Tedip Barış Semeresini Oluşturur
“Vakıa her tedip şimdiki zamanda sevinçli değil, fakat hüzünlü görünür; fakat sonra onunla terbiye edilmiş olanlara salâhın selâmet (adaletin barış) semeresini hasıl eder.”—İbraniler 12:11.
1. (a) Yehova’nın Sözü, insanın kendi hayatını yönetme yeteneği hakkında ne der? (b) İnsan bu konuda neyi iddia etmektedir? (c) Kimin doğru olduğu nasıl kanıtlandı?
YEHOVA’NIN SÖZÜ, “adımlarını doğrultmak yürüyen insanın elinde değildir” der. (Yeremya 10:23) Oysa insan, yönetimin bizzat elinde olduğunu söylemekte ve Aden’deki isyandan beri böyle davranmaya devam etmektedir. O zamandan bugüne kadar birçok insan, İsrail’in hâkimler zamanında olduğu gibi davrandı: “Herkes gözünde doğru olanı yapardı.” (Hâkimler 21:25) Fakat Yehova’nın, Süleymanın Meselleri 14:12’deki sözlerinin gerçekliği kanıtlandı: “Yol var ki, adamın önünde doğru görünür; fakat onun sonu ölüm yollarıdır.” 6.000 yıl boyunca insanlar, kendilerine göre iyi olan yolda yürüdüler ve bu yol, onları daima savaş, açlık, hastalık, suç ve ölüme sevk etti. Tarih, Yehova’nın sözlerinin gerçek, insanın sözlerinin ise yanlış olduğunu kanıtladı.
2. Pedagogların dayak konusundaki düşünceleri nedir? Onların gevşekliği hangi sonucu doğurdu?
2 Nakâmil insanların ta küçük yaştan itibaren tedibe gereksinimleri var. Tanrı’nın Sözü şöyle der: “Değneğini esirgiyen oğlundan nefret eder; fakat onu seven vaktinde tedip eder.” (Süleymanın Meselleri 13:24) Pek çok pedagog, bu Tanrısal hikmete itiraz eder. Yıllar önce bunlardan biri şu soruyu sordu: “Siz anneler, çocuklarınınıza her dayak attığınızda, çocuğunuzdan nefret ettiğinizi gösterdiğinizin farkında mısınız?” Fakat onların bu gevşekliği, büyük bir suçlu çocuk güruhunun oluşmasına ve Brooklynli bir yargıcın şu dokunaklı beyanına neden oldu: “Bazı gençlerimizin dayağa ihtiyacı olduğuna inanıyorum. Fakat artık bu çağdışı sayılıyor. Şimdi bize: ‘Sakın, çocuğunuzu dövmeyin, bir dahinin gelişmesine engel olabilirsiniz’ deniliyor.” Onların bu gevşekliği, hiçbir dahi çocuk yetiştirmedi, ancak kanun dışı bir cürüm dalgası oluşturdu.
3. Pek çok otorite sahibinin açıklamasına göre, hangi gerçek gittikçe ortaya çıkıyor?
3 Şimdi değişik bir rüzgâr esmeye başladı. Çocuk gelişmesinde otorite sahibi olan Burton L. White şöyle demektedir: “Sert tutumunuz karşısında, çocuğunuzun sizi hoşgörülü olduğunuz zamandan daha az seveceğini sanmayın . . . . Onları sık sık dövseniz bile size geri dönecekler; bunu göreceksiniz.” Bu kişi, çocuğun her şeyden önce ziyadesiyle ve hatta “sınırsız sevgiye” muhtaç olduğunu vurguluyor. Sıkı bir tedibe veya disipline tabi tutulmuş yüzlerce ortaokul öğrencisi üzerinde yaptığı bir araştırmada Dr. Joyce Brothers, sıkı disiplinin onların gözünde, “ana-baba sevgisinin bir ifadesi” olduğunu belirtiyor. Journal of Lifetime Living (Günlük Hayatı Yaşama) dergisi şunları yazdı: “Pedagoglar, sevildiği sürece belirli veya belirsiz saatlerde çocuğa yedirmek veya dayak atmak veyahut atmamak gibi sorunların önemi olmadığı sonucuna vardılar.” Baby and Child Care (Bebek ve Çocuk Bakımı) kitabının yazarı Dr. Benjamin Spock bile, ana-babaların gevşekliğinden ve bundan doğan suçluluğun bir kısmından kendisinin de sorumlu olduğunu kabul etti. Dr. Spock: “Bu işin uzmanları, yani ruh doktorları, psikologlar, öğretmenler, sosyal yardımcılar ve benim gibi çocuk doktorları, hepimiz sorumluyuz” dedi.
Tedip Değneği
4. Tedip değneği neyin bir sembolüdür ve yerinde kullanılması, gevşeklikle nasıl bir karşıt oluşturur?
4 Süleymanın Meselleri 13:24’te geçen “değnek” sözcüğü, her zaman dayak demek değildir. Şekli ne olursa olsun, tedip anlamına gelir. The New International Version bu ayet hakkında şöyle demektedir: “Değnek, ihtimal her tür tedibin bir ifade şeklidir.” Değnek, prensip veya otorite sembolüdür ve burada ana-baba otoritesi demektir. Bir çocuk ileride kendisine karşı yumuşak davrandıkları veya kendisini şımarttıkları için ana-babasına teşekkür etmeyecektir: “Kim kulunu [veya evladını] çocukluğundan beri nazlı büyütürse sonunda o kendisine oğul olur.” (Süleymanın Meselleri 29:21) Gevşeklik yüzünden ana-baba otoritesinden vazgeçmek, utanç getirir ve sevgi değil, ilgisizlik anlamına gelir; oysa ciddi olmakla birlikte şefkatle tedip değneğini kullanan, çocuğuna sevgi göstermiş olur. “Değnek ve tedip hikmet verir; fakat kendi haline bırakılan çocuk anasını utandırır.”—Süleymanın Meselleri 29:15.
5. (a) Süleymanın Meselleri 13:24 hakkında bir yorumcu ne diyor ve bu, Mukaddes Kitabın başka bir tercümesiyle nasıl uyum içindedir? (b) İsa ve Yehova kimleri tedip ederler?
5 Keil Delitzsch, Commentary of the Old Testament (Eski Ahit Üzerinde Yorumlar) adlı eserinde Süleymanın Meselleri 13:24’e değinerek şu açıklamayı yapmaktadır: “Oğlunun iyiliğini gerçekten isteyen bir baba, onun doğru yöne gitmesi için vakit varken, ve henüz içinde hiçbir kusurun kök salması söz konusu değilken, küçük yaştan itibaren onu sıkı bir tedip altında bulundurur; ona karşı ciddi şekilde davranması gerektiği sırada gevşek davranan kişi, bir bakıma onun yıkılmasını diler gibi davranmış olur.” Moffat’s New Translation of the Bible, Süleymanın Meselleri 19:18’i şöyle tercüme eder: “Ümit varken oğlunu tedip et; fakat onun yıkılışını isteme.” Çocukluk çağından beri uygulanan iyilik dolu, ciddi bir tedip, ana-babanın sevgisini gösterir. İsa şöyle dedi: “Ben sevdiklerimin hepsini tevbih ve tedip ederim.” Yehova ise, “RAB sevdiğini azarlar” demektedir.—Vahiy 3:19; İbraniler 12:6.
6. Tedip çoğu kez ne şekilde yapılır? Cevabını hangi örnekler destekler?
6 Tedip bazen dayağı da kapsar, fakat çoğu kez buna gerek kalmayabilir. Süleymanın Meselleri 8:33, tedibi “hisset” demez, “öğretişi (tedibi) dinleyin, ve hikmetli olun” der. Çok defa tedip dayakla değil, sözlerle uygulanabilir. Hikmetli Süleyman, “terbiyeyi sıkı tut; onu bırakma; onu koru; çünkü o senin hayatındır” demektedir. (Süleymanın Meselleri 4:13; 6:24) Yehova’nın bir hizmetçisi olan Eyub, tedip edilmesi gerektiği zaman, önce Elihu ve sonra da bizzat Yehova tarafından azarlandı. (Eyub 32-41 bapları) Eyub azarı kabul edip Yehova’ya şunları söyledi: “Bundan ötürü kendimi hor görmekteyim, ve tozda ve külde tövbe eylemekteyim.”—Eyub 42:6.
7. “Tedip” olarak tercüme edilen Yunanca sözcüğün anlamı nedir? Bu, nasıl uygulanmalı ve hangi hedefe yönelik olmalı?
7 “Tedip”in Yunanca karşılığı paideia sözcüğüdür. Yerine göre talim veya terbiye etmek, kısacası “hilimle (eğitme)” anlamına gelir. (II. Timoteos 2:25) Bilgi almaktan ziyade, davranıştaki talimi ifade eder. Bu tedip, “bütün tahammül ve talim” sanatıyla yapılmalıdır. (II. Timoteos 4:2) Bu, babalara yapılan şu tembihten anlaşılmaktadır: “Ve ey babalar çocuklarınızı incitmeyin, fakat onları Rabbin terbiye (disiplin) ve nasihatiyle yetiştirin.” (Efesoslular 6:4) Bu ciddi tedip, şefkatle yapılacak ve gençleri Yehova’nın düşünüş tarzına alıştıracaktır.
Tedibin Kaynağı
8. Biz, hangi kaynaktan yararlanarak, kendimizi nasıl tedip edebiliriz?
8 Çocukları disiplin etmek için uygulanan prensipler büyükleri de kapsamına alır. Neyi yapmak veya yapmamak konusunda bilgi almanın tek kaynağı Mukaddes Kitaptır. Onu okudukça kendimizi tahlil edebilir ve gerekirse düzeltebiliriz. (II. Korintoslular 13:5) Yehova’nın kuralları üzerinde derin düşündüğümüz zaman, içimizde belki bir suçluluk duygusu uyanabilir ve bu, bizim bazı değişiklikler yapmamız gerektiğini anlamamıza yardım edebilir. Mezmur yazarı bunu hissederek şunları yazdı: “Bana öğüt veren RABBİ takdis ederim, evet, geceleyin gönlüm [en derin hislerim] bana öğretir.” (Mezmur 16:7) Pavlus’un şu sözlerle kendini tedip ettiği gibi, biz de kendimizi tedip edebiliriz: “Bedenime cefa verip onu köle ederim; ta ki, başkaları vâzettikten sonra, ben kendim merdut olmıyayım.”—I. Korintoslular 9:27.
9. Yararlı tedip için başka hangi yollar var?
9 Tedip bazen başka birinden bir bakış, bir kaş çatma, bir sözcük, bir el işareti, bir azarlama olarak da gelebilir. İsa, bir bakışla önceden bildirmiş olduğu günahını hatırlattığı zaman, Petrus, dışarı çıkıp acı acı ağladı. (Luka 22:61, 62) Başka bir zaman üç sözcüklü bir azarlama, şüphesiz Petrus’u çok üzdü: “Çekil arkama, Şeytan!” (Matta 16:23) Yehova’nın Şahitlerinin yayınlarını okumak, ibadetlere katılmak, başkalarıyla konuşmak, ağır denemelerden geçmek—bu gibi tüm faaliyetler, değişiklikler yapmamız gereken alanları görmemizi sağlayabilir, gözümüzü açabilir. Fakat tedip için en önemli kaynak ve rehber, bizzat Tanrı’nın Sözüdür.—Mezmur 119:105.
10. Tedip etmek konusunda Süleymanın Mesellerinin ne gibi bir değeri var, fakat bazıları ısrarla ne yapmak isterler?
10 Süleymanın Meselleri, her yaştaki insana, “hikmeti ve terbiyeyi bilmek için; anlayış sözlerini kavramak için; akıllı harekette, salâhta, ve hakta, ve doğrulukta terbiye almak için” verilmişti. Fakat belki birisi “sözle terbiye edilmez; çünkü anlasa da kulak asmaz” diyecektir. (Süleymanın Meselleri 1:2-4; 29:19) Bazı tecrübesiz kimseler müsrif oğul gibi “kendine gel”meden önce, çetin denemelerden geçerler.—Luka 15:11-17.
11. (a) Korintos cemaati ve Yunus nasıl tedip edildiler? (b) Zina işlemesi ve bunu gizlemek için başvurduğu girişimler, Davud’un üzerine hangi tedip edici cezaları getirdi? (c) Davud tarafından 51. Mezmur’da yazılı hangi sözler, onun tövbesinin derinliğini gösteriyor?
11 Korintos’taki cemaate daha önce yazdığı mektubu kastederken Pavlus, şunları yazdı: “Fakat tövbe için mahzun oldunuz . . . . Allaha göre mahzun oldunuz; ta ki, hiç bir şeyde bizden ziyan çekmiyesiniz, (ve bu, yanlışlığın düzeltilmesiyle sonuçlandı).” (II. Korintoslular 7:9, 11) Yunus, bir deniz fırtınası ve büyük bir balık vasıtasıyla tedip edilmişti. (Yunus 1:2, 3, 12, 17; 2:10; 3:1-4) II. Samuel 12:9-14’te kaydedildiği gibi, Davud’un zina etmesi ve bunu gizlemek için başvurduğu tüm girişimler, kendisine tedip edici cezalar getirdi. Davud, tövbesini, 51. Mezmurda yazılı olan şu dokunaklı sözlerle dile getirdi: ‘Fesadımdan beni büsbütün yıka, ve suçumdan beni temizle. Çünkü isyanlarımı bilirim ve suçum daima önümdedir . . . . suçlarıma karşı yüzünü ört, ve bütün fesatlarımı sil. Bende temiz yürek yarat, ey Allah; ve içimde doğru ruh tazele. Beni önünden atma; ve mukaddes Ruhunu benden alma. Allahın kurbanları kırılmış ruhtur; ey Allah, kırılmış ve ezilmiş yüreği hor görmezsin.’—2, 3, 9-11, 17 ayetleri.
12. Bazı kimselere karşı neden daha ağır tedbirler almak gerekebilir? Çok kereler tedip edilip de bunu kabul etmeyenlerin başına ne gelir?
12 Bazı kimselere karşı belki daha ağır tedbirler almak gerekecek. Süleymanın Meselleri 26:3 bunu şöyle açıklar: “Ata kamçı, eşeğe gem, ve akılsızların sırtına değnek.” Bazen Yehova, İsrail milletinin kendi kendine getirdiği sıkıntıların altında ezilmesine izin verdi. “Çünkü Allahın sözlerine isyan ettiler; ve Yüce Olanın öğüdünü hor gördüler; onların yüreğini ağır işle alçalttı; düştüler ve yardım eyliyen yoktu. O vakit sıkıntılarında RABBE feryat ettiler, ve onları dertlerinden kurtardı.” (Mezmur 107:11-13) Fakat bazı akılsızlar, herhangi bir tediple karşılaşmamak için yüreklerini sertleştirirler: “Çok kere tedip olunup da dik başlılık eden, birdenbire kırılacaktır, çare yok.”—Süleymanın Meselleri 29:1.
Tedip Etmek Ve Tedip Edilmek
13. Tedip ederken hangi şeyden sakınmalıyız ve tedip nasıl verilmeli?
13 Tedibin şekli ne olursa olsun, asla öfkeyle verilmemelidir. Aslında yardım etmek yerine, “öfkeli adam kavga çıkarır.” Aynı zamanda şu öğüdü alıyoruz: “Geç öfkelenen adamın anlayışı çoktur; fakat dar ruhlu adam sefaheti üstün tutar.” Diğer yandan “insanın basireti öfkesini geciktirir ve suç bağışlamak onun güzelliğidir.” (Süleymanın Meselleri 29:22; 14:29; 19:11) Gerektiği zaman tedip, asla aşırı olmamalı. Bu, uygun zamanda ve ölçüde olmalı, yani çok erken veya çok geç değil, az veya çok da olmamalı.
14. Tedip edenlere başka hangi öneriler verilmektedir?
14 Tedip edenlere bazı öneriler: “İhtiyar adamı azarlama, fakat baba gibi, gençleri kardeşler gibi, yaşlı kadınları analar gibi, genç kadınları tam iffetle kızkardeşler gibi teşvik et.” (I. Timoteos 5:1, 2) Onu yıldırmaktan ziyade, ondan rica ediyor musun? “Ey kardeşler, siz ki ruhanisiniz, eğer bir adam bir suçta tutulursa, böyle birini hilim ruhu ile ıslah edin; sen de imtihan olunmıyasın diye kendini sakın.” (Galatyalılar 6:1) Biz, hilimle ve daima zayıflıklarımızı düşünerek öğüt veriyor muyuz? “İnsanların size her ne yapmasını istiyorsanız, siz de onlara öyle yapın.” (Matta 7:12) Anlayış göstererek, kendini başkalarının yerine koyuyor musun?
15. Tedibi kabul etmek neyi talep eder ve tedip edilenlere hangi ek öneriler verilmektedir?
15 Tedibi kabul etmek alçakgönüllülük gerektirir. Tedip aşırı, haksız veya adaletsiz mi görünüyor? Acele etme. Bunun hakkında düşün. Olumsuz değil, olumlu bir tutumla karşılık ver. Belki tümü değilse de, acaba bir kısmı doğru değil mi? Anlayışlı olmak için zihnini açık tut; durumu tarafsız şekilde değerlendir. Aşırı hassas olup hemen güceniyor musun? İncindikten veya gücendikten sonra, olumlu bir şekilde durumu değerlendirmek için zaman gerekebilir. Öyle ise sabırlı ol. Dilini tut. Söylenenleri sakin bir şekilde değerlendirmeye çalış. Önyargıdan dolayı verilen öğüdü reddetmen mümkün mü? Her şeye rağmen tedibin iyi niyetle verildiğini ve tamamen reddedilmemesi gerektiğini kabul et.
16. (a) Öğüt aldığımız zaman Mukaddes Kitabın hangi ayetlerine ve onlara bağlı hangi sorulara dikkat edeceğiz? (b) Mezmur yazarının açıkladığı hangi duyguları paylaşacağız?
16 Tedip edildiğin zaman, üzerinde düşünmen gereken bazı ayetler şunlardır: “Sözlerini esirgiyenin bilgisi vardır; ve sakin ruhlu olan anlayışlı adamdır.” (Süleymanın Meselleri 17:27) Sen, dinleyip de sakin kalabiliyor musun? “Sefihin yolu kendi gözünde doğrudur; fakat hikmetli adam öğüt dinler.” (Süleymanın Meselleri 12:15) Acele ile haklı olduğuna mı karar veriyorsun, yoksa dikkatle dinliyor musun? “İşitmekte çabuk, söylemekte ağır, gazapta ağır ol.” (Yakub 1:19) Sana öğüt verildiği zaman, şu sözlere dikkat ediyor musun? “Darılmakta ruhun tez olmasın, çünkü dargınlık akılsızların bağrında barınır.” (Vaiz 7:9) Hemen gücenir misin? Mezmur yazarının şu duygularını bizler de yansıtsak ne kadar iyi olur: “Salih bana vursun, inayettir; ve beni azarlasın, baş yağıdır. Başım onu reddetmesin.”—Mezmur 141:5.
Tedibe Tahammül Et Ve Barış Semeresini Biç
17. Neden tedip her zaman kolay kabul edilmez? İbraniler 12:7, 11’i zihnimizde tutmak bize nasıl yardım edecek?
17 Tedip, her zaman kolay kabul edilemez. Bazen, derin üzüntü verir ve bazı tahditlere neden olabilir. Hatta hüzün bile verebilir. Fakat sen, bunların hepsine dayanmaya çalış. Bu hüzün geçecek ve daha sonra yerini sevince bırakacaktır. Şunu unutma: “Tedip için sabrediyorsunuz; Allah size oğullar gibi muamele ediyor; çünkü hangi oğul var ki babası onu tedip etmez? Vakıa her tedip şimdiki zamanda sevinçli değil, fakat hüzünlü görünür; fakat sonra onunla terbiye edilmiş olanlara salâhın selâmet (barış) semeresini hasıl eder.”—İbraniler 12:7, 11.
18, 19. Yeremya ve mezmur yazarı, tedip edildiğimiz zaman izleyeceğimiz uygun yolu gösterecek hangi kuvvetli duyguları dile getirdiler?
18 Böylece tedip, hüzünlü ve dayanılması çok ağır gibi görünürse de, daha sonra gelecek olan barış semeresini oluşturur. “Hâlâ canım onları anıp içimde iğilmede. Bunu yüreğime getiriyorum, bundan ötürü ümidim var.” (Yeremyanın Mersiyeleri 3:20, 21) Istırap içinde bulunan mezmur yazarının şu sözlerini hatırla: “Ey canım, neden çökmüşsün, ve neden içimde inliyorsun? Allaha ümit bağla; çünkü ben yine ona hamdederim. Yüzümün kurtuluşu ve Allahım odur.”—Mezmur 42:5, 11; 43:5.
19 Böylece, tedip edildiğimiz zaman, hepimiz Tanrı’yı bekleyelim. Tediple eğitildikten sonra, adalet olan barışın semeresini biçeceğiz.
HATIRLIYOR MUSUN?
Tedip değneğini kullanmanın değeri nedir?
Tedibin başlıca kaynağı nedir? Tedibin diğer kaynakları hangileridir?
Tedip sözlerine ek olarak hangi tedbirler gerekebilir?
Tedip etmenin bazı prensipleri hangileridir?
Hangi öğüt bizim tedibi kabul etmemize yardım edebilir?