Kutsal Kitaptaki Sırası 23​—İşaya

Yazarı: İşaya

Yazıldığı Yer: Yeruşalim

Tamamlanma Tarihi: MÖ 732 sonrası

Kapsadığı Dönem: MÖ y. 778–732 sonrası

 1. MÖ sekizinci yüzyılda Ortadoğu’nun, özellikle de İsrail ve Yahuda’nın durumu nasıldı?

ORTADOĞU’DAKİ imparatorluklar ve daha küçük krallıklar, gaddar Asur’un soluğunu enselerinde hissediyorlardı. Tüm bölge komplo ve ittifak söylentileriyle çalkalanıyordu (İşa. 8:9-13). Güneydeki Yahuda krallığı sallantılı da olsa varlığını sürdürürken, Tanrı’ya sırt çeviren kuzeydeki İsrail krallığı çok geçmeden uluslar arasındaki entrikanın kurbanı olacaktı (2. Kral. 15–21. bölümler). Yeni savaş aletlerinin geliştirilmesi ve kullanılmaya başlanması, bölgeye hâkim olan korkuyu daha da artırıyordu (2. Tar. 26:14, 15). Peki korunma ve kurtuluş için kime güvenilebilirdi? Küçük Yahuda krallığının halkı ve kâhinleri Yehova’nın adını dillerinden düşürmüyordu, ancak yürekleri O’ndan çok uzaktaydı. Onlar önce Asur’a sonra da güneydeki Mısır’a ümit bağladılar (2. Kral. 16:7; 18:21). Yehova’nın gücüne imanları zayıflamıştı. Açıkça putperestlik yapmasalar da, aslında Tanrı’dan korkmuyorlardı; sadece dinsel formaliteleri yerine getirerek ikiyüzlü şekilde ibadet ediyorlardı.

 2. (a) Yehova’nın çağrısına kim cevap verdi? (b) Bu ne zaman oldu? (c) Bu peygamberin adı ne açıdan dikkat çeker?

² Böyle bir ortamda kim Yehova adına konuşacaktı? Kim O’nun kurtarma gücünü duyuracaktı? Biri hemen “Ben giderim! Beni gönder” diye cevap verdi (İşa. 6:8). Konuşan, bundan önce de peygamberlik sözleri bildiren İşaya’ydı. Bu sözleri, cüzamlı kral Uzziya’nın öldüğü yıl, yani MÖ yaklaşık 778’de söyledi (6:1). İşaya ismi “Kurtuluş Yehova’dandır” anlamına gelir. Bu sözcüklerin yeri değiştirildiğinde ortaya çıkan “Yehova Kurtuluştur” ifadesi İsa isminin anlamıdır; dolayısıyla iki isim de aynı fikri içerir. İşaya’nın peygamberlik sözleri başından sonuna dek kurtuluşun Yehova’dan geldiği gerçeğine dikkat çeker.

 3. (a) İşaya hakkında neler biliniyor? (b) O hangi dönemde peygamberlik yaptı? Aynı dönemde başka hangi peygamberler vardı?

³ İşaya Amots’un oğluydu; ancak Amots, başka bir Yahudalı peygamber olan Amos ile karıştırılmamalıdır (1:1). Kutsal Yazılar peygamberin doğumu ve ölümü hakkında bilgi vermez, ancak Yahudi inanışına göre İşaya kötü kral Manasse tarafından testereyle biçilmiştir (İbraniler 11:37 ile karşılaştırın). İşaya’nın yazdıklarından onun yine bir peygamber olan karısı ve oğullarıyla birlikte Yeruşalim’de yaşadığı anlaşılır. Peygamberin en az iki oğlu vardır, onların isimleri geleceğe yönelik anlamlar taşır (İşa. 7:3; 8:1, 3). İşaya en az dört Yahuda kralının, Uzziya, Yotam, Ahaz ve Hizkiya’nın döneminde hizmet etmiştir (1:1). Anlaşılan hizmetini MÖ yaklaşık 778’den (Uzziya öldüğünde veya daha önce), hiç olmazsa MÖ 732 (Hizkiya’nın 14. yılı) sonrasına dek, yani 46 yıl sürdürmüştür (6:1; 36:1). Peygamberlik sözlerini de o tarihte yazıya dökmüş olmalıdır. Onun zamanında hizmet eden diğer peygamberler Yahuda’da Mika, kuzeyde de Hoşea ve Oded’dir (2. Tar. 28:6-9; Mika 1:1; Hoş. 1:1).

 4. Bu kitabı İşaya’nın yazdığını gösteren nedir?

⁴ Yehova’nın İşaya’ya ileride gerçekleştireceği hükümleri yazmasını emrettiği, İşaya 30:8’deki şu sözlerden bellidir: “Şimdi gel, oradakilerin gözü önünde bunu bir tablete yaz, kitaba geçir ki ilerde bir gün yararı olsun, çağlar boyu tanıklık etsin.” Eski Yahudi hahamlar İşaya’yı bu kitabın yazarı olarak kabul ettiler ve “başlıca peygamberler” dedikleri İşaya, Yeremya ve Hezekiel’in kitapları arasında ilk yeri ona verdiler.

 5. İşaya kitabının tek bir kişi tarafından yazıldığını gösteren hangi kanıtlar var?

⁵ Bazıları kitapta 40. bölümden itibaren görülen üslup değişikliğinin ikinci bir yazarın varlığına işaret ettiğini düşünse de, bu durumun tek açıklaması o bölümlerdeki konu değişikliğidir. Tüm kitabı İşaya’nın tek başına yazdığını gösteren pek çok kanıt vardır. Örneğin, İbranice Kutsal Yazıların diğer kısımlarında sadece 6 kez geçen “İsrail’in Kutsalı” ifadesinin, İşaya kitabının 1 ila 39. bölümlerinde 12 kez, 40 ila 66. bölümlerinde 13 kez olmak üzere toplam 25 kez geçmesi bu kitabın tek bir yazar tarafından yazıldığına işaret eder. Pavlus da İşaya kitabının her kısmından alıntı yaparak ve hepsini tek bir kişiye, İşaya’ya atfederek kitabın bütünlüğüne tanıklık etti (Romalılar 10:16, 20; 15:12 ile İşaya 53:1; 65:1; 11:1’i karşılaştırın).

 6. (a) Lût Gölü Rulolarındaki İşaya kitabı Kutsal Kitabın hiçbir değişikliğe uğramadan elimize ulaştığını nasıl kanıtlar? (b) Bu ruloya dayanarak İşaya kitabının tek bir yazar tarafından kaleme alındığını neden söyleyebiliriz?

⁶ Lût Gölü’nün kuzeybatı kıyısındaki Kumran Kalıntıları civarındaki mağaralarda 1947 yılından itibaren bazı eski belgeler gün ışığına çıkarılmıştır. Lût Gölü Ruloları diye adlandırılan bu belgeler arasında İşaya kitabı da vardı. Masoretler döneminden önceki İbraniceyle özenle yazılmış ve iyi korunmuş bu belge MÖ ikinci yüzyılın sonuna aitti, dolayısıyla 2.000 yaşındaydı. Bu belgedeki İşaya metni –İbranice Kutsal Yazıların çağdaş çevirilerinin dayandığı– Masoretik metnin var olan elyazmalarının en eskisinden bin yıl daha eskiydi. Yeni bulunan belge ile Masoretik metin arasında yazım ve dilbilgisi açısından bazı küçük farklar olsa da öğreti açısından hiçbir fark yoktu. Bu da İşaya’nın Tanrı’dan aldığı mesajı içeren Kutsal Kitabın hiçbir değişikliğe uğramadan elimize ulaştığına dair ikna edici bir kanıttır. Ayrıca bu eski tomarlar eleştirmenlerin ikinci bir yazar iddiasını da çürütür. Çünkü 40. bölümün ilk cümlesi 39. bölümün bulunduğu sütunun son satırında başlamakta ve yan sütunda tamamlanmaktadır. Dolayısıyla, bu belgeyi çoğaltan kişinin, eleştirmenlerin iddia ettiği gibi yazarın değiştiğini ve kitapta ayrı bir kısmın başladığını düşünmediği ortadadır.a

 7. İşaya kitabının doğruluğunu destekleyen hangi kanıtlar var?

⁷ İşaya kitabının Tanrı ilhamı doğru bir kayıt olduğunu destekleyen pek çok kanıt var. Örneğin, Yunanca Kutsal Yazıları kaleme alanlar Musa’dan sonra en sık İşaya’dan alıntı yapmıştır. Bu kitabın gerçekliğine dair Asur hükümdarlarının tarih kayıtları gibi çok sayıda tarihsel ve arkeolojik kanıt da mevcuttur. Yeruşalim kuşatmasını kendi açısından anlatan Sanherib’in altıgen prizması buna bir örnektirb (İşa. 36, 37. bölümler). Ayrıca eski Babil kentinin kalıntıları İşaya 13:17-22’nin gerçekleşmesine bugün bile tanıklık eder.c Yine, Kral Koreş tarafından özgür bırakılıp Babil’den ülkelerine geri dönen binlerce Yahudiden her biri, İşaya’nın 200 yıl önceden kaleme aldığı sözlerin doğruluğuna canlı birer kanıt olmuştur. Bu peygamberlik sözü sonradan Koreş’e de gösterilmiş olabilir, çünkü Yahudileri serbest bırakırken bu görevi Yehova’dan aldığını söylemişti (Ezra 1:1-3; İşa. 44:28; 45:1).

 8. Mesih’le ilgili peygamberlik sözleri İşaya kitabının Tanrı ilhamı olduğunu nasıl gösterir?

⁸ İşaya kitabında Mesih’le ilgili peygamberlik sözleri de çok dikkat çeker. Kitapta İsa’nın yaşamında gerçekleşen o kadar çok olay bildirilmiştir ki, bazıları İşaya’yı “İncil vaizi peygamber” olarak adlandırmıştır. Örneğin 53. bölüm, Elçiler kitabının 8. bölümünde söz edilen Habeş saray görevlisi kadar tüm Yahudiler için de çok uzun süre “sır” olarak kalmıştı. Aslında o bölümde İsa’nın göreceği muamele adeta bir görgü tanığının ağzından bildirilir. İşaya’nın bu etkileyici bölümündeki tüm peygamberlik sözlerinin nasıl gerçekleştiği aşağıdaki karşılaştırmalardan da görüldüğü gibi Yunanca Kutsal Yazılarda kayıtlıdır: 1. ayet—Yuhanna 12:37, 38; 2. ayet—Yuhanna 19:5-7; 3. ayet—Markos 9:12; 4. ayet—Matta 8:16, 17; 5. ayet—1. Petrus 2:24; 6. ayet—1. Petrus 2:25; 7. ayet—Elçiler 8:32, 35; 8. ayet—Elçiler 8:33; 9. ayet—Matta 27:57-60; 10. ayet—İbraniler 7:27; 11. ayet—Romalılar 5:18; 12. ayet Luka 22:37. Geleceğe dair böylesine doğru bilgilerin kaynağı Tanrı’dan başka kim olabilir?

İŞAYA KİTABININ İÇERİĞİ

 9. İşaya kitabı hangi kısımlara ayrılabilir?

⁹ İlk altı bölüm Yahuda ve Yeruşalim’deki ortamı, Yahuda’nın Yehova’nın önündeki suçlu durumunu ve İşaya’nın görevlendirilişini anlatır. 7 ila 12. bölümlerde ülkenin karşı karşıya olduğu istila tehlikesi ve Yehova’nın görevlendirdiği Barış Hükümdarının tüm sıkıntılara son vereceği vaadi ele alınır. 13 ila 35. bölümlerde pek çok ulusa ardı ardına bildirilen hükümlerden ve Yehova’nın sağlayacağı kurtuluştan söz edilir. 36 ila 39. bölümlerde Hizkiya’nın saltanatı sırasında yaşanan tarihsel olaylara yer verilir. Geriye kalan 40 ila 66. bölümlerin teması ise Babil’den çıkış, Yahudilerin ülkelerine geri dönmesi ve Sion’un eski durumuna kavuşmasıdır.

10. (a) İşaya neden halkı Yehova’yla aralarındaki meseleyi halletmeye çağırdı? (b) Son günler hakkında ne bildirdi?

¹⁰ İşaya’nın “Yahuda ve Yeruşalim hakkında” mesajı (1:1–6:13). İşaya’nın üzerinde çul, ayaklarında çarık vardır. Yeruşalim’de durup şöyle seslenir: Ey zorba yöneticiler, ey halk, dinleyin! Milletçe tepeden tırnağa hastasınız. Dua ederken kanlı ellerinizi göğe açarak Yehova’yı bıktırdınız. Gelin, O’nunla aranızdaki meseleyi halledin, kıpkırmızı günahlarınız kar gibi beyaz olsun. Son günlerde Yehova’nın evinin bulunduğu dağ yükseltilecek ve tüm milletler O’nun tarafından eğitilmek için bu dağa akın edecek. Artık savaşı öğrenmeyecekler. O zaman sadece Yehova yüceltilecek. İsrail ve Yahuda’ya gelince onlar seçme üzümler veren bir asmaydı, oysa artık kanunsuzluktan başka meyve vermiyorlar. İyiyi kötü, kötüyü iyi yerine koyuyorlar; çünkü hepsi kendi gözünde bilge.

11. İşaya görevini nasıl aldı?

¹¹ İşaya şöyle der: “Yehova’yı gördüm. Yüksekte, yücelerde bir tahtta oturmaktaydı” (6:1). Yehova ona bu görüntüyle birlikte şu görevi verir: ‘Git, bu halka söyle, duydukça duyacaksınız.’ Peki bu ne zamana kadar sürecektir? ‘Şehirler yıkılıp bomboş kalıncaya kadar’ (6:9, 11).

12. (a) İşaya ve oğulları nasıl işaretler olarak hizmet etti? (b) İşaya’nın 9. bölümünde hangi etkileyici vaat yer alır?

¹² İstila tehlikesi ve tüm sıkıntıların sona ereceği vaadi (7:1–12:6). İşaya ve oğulları “işaretler ve harikalar” olarak hizmet eder (8:18). Yehova onlar aracılığıyla, Yahuda’ya karşı birlik olan Aram ve İsrail’in yenileceğini, ardından bir süre sonra Yahuda’nın tutsak düşeceğini, fakat küçük bir grubun ülkeye geri döneceğini gösterir. Bir kız gebe kalıp bir oğul doğuracak ve çocuğun adı “Tanrı Bizimle” anlamına gelen İmmanuel olacaktır (7:14). Yahuda’ya karşı birleşen güçler Yehova’nın şu sözlerini dikkate almalıdır: “Silahlarınızı kuşanın ve darmadağın olun!” (8:9). Zor günler yaşanacak, fakat sonra Tanrı’nın toplumu üzerinde büyük bir ışık parlayacak, bir çocuk doğacaktır. Onun hakkında şöyle denir: “O Harika Öğütçü, Kudretli Tanrı, Sonsuzluk Babası, Barış Hükümdarı diye adlandırılacak” (9:6).

13. (a) Küstah Asur’u nasıl bir son bekliyordu? (b) Yesse’den çıkan ‘fidanın’ yönetimi nasıl olacaktı?

¹³ Yehova “İşte Asur, öfke değneğim” der. Bu değneği, yani küstah Asur’u “yoldan sapmış bir millet” için kullanacak, ardından da kesip atacaktır (10:5, 6). Sonra “sadece bir artakalan” memlekete geri dönecektir (10:21). İşaya Yesse’nin (Davut’un babası) kütüğünden çıkacak bir filiz, bir fidandan söz eder. Bu “fidan” doğrulukla hüküm sürecek, onun sayesinde dünyadaki tüm canlılar mutluluk içinde yaşayacak (11:1). Onlar hiçbir zarara, yıkıma yol açmayacak; çünkü “Sular deniz yatağını nasıl kaplıyorsa, Yehova bilgisi de yeryüzünü öyle dolduracak” (11:9). Bu “fidan” tüm haklara bir “sancak” olacak (11:10). Ülkelerine geri dönecek olanlar için Asur’dan geniş bir yol çıkacak. Onlar kurtuluş pınarlarından sevinçle su alacaklar ve Yehova’ya ilahiler söyleyecekler.

14. Babil hakkında ne bildirildi?

¹⁴ Babil’in sonu bildiriliyor (13:1–14:27). İşaya bu sefer Asur döneminin ötesine, Babil’in en parlak dönemine bakar. Bir araya toplanmış krallıkların, milletlerin, sayısız insanın uğultusunu duyar. Yehova savaş için ordu toplamaktadır. Babil için kara bir gündür. Şaşkınlığa düşen Babillilerin yüzleri alev alevdir, yürekleri erimektedir. Acımasız Medler “krallıkların tacı” Babil’i alaşağı edecektir. “Nesiller boyu” kimse Babil’de oturmayacak, orası yaban hayvanlarına barınak olacaktır (13:19, 20). Ölüler diyarındakiler heyecanla Babil kralını beklemektedir. Kurtlar onun altına yatak gibi serilecek, solucanlar üzerine örtü olacaktır. ‘Parlak yıldız, seherin oğlu’ için ne büyük bir düşüş! (14:12). Tahtını yükseğe kurmayı çok isterken, Yehova Babil’i yıkım süpürgesiyle süpürünce, kralı ayaklar altında çiğnenen bir cesede dönmüştür. Babil’in ne ismi, ne artakalanı ne de soyu olacaktır.

15. İşaya hangi ulusların topraklarının ıssız kalacağını söyledi?

¹⁵ Toprakları ıssız kalacak uluslar (14:28–23:18). İşaya önce Akdeniz kıyısı boyunca uzanan Filistî topraklarına, sonra da Tuz (Lût) Gölü’nün güneydoğusundaki Moab’a doğru bakar. Peygamberlik sözleri İsrail’in kuzey sınırının ötesinde bulunan Aramilerin Şam kentini hedef alır. Sonra peygamber dikkatini uzak güneydeki Habeş topraklarına yöneltir. Ardından Nil boyunca kuzeye doğru yönelir ve Mısır hakkında bildiride bulunur. Tanrı’nın hükümleri sonucunda tüm bu topraklar ıssız kalacaktır. Sonra peygamber, Sanherib’den önceki Asur kralı olan Sargon’dan ve onun, komutanı Tartan’ı Yeruşalim’in batısındaki Filistî kenti Aşdod’a göndermesinden söz eder. O zaman Tanrı İşaya’ya üç yıl boyunca çıplak ve yalınayak dolaşmasını emreder. Peygamber bu şekilde Mısır ve Habeş’e güvenmenin akılsızlığını çok canlı bir biçimde betimler, çünkü Asur o halkları tutsak alacak ve onların ‘kaba etleri açığa çıkacaktır’ (20:4).

16. İşaya Babil, Edom, Yeruşalim, Sayda ve Sur hakkında neler bildirdi?

¹⁶ Gözcü kulesinden bakan İşaya, Babil’in ve tanrılarının düşüşünü, Edom’un çekeceği sıkıntıyı görür. Ardından Yehova Yeruşalim’in kabına sığmayan, “Yiyelim içelim, nasıl olsa yarın öleceğiz” diyen halkına ‘Öleceksiniz’ der (22:13, 14). Yehova “dünyanın tüm saygın kişilerini aşağılamak için” Sur hakkında karar verdiğinden, Tarşiş gemileri de feryat edecek, Sayda utandırılacaktır (23:9).

17. Yahuda hakkında hangi hüküm ve kurtuluş bildirildi?

¹⁷ Yehova’nın hükmü ve sağlayacağı kurtuluş (24:1–27:13). Peygamber bu sefer Yahuda’ya bakar. Yehova ülkeyi boşaltmaktadır. Halk ve kâhin, hizmetkâr ve efendi, alıcı ve satıcı, herkes, Tanrı’nın kanunlarını görmezden geldikleri ve devirlerce sürecek ahdi bozdukları için ülkeden gidecektir. Fakat bir süre sonra Yehova tutsakları yoklayacak ve onları bir araya toplayacak. O bir kale ve sığınaktır. Yehova Kendi dağında bir ziyafet verecek, ölümü sonsuza dek yutup yok edecek ve bütün yüzlerden gözyaşlarını silecek. O zaman ‘İşte, bizim Tanrımız. İşte Yehova’ diyecekler (25:9). Yahuda’da bir şehir vardır; Tanrı’nın sağladığı kurtuluş onun için bir sur gibidir. Yehova’ya güvenenler her zaman barış içinde olur, “çünkü Yah Yehova çağlar boyu kayadır.” Fakat kötüler “doğruluk öğrenmez” (26:4, 10). Yehova düşmanlarını yok edecek, Yakup’u ise eski durumuna geri getirecektir.

18, 19. (a) Efraim ve Sion hakkında hangi felaketler ve sevinçler bildirildi? (b) Yehova halkı için nasıl bir kurtarıcı ve yöneticidir?

¹⁸ Tanrı’nın gazabı ve lütfu (28:1–35:10). Efraim sarhoşlarının vay haline! Efraim’in ‘göz kamaştıran güzelliği’ solup gidecek. Oysa Yehova, halkının artakalanı için “baş tacı, güzellik çelengi” olacak (28:1, 5). Ne var ki Yeruşalim’de böbürlenip duranlar, Sion’daki ‘denenmiş değerli temel taşı’ yerine yalana sığınmaktadır (28:16). Ani bir taşkın onları süpürüp götürecek. Yeruşalim’in peygamberleri derin uykudadır ve Tanrı’nın kitabı onlar için mühürlüdür. Onlar dilleriyle Tanrı’ya yakındır, ama yürekleri O’ndan çok uzaktır. Ancak, sağırların bile kitabın sözlerini işiteceği gün yakındır. O zaman körler görecek, yumuşak başlı kimseler neşeyle coşacak.

¹⁹ Sığınmak için Mısır’a gidenlerin vay haline! Bu dik başlı halk İşaya’nın hoş sözler söylemesini, aldatıcı şeyler görmesini ister. Onlar yok edilecek, fakat Yehova küçük bir grubu ülkeye geri getirecek. Halkın bu artakalanı Yüce Eğitmenini görecek, putlarını “Pislikten başka bir şey değil!” diyerek atacak (30:22). Yeruşalim’i savunabilecek olan yalnızca Yehova’dır. Bir kral yöneticileriyle birlikte doğrulukla hüküm sürecek ve onun yönetimi çağlar boyu sürecek bir barış, huzur ve güvenlik sağlayacak. Barış elçileri hainlik yüzünden acı acı ağlarken, heybetli Yehova Kendi halkı için hâkim, kanun koyucu ve kral olacak, onları kurtaracak. O zaman orada oturan hiç kimse “Hastayım” demeyecek (33:24).

20. (a) Milletler nasıl bir gazaba uğrayacaktı? (b) Ülkesine geri dönen artakalan nasıl lütuf görecekti?

²⁰ Yehova bütün milletlere karşı gazaplanacaktır. Katledilenlerin cesetleri leş kokacak, kanlarıyla dağlar eriyecek. Edom ıssız bırakılacak. Yehova’nın bedelle kurtardıkları için ise bozkır çiçeklenecek ve “Yehova’nın ihtişamı, Tanrımızın görkemi görülecek” (35:2). Körler, sağırlar ve dilsizler iyileştirilecek. Yehova’nın fidyeyle kurtardığı kimseler sevinç içinde Sion’a dönerken önlerinde Kutsallık Yolu açılacak.

21. Asur kralı Yeruşalim’e nasıl meydan okudu?

²¹ Hizkiya’nın zamanında Yehova öfkesini Asur’a yöneltiyor (36:1–39:8). İşaya’nın teşvik ettiği gibi Yehova’ya güvenmek gerçekçi midir? Bu güven zorluklara direnebilir mi? Hizkiya’nın saltanatının 14. yılında, Asur kralı Sanherib Filistin topraklarını tırpan gibi biçer ve Yeruşalim’e gözdağı vermek için birliklerini oraya gönderir. İbranice bilen sözcüsü Rabşake surlara dizilen şehir halkının önünde şu sorularla Hizkiya’ya meydan okur: ‘Neye güveniyorsun? Mısır’a mı? O kırık kamışa mı? Yoksa Yehova’ya mı? Hiçbir tanrı Asur kralının elinden halkını kurtaramaz!’ (36:4, 6, 18, 20). Kralın emrine uyan halk ona hiç karşılık vermez.

22. (a) Yehova Hizkiya’nın duasına nasıl cevap verdi? (b) İşaya aracılığıyla bildirdiği sözü nasıl yerine getirdi?

²² Hizkiya Yehova’ya Kendi adı uğruna halkını kurtarması için dua eder. Yehova da İşaya aracılığıyla ona cevap verir ve Asur’un burnuna çengelini takıp onu geldiği yoldan geri göndereceğini söyler. Bir melek 185.000 Asurluyu vurup öldürür. Sanherib apar topar memleketine döner, daha sonra tanrısının tapınağında kendi oğulları tarafından katledilir.

23. (a) Hizkiya hangi olay üzerine Yehova için bir mezmur yazdı? (b) Daha sonra hangi hatayı yaptı? (c) İşaya bunun üzerine hangi peygamberlik sözünü bildirdi?

²³ Hizkiya ölümcül bir hastalığa yakalanır. Ancak Yehova onu iyileştireceğini ve ömrünü 15 yıl uzatacağını söyler. Buna işaret olarak da bir mucize yapıp güneşin gölgesinin geri gitmesini sağlar. Hizkiya minnettarlıkla Yehova için çok güzel bir şükran mezmuru yazar. Sonra Babil kralı ona geçmiş olsun dileklerini iletmek için ulak gönderir. Fakat bu dileklerinde samimi değildir. Hizkiya sağgörülü davranmayıp tüm kraliyet hazinelerini onlara gösterir. Bunun üzerine İşaya ona evindeki her şeyin bir gün Babil’e götürüleceğini bildirir.

24. (a) Yehova teselli veren hangi haberi duyurdu? (b) Milletlerin tanrıları Yehova’ya denk olabilir miydi? (c) Yehova neden şahitler çağırdı?

²⁴ Yehova, şahitlerini teselli ediyor (40:1–44:28). 40. bölümün ilk sözcüğü olan “teselli” kitabın kalan kısmını çok iyi özetler (40:1). Çölde biri şöyle bağırır: “Yehova’nın yolunu açın!” (40:3). Sion için bir müjde vardır. Yehova bir çoban gibi sürüsünü güdecek, kuzuları bağrında taşıyacak. Yehova yüce göklerde oturur, oradan aşağıya, yeryüzüne bakar. Kim O’na denk olabilir? O, Kendisine ümit bağlayan yorgun ve bitkin kimselere güç kuvvet verir. Milletlerin dökme putları geçip giden bir rüzgâr, bir yalandır. O’nun seçtiği kulu, kör gözleri açmak için milletlere ışık ve halklara güvence olacaktır. Yehova Yakup’a “Seni sevdim” der ve gündoğusuna, günbatısına, kuzeye ve güneye şöyle çağrıda bulunur: ‘Oğullarımı ve kızlarımı getir. Onları alıkoyma’ (43:4, 6). Yehova bir mahkeme kurarak milletlerin ilahlarına tanrılıklarını kanıtlamaları için meydan okur ve şahitlerini getirmeleri çağrısında bulunur. İsrail halkı Yehova’nın şahidi, O’nun kuludur. O’nun Tanrı ve kurtarıcı olduğuna tanıklık ederler. Yehova Yeşurun’a (“Doğru Kişi”, İsrail’e atfen) ruhunu vermeyi vaat eder; hiçbir şey görmeyen ve bilmeyen putları yapanlar ise utandırılacaktır. Yehova halkını bedelle kurtarmıştır. Yeruşalim’de yine oturulacak, mabet yeniden inşa edilecektir.

25. Yehova’nın Babil’e ve sahte tanrılarına verdiği hüküm sayesinde herkes neyi bilecekti?

²⁵ Babil’den öç alınıyor (45:1–48:22). Yehova Koreş’in ismini bildirerek onun İsrail uğruna Babil’i yenilgiye uğratacağını söyler. Herkes gökleri, yeri ve üzerindeki insanları yaratan Yehova’dan başka Tanrı olmadığını bilecek. Yehova Babil tanrıları Bel ve Nebo’yla alay eder, çünkü sonu başlangıçtan bildirebilen sadece Kendisidir. El değmemiş Babil kızı tahtından olacak, toprağa oturacak ve çıplak kalacak. Ona akıl hocalığı yapanlar anız gibi yanacaklar. Yehova ‘boynu demirden, alnı bakırdan’ İsrailli putperestlere, eğer sözünü dinlerlerse barışa, doğruluğa ve refaha sahip olabileceklerini söyler; oysa “kötüler barış nedir bilmeyecek” (48:4, 22).

26. Sion nasıl teselli edilecekti?

²⁶ Sion teselli ediliyor (49:1–59:21). Kulunu milletlere ışık olarak veren Yehova karanlıktakilere “Dışarı çıkın!” diye seslenir (49:9). Sion teselli edilecek, çölü Yehova’nın bahçesi Aden’e benzeyecek. Oradan sevinçli ve neşeli sesler, şükranlar ve ezgiler yükselecek. Yehova gökleri duman gibi dağıtacak, yeryüzü bir giysi gibi harap olacak, üzerindeki insanlar sinek gibi ölecek. Öyleyse Yehova’nın kulları neden ölümlü insanın aşağılamalarından korksun? Yeruşalim’in içtiği öfke kadehinden içme sırası artık onu ayakları altında çiğneyen milletlere gelmiştir.

27. (a) Sion’a hangi müjde verildi? (b) ‘Yehova’nın kulu’ hakkında neler bildirildi?

²⁷ ‘Uyan ey Sion, kalk, üzerindeki tozu silk!’ Dağları aşıp müjde getiren haberci, Sion’a “Tanrın kral oldu!” der (52:1, 2, 7). Yehova’nın hizmetinde olanlar bulundukları kirli yerden çıkmalı, kendilerini temiz tutmalıdır. Sonra İşaya ‘Yehova’nın kulunu’ anlatmaya başlar (53:11). O hor görülmüş, dışlanmış biridir. İnsanların acılarını yüklendiği halde, yediği darbenin Tanrı’dan geldiği sanılır. Biz insanların suçu yüzünden onun bedeni delinir, onun yaraları sayesinde şifa buluruz. Boğazlanmaya götürülen bir kuzu gibidir. Hiçbir zorbalık yapmaz, ağzından hiç hileli söz çıkmaz. Birçoklarının suçlarını yüklenmek için canını suç sunusu olarak verir.

28. (a) Sion hangi nimetleri görecekti? (b) Bu nimetler hangi ahitle bağlantılıydı?

²⁸ Sion’u bir koca gibi sahiplenen Yehova, ona sevinçle haykırmasını, çünkü yakında çocukları olacağını söyler. Sion fırtınaya tutulmuş mazlum bir kadın olsa da, Yehova onu temeli safirden, mazgalları yakuttan, kapıları ışıl ışıl yanan taşlardan bir şehir yapacaktır. Yehova tarafından eğitilen evlatları tam bir barış içinde yaşayacak ve onlara karşı yapılan hiçbir silah işe yaramayacaktır. Yehova “Siz susayanlar! Gelin” diye seslenir. ‘Davut’a vaat ettiği kalıcı iyilikleri görmeleri için onlarla bir ahit yapacaktır.’ Milletlere şahit olarak bir önder ve komutan verecektir (55:1-4). Tanrı’nın düşünceleri insanınkilerden kat kat üstündür; O’nun sözü mutlaka başarıya ulaşır. Hangi milletten olursa olsun Yehova’nın kanunlarına uyan hadımlar, oğullardan ve kızlardan çok daha iyi bir şeye, bir isme sahip olacak. Yehova’nın evine tüm halklar için dua evi denecek.

29. (a) Yehova putperestlere ne söyledi? (b) Halkına hangi güvenceyi verdi?

²⁹ İsmi kutsal olan Yüce ve Heybetli Tanrı Yehova, cinsel ahlaksızlığa ve putperestliğe dalanlara, İsrail’e öfkesini devirler boyu sürdürmeyeceğini söyler. Onların dindarlık taslayarak oruç tutması, kötülüklerini örtbas etmek içindir. Yehova’nın ne eli kurtaramayacak kadar kısa ne de kulağı işitemeyecek kadar ağırdır. İşaya ‘Aslında, günahlarınız yüzünden Tanrı’yla aranız açıldı’ der (59:2). Bu yüzden, ışık umarken karanlıkta el yordamıyla yol bulmaya çalışmaktadırlar. Öte yandan Yehova ahit yaptığı sadık kulları üzerine ruhunu koyacak, böylece sözleri nesiller boyunca onların ağzından düşmeyecek.

30. Yehova Sion’u nasıl güzelleştireceğini söyledi? Ona hangi yeni isimleri verdi?

³⁰ Yehova Sion’u güzelleştiriyor (60:1–64:12). “Kalk ey kadın, ışık saç, çünkü . . . . Yehova’nın ihtişamı senin üzerinde parlıyor.” Oysa dünyayı zifiri karanlık kaplamış (60:1, 2). O zaman Sion başını kaldıracak ve yüzü parlayacak. Milletlerin servetinin deve sürüleri üzerinde kendisine doğru geldiğini görünce kalbi çarpacak. Bulut gibi uçan güvercin sürüleri de ona gelecek. Yabancılar onun duvarlarını yapacak, krallar ona hizmet edecek, kapıları her zaman açık duracak. Tanrısı onun güzelliği olacak ve O kısa sürede bir kişiyi bin kişi, küçük bir grubu güçlü bir millet haline getirecek. Daha sonra Yehova’nın kulunun sözlerini okuruz; o Tanrı’nın ruhuna sahip olduğunu, bu müjdeyi bildirmek için meshedildiğini söyler. Yehova Sion’a yeni bir isim vererek “Hoşlandığım” der; ülkeyi de “Sahipli Kadın” diye adlandırır (62:4). Babil’den dönenlerin yürüyeceği bir anayol yapılması için toprak yığılmasını ve halklar için Sion’da sancak dikilmesini emreder.

31. (a) Edom’dan kim geldi? (b) Tanrı’nın halkı nasıl dua etti?

³¹ Edom’un Botsra şehrinden kan kırmızı giysiler içinde biri gelmektedir. Öfkesiyle halkı kanları fışkırıncaya dek şıra teknesinde çiğnemiştir. Öte yandan Yehova’nın halkı kirli durumlarının çok iyi farkındadır. Şu etkileyici sözlerle O’na dua ederler: ‘Ey Yehova, Sen bizim Babamızsın. Bizler balçığız, Sen ise çömlekçimizsin. Bize fazla öfkelenme. Bizler Senin halkınız’ (64:8, 9).

32. Yehova’yı bırakanların aksine O’na hizmet edenler neden kıvanç duyacak?

³² “Yeni gökler ve yeni bir yer”! (65:1–66:24). “Talih” ve “Kısmet” tanrıları uğruna Yehova’yı bırakanlar aç kalacak ve utanacak (65:11). Tanrı’nın kulları ise sevinçten coşacak. İşte, Yehova yeni gökler ve yeni bir yer yaratmaktadır. O zaman Yeruşalim ve halkı büyük bir sevinç ve kıvanç duyacak. Evler yapacaklar, bağlar kuracaklar. Kurtla kuzu birlikte otlayacak; kimse hiçbir şeyi harap etmeyecek, hiçbir zarar vermeyecek.

33. Yeruşalim’i sevenlere neler vaat edildi?

³³ Gökler Yehova’nın tahtı, yeryüzü ise ayaklarına basamaktır. Bu durumda insanlar O’na nasıl bir ev yapabilir? Yehova bir günde doğacak bir milletten söz eder ve barışı Yeruşalim’e ırmak gibi akıtırken bu şehri seven herkesi onunla sevinç duymaya davet eder. Düşmanlarına gelince, Yehova onların üzerine ateş gibi gelecek, savaş arabaları kasırga gibi olacak. Tüm itaatsiz insanlara gazabını şiddetle ve alev alev yanan ateşle gösterecek. Tüm milletlere ve uzak adalara gönderdiği haberciler O’nun yüceliğini ilan edecek. Yaptığı yeni gökler ve yeni yer kalıcı olacak. Yehova’ya hizmet edenler ve soyları da kalıcı olacak. İnsanlar ya sonsuz yaşam alacak ya da sonsuz ölümle cezalandırılacak.

KİTABIN YARARLARI

34. İşaya’nın mesajının etkisini artıran canlı örneklerden bazılarını sayın.

³⁴ İşaya’nın peygamberlik mesajı her açıdan Yehova Tanrı’nın çok değerli bir armağanıdır. Bu kitap bize Tanrı’nın yüce düşüncelerini aktarır (55:8-11). İşaya kitabı canlı örneklerle dolu bir hazinedir. Kutsal Kitap hakikatlerini cemaate öğretenler, İsa’nın meselleri kadar etkili olan bu örneklerden çok yararlanabilir. Örneğin İşaya, bir ağaçtan hem yakacak odun olarak yararlanan hem de put yapıp tapan insanın akılsızlığını gözler önüne serer (44:14-20). Kısa bir sedire uzanıp küçük bir yorgana sarınmaya çalışan kişilerle ilgili sözleri okurken onların hissettiği rahatsızlığı biz de hissederiz (28:20). Havlamaya üşenen uyuşuk köpeklere benzeyen derin uykudaki peygamberlerin soluklarını işitiriz (56:10-12). Eğer İşaya’nın teşvik ettiği gibi ‘Yehova’nın kitabını araştırıp yüksek sesle okursak’, bugün yaşayan bizler için kaydettiği önemli mesajı kavrayabiliriz (34:16).

35. İşaya Mesih’in yönetimindeki Krallığa ve onun habercisi Yahya’ya nasıl dikkat çekti?

³⁵ İşaya’nın peygamberlik sözleri özellikle Mesih’in yönetimindeki Tanrı’nın Krallığına dikkat çeker. Yehova en üstün kraldır, bizi kurtaracak olan O’dur (33:22). Peki ya Mesih hakkında ne denebilir? Meleğin Meryem’e karnındaki çocukla ilgili söylediği şu sözler, onun Davut’un tahtına oturmasıyla İşaya 9:6, 7’nin gerçekleşeceğini gösterdi: “Yakup evi üzerinde kral olarak sonsuza dek hüküm sürecek ve onun krallığı son bulmayacak” (Luka 1:32, 33). Matta 1:22, 23 İsa’nın bakire bir kızdan doğmasıyla İşaya 7:14’ün gerçekleştiğini ve onun “İmmanuel” olduğunu belirtir. Bundan yaklaşık 30 yıl sonra Yahya ‘göklerin krallığının yaklaştığını’ duyurmaya başladı. Dört incil yazarı da İşaya 40:3’ten alıntı yaparak Yahya’nın ‘çölde bağıran’ kişi olduğunu gösterir (Mat. 3:1-3; Mar. 1:2-4; Luka 3:3-6; Yuhn. 1:23). İsa vaftiz edildiğinde Yehova’nın milletleri yönetme görevini verdiği Mesih, Yesse’nin kökü ya da filizi oldu. İşaya 11:1, 10’un gerçekleşmesi olarak milletler ona ümit bağlamalıdır (Rom. 15:8, 12).

36. Kral Mesih’i tanıtan başka hangi peygamberlik sözleri gerçekleşti?

³⁶ Şimdi de İşaya’nın Kral Mesih’i nasıl anlattığına bakalım. İsa Yehova’nın meshettiği kişi olduğunu göstermek için İşaya tomarından okumuş, sonra da “Tanrı’nın krallığı hakkındaki iyi haberi . . . . bildirmeliyim, çünkü ben bunun için gönderildim” demişti (Luka 4:43, 17-19; İşa. 61:1, 2). Dört incil de İsa’nın yeryüzündeki hizmeti ve ölümü hakkında İşaya’nın 53. bölümünde bildirilen ayrıntılarla doludur. Yahudiler Krallıkla ilgili iyi haberi duyup İsa’nın olağanüstü işlerini gördüyse de, imansız yürekleri nedeniyle bunların anlamını kavrayamadılar. Bu durum İşaya 6:9, 10; 29:13 ve 53:1’de önceden bildirilmişti (Mat. 13:14, 15; 15:7-9; Mar. 7:6, 7; Yuhn. 12:38-40; Elçi. 28:24-27; Rom. 10:16). İsa onlar için tökezleten bir taş oldu. Fakat İşaya 8:14 ile 28:16’nın gerçekleşmesi olarak, Yehova onu Sion’a temel taşı, köşe taşı yaptı ve üzerine ruhi evini inşa etti (Luka 20:17; Rom. 9:32, 33; 10:11; 1. Pet. 2:4-10).

37. İsa’nın elçileri İşaya kitabının hizmetleriyle bağlantısını nasıl gösterdi?

³⁷ İsa Mesih’in elçileri de İşaya’nın peygamberlik sözlerinden yararlandı ve bu kitabın hizmetleriyle bağlantısını gösterdi. Örneğin Pavlus insanların iman edebilmesi için önce onlara iyi haberin duyurulması gerektiğini vurgulamak üzere İşaya’nın şu sözlerini alıntıladı: “İyi şeyler müjdeleyenlerin ayakları ne güzeldir!” (Rom. 10:15; İşa. 52:7; ayrıca Romalılar 10:11, 16, 20, 21’e bakın). Petrus da iyi haberin kalıcılığına dikkat çekmek için İşaya’dan alıntı yaptı: “‘Bütün insanlar kır otu gibidir ve bütün güzellikleri otun çiçeği gibidir; ot kurur, çiçek solar, fakat Yehova’nın sözü sonsuza dek kalır.’ Evet, size iyi haber olarak bildirilen, işte bu ‘söz’dür” (1. Pet. 1:24, 25; İşa. 40:6-8).

38. İşaya, sonradan başka Kutsal Kitap yazarlarının da ele aldığı hangi görkemli temayı işler?

³⁸ İşaya ileride Krallığın yönetimi sırasında yaşanacak şeyleri çok renkli bir dille tarif eder. Tanrı’nın yarattığı ‘yeni gökler ve yeni yerde’ “bir kral doğruluk için hüküm sürecek; yöneticiler de adalet için yönetecek.” Bu yönetim insanlar için eşsiz bir sevinç ve kıvanç nedeni olacak (32:1, 2; 65:17, 18). Petrus yine İşaya’nın sevinç veren mesajına değinerek şöyle der: “Fakat biz [Tanrı’nın] vaadine dayanarak, yeni gökler ve yeni bir yer bekliyoruz; onlar doğruluğun barınağı olacaktır” (2. Pet. 3:13). Bu şahane Krallık teması Vahiy kitabının son bölümlerinde tüm görkemiyle ortaya çıkar (İşa. 25:8; 66:22, 23; Vah. 21:1-5).

39. İşaya hangi muhteşem ümide dikkat çeker?

³⁹ İşaya kitabı Yehova’nın düşmanları ve O’nun kulu olduğunu iddia eden ikiyüzlüler için sert hüküm mesajları içerse de, çok güzel bir üslupla muhteşem bir Krallık ümidi sunar. Mesih’in yönetimindeki bu Krallık aracılığıyla Yehova’nın yüce ismi kutsal kılınacak. İşaya kitabı Yehova’nın Krallığı hakkında şahane hakikatler açıklar ve bizi O’nun sağlayacağı kurtuluşu sevinçle beklemeye teşvik eder (İşa. 25:9; 40:28-31).

[Dipnotlar]