Ana Babalar Çocuklarınıza İyi Örnek Olun

“PSİKOLOGLAR iyi bir evlat yetiştirmenin anahtarını bulmak için yüzyıllardır sürdürdükleri araştırmalara son verebilirler; ama bunu bulduklarından değil, aslında böyle bir anahtar olmadığı için.” Time dergisi çocuk yetiştirmekle ilgili bir kitap hakkında böyle yazdı. Bu kitap, çocukların öncelikle ana babalarının değil, yaşıtlarının değerlerini benimsediğini ileri sürüyordu.

Arkadaş baskısının çok etkili bir güç olduğu su götürmez bir gerçektir (Süleyman’ın Meselleri 13:20; 1. Korintoslular 15:33). Köşe yazarı William Brown bu konudaki gözlemlerini şöyle dile getirdi: “Gençler için yaşamlarında ilk planda yer alan şey, başkalarından kabul görmektir. . . . . Gençlerin gözünde, yaşıtlarından farklı olmak ölümden beter bir durumdur.” Ana babalar günümüzün koşuşturmalı dünyasında sık sık olduğu gibi, evde yeterince samimi ve hoş bir ortam oluşturmazlarsa veya çocuklarıyla yeterince vakit geçirmezlerse aslında arkadaş etkisinin çocuklarını olumsuz yönde etkilemesine izin vermiş olurlar.

Ayrıca bu “son günlerde” aile kurumu da saldırı altında, çünkü Mukaddes Kitabın önceden bildirdiği gibi insanların zihni para, zevk ve kişisel çıkarlarla meşgul. Bu durumda çocukların “ana baba sözü dinlemeyen, nankör, vefasız, insan sevgisinden yoksun” hale gelmesi hiç şaşırtıcı değil (2. Timoteos 3:1-3).

Bu ayette geçen “insan sevgisi” ifadesi ana babada çocuklarıyla ilgilenme, çocuklarda da ana babalarına güçlü bir şekilde bağlanma isteği uyandıran bağı tanımlar. Ancak ana babalar bu sevgiyi yeterince göstermezlerse, çocuklar duygusal destek için başka bir tarafa yönelirler. Genellikle bu taraf, muhtemelen değerlerini ve tutumlarını da benimseyecekleri yaşıtları olur. Ancak ana babalar aile yaşamlarında Mukaddes Kitap ilkelerini rehber alırlarsa, bu tehlikeden kaçınılabilir (Süleyman’ın Meselleri 3:5, 6).

Aile: Tanrı’nın Düzenlemesi

Tanrı, Âdem ile Havva’yı karı koca olarak birleştirdiğinde onlara şu emri verdi: “Semereli olun, ve çoğalın, ve yeryüzünü doldurun.” Böylece baba, anne ve çocuklardan oluşan aile meydana geldi (Tekvin 1:28; 5:3, 4; Efesoslular 3:14, 15). Yehova insanlara çocuk yetiştirmek konusunda yardımcı olmak için ana babalık içgüdüsünün bazı temel yönlerini belirledi. Ancak insanların, hayvanlardan farklı olarak ek yardıma ihtiyaçları var, bu nedenle Yehova onlara yazılı bir rehberlik de sağladı. Bu rehberlik ahlaksal ve ruhi konularda, ayrıca çocukları uygun şekilde terbiye etmek konusunda talimatlar içerir (Süleyman’ın Meselleri 4:1-4).

Tanrı özellikle babalara hitaben şöyle dedi: “Bugün sana emretmekte olduğum bu sözler senin yüreğinde olacaklar; ve onları oğullarının zihnine iyice koyacaksın, ve evinde oturduğun, ve yolda yürüdüğün, ve yattığın, ve kalktığın zaman bunlar hakkında konuşacaksın” (Tesniye 6:6, 7; Süleyman’ın Meselleri 1:8, 9). Ana babaların Tanrı’nın Kanununu önce kendi yüreklerine koymaları gerektiğine dikkat edin. Bu neden önemliydi? Çünkü başkalarını harekete geçiren bir öğretim tarzı sadece ağızdan çıkanlara değil, yürekte olan şeylere de dayanır. Ana babalar ancak yürekten öğretirlerse çocuklarının yüreğine erişebilirler. Bunu yapan ana babalar, içten olmayan bir söz ya da davranışı hemen fark eden çocuklarına iyi örnek de olmuş olacaklar (Romalılar 2:21).

İsa’nın takipçisi ana babalar çocuklarına bebeklikten itibaren “Yehova’nın yol gösteren düşünüşünü aşılayarak, O’nun terbiyesiyle yetiştirme” sorumluluğunu taşırlar (Efesoslular 6:4; 2. Timoteos 3:15). Peki bunu bebeklikten itibaren yapmak gerçekten gerekli mi? Evet! Bir anne “Bazen, ana babalar olarak çocuklarımıza haksızlık ediyoruz” diyor. “Yeteneklerini küçümsüyoruz. Onlarda bir potansiyel var. Ana babalar olarak bundan yararlanmalıyız.” Evet, çocuklar öğrenmeyi seviyorlar ve Tanrı’ya içtenlikle hizmet eden ana babalar tarafından eğitilirlerse sevmeyi de öğrenebilirler. Böyle çocuklar ana babalarının onlara koyduğu sınırlar içinde kendilerini güvende hissederler. Bunun sonucunda başarılı ana babalar sevgi dolu arkadaşlar, iyi iletişim kuran kişiler ve hem sabırlı hem de kararlı öğretmenler olmaya çalışırlar, böylece çocuklarının iyi şekilde gelişmesi için uygun bir ortam yaratmış olurlar.a

Çocuklarınızı Koruyun

Almanya’da yaşayan kaygılı bir okul müdürü ana babalara yazdığı bir mektupta şöyle dedi: “Siz sevgili ana babaları, çocuklarınızı yetiştirmek konusuyla daha fazla ilgilenmeye ve kişiliklerinin gelişebilmesi için üzerinize düşeni televizyona ya da sokaklara bırakmamaya teşvik ediyoruz.”

Bir çocuğu televizyonun ya da sokağın ellerine bırakmak, aslında dünyanın ruhunun çocuğun yetişme tarzını etkilemesine izin vermektir (Efesoslular 2:1, 2). Tanrı’nın ruhunun aksine bu dünyanın ruhu “dünyevi, bedeni, şeytani” düşüncenin tohumlarını güçlü bir rüzgâr gibi taşır ve tecrübesiz ya da akılsız kişinin zihnine ve yüreğine bırakır (Yakub 3:15). Yabani otlar gibi zararlı olan bu düşünüş tarzı en sonunda yüreği saptırır. İsa yüreğe ekilen şeylerin etkisini örnekleyerek şöyle demişti: “İyi adam yüreğindeki iyi hazineden iyi şeyler çıkarır, fakat kötü adam kötü hazinesinden kötü şeyler çıkarır. Çünkü ağız yürekten taşanı söyler” (Luka 6:45). Bu nedenle Mukaddes Kitap şu öğüdü veriyor: “Tuttuğun her şeyden ziyade kendi yüreğini koru; çünkü hayatın kaynakları ondandır” (Süleyman’ın Meselleri 4:23).

Elbette çocuklar çocukça davranırlar ve bazıları inatçı, hatta dikbaşlı olmaya eğilimlidir (Tekvin 8:21). Peki ana babalar bu durumda ne yapabilirler? Mukaddes Kitap “Akılsızlık, çocuğun yüreğinde bağlıdır; onu kendisinden tedip değneği uzaklaştırır” der (Süleyman’ın Meselleri 22:15). Bazıları bunu çağdışı, katı bir davranış olarak algılıyor. Aslında Mukaddes Kitap şiddete ve her tür kötü muameleye karşıdır. Mukaddes Kitapta “değnek,” zaman zaman gerçek anlamda cezayı kastetse de, ana babanın çocuklarının sonsuz iyiliği için kararlılıkla, ancak sevgiyle uyguladığı otoriteyi simgeler (İbraniler 12:7-11).

Çocuklarınızla Vakit Geçirmekten Zevk Alın

Çocukların uygun şekilde gelişebilmesi için oyun oynamaları ve eğlenmeleri gerektiği iyi bilinir. Hikmetli ana babalar, mümkün olan zamanlarda çocuklarıyla vakit geçirerek aralarındaki bağı güçlendirmek için fırsatları değerlendirirler. Böylece ana babalar hem çocuklarının doğru eğlence türlerini seçmesine yardımcı olabilir hem de çocuklarına, onlarla arkadaşlık etmeye ne kadar değer verdiklerini gösterebilirler.

Yehova’nın Şahidi bir baba işten geldiğinde çoğu kez oğluyla top oynadığını söylüyor. Bir anne de çocuklarıyla masa üstü oyunları oynamayı ne kadar çok sevdiğini hatırlıyor. Yetişkin bir kız da ailesiyle birlikte keyifle bisiklet sürdüğü günleri hatırlıyor. Tüm bu çocuklar artık birer yetişkin olsa da ana babalarına ve Yehova’ya duydukları sevgi hâlâ çok güçlü ve daha da güçlenmeye devam ediyor.

Gerçekten de çocuklarını sevdiğini hem sözleriyle hem de davranışlarıyla gösteren ve onlarla birlikte vakit geçirmekten zevk alan ana babaların, çocukları üzerinde çoğunlukla ömür boyu kalacak derin bir etkileri olur. Örneğin Gilead Okulunun bir sınıfından mezun olanların birçoğu, tamgün hizmete katılmak konusunda bu kadar istekli olmalarını ana babalarının örneğine ve teşvikine borçlu olduklarını belirtti. Bu, çocuklara bırakılabilecek muhteşem bir miras ve ana babalar için de büyük bir nimet! Her çocuğun büyüdüğünde tamgün hizmete başlayacak durumda olmayacağı doğrudur; yine de hepsi, en yakın arkadaşları ve örnek aldıkları kişiler olan, Tanrı korkusuna sahip ana babalarından mutlaka büyük yarar görecekler ve onlara saygı gösterecekler (Süleyman’ın Meselleri 22:6; Efesoslular 6:2, 3).

Çocuklarını Tek Başına Yetiştirenler Başarılı Olabilir

Günümüzde birçok çocuk, sadece anne ya da babanın bulunduğu bir evde büyüyor. Bu, çocuk yetiştirmeyi zorlaştırsa da başarılı olmak mümkündür. Çocuğunu tek başına yetiştirenler Mukaddes Kitapta adı geçen Evniki’nin örneğinden büyük yarar görebilirler. O, İsa’nın birinci yüzyılda yaşamış Yahudi bir takipçisiydi. İmanını paylaşmayan biriyle evli olan Evniki muhtemelen kocasından ruhi yönden hiç destek almıyordu. Yine de o, Timoteos’u örnek bir şekilde eğitti. Hem büyükanne Lois’in hem de Evniki’nin, bebekliğinden itibaren Timoteos üzerinde çok olumlu bir etkisi oldu. Bu etkinin, Timoteos’un yaşıtlarının sahip olabileceği herhangi bir olumsuz etkiden çok daha baskın olduğu görüldü (Elçiler 16:1, 2; 2. Timoteos 1:5; 3:15).

Günümüzde imanını paylaşmayan bir anne ya da babayla birlikte veya anne ya da babadan birinin bulunduğu bir evde büyüyen birçok genç, Timoteos’la aynı güzel nitelikleri sergiliyor. Şu anda 22 yaşında olan ve tamgün hizmet eden Ryan’ın örneğini düşünelim. Onu, ağabeyini ve ablasını anneleri tek başına yetiştirmiş. Alkolik olan babaları Ryan daha dört yaşındayken evi terk etmiş. Ryan “Annem ailemizin Yehova’ya hizmet etmeye devam etmesi için elinden geleni yapmaya kararlıydı ve tüm yüreğiyle bu kararına uygun davrandı” diyor.

Şöyle devam ediyor: “Örneğin, sadece üzerimizde olumlu etkisi olacak çocuklarla arkadaşlık etmemize izin verdi. Cemaatin hem içinde hem de dışında Mukaddes Kitabın kötü arkadaşlar olarak adlandırdığı kişilerle sıkı fıkı olmamıza asla müsaade etmedi. Ayrıca dünyevi eğitimle ilgili uygun bir bakış açısı edinmemize de yardımcı oldu.” Ryan’ın annesi sık sık işiyle meşgul olsa da ve bu yüzden yorgun düşse de, çocuklarıyla sevgiyle ilgilenmekten geri durmadı. Ryan “Hep bizimle birlikte olmak ve konuşmak isterdi” diyor. “Sabırlı, ancak kararlı bir öğretmendi. Aile tetkikini düzenli olarak yapabilmemiz için elinden geleni yapardı. Mukaddes Kitap ilkeleri konusunda ise ‘uzlaşmanın’ lafını bile etmezdi.”

Ryan geçmişe bakınca, hem kendisinin hem de kardeşlerinin yaşamında insan olarak en güçlü etkiye sahip kişinin, çocuklarını tek başına yetiştiren ve hem Tanrı’ya hem de çocuklarına gerçek bir sevgi duyan anneleri olduğunu fark ediyor. Öyleyse siz İsa’nın takipçisi ana babalar, ister evli ister dul olun, eşiniz imanınızı paylaşsın ya da paylaşmasın, çocuklarınızı eğitme uğraşı verirken cesaretsizlik ya da geçici başarısızlıklar yüzünden sakın pes etmeyin. Müsrif oğul gibi bazı gençler de hakikatten uzaklaşabilirler. Ancak bu dünyanın aslında ne kadar sahte ve soğuk olduğunu gördüklerinde geri dönebilirler. Şu sözler gerçekten doğrudur: “Kendi kemalinde yürüyen salih adam, kendisinden sonra çocukları ne mutludur!” (Süleyman’ın Meselleri 20:7; 23:24, 25; Luka 15:11-24).

[Dipnot]

[Sayfa 11’deki çerçeve/resimler]

İsa’nın Tanrı Tarafından Seçilen Ana Babası

Yehova, Oğlunu bir insan olarak doğması için yeryüzüne gönderdiğinde İsa’nın ana babası olacak kişileri dikkatle seçti. O, İsa’yı şımartmayacak, ancak ona Kendi Sözünü, çalışkan olmanın ve sorumluluk taşımanın değerini öğretecek alçakgönüllü ve ruhi düşünüşlü bir çift seçti (Süleyman’ın Meselleri 29:21; Yeremya’nın Mersiyeleri 3:27). Yusuf, İsa’ya marangozluk zanaatını öğretti. Ayrıca hem Yusuf hem de Meryem ilk oğulları olan İsa’dan, sayısı en azından altıyı bulan diğer çocuklarıyla ilgilenirken kendilerine yardımcı olmasını kuşkusuz istemişlerdi (Markos 6:3).

Yusuf ve ailesini, Fısıh zamanı Yeruşalim’e yapacakları yıllık yolculuk için birlikte hazırlanırken hayal edebilirsiniz. Bu yolculuk, 200 kilometrelik bir mesafeyi çağdaş ulaşım araçları olmadan aşmayı gerektiriyordu. Dokuz ya da daha fazla kişiden oluşan bir aile böyle uzun bir yolculuk için mutlaka çok iyi işbirliği yapmalıydı (Luka 2:39, 41). Şüphesiz Yusuf ve Meryem zorluklarına rağmen bu yolculuklara değer veriyorlardı, belki de bu fırsatları çocuklarına Mukaddes Kitapta anlatılan eski olayları öğretmek için değerlendiriyorlardı.

İsa büyüme çağındayken ana babasının “sözünden çıkmadı,” ayrıca sürekli ‘büyüyüp gelişti, hikmetini artırdı, Tanrı’nın ve insanların takdirini kazandı’ (Luka 2:51, 52). Evet, Yusuf ve Meryem Yehova’nın güvenini boşa çıkarmadılar. Onlar günümüzdeki ana babalara çok güzel bir örnek bıraktılar! (Mezmur 127:3).