulunduğu topraklara da gitti. Ayrıca büyük bir Fısıh kutlaması düzenledi (2. Kral. 23:4-25). Bunların Yeremya’yı ne kadar memnun ettiğini tahmin edebiliriz. Öte yandan halkın yolunu değiştirmesini sağlamak oldukça zordu. Manasse ve Amon, halkı put tapınmasına alıştırarak yozlaşmaya yol açmıştı. Dolayısıyla pak tapınmaya bağlılık çok zayıftı. Yoşiya’nın yaptığı değişikliklere rağmen Tanrı Yeremya’dan, Yahuda’ya tanrılarının şehirleri kadar çok olduğunu söylemesini istedi. Yeremya peygamberin soydaşları sadakatsiz bir kadın gibiydi; Yehova’yı terk etmişlerdi ve kendilerini yabancı tanrılara adayarak fahişe gibi davranıyorlardı. Yeremya şunu söyledi: “Yeruşalim’de kaç sokağın varsa şu rezil şey için kurulmuş o kadar da sunağın var; üzerlerinde Baal’e kurban dumanı sunuyorsun” (Yeremya 11:1-3, 13’ü okuyun).
9. Yoşiya’nın saltanatının son yıllarında o bölgedeki uluslar arasında hangi gelişmeler yaşandı?
9 Yeremya’nın duyurduğu bu mesajlar Yahudileri değiştirmedi. Çevredeki uluslar da bölgenin kontrolünü ele geçirmek için mücadeleye devam ettiler. MÖ 632’de Babil ve Med kuvvetleri birleşip Asur’un başkenti Nineve’yi fethettiler. Üç yıl sonra Mısır Firavunu Neko kuşatma altındaki Asurlulara yardım etmek için ordusuyla kuzeye gitti. Kutsal Kitapta belirtilmeyen bir nedenle Yoşiya Mısır kuvvetlerini Megiddo’da geri çevirmeye çalıştı. Fakat ağır yaralanıp öldü (2. Tar. 35:20-24). Bu üzücü olay Yahuda’da hangi siyasal ve dinsel değişikliklere yol açacaktı? Ayrıca Yeremya başka ne gibi zorluklarla karşılaşacaktı?
DİNSEL ORTAM DEĞİŞİYOR
10. (a) Yoşiya’nın ölümünün ardından gelen dönemle bizim zamanımızdaki bazı gelişmeler arasında hangi benzerlikler var? (b) Yeremya’nın davranış tarzını incelemekten nasıl yararlanabilirsiniz?
10 Yoşiya’nın öldüğünü duyan Yeremya’nın neler hissettiğini tahmin edebiliriz. Büyük bir kederle, kral için ağıt yaktı (2. Tar. 35:25). Kaygılarla dolu bir dönemdi ve uluslar arasında yaşanan istikrarsızlık Yahuda’da da baskı yaratmıştı. Mısır, Asur ve Babil gibi rakip güçler, bölgenin denetimini ele geçirmek için mücadele ediyordu. Ve Yahuda’daki dinsel ortam Yoşiya’nın ölümüyle değişikliğe uğramıştı. Yeremya’nın hizmetine olumlu bakan bir yönetim sona ermiş ve düşman bir yönetim başa geçmişti. Zamanımızda birçok kardeşimiz de hayatlarında benzer bir değişim yaşadılar. Tapınma konusunda nispeten özgür bir ortamdan, zulümler ve yasaklarla dolu bir döneme geçtiler. Yakında bizim de böyle değişiklikler yaşayıp yaşamayacağımızı kim bilebilir? Böyle bir değişiklik bizi nasıl etkiler? Sadakatimizi korumak üzere o zaman neler yapmamız gerekir? Bu soruları akılda tutarak, Yeremya’nın başarıyla mücadele ettiği zorlukları gözden geçirmek yararlı olacaktır.
11. Yoşiya’nın ölümünden sonra Yahuda’da hangi durum gelişti?
11 Yahuda halkı Yoşiya’nın oğlu Yehoahaz’ı Yeruşalim’de tahta geçirdi. Şallum olarak da bilinen Yehoahaz’ın saltanatı sadece üç ay sürdü. Firavun Neko Babillilerle savaştıktan sonra güneye geri döndüğünde, yeni kralı tahttan indirip Mısır’a götürdü. Yeremya Yehoahaz’ın ‘bir daha geri dönmeyeceğini’ bildirdi (Yer. 22:10-12; 2. Tar. 36:1-4). Neko onun yerine Yoşiya’nın oğullarından Yehoyakim’i tahta geçirdi. Yehoyakim babasının iyi tutumunu örnek almadı. Babasının dinsel alanda yaptığı değişiklikleri sürdürmek bir yana, putperestliğe yöneldi (2. Krallar 23:36, 37’yi okuyun).
12, 13. (a) Yehoyakim’in saltanatının başlangıcında hangi dinsel ortam vardı? (b) Yahudi dinsel liderler Yeremya’ya nasıl davrandı?
12 Yehoyakim’in saltanatının başlangıcında Yehova Yeremya’ya mabede gidip Yahudalıları kötülüklerinden ötürü açıkça mahkûm etmesini emretti. Onlar Yehova’nın mabedini onları koruyacak bir tılsım gibi gördüler. Ancak, ‘çalmak, adam öldürmek, zina yapmak, yalan yere yemin etmek, Baal’e kurban dumanı sunmak, daha önce tanımadıkları ilahların peşinden gitmek’ gibi kötü işlerini bırakmazlarsa Yehova mabedini terk edecekti. Tıpkı Başkâhin Eli’nin döneminde Şilo’daki kutsal çadırı terk ettiği gibi, mabette ibadet eden ikiyüzlülere de sırt çevirecekti. Ve Yahuda diyarı ‘harabeye dönecekti’ (Yer. 7:1-15, 34; 26:1-6).a Yeremya’nın bu mesajı duyurmak için ne büyük bir cesarete ihtiyaç duyduğunu düşünün. Muhtemelen bu mesajı önde gelen, nüfuzlu kişilerin önünde halka duyurdu. Bugün de bazı kardeşlerimiz, sokakta şahitlik etmek ya da zengin veya önemli kişilerle konuşmak için belli ölçüde cesarete sahip olmaları gerektiğini düşünebilirler. Yine de şundan emin olabiliriz: Tanrı Yeremya’yı desteklediği gibi bizi de destekliyor (İbr. 10:39; 13:6).
13 Yahuda’da hâkim olan dinsel ve siyasal ortam dikkate alındığında, dinsel liderler Yeremya’nın mesajını nasıl karşılayacaktı? Peygamberin kendi kaydına göre “kâhinler, peygamberler ve tüm halk onu kıskıvrak yakalayıp ‘Öleceksin!’ dediler.” Büyük bir öfkeyle “Bu adam ölüm cezasını hak etti” dediler (Yeremya 26:8-11’i okuyun). Ancak Yeremya’nın düşmanları amaçlarına ulaşamadı. Yehova peygamberini kurtarmak için onun yanındaydı. Yeremya da, düşmanları sayıca ne kadar çok ya da güçlü görünürse görünsün, onlardan korkmadı. Siz de korkmamalısınız.
Manasse ve Amon’un saltanat dönemi ile Yoşiya’nınki arasında sizce nasıl bir zıtlık vardı? Yeremya’nın, aldığı zor göreve yaklaşımından hangi dersi çıkarabilirsiniz?
‘SÖYLEDİĞİM HER SÖZÜ YAZ’
14, 15. (a) Yehoyakim’in saltanatının dördüncü yılında Yeremya ve yazmanı Baruk hangi işe başladılar? (b) Yehoyakim nasıl biriydi? (25. sayfadaki çerçeveye bakın.)
14 Yehoyakim’in saltanatının dördüncü yılında Yehova Yeremya’ya Yoşiya’nın döneminde kendisine söylediği her sözü yazmasını söyledi. Yeremya da, Tanrı’nın son 23 yıl içinde söylediği her şeyi yazmanı Baruk’a yazdırdı. Yazdırdığı hüküm mesajları 20 kadar kral ve krallığı kapsıyordu. Yeremya Baruk’a bu tomarı Yehova’nın evinde yüksek sesle okumasını emretti. Bunun amacı neydi? Yehova şöyle dedi: “Belki Yahuda evinden olanlar başlarına getirmeyi düşündüğüm bütün belaları duyunca her biri kötü yolundan döner; Ben de suçlarını, günahlarını bağışlarım” (Yer. 25:1-3; 36:1-3).
15 Bir saray memuru tomarı Yehoyakim’e okuyunca kral onu kesip ateşe attı. Sonra da Yeremya ile Baruk’un huzuruna getirilmesini emretti. “Fakat Yehova onları gizlemişti” (Yeremya 36:21-26’yı okuyun). Yehoyakim’in bu çok kötü tutumu nedeniyle Yehova peygamberi aracılığıyla, kralın ‘eşek gömülür gibi gömüleceğini’ bildirdi. Kral ‘Yeruşalim kapılarından sürüklenerek dışarı atılacaktı’ (Yer. 22:13-19). Sizce böylesine açık ve ayrıntılı bir peygamberlik Yeremya’nın yaptığı bir abartı olarak düşünülüp göz ardı edilebilir miydi?
16. Yeremya hangi olumlu mesajı da duyurdu?
16 Böyle hüküm mesajları duyurmuş olsa da Yeremya bir “kıyamet habercisi” değildi. O bir ümit mesajı da duyurdu. Yehova İsrail’den bir artakalanı düşmanlarının elinden kurtarıp ülkelerine geri getirecekti ve onlar orada güvenlik içinde yaşayacaklardı. Tanrı halkıyla “yeni” ve “devirler boyu geçerli bir ahit” yapacak ve kanununu yüreklerine yazacaktı. Suçlarını bağışlayacak ve günahlarını artık anmayacaktı. Ayrıca Davut’un soyundan biri “ülkede adaletin ve doğruluğun gereğini” yapacaktı (Yer. 31:7-9; 32:37-41, 33:15). Bu peygamberlik sözleri ilerideki onlarca ve yüzlerce yıl içinde gerçekleşecekti. Bu sözler bugün bile yaşamlarımızı etkiler ve bize sonsuz yaşam ümidi verir. Ne var ki Yeremya’nın zamanında Yahuda’nın düşmanları üstünlük mücadelesini sürdürdüler (Yeremya 31:31, 33, 34 ve İbraniler 8:7-9; 10:14-18’i okuyun).
BABİL’İN YÜKSELİŞİ
17, 18. Yehoyakim’in saltanatının son yıllarında ve Tsedekiya’nın döneminde uluslar arasında hangi olaylar yaşandı?
17 MÖ 625’te Babillilerle Mısırlılar, Fırat Irmağı yakınlarında bulunan Karkamış’ta savaştı. Yeruşalim’in 600 kilometre kadar kuzeyinde bulunan bu yerde Kral Nabukadnezar, Firavun Neko’nun kuvvetlerini kesin bir yenilgiye uğrattı ve böylece bölgedeki Mısır hâkimiyetine son verdi (Yer. 46:2). Yahuda artık Nabukadnezar’ın hâkimiyeti altındaydı ve Yehoyakim ona kul olmak zorunda kaldı. Yehoyakim üç yıl ona tabi kaldıktan sonra başkaldırdı (2. Kral. 24:1, 2). Bunun üzerine Nabukadnezar MÖ 618’de ordusuyla Yahuda’ya girip Yeruşalim’i kuşattı. Bu dönemin Tanrı’nın peygamberi Yeremya için de ne kadar çalkantılı geçtiğini tahmin edebiliriz. Anlaşılan Yehoyakim kuşatma sırasında öldü.b Başa geçen oğlu Yehoyakin Yahuda tahtında ancak üç ay kaldı ve sonra Babillilere teslim oldu. Nabukadnezar Yeruşalim’in hazinelerini ele geçirip Yehoyakin’i sürgüne götürdü. Kralın ve Yahuda soylularının ailelerini, ülkedeki yiğitleri ve zanaatçıları da sürdü. Onların arasında Daniel, Hananya, Mişael ve Azarya da vardı (2. Kral. 24:10-16; Dan. 1:1-7).
18 Bunun ardından Nabukadnezar Yoşiya’nın oğullarından Tsedekiya’yı Yahuda kralı yaptı. Tsedekiya, yeryüzünde Davut hanedanından gelen kralların sonuncusuydu. Onun saltanatı MÖ 607’de Yeruşalim ve mabet yerle bir edildiğinde sona erdi (2. Kral. 24:17). Tsedekiya’nın 11 yıllık saltanatı sırasına Yahuda’da toplumsal ve siyasal açıdan ciddi gerginlikler yaşandı. Açıkça görülüyor ki bu dönemde Yeremya kendisini peygamber olarak görevlendiren Tanrı’ya kayıtsız şartsız güvenmeliydi.
19. Yeremya’nın zamanında yaşayanlar onun mesajına nasıl karşılık verdi, bu sizi neden ilgilendirmeli?
19 Kendinizi Yeremya’nın yerine koyun. Yoşiya’nın döneminden sonra Yeremya Tanrı’nın halkı arasında gelişen siyasal kargaşaya ve ruhi yozlaşmaya tanık oldu. Ancak durumun daha da kötüye gideceğini biliyordu. Hemşerileri bile ona “Ölümünün elimizden olmasını istemiyorsan Yehova adına peygamberlik etme” diyordu (Yer. 11:21). Yeremya’nın söyledikleri yerine geldiğinde bile Yahudiler ona “Bize Yehova’nın adıyla söylediğin sözleri dinlemeyeceğiz” dediler (Yer. 44:16). Oysa bugün olduğu gibi o zaman da insanların hayatları söz konusuydu. Bizim duyurduğumuz mesaj da Yeremya’nınki gibi Yehova’dandır. Dolayısıyla, Yeruşalim’in düşüşüne yol açan dönemde Yehova’nın peygamberini nasıl koruduğunu incelemekle hizmet için gayretimizi artırabiliriz.
Yehoyakim’in saltanatı sırasında Yeremya’nın gösterdiği tutumdan ne öğrenebiliriz? Yeremya, günümüze kadar geçerliliğini koruyan hangi olağanüstü peygamberlik sözünü bildirdi?
BİR HANEDANIN SON GÜNLERİ
20. Tsedekiya’nın saltanat dönemi neden Yeremya için özellikle zor bir zamandı? (29. sayfadaki çerçeveye bakın.)
20 Yeremya’nın peygamberlik hizmetinin belki de en zor yılları Tsedekiya’nın saltanat dönemiydi. Kendisinden önceki birçok kral gibi “Tsedekiya da Yehova’nın gözünde kötü olanı yaptı” (Yer. 52:1, 2). Tsedekiya Babillilere tabiydi ve Nabukadnezar ona Babil kralına boyun eğeceğine dair Yehova’nın adıyla yemin ettirmişti. Buna rağmen Tsedekiya bir süre sonra Babil’e başkaldırdı. Bu arada Yeremya’nın düşmanları bu isyanı desteklemesi için ona çok baskı yaptı (2. Tar. 36:13; Hez. 17:12, 13).
21-23. (a) Tsedekiya’nın saltanatı sırasında Yahuda’da hangi karşıt gruplar bulunuyordu? (b) Yeremya tavrı nedeniyle nasıl bir muameleyle karşılaştı, bu neden sizi de ilgilendirir?
21 Tsedekiya’nın saltanatının muhtemelen başlarında Yeruşalim’e Edom, Moab, Ammon, Sur ve Sayda krallarından ulaklar geldi. Belki de amaçları Tsedekiya’nın Nabukadnezar’a karşı kurulan bir ittifaka katılmasını sağlamaktı. Ancak Yeremya Tsedekiya’yı Babil hâkimiyetine boyun eğmeye teşvik etti. Buna uygun olarak Yeremya ulaklara, kendi uluslarının da Babillilere kulluk etmesi gerektiğini tasvir etmek üzere boyunduruklar verdi (Yer. 27:1-3, 14).c Yeremya’nın bu tavrı pek hoş karşılanmadı. Ayrıca sahte peygamber Hananya hoş karşılanmayan bir mesaj ileten Yeremya’nın işini daha da zorlaştırdı. Hananya Tanrı’nın adıyla konuşarak Babil boyunduruğunun kırılacağını halka bildirdi. Ne var ki Yehova’nın Yeremya aracılığıyla mesajı şuydu: Sahtekâr Hananya bir yıl içinde ölecekti. Ve böyle de oldu (Yer. 28:1-3, 16, 17).
22 Artık Yahuda iki karşıt gruba bölünmüştü; Babil’e boyun eğmeyi tercih edenlerle Babil’e isyanı destekleyenler. MÖ 609’da Tsedekiya Mısır’dan askeri yardım isteyerek Babil’e başkaldırdı. Yeremya o zaman çılgına dönmüş milliyetçi asilerle uğraşmak zorunda kaldı (Yer. 52:3; Hez. 17:15). Nabukadnezar ve orduları isyanı bastırmak için Yahuda’ya döndü, Yahuda’nın bütün şehirlerini ele geçirdi ve Yeruşalim’i yeniden kuşattı. Bu kritik dönemde Yeremya’nın Tsedekiya’ya ve halkına mesajı şuydu: Yeruşalim Babillilerin eline düşecekti. Şehirde kalanları da ölüm bekliyordu. Kaldelilere sığınanlar ise hayatta kalacaktı (Yeremya 21:8-10; 52:4’ü okuyun).
23 Yahuda yöneticileri Yeremya’nın Babillileri destekleyen bir hain olduğunu iddia ettiler. Gerçeği söylediğinde onu dövüp hapsettiler (Yer. 37:13-15). Yeremya yine de Yehova’nın mesajını yumuşatmamaya kararlıydı. Bu nedenle yöneticiler Yeremya’yı öldürtmesi için Tsedekiya’yı kandırdılar. Peygamberi boş bir sarnıca attılar. Yeremya sarnıcın dibindeki çamurda ölebilirdi, fakat Habeş bir saray görevlisi olan Ebed-melek onu kurtardı (Yer. 38:4-13). Zamanımızda da Yehova’ya hizmet edenler vicdanen siyasi çekişmelere katılmak istemedikleri için sık sık ciddi tehlikelerle karşılaştılar. Yeremya’nın başından geçenler, sınavlara göğüs germek ve bunları yenmek üzere sizi de güçlendirebilir.
24. MÖ 607’deki olayları anlatın.
24 MÖ 607’de Babilliler sonunda surlarda gedik açıp Yeruşalim’e girdiler ve şehri ele geçirdiler. Nabukadnezar’ın askerleri Yehova’nın mabedini yaktı, şehir surlarını yıktı ve Yahuda soylularını kılıçtan geçirdi. Tsedekiya kaçmaya çalıştı, ancak yakalandı ve şehri ele geçiren Babil kralının huzuruna getirildi. Tsedekiya’nın oğulları gözü önünde katledildi. Sonra Nabukadnezar onu kör ettirdi ve prangaya vurdurup Babil’e götürdü (Yer. 39:1-7). Evet, Yeremya’nın Yahuda ve Yeruşalim hakkında söyledikleri yerine gelmişti. Fakat Tanrı’nın peygamberi buna sevinmedi, aksine halkının başına gelen felaket nedeniyle yas tuttu. Onun neler hissettiğini Ağıtlar kitabında okuyabiliriz. Bu kitabı okurken mutlaka derinden etkileneceğiz.
YAHUDA’DA KALANLARIN FAALİYETİ
25, 26. (a) Yeruşalim düştükten sonra hangi olaylar gelişti? (b) Yeremya’nın zamanında yaşayanlar Yeruşalim ele geçirildikten sonra bile onun mesajına nasıl karşılık verdi?
25 Bu üzücü olaylar gelişirken Yeremya’ya ne oldu? Yeruşalim yöneticileri onu hapsetti, fakat şehri fetheden Babilliler ona iyi davranıp serbest bıraktılar. Daha sonra Yeremya esarete götürülen bazı Yahudilerin arasına konuldu, fakat sonra serbest bırakıldı. Tanrı’nın hizmetinde daha yapacağı çok iş vardı. Hayatta kalanlar arasında çalışacaktı. Nabukadnezar fethettiği topraklara vali olarak Gedalya’yı atadı ve geride kalan Yahudilere Babil kralına kulluk ettikleri sürece huzur içinde yaşayacaklarına dair güvence verdi. Ancak durumdan rahatsız olan bazı Yahudiler Gedalya’yı katletti (Yer. 39:13, 14; 40:1-7; 41:2). Yeremya Yahuda’da kalanları ülkeden ayrılmamaya teşvik etti ve Babil kralından korkmamalarını söyledi. Ancak onların önderleri Yeremya’yı yalancılıkla suçlayıp Mısır’a kaçtılar, Yeremya ve Baruk’u da zorla beraberlerinde götürdüler. Yeremya Nabukadnezar’ın bu ülkeyi de istila edip ele geçireceğini ve Yahuda’dan oraya kaçanların başına felaket getireceğini önceden bildirdi (Yer. 42:9-11; 43:1-11; 44:11-13).
26 Yeremya’nın hemşerileri yine Tanrı’nın gerçek peygamberini dinlemedi. Neden? Şöyle akıl yürüttüler: “‘Gökler kraliçesine’ kurban dumanı sunmayı, içki sunusu dökmeyi bıraktığımızdan beri her şeyden yoksunuz, kılıç ve kıtlıktan yok olup gidiyoruz” (Yer. 44:16, 18). Bu sözlerden anlaşıldığına göre Yeremya’nın zamanında yaşayanların ruhi durumu içler acısıydı. Diğer yandan kusurlu bir insanın sadakatsiz kişilerin arasında kalmasına rağmen Yehova’ya sadık kalabileceğini bilmek çok teşvik edici olmalı.
27. Yeremya’nın peygamberlik hizmetinin son yılları hakkında ne biliyoruz?
27 Yeremya’nın kaydettiği son olayın tarihi MÖ 580’dir. Bu olay Nabukadnezar’ın ardından gelen Evil-merodak’ın emriyle Yehoyakin’in hapishaneden serbest bırakılmasıdır (Yer. 52:31-34). O sıralarda Yeremya 90 yaşlarında olmalıydı. Onun yaşamının sonu hakkında bugün elimizde güvenilir bir bilgi yok. Son yıllarını muhtemelen Mısır’da geçirdi, Yehova’ya sadakatle yaklaşık 67 yıl özel bir hizmet sunduktan sonra orada öldü. Yeremya gerçek tapınmanın desteklendiği yıllarda da, etrafını sahte tapınmaya katılanların kuşattığı yıllarda da hizmetini sürdürdü. Mesajına kulak veren, Tanrı’dan korkar insanlar buldu. Yine de çoğunluk onun mesajlarını reddetti, hatta açık bir düşmanlık sergiledi. Bu durum Yeremya’nın başarılı olamadığını mı gösteriyordu? Kesinlikle hayır! En başından beri Yehova ona şöyle demişti: “Seninle savaşacaklar, ama yenemeyecekler. Çünkü . . . . ‘Ben seninleyim’” (Yer. 1:19). Zamanımızda Yehova’nın Şahitleri olarak yerine getirdiğimiz görev Yeremya’nınkine benzer. Dolayısıyla insanların mesajımıza benzer biçimde karşılık vermesini bekleyebiliriz (Matta 10:16-22’yi okuyun). O halde Yeremya’dan ne öğrenebiliriz ve hizmetimiz hakkında hangi tutuma sahip olmalıyız? Şimdi bu soruları ele alalım.
Yeremya’nın mesajını reddeden Tsedekiya ve halkına ne oldu? Sizin Yeremya hakkındaki düşünceniz nedir?
a Bazılarına göre Yeremya 7:1-15 ve 26:1-6 arasındaki benzerlik nedeniyle bu iki kayıt aynı olaya değiniyor.
b Daniel 1:1, 2 Yehoyakim’in, krallığının üçüncü yılında (muhtemelen Nabukadnezar’a tabi bir kral olarak üçüncü yılı) Nabukadnezar’ın eline verildiğini söyler. Dolayısıyla kral şehrin ele geçirildiği kuşatma sırasında ölmüş olmalı. Josephus Nabukadnezar’ın Yehoyakim’i öldürüp Yeruşalim surları dışına attığını ve cesedini gömdürmediğini yazar. Ancak Kutsal Kitap söz konusu peygamberlik sözünün nasıl gerçekleştiğini anlatmaz (Yer. 22:18, 19; 36:30).
c Yeremya 27:1’de Yehoyakim’in adının geçmesi bir yazıcı hatasından kaynaklanabilir, çünkü 3 ve 12. ayetlerde Tsedekiya’dan söz ediliyor.