Bölüm Üç

Deneme Karşısında Yehova’ya Sadık Kalanlar

1, 2. Daniel’in kitabının giriş bölümünde hangi önemli olaylar anlatılır?

DANİEL’İN peygamberlik kitabında perde açılırken uluslararası sahnede çok önemli bir değişiklik oluyordu. O sırada Asur, başkenti Nineve’yi (Ninive) kaybetmenin sıkıntısı içindeydi. Mısır, Yahuda diyarının güneyinde oldukça önemsiz bir konumda kalmıştı. Babil ise dünya egemenliği mücadelesinde en büyük kudret olma yolunda hızla ilerlemekteydi.

² Mısır Firavunu Neko, MÖ 625’te Babil’in güneye doğru yayılmasını önlemek üzere son bir çaba gösterdi. Bu amaçla, ordusunu Fırat Irmağı’nın yukarı kesimindeki Kargamış’a doğru sürdü. Kargamış Savaşı olarak adlandırılan bu çarpışma kesin sonuçlar yaratmış tarihsel bir olaydır. Veliaht Nebukadnetsar’ın yönetimindeki Babil ordusu Firavun Neko’nun kuvvetlerine öldürücü bir darbe indirdi. (Yeremya 46:2) Nebukadnetsar kazandığı zaferden aldığı güçle Suriye’yi ve Filistin’i istila edip bu bölgedeki Mısır egemenliğine son verdi. Ancak babası Nabupolassar’ın ölümü üzerine seferi bir süreliğine durdurdu.

 3. Nebukadnetsar’ın Yeruşalim’e karşı giriştiği ilk seferin sonucu ne oldu?

³ Ertesi yıl, artık Babil kralı olarak tahtta bulunan Nebukadnetsar, Suriye ve Filistin’de askeri seferlere yeniden başladı. İşte bu dönemde Yeruşalim’e ilk kez geldi. Mukaddes Kitap şunları bildiriyor: “Onun günlerinde Babil kıralı Nebukadnetsar geldi, ve Yehoyakim üç yıl ona kul oldu; ve dönüp ona karşı ayaklandı.”—II. Kırallar 24:1.

NEBUKADNETSAR YERUŞALİM’DE

 4. Daniel 1:1’deki “Yehoyakimin kırallığının üçüncü yılı” ifadesi nasıl anlaşılmalıdır?

⁴ “Üç yıl” ifadesi bizi özel olarak ilgilendiriyor. Bunun nedeni Daniel kitabının açılış sözleridir: “Yahuda kıralı Yehoyakimin kırallığının üçüncü yılında, Babil kıralı Nebukadnetsar Yeruşalime geldi, ve onu kuşattı.” (Daniel 1:1) MÖ 628’den MÖ 618’e kadar hüküm süren Yehoyakim’in krallığının üçüncü yılında Nebukadnetsar henüz “Babil kıralı” değil, veliahttı. Nebukadnetsar MÖ 620’de Yehoyakim’i haraç vermeye zorladı. Fakat üç yıl kadar sonra Yehoyakim başkaldırdı. Böylece MÖ 618’de, yani Babil’in vasalı olan Yehoyakim’in krallığının üçüncü yılında Kral Nebukadnetsar asi Yehoyakim’i cezalandırmak üzere ikinci kez Yeruşalim’e geldi.

 5. Nebukadnetsar’ın Yeruşalim’e yaptığı ikinci sefer nasıl sonuçlandı?

⁵ Bu kuşatma sonucunda, “Rab, Yahuda kıralı Yehoyakimi, ve Allah evinin takımlarından bir kısmını onun eline verdi.” (Daniel 1:2) Yehoyakim herhalde kuşatmanın ilk evrelerinde katledildi ya da bir isyanda öldü. (Yeremya 22:18, 19) MÖ 618’de 18 yaşındaki oğlu Yehoyakin onun ardılı olarak kral oldu. Fakat hükümdarlığı sadece üç ay on gün sürdü ve MÖ 617’de Babil’e teslim oldu.—II. Kırallar 24:10-15 ile karşılaştırın.

 6. Nebukadnetsar Yeruşalim’deki mabedin kutsal takımlarını ne yaptı?

⁶ Nebukadnetsar Yeruşalim’deki mabetten kutsal takımları ganimet olarak alıp “Şinar diyarına, kendi ilâhının evine götürdü; ve takımları kendi ilâhının [Marduk’un ya da İbranice adıyla Merodak’ın] hazine evine götürdü.” (Daniel 1:2; Yeremya 50:2) Nebukadnetsar’ın Marduk tapınağı hakkındaki şu sözlerinin kayıtlı olduğu bir Babil yazıtı bulundu: “İçine altın, gümüş ve değerli taşları yığdım . . . . ve orada krallığımın hazine evini kurdum.” Kral Belşatsar’ın dönemine ilişkin kayıtta bir kez daha bu kutsal takımlar hakkında anlatılanları okuyacağız.—Daniel 5:1-4.

YERUŞALİM’İN SEÇKİN GENÇLERİ

7, 8. Daniel 1:3, 4 ve 6 ayetlerinden Daniel’in ve üç arkadaşının yetiştikleri çevre hakkında hangi sonucu çıkarıyoruz?

⁷ Babil’e sadece Yehova’nın mabedinin hazineleri getirilmedi. Kayıt şunları diyor: “İsrail oğullarından, kıral zürriyetinden, ve asilzadelerden, kendilerinde hiç bir kusur olmıyan, ve görünüşleri güzel olan, ve her hikmette anlayışlı, ve bilgili, ve fenden anlıyan gençleri, ve kıral sarayında durmağa liyakatı olanları getirsin . . . . diye, harem ağalarının reisi Aşpenaza kıral söyledi.”—Daniel 1:3, 4.

⁸ Kimler seçildi? Şunlar anlatılıyor: “Onlar arasında Yahuda oğullarından Daniel, Hananya, Mişael, ve Azarya vardı.” (Daniel 1:6) Bu ayet, Daniel’in ve arkadaşlarının yetiştikleri çevre hakkında biraz aydınlanmamızı sağlar. Örneğin onların, kralların geldiği sıpttan, yani “Yahuda oğullarından” olduklarını görüyoruz. Kraliyet soyundan olsunlar veya olmasınlar, hiç değilse bir ölçüde önemli ve nüfuzlu ailelerin çocukları olduklarını düşünmek makuldür. Akıl ve beden sağlıkları yerinde, anlayışlı, hikmetli, bilgili ve ayırt edici kişilerdi. Üstelik bütün bu niteliklere daha ‘çocuk’ denebilecek yaşta, belki ergenlik çağında sahiptiler. Daniel ve arkadaşları Yeruşalim’deki gençler arasında herhalde göze çarpan, seçkin kişilerdi.

 9. Daniel’in ve üç arkadaşının Tanrı’dan korkar ana-babalara sahip olduğu neden kesin görünüyor?

⁹ Kayıt bu gençlerin ana-babalarının kimler olduğunu belirtmiyor. Bununla birlikte, belli ki onlar çocuklarına karşı sorumluluklarını ciddiye alan, Tanrı’dan korkar kişilerdi. O zamanlar Yeruşalim’de, özellikle ‘kral zürriyeti ve asilzadeler’ arasında yaygın olan ahlaki ve ruhi çöküş düşünülürse, Daniel’de ve üç arkadaşında bulunan şahane niteliklerin rastlantı sonucu oluşmadığı açıktır. Oğullarının uzak bir diyara götürülüşünü gören ana-babaların ne büyük bir yürek sızısı çektiklerini söylemeye bile gerek yok. Eğer onlar bunun sonucunu görselerdi ne kadar kıvanç duyacaklardı! Çocuklarını “Rabbin terbiye ve nasihatile” yetiştirmek ana-babalar için gerçekten çok önemlidir!—Efesoslular 6:4.

KİMLİKLERİNİ DEĞİŞTİRME ÇABASI

10. İbrani gençlere neler öğretildi ve amaç neydi?

¹⁰ Hiç vakit geçirmeden sürgündeki bu gençlerin kimliklerini değiştirme çabasına girişildi. Nebukadnetsar, İbrani çocuklarını Babil sisteminin kalıbına sokmak amacıyla, memurlarına ‘onlara Kildanîlerin yazısını ve dilini öğretmelerini’ emretti. (Daniel 1:4) Bu, sıradan bir eğitim değildi. The International Standard Bible Encyclopedia, “bu eğitimin kapsamında Sümerce, Akadca, Aramca . . . . ile başka dillerin ve bu dillerdeki zengin yazılı edebiyatın incelenmesinin de yer aldığını” açıklıyor. “Zengin edebiyat,” tarih, matematik, gökbilim ve benzer bilim dallarından oluşuyordu. Ancak, “hem kehanet, hem de astroloji içerikli dinsel metinler de . . . . önemli bir yer tutuyordu.”

11. İbrani gençlerin Babil sarayındaki yaşam tarzını tamamen benimsemelerini sağlamak amacıyla hangi adımlar atıldı?

¹¹ Bu İbrani gençlerin Babil saray âdetlerini ve kültürünü tamamen benimseyebilmeleri amacıyla, “üç yıl onları beslesinler de, onun sonunda kıralın önünde dursunlar diye, kıralın güzel yemeklerinden, ve içtiği şaraptan, kıral onlara her gün gündelik tayin etti.” (Daniel 1:5) Üstelik “harem ağalarının reisi (saray başmemuru) onlara ad koydu; Daniele Belteşatsar, ve Hananyaya Şadrak, ve Mişaele Meşak, ve Azaryaya Abed-nego adını koydu.” (Daniel 1:7) Mukaddes Kitap devirlerinde bir kişiye yaşamındaki önemli bir olaya işaret eden yeni bir isim vermek yaygın bir âdetti. Örneğin Yehova, Abram ve Saray’ın isimlerini İbrahim ve Sara olarak değiştirmişti. (Tekvin 17:5, 15, 16) Bir insanın başka birinin ismini değiştirmesi, o kişi üzerindeki otoritesinin veya egemenliğinin açık kanıtıdır. Yusuf Mısır’da gıda yöneticisi olduğunda Firavun ona Zafenat-paneah adını vermişti.—Tekvin 41:44, 45; ayrıca II. Kırallar 23:34; 24:17 ile karşılaştırın.

12, 13. İbrani gençlerin isimlerini değiştirmenin imanlarını baltalama amacına yönelik olduğunu neden söyleyebiliriz?

¹² Daniel’in ve üç İbrani dostunun durumunda isimlerin değiştirilmesi önemliydi. Ana-babalarının onlara taktıkları isimler Yehova’ya tapınma ile uyumluydu. “Daniel” “Tanrı Hâkimim” anlamına gelir. “Hananya”nın anlamı “Yehova Lütuf Gösterdi” demektir. “Mişael” büyük olasılıkla “Tanrı Gibi Kim Var?” anlamına gelir. “Azarya” “Yehova Yardım Etti” demektir. Ana-babalarının candan arzusu hiç kuşkusuz oğullarının Yehova Tanrı’nın rehberliğinde büyüyüp O’na sadık ve vefalı hizmetçiler olmalarıydı.

¹³ Ne var ki, dört İbrani’ye verilen yeni isimlerin hepsi sahte tanrıların isimleriyle yakından ilgiliydi ve bu ilahların hakiki Tanrı’ya boyun eğdirdikleri izlenimi yaratıyorlardı. Bu, gençlerin imanını baltalamaya yönelik son derece sinsi bir çabaydı!

14. Daniel’e ve üç arkadaşına verilen yeni isimlerin anlamları nedir?

¹⁴ Daniel’in ismi “Kralın Hayatını Koru” anlamına gelen Belteşatsar olarak değiştirildi. Büyük olasılıkla bu, Babil’in baştanrısı Bel’e, diğer adıyla Marduk’a yöneltilen bir yakarışın kısaltılmış şekliydi. Nebukadnetsar, Daniel’e bu ismin verilmesinde payı olsa da olmasa da, bunun kendi “ilâhı[nın] ismine göre” olduğunu söylemekten gurur duyuyordu. (Daniel 4:8) Hananya’ya Şadrak ismi verildi ki, bazı otoriteler bunun “Aku’nun Emri” anlamında bileşik bir isim olduğuna inanır. Aku’nun bir Sümer tanrısının ismi olması ilginçtir. Anlaşılan “Tanrı Gibi Kim Var?” anlamındaki ismin kurnazca “Aku Gibi Kim Var?” şeklinde çarpıtılmasıyla Mişael’e Meşak (büyük olasılıkla Mişaaku) adı verildi. Azarya’ya verilen Babil ismi Abed-nego idi ki, herhalde “Nego’nun Kulu” anlamına geliyordu. “Nego” ise “Nabunun” değişik bir şekliydi ve bazı Babil hükümdarlarının adının da bir kısmıydı.

YEHOVA’YA SADIK KALMAYA AZİMLİYDİLER

15, 16. Daniel ve arkadaşları artık hangi tehlikelerle yüz yüze bulunuyordu ve tepkileri neydi?

¹⁵ Babil isimleri, yeniden eğitme programı ve özel bir beslenme düzeni. Bütün bunlar, Daniel ve üç İbrani genci sadece Babil yaşam tarzıyla bütünleştirmeyi hedeflemekle kalmayıp, kendi Tanrıları Yehova’dan ve çocukken aldıkları dinsel eğitim ve yetiştikleri çevreden soğutmak amacını da güden bir girişimdi. Acaba bütün bu baskı ve ayartmalarla karşı karşıya bulunan gençler ne yapacaklardı?

¹⁶ İlham edilmiş kayıt şunları diyor: “Daniel yüreğine koydu ki, kıralın güzel yemeklerile, ve içtiği şarapla kendisini murdar etmesin.” (Daniel 1:8a) Gerçi burada yalnızca Daniel’in ismi geçiyorsa da, sonraki olaylardan üç arkadaşının da onun kararını destekledikleri bellidir. “Yüreğine koydu” ifadesinden anlaşıldığı gibi, daha önce ana-babasından ve başkalarından aldığı eğitim Daniel’in yüreğine erişmişti. Diğer üç İbrani’ye de karar verirken hiç kuşkusuz aldıkları benzer eğitim yol gösterdi. Bu, anlayamayacak kadar küçük yaşta görünseler bile, çocuklarımızı eğitmenin değerini gösterir.—Süleymanın Meselleri 22:6; II. Timoteos 3:14, 15.

17. Daniel ve arkadaşları neden diğer düzenlemelere değil de sadece kralın verdirdiği günlük öğünlere itiraz ettiler?

¹⁷ İbrani gençler neden diğer düzenlemelere değil de sadece güzel yemeklere ve şaraba itiraz ettiler? Daniel’in düşünce tarzı bunun nedenini apaçık gösteriyor: ‘Kendilerini murdar etmemek’ için. “Kildanîlerin yazısını ve dilini” öğrenmek ve bir Babil ismi taşımak sakıncalı olabilirse de, insanı “murdar” etmesi kaçınılmaz değildi. Bundan yaklaşık 1.000 yıl önce yaşamış Musa’nın örneğini düşünün. Kendisine ‘Mısırlıların her hikmeti öğretilmiş’ olmasına rağmen, Musa Yehova’ya vefalı kalmıştı. Kendi ana-babası tarafından yetiştirilmiş olması sayesinde onda sağlam bir temel oluşmuştu. Bunun sonucunda, “imanla Musa büyüyünce, Firavun kızının oğlu denilmeği reddetti; Allahın kavmı ile beraber hakaret görmeği, bir müddet günahın safasını sürmeğe tercih etti.”—Resullerin İşleri 7:22; İbraniler 11:24, 25.

18. Kralın yiyecekleri İbrani gençleri hangi bakımdan “murdar” edecekti?

¹⁸ Babil kralının sağladığı yiyecekler gençleri hangi bakımdan “murdar” edecekti? Birincisi, bu güzel yemeklerin içinde belki Musa Kanununda yasaklanmış gıdalar vardı. Örneğin, Babilliler Kanunun İsraillilere yasakladığı murdar hayvanları yiyorlardı. (Levililer 11:1-31; 20:24-26; Tesniye 14:3-20) İkincisi, Babilliler öldürdükleri hayvanların etini yemeden önce kanını akıtmayı âdet edinmemişlerdi. Kanı akıtılmamış hayvanların etini yemek Yehova’nın kanla ilgili kanununu doğrudan çiğnemek demekti. (Tekvin 9:1, 3, 4; Levililer 17:10-12; Tesniye 12:23-25) Üçüncüsü, sahte tanrılara tapanlar paylaşma ayininde yiyeceklerini önce putlara takdim etmeyi âdet edinmişlerdi. Yehova’nın hizmetçileri bunların hiçbirini yapmazdı! (I. Korintoslular 10:20-22 ile karşılaştırın.) Son olarak, art arda her gün ağır yemekler yiyip alkollü içkiler içmek her yaştaki insan için olduğu kadar gençler için de pek sağlıklı bir beslenme tarzı sayılamazdı.

19. İbrani gençler nasıl düşünebilirlerdi, oysa onların doğru sonuca varmalarına yardımcı olan neydi?

¹⁹ Ne yapılması gerektiğini bilmek ile baskı veya ayartma karşısında bunu yapma cesaretini göstermek birbirinden çok farklıdır. Daniel ve üç arkadaşı uzaktaki ana-babalarının ve dostlarının nasıl olsa kendilerinin ne yaptığını bilmeyeceklerini düşünebilirlerdi. Ayrıca bunun kralın buyruğu olduğu ve başka seçenek görünmediği şeklinde bir mantık da yürütebilirlerdi. Üstelik, diğer gençler hiç kuşkusuz yapılan düzenlemeleri hemen kabul ediyor ve onlara katılmayı kendileri için bir zorluk değil, ayrıcalık sayıyorlardı. Böyle yanlış bir düşünce tarzı onları kolayca gizli günahlar işleme tuzağına düşürebilirdi. Birçok genç için aynı tuzak söz konusudur. İbrani gençler, ‘Yehova’nın gözlerinin her yerde’ olduğunu ve ‘iyi olsun kötü olsun, her gizli şeyle beraber her işi hükme götüreceğini’ biliyorlardı. (Süleymanın Meselleri 15:3; Vaiz 12:14) Bu sadık gençlerin davranış tarzından hepimiz ders alalım.

CESARETİN VE SEBATIN ÖDÜLLERİ

20, 21. Daniel nasıl davrandı ve sonuç ne oldu?

²⁰ Daniel, yoz etkilere direnmeye tüm yüreğiyle azmedip, verdiği karara uygun davranmaya devam etti. “Kendisini murdar etmesin diye, . . . . saray başmemuruna (sürekli) yalvardı.” (Daniel 1:8b) “Sürekli yalvardı” ifadesi dikkate değerdir. Eğer ayartmalara karşı başarılı bir savaş vermek ya da belirli zayıflıklarımızı yenmek istiyorsak çoğu kere sebatla çaba göstermemiz gerekir.—Galatyalılar 6:9.

²¹ Daniel sebatının karşılığını gördü. “Harem ağaları reisinin önünde Allah Danieli lûtuf ve merhamete erdirdi.” (Daniel 1:9) Olayların, sonunda Daniel’in ve arkadaşlarının lehine gelişmesinin nedeni sadece yakışıklı ve akıllı kişiler olmaları değildi. Yehova onları bereketlemişti. Daniel şu İbrani özdeyişini kuşkusuz hatırlıyordu: “Bütün yüreğinle Rabbe güven, ve kendi anlayışına dayanma; bütün yollarında onu tanı, O da senin yollarını doğrultur.” (Süleymanın Meselleri 3:5, 6) Bu öğüdü uygulamak gerçekten çok güzel sonuçlar verdi.

22. Saray memuru hangi haklı itirazda bulundu?

²² Saray başmemuru önce itiraz etti: “Sizin yiyeceğinizi, ve içeceğinizi tayin etmiş olan efendim kıraldan ben korkarım; çünkü sizin çehrenizi yaşınızda olan gençlerinkinden niçin daha bozuk görsün? böylece kıralın yanında başımı tehlikeye korsunuz.” (Daniel 1:10) Bunlar haklı itirazlar ve korkulardı. Kral Nebukadnetsar buyruğu hafife alınacak biri değildi ve memur, kralın talimatlarının dışına çıktığı takdirde ‘başının’ gidebileceğinin farkındaydı. Bu durumda Daniel ne yapacaktı?

23. Daniel davranış tarzıyla nasıl anlayış ve hikmet yansıttı?

²³ Bu, anlayış ve hikmet gerektiren bir durumdu. Genç Daniel herhalde şu özdeyişi anımsamıştı: “Yumuşak cevap gazabı yatıştırır; fakat sert söz öfkeyi kışkırtır.” (Süleymanın Meselleri 15:1) Ricasının yerine getirilmesi için inatla diretmek ve başkalarını kendisine karşı kışkırtarak kahraman olmaya çalışmak yerine meseleyi oluruna bıraktı. Uygun bir fırsatta “kâhyaya” yaklaştı; o, krala karşı doğrudan sorumlu olmadığından belki kendilerine biraz serbestlik tanıma fikrine sıcak bakabilirdi.—Daniel 1:11.

ON GÜNLÜK BİR SINAV ÖNERİLİYOR

24. Daniel hangi sınavı önerdi?

²⁴ Daniel kâhyaya bir sınav önererek şunları dedi: “Rica ederim, bu kullarını on gün dene; ve bize yemek için sebze, ve içmek için su versinler. O zaman bir bizim yüzümüze, bir de kıralın güzel yemeklerini yiyen gençlerin yüzüne baksınlar; ve bu kullarınla gördüğüne göre davran.”—Daniel 1:12, 13.

25. Daniel’e ve üç arkadaşına verilen ‘sebzeler’ arasında herhalde neler vardı?

²⁵ Acaba on gün “sebze” yiyip “su” içtikten sonra yüzleri diğer gençlerinkinden “daha bozuk” görünecek miydi? İbranice bir sözcükten tercüme edilen “sebze” temel olarak “tohum” anlamına gelir. Kimi Mukaddes Kitap tercümelerinde burada “bakliyat” sözcüğü geçer, ki bununla “(bezelye, fasulye ya da mercimek gibi) çeşitli baklagillerin yenebilen tohumları” kastedilir. Bazı bilginlerse ayetin bağlamının yenebilen tohumlardan daha fazlasını kapsayan bir beslenme düzenine işaret ettiğini düşünür. Bir başvuru kitabında şunlar belirtilir: “Daniel’in ve arkadaşlarının isteği, saray sofrasındaki bol etli yiyecekler yerine halkın genelinin yediği sıradan sebze yemekleriydi.” Bu nedenle, sebzeler arasında fasulye, salatalık, sarmısak, pırasa, mercimek, kavun ve soğanla hazırlanmış besleyici gıdalar ve çeşitli tahıllardan yapılmış ekmekler olabilir. Bunun insanı aç bırakan bir beslenme düzeni olduğunu kuşkusuz kimse düşünemezdi. Anlaşılan kâhya da durumu kavradı. “Ve bu şeyde onların sözünü dinledi, ve onları on gün denedi.” (Daniel 1:14) Sonuç neydi?

26. On günlük sınavın sonucu neydi; neden böyle oldu?

²⁶ “On günün sonunda, kıralın güzel yemeklerini yiyen bütün gençlerinkinden ziyade bunların yüzü güzel göründü, ve ette daha semiz idiler.” (Daniel 1:15) Bu, vejetaryen beslenmenin daha zengin, etli yemeklerden üstün olduğunun kanıtı olarak anlaşılmamalı. On gün, herhangi bir beslenme düzeninin somut sonuçlar vermesi için kısa bir süredir; ama Yehova’nın, amacını yerine getirmesi için hiç de kısa değildir. Tanrı’nın Sözü “Rabbin bereketi, zengin eden odur; ve onunla beraber keder katmaz” der. (Süleymanın Meselleri 10:22) Dört İbrani genç imanını ve güvenini Yehova’ya bağlamıştı; O da onları terk etmedi. Yüzyıllar sonra, İsa Mesih 40 gün hiç yemek yemeden hayatta kaldı. Kendisi bu konuda Tesniye 8:3’te okuduğumuz şu sözleri alıntıladı: ‘İnsan yalnız ekmekle yaşamaz, fakat Yehova’nın ağzından çıkan her bir sözle yaşar.’ Daniel’in ve arkadaşlarının yaşadıkları bu açıdan çok iyi bir örnektir.

GÜZEL YEMEKLER VE ŞARAP YERİNE ANLAYIŞ VE HİKMET

27, 28. Daniel’in ve üç arkadaşının uydukları beslenme düzeni kendilerini bekleyen daha büyük olaylar için ne bakımdan bir hazırlık oldu?

²⁷ Bu on gün sadece bir sınavdı, fakat sonuçları çok ikna ediciydi. “Ve kâhya güzel yemeklerini ve içecekleri şarabı kaldırdı, ve onlara sebze verdi.” (Daniel 1:16) Eğitim programına alınan diğer gençlerin Daniel ve arkadaşları hakkında neler düşündüklerini zihnimizde canlandırmak zor değildir. Her gün sebze yemeklerini kralın verdiği ziyafete tercih etmeleri diğer gençlerin gözünde herhalde büyük akılsızlıktı. Ne var ki ufukta büyük denemeler ve zorluklar görünüyordu ve bunlar İbrani gençlerin tamamen ayık ve uyanık olmalarını gerektirecekti. Her şeyden önce Yehova’ya duydukları inanç ve güven, onların iman denemelerinden başarıyla geçmelerine yardımcı olacaktı.—Yeşu 1:7 ile karşılaştırın.

²⁸ Yehova’nın bu gençlerle birlikte olduğunun kanıtını devamen söylenenlerden görebiliriz: “Bu dört gence gelince, her çeşit kitapta ve hikmette Allah onlara bilgi ve akıl verdi; ve bütün rüyetler ve ruyalarda Daniel anlayışlı idi.” (Daniel 1:17) Onların yaklaşan zor günlerin üstesinden gelebilmeleri için bedensel güçten ve sağlıktan daha fazlasına ihtiyaçları vardı. “Senin yüreğine hikmet girecek, ve canına bilgi hoş gelecek; akıl sana bekçilik edecek; anlayış seni koruyacak; ta ki, seni şerir adamın yolundan . . . . korusun.” (Süleymanın Meselleri 2:10-12) Yehova’nın dört sadık gence kendilerini bekleyen olaylara karşı hazır olmaları için verdiği de buydu.

29. Daniel neden ‘bütün rüyetleri ve rüyaları anlayabiliyordu’?

²⁹ Daniel’in “bütün rüyetler ve rüyalarda anlayışlı” olduğu belirtiliyor. Bu onun gizli güçlere sahip olduğu anlamına gelmiyor. Büyük İbrani peygamberlerden biri sayılmasına rağmen Daniel’e “Rab Yehova da şöyle diyor” ya da “orduların RABBİ şöyle diyor” gibi beyanların ilham edilmemiş olması ilginçtir. (İşaya 28:16; Yeremya 6:9) Yine de, Daniel’in Yehova’nın amacını bildiren rüyetleri ve rüyaları anlayıp yorumlaması ancak Tanrı’nın mukaddes ruhunun rehberliğiyle mümkün oluyordu.

SONUNDA KRİTİK BİR SINAV

30, 31. Daniel ve arkadaşları seçtikleri yolun yararını nasıl gördüler?

³⁰ Üç yıllık yeniden eğitme ve hazırlama devresi bitmişti. Artık sıra çok kritik bir sınava, yani kralla özel olarak görüşmeye gelmişti. “Onların içeri getirilmesi için kıralın demiş olduğu günlerin sonunda, harem ağalarının reisi onları içeri, Nebukadnetsarın önüne getirdi.” (Daniel 1:18) Dört gencin kendi durumları hakkında hesap verme vakti gelmişti. Acaba Babil yaşam tarzına teslim olmayıp Yehova’nın yasalarına sımsıkı sarılmaları kendilerine yarar sağlayacak mıydı?

³¹ “Kıral onlarla söyleşti; ve hepsinin arasında Daniel, Hananya, Mişael, ve Azarya gibisi yoktu; ve kıralın önünde bunlar durdular.” (Daniel 1:19) Önceki üç yıl boyunca izledikleri davranış tarzı tamamen haklı çıktı. İmanlarının ve vicdanlarının uymalarını söylediği bir beslenme düzenine sımsıkı bağlı kalmakla çılgınlık yapmamışlardı. Daniel ve arkadaşları küçük şeylerde sadık kalarak daha büyük ayrıcalıklar aldılar. ‘Kralın önünde durma’ ayrıcalığı, eğitim programına alınan her gencin ulaşmak istediği bir hedefti. Mukaddes Kitap dört İbrani gençten başkalarının da seçilip seçilmediğini söylemiyor. Her ne olursa olsun, gerçekten sadık davranışlarının ‘karşılığı büyüktü.’—Mezmur 19:11.

32. Daniel, Hananya, Mişael ve Azarya’nın kralın sarayında bulunmaktan daha büyük bir ayrıcalığa sahip olduğu neden söylenebilir?

³² Kutsal Yazılar, “işinde gayretli adamı görüyor musun? o kıralların önünde duracaktır” der. (Süleymanın Meselleri 22:29) Böylece Daniel, Hananya, Mişael ve Azarya kralın önünde durmak, başka sözlerle saray meclisine girmek üzere Nebukadnetsar tarafından seçildiler. Bu gençler, özellikle de Daniel aracılığıyla Tanrısal amacın önemli yönlerinin bildirilmesi için, bütün bu olaylarda Yehova’nın parmağının olduğunu ve onları istediği şekilde yönlendirdiğini görebiliyoruz. Nebukadnetsar’ın saray meclisine girmek üzere seçilmek bir onurdu, fakat Evrensel Kral Yehova tarafından böyle şahane şekilde kullanılmak çok daha büyük bir onurdu.

33, 34. (a) Kral İbrani gençlerden neden etkilendi? (b) Dört İbrani gencin tecrübesinden hangi dersi alabiliriz?

³³ Kısa bir süre sonra Nebukadnetsar, Yehova’nın dört İbrani gence bağışladığı hikmetin ve anlayışın, sarayındaki tüm danışmanların ve bilgelerinkinden kat kat üstün olduğunu gördü. “Kıralın kendilerinden sorduğu her hikmet ve anlayış içinde onları bütün ülkesindeki sihirbazların, ve falcıların hepsinden on kat üstün buldu.” (Daniel 1:20) Başka türlü olabilir miydi? “Sihirbazlar” ve “falcılar” Babil’in dünyevi ve batıl inançlara dayalı bilgisine bel bağlamışlardı, oysa Daniel ve arkadaşları yukarıdan gelen hikmete güveniyorlardı. Birincisinin ikincisiyle boy ölçüşmesi olanaksızdı!

³⁴ Çağlar boyunca durum aslında çok değişmedi. Yunan felsefesinin ve Roma yasalarının çok yaygın olduğu MS birinci yüzyılda resul Pavlus ilhamla şunu yazdı: “Bu dünyanın hikmeti Allahın indinde akılsızlıktır. Çünkü yazılmıştır: ‘O, hikmetlileri kendi hilelerinde yakalar;’ ve yine yazılmıştır: ‘Rab hikmetlilerin düşünceleri boş olduğunu bilir.’ Bunun için kimse insanlarla övünmesin.” (I. Korintoslular 3:19-21) Bugün dünyanın albenisi ve parıltısı karşısında bocalamamak için, Yehova’nın bize öğrettiklerine sımsıkı bağlı kalmamız gerekir.—I. Yuhanna 2:15-17.

SONUNA DEK SADIK

35. Daniel’in üç arkadaşı hakkında bize ne kadar bilgi veriliyor?

³⁵ Hananya, Mişael ve Azarya’nın kuvvetli imanına ilişkin çarpıcı bir anlatım Daniel’in 3. babında bulunuyor; bu bapta Nebukadnetsar’ın Dura ovasında diktirdiği altın heykel ve alevli fırın denemesi kayıtlıdır. Bununla birlikte, onların Yehova’ya ölünceye dek sadık kaldıkları şüphesizdir. Bunu biliyoruz, çünkü resul Pavlus ‘imanla ateşin kuvvetini söndürenlerden’ söz ederken kuşkusuz onları kastediyordu. (İbraniler 11:33, 34) Onlar Yehova’nın genç ya da yaşlı tüm hizmetçileri için göze çarpar örneklerdir.

36. Daniel yaşamı boyunca hangi göze çarpar hizmette bulunmuştu?

³⁶ Daniel’e gelince, birinci babın son ayeti şunları der: “Daniel kıral Koreşin birinci yılına kadar yerinde kaldı.” Tarih, Koreş’in MÖ 539’da Babil’i bir gecede devirdiğini gösterir. Kazandığı ün ve önem nedeniyle Daniel’in Koreş’in sarayında hizmete devam ettiği anlaşılıyor. Gerçekten de, Daniel 10:1 bize “Fars (Pers) kıralı Koreşin üçüncü yılında,” Yehova’nın Daniel’e dikkate değer bir konuyu açıkladığını söyler. Eğer o MÖ 617’de Babil’e getirildiğinde ergenlik çağındaysa, bu son rüyeti aldığında 100 yaşına yaklaşmış olmalıydı. Yehova’ya gerçekten de uzun süre sadakatle hizmet etmiş ve nimetler görmüştü.

37. Daniel kitabının birinci babı üzerinde yapılan incelemeden hangi dersleri alabiliriz?

³⁷ Daniel kitabının birinci babı iman denemelerinden başarıyla geçen dört sadık gencin öyküsünü anlatmakla kalmaz. Yehova’nın, amacını yerine getirmek üzere istediği kişiyi nasıl kullanabildiğini de bize gösterir. Bu kayıt Yehova izin verdiği takdirde, felaket gibi görünen bir durumun yararlı bir amaca hizmet edebileceğini kanıtlar. Aynı zamanda küçük şeylerde sadık olmanın büyük yararlar getirdiğini de bize anlatır.

DİKKAT ETTİNİZ Mİ?

• Daniel’in ve üç genç arkadaşının yetiştikleri çevre hakkında ne denebilir?

• Dört İbrani gencin yetişme tarzı Babil’de nasıl sınandı?

• Yehova dört İbrani genci cesur tavırları nedeniyle nasıl ödüllendirdi?

• Yehova’nın günümüzdeki hizmetçileri Daniel’den ve üç arkadaşından hangi dersleri alabilir?

[Sayfa 30’daki tam sayfa resim]