Mukaddes Kitabın İlgi Çekici Olayları Süleymanın Meselleri 1:1–31:31

Yehova’dan Kork ve Mutlu Olacaksın

“Yehova korkusu hikmetin başlangıcıdır.” (9:10) Bu gerçeği Süleymanın Meselleri kitabı ne kadar güzel bir şekilde göstermektedir! Mukaddes Yazıların takriben M.Ö. 716’da tamamlanan bu kitabı, hikmet göstermemize, yani bilgiyi doğrulukla uygulamamıza yardım etmektedir. Bu hikmetli sözlere uyunca mutlu olacaksın.

HİKMETİ DİNLE

Süleymanın Meselleri 1:1–2:22’yi oku. “Yehova korkusu” bilginin özüdür. Disiplini kabul edersek, günah işleyenlerin işlerine katılmayacağız. Yehova, Kendisinden korkanlara, kötülük edenlere karşı kendilerini koruyacak hikmeti verir.

◆ 1:7—“Yehova korkusu” nedir?

O’nun sevgi dolu inayeti ve iyiliğini takdir etmemizden kaynaklanan heybet ve derin bir saygı duygusu, Tanrı’yı memnun etmemekten dolayı duyulan sağlıklı bir korkudur. “Yehova korkusu”, aynı zamanda Kendisine itaat etmeyenler üzerine bizzat ceza veya ölüm getirmeye hakkı ve kudreti olan Üstün Hâkim ve Kadirimutlak Tanrı olduğunu kabul etmek demektir. Bu korku, Tanrı’nın gözünde kötü olandan nefret ederek, O’na tamamen güvenip sadakatle hizmet etmek anlamına da gelir.—Mezmur 2:11; 115:11; Süleymanın Meselleri 8:13.

◆ 2:7—“Doğruluk” veya “bütünlük” nedir?

Bütünlükle ilişkili olan İbranice terimler, “tüm” veya “tam” anlamını taşıyan bir kökten gelmektedir. Bu terimler çok defa ahlaksal sağlamlık ve doğru dürüst olmak demektir. “Bütünlükle yürüyenler”, Tanrı’ya bağlılık göstermekte sarsılmazlar. “Doğrular”, Tanrı’nın gerçek hikmetini gösterip O’nun adil standartlarına uydukları için, O, onlara koruyucu bir “kalkan”dır.

BİZİM İÇİN BİR DERS: Yehova’dan korkarsak, O’nun Sözü ve teşkilatı vasıtasıyla sağladığı disiplini kabul edeceğiz. Kabul etmezsek, “sefihler (akılsızlar)” olup Tanrı’dan korkmaz günahkârlarla bir sayılacağız. Öyle ise, Tanrı’nın sevgiyle sağladığı disiplini kabul edelim.—Süleymanın Meselleri 1:7; İbraniler 12:6.

HİKMETE ÇOK DEĞER VER

Süleymanın Meselleri 3:1–4:27’yi oku. Gerçek anlayış sahibi olmak için “bütün yüreğinle Yehova’ya güven”. Hikmete gereken değeri verenler mutlu da olurlar. Onların yolu gitgide parlayan ışık gibidir; ama onlar yüreklerini korumalıdırlar.

◆ 4:18—‘Adillerin yolu’ nasıl “git gide parlar”?

Güneşin ışığı, “tam gün oluncıya kadar” tandan başlar ve parlaklığı artar. Benzer şekilde Yehova’nın kavmi için ruhi ışık da, zamanla parlaklaşır. Önceden bildirilen olaylara yaklaştıkça, Yehova’nın maksatlarının gerçekleşmesiyle ilgili anlayışımız kesinleşir. Tanrı’nın verdiği peygamberlikler mukaddes ruhu sayesinde aydınlatılıp, dünya olaylarında veya Yehova’nın kavminin tecrübelerinde gerçekleştikçe, bizim için açıklık kazanır. Böylece ‘adillerin yolu git gide parlar’.

BİZİM İÇİN BİR DERS: Gerçek hikmeti gösterip Tanrısal emirlere uymamız, erken ölümle sonuçlanabilen akılsız hareket tarzlarını izlemekten bizi koruyacaktır. Örneğin, cinsel ahlaksızlığa karşı verilen Yehova’nın emirlerini görmezlikten gelenleri, cinsel ilişkiyle geçen ve ölümle sonuçlanan bazı hastalıklara yakalanabilirler. Bu nedenle Tanrı’nın talepleriyle uyum içinde yaşayalım, çünkü o zaman bizim için hikmet “bir hayat ağacı” olacaktır.—Süleymanın Meselleri 3:18.

HİKMET NASIL GÖSTERİLEBİLİR?

Süleymanın Meselleri 5:1–9:18’i oku. Ahlaksızlıktan kaçınıp “gençliğinin karısı ile sevin”en kişi hikmet gösterir. Yehova’nın gözünde iğrenç olan yedi şey var ve ayrıca fahişenin ayartıcı sözlerine karşı uyarılıyoruz. Kişileştirilmiş hikmet, Tanrı’nın “yapıcı”sıdır. Ve “Yehova korkusu hikmetin başlangıcıdır.”

◆ 6:1-5—Burada verilen öğüt, cömertlik ruhuyla çelişir mi?

Bu mesel cömertlik ruhunu kırmamakla birlikte başkalarının, özellikle yabancıların ticari işlerine karışmaya karşı öğüt verir. İsrailliler, ‘fakir düşen’ kardeşlerine yardım etmek zorundaydılar. (Levililer 25:35-38) Oysa bazıları rizikolu ticari işlere giriştiler ve alacaklalılarına ödeme yapma vaadini desteklemek üzere kendilerine “kefil” olmak için bazılarını ikna ederek mali destek sağladılar. Bir kimse böyle zor bir duruma girdiyse, en hikmetli yol gecikmeden kendisini bundan kurtarmaktır.—Süleymanın Meselleri 11:15.

◆ 8:22-31—Burada sadece hikmet mi tanımlanır?

Hayır, çünkü hikmet, ebedi Tanrı’nın bir niteliği olarak daima var olmaktadır. (Eyub 12:13) Bu ayetlerde ise, hikmetin, ‘şekillendirilip’ yerin yaratılısında Yehova’nın ‘yanında bir yapıcı’ olarak bulunduğu söylenir. Kişileştirilmiş hikmetin, Tanrı’nın Oğlu olarak tanıtılması, “hikmetin ve bilginin bütün hazinelerinin kendisinde saklı” olduğu gerçeğine uygundur.—Koloseliler 1:15, 16; 2:3.

BİZİM İÇİN BİR DERS: Süleymanın Meselleri 7. babındaki ahlaksız kadın, “selâmet kurbanları” ve “adakları”ndan söz etmekle, ruhi düşünüşünün eksik olmadığını ima etmiş olabilir. “Selâmet kurbanları” veya “müsterek kurbanlar” et, un, yağ ve şaraptan oluşuyordu. (Levililer 19:5, 6; 22:21; Sayılar 15:8-10) Böylece bu kadın, evinde bol yiyecek ve içeceğin bulunduğunu ve “anlayışı (yüreği) eksik” gencin orada çok iyi vakit geçireceğini gösteriyordu. Bu durum, yanlış saikleri olan birinin nasıl ahlaksızlığa sevk edildiğine dair tipik bir örnektir. Bu uyarıya kulak vererek Tanrı’ya karşı günah işlemekten kaçınmak, ne kadar önemlidir!—Tekvin 39:7-12.

DÜŞÜNDÜRÜCÜ KARŞITLIKLAR

Süleymanın Meselleri 10:1–15:33’ü oku. Süleymanın Meselleri genelde karşıt sözlü kurallarla başlar. “Yehova korkusu” vurgulanır.—10:27; 14:26, 27; 15:16, 33.

◆ 10:25—Bu ayette neden “kasırga”dan söz edilir?

Adil prensibe dayanan temelleri olmayan kötüler, şiddetli fırtınalarda çöküp yıkılan istikrarsız binalar gibidir. Ama adil olanlar sağlamdırlar, çünkü onların düşünüşü Tanrısal prensipler üzerinde temelleşmiş bulunmaktadır. Onlar sağlam temelli bir yapı gibi baskılar altında çökmezler.—Matta 7:24-27.

◆ 11:22—Acaba bir kadın nasıl “domuzun burnunda altın halka gibi” olabilir?

Bir yanından veya ortasından buruna takılan altın halka, sahibinin kültürlü bir kişi olduğu izlenimini uyandırırdı. Oysa İsrailliler domuzları pis ve iğrenç sayıyorlardı. Böylece anlayışı olmayan güzel bir kadın da, domuzun burnunda uygun olmayan altın halka gibidir.

◆ 14:14—Yüreğinde dönek olan kendi yollarına nasıl doyar?

“Yüreğinde dönek olan” kişi, kendi materyalist yaşam biçimine doyar. (Mezmur 144:11-15a) Tanrı’nın gözünde doğru olanı yapmak onun için önemsizdir ve Yehova’ya hesap vermesi gerekeceğini hiç düşünmez. (I. Petrus 4:3-5) Öte yandan “iyi adam”, dönek olanın işlerini reddedip ‘kendisinde olanla doyar’. İyi adam ruhi çıkarlarını ilk planda tutar, Tanrı’nın standartlarına uyar, O’na hizmet etmekten büyük sevinç duyar ve Tanrısal bereketlere doyar.—Mezmur 144:15b.

◆ 15:23—Biz nasıl ‘ağzımızın cevabı ile sevinebiliriz?’

Verdiğimiz öğütlere uyulur ve bundan iyi sonuçlar çıkarsa, sevinebiliriz. Fakat bir kimseye yardım etmek için onu dikkatle dinlemeli, sorununa neden olan etkenleri tartmalı ve öğüdümüzü Mukaddes Kitaba dayandırmalıyız. Böyle “vaktinde olan söz ne iyidir!”

BİZİM İÇİN BİR DERS: “Sefih” veya “akılsız adam” bir hakaret veya “utanc”a öfke ile “hemen” karşılık verir. Ama “basiretli adam”, yani sağgörülü kişi nefsini tutup, Sözünü izleyebilmek üzere Tanrı’nın ruhu içinde dua eder. (Süleymanın Meselleri 12:16) Böyle hareket etmekle hem kendimize, hem de başkalarına duygusal ya da fiziksel zararlar verebilecek olan çekişmelerden kaçınabiliriz.

PARALEL MESELLER

Süleymanın Meselleri 16:1–24:34’ü oku. Süleyman’ın bu hikmetli sözleri, paralel düşüncelerle bize yol gösterir. “Yehova korkusu” yeniden vurgulanır.—16:6; 19:23; 22:4; 23:17; 24:21.

◆ 17:19—‘Kapıyı yükseltmek’ neden yanlış olsun?

Ev ve avlularının kapılarını alçaltmayanlar, ata binenlerin içeri girip mallarını alma tehlikesiyle karşılaşırlardı. Bu mesel, aynı zamanda övünüp küstahça söylenen sözlerle yükseltilen bir kapı gibi olan ağza da benzetilebilir. Böyle konuşmalar çekişmeyi kışkırtıp sonunda felakete yol açar.

◆ 19:17—Fakire yardım etmek, neden Yehova’ya ödünç vermek gibidir?

Fakirler Tanrı’ya aittir, onlara yaptığımız şeyler Tanrı’ya yapılmış sayılır. (Süleymanın Meselleri 14:31) Eğer sevgi ve cömertliğimiz sayesinde lütuf gösterip fakirlere hediye verirsek; Yehova, bu davranışları Kendisine verilen ödünç gibi sayıp, karşılık olarak lütuf ve bereket verir.—Luka 14:12-14.

◆ 20:1—Şarap nasıl “müstehzi” veya “alaycı”dır?

Şarap, fazla kaçıranın gülünç ve gürültücü şekilde hareket etmesine yol açabilir. Aşırı içmek kötü sonuçlar doğurduğuna göre, İsa’nın ardınca gidenler bundan kaçınmalıdırlar.—I. Timoteos 3:2, 3, 8; I. Korintoslular 6:9, 10; Süleymanın Meselleri 23:20, 21.

◆ 23:27—Fahişe kadın nasıl bir “çukur” ve “kuyu”dur?

Avcılar bazı hayvanları kazdıkları ‘derin çukurlar sayesinde nasıl yakalıyorsa, kendisine gelenler de, fahişenin ahlaksızlık tuzağına düşerler. “Ecnebi kadın” bir fahişe demektir. Bunun nedeni şüphesiz İsrail’deki fahişelerin çoğunun ecnebi olmasıydı. “Dar bir kuyu”dan su çekmek zor bir işti, çünkü toprak kapların kenarları kolayca kırılabilirdi. Benzer şekilde fahişelerle ilişki kuranlar da duygusal ve fiziksel acılarla karşılaşabilirler.—Süleymanın Meselleri 7:21-27.

BİZİM İÇİN BİR DERS: “Yalancı şahit”, Tanrı’ya karşı saygısızlık gösterdiğinden, Kanun altında idam edilebilirdi. Böylece ya insanların veya Yehova’nın elinde “yok olabilirdi.” (Süleymanın Meselleri 21:28; Tesniye 5:20; 19:16-21; Resullerin İşleri 5:1-11 ile karşılaştır.) Oysa dikkatle “işiten adam”, yalnız duyduklarından emin olduğu zaman konuşur. Onun tanıklığı daha sonra yalan olarak reddedilmediğinden şahadeti “daima” kalırdı. Ayrıca da yalancı şahit olarak idam edilmezdi. Yehova’nın Şahitleri arasında da adli duruşmalarda tanıklık yapanlar doğru bilgiler verebilmek için dikkatle dinlemelidirler. Çünkü eksik veya yalan ifadeler ruhi yönden zarar verebilir.

YARARLI BENZETMELER

Süleymanın Meselleri 25:1–29:27’yi oku. Kral Hizkiya’nın adamları tarafından kaleme alınan Süleyman’ın bu meselleri genellikle benzetmelerle öğretim verir. Başka konularla beraber Yehova’ya karşı bağımlı davranışı teşvik ederler.

◆ 26:6—Neden ‘birinin ayaklarını kesmesiyle’ ilgili bir benzetme yapılmaktadır?

Ayaklarını kesen biri kendisini nasıl sakatlarsa “akılsız” davranan kişi de, kendi çıkarlarına öyle sakatlayıcı zararlar verir. Akılsıza bırakılan bir iş başarılamayacaktır. Öyle ise, cemaatte sorumluluk yüklenmek için bazı erkekleri tavsiye etmeden önce, ‘onları tecrübe etmek’ hikmetliliktir.—I. Timoteos 3:10.

◆ 27:17—Biri öbürünün yüzünü nasıl biler?

Demiri bilemek için nasıl demir kullanılabilirse, bir kimse de başkasının zihni ve ruhi durumunu bileyebilir. Uyuşamadığımız kimselerle kurduğumuz ilişkiler yüzünden hayal kırıklığına uğrarsak, bir iman kardeşimizin gösterdiği duygudaşlık ve Mukaddes Kitaptan yaptığı teşvik, ruhumuzu çok tazelendirebilir. Yüzümüz, üzüntümüzü atar ve tazelenen ümidimiz bizi tekrar harekete geçirir.—Süleymanın Meselleri 13:12.

◆ 28:5—“Her şey” neleri kapsar?

Kötülük işleyenler ruhen kördürler. (Süleymanın Meselleri 4:14-17; II. Korintoslular 4:4) Bunlar, Tanrı’nın “hükmü”ne veya standartlarına göre doğru olanı “anlamazlar”. Dolayısıyla karşılarına çıkan meselelere uygunlukla hükmedemez ve doğru kararlar veremezler. Oysa ”Yehovayı arayanlar” dua edip O’nun Sözünü incelemekle, uygun şekilde O’na hizmet edebilmek için gerekli olan “her şeyi anlarlar.”—Efesoslular 5:15-17.

◆ 29:8—Alaycılar nasıl “şehri körükler”?

Otoriteye saygısızlık gösteren övüncüler küstahça konuşurlar. Böylece çekişmelerin ateşi ve alevleri öylesine körüklenir ki, şehrin tüm sakinleri öfkelendirilir. Fakat hikmetli kişiler yumuşak dille ve mantıklı konuşmakla, gazabın alevlerini söndürüp barışı geliştirerek “öfkeyi yatıştırır”lar.—Süleymanın Meselleri 15:1.

BİZİM İÇİN BİR DERS: Gururlu isek, bu, alçaltılmamızla sonuçlanır. (Süleymanın Meselleri 29:23) Kibirli biri haddini bilmeme eğilimindedir; bunun sonunda ise, şerefsizlik gelebilir ve sürçüp düşebilir. (Süleymanın Meselleri 11:2; 16:18; 18:12) Tanrı, gururlu bir kişinin alçaltılmasını ve belki yok oluncaya kadar düşmesini sağlayabilir. Böyle bir adam şan ve şöhret arzu eder, ama insanlar onun yollarından nefret ederler. Bununla birlikte, ‘alçakgönüllü adam sonunda izzet bulur.’

‘ÖNEMLİ MESAJLAR’

Süleymanın Meselleri 30:1–31:31’i oku. Agur’un sözleri veya ‘önemli mesajlar’ ‘Tanrı’nın her sözünün denenmiş’ veya tasfiye edilmiş olduğunu gösterir. Aynı zamanda “şaşılacak” şeylerden ve benzeri durumlardan söz edilir. (30:1-33) Annesinden aldığı önemli mesaj, içki içmenin hükmü saptırabileceğini vurgular ve Lemuel’i uyarır; kişiyi adaletle hükmetmeye teşvik eder ve iyi zevceyi tanımlar.—31:1-31.

◆ 30:15, 16—Bu örneklerle ne demek isteniyor?

Bunlar, açgözlülüğün doymazlığını anlatır. Sülükler kanla beslenir, tıpkı açgözlü kişilerin daima daha fazla para veya kudret istedikleri gibi. Benzer şekilde Şeol hiç doymaz, fakat daha çok ölü almak için açık kalır. Kısır rahim çocuklar için çırpınır. (Tekvin 30:1) Çorak yerler yağmura doymaz ve çok zaman geçmeden yine kuraklık egemen olur. İçine atılan şeyleri yiyip bitiren ateş de, etrafındaki başka maddeleri sanki yutmaya çalışır. Açgözlü kişiler de böyledir. Oysa Tanrısal hikmet tarafından yönetilen kişiler böyle bencil saiklerle daima dürtülmezler.

◆ 31:6, 7—”Canında acılık bulunanlara” neden şarap verilsin?

İçki veya şarap yatıştırıcıdır. Bu nedenle “helak olmak” ya da ölmek üzere olana veya “canında acılık bulunanlara” verilir, çünkü onların acı ve zorluklarını unutturur. İdam sancılarını hafifletmek için suçlulara ilaçlı şarap verme adeti çok eskidir; Romalı askerlerin işkence direğindeki İsa Mesih’e böyle bir içki sunmaları bu durumu açıklayabilir. İsa bunu reddetti, çünkü çok zor durumda bile, Tanrı’ya karşı bütünlüğünü korurken bütün yeteneklerine bilinçli olarak sahip olmak istedi.—Markos 15:22-24.

◆ 31:15—“Hizmetçi kızlar”dan neden söz edilir?

Söz konusu olan hizmetçi kızların yıyecek veya iş noksanlığından yakınmak için nedenleri yoktu. Çalışkan bir zevce, ev halkına yiyecek verir ve aynı zamanda bu kadınların yiyeceklerini ve yapacak işlerini sağlardı.

BİZİM İÇİN BİR DERS: Nakâmil olduğumuz için bazen akılsızlık edip kabararak ‘kendimizi yükseltebiliriz.’ Bunu yaparsak veya kızgınlıkla konuşursak, gücendirdiğimiz kişiyi daha fazla kışkırtmamak için ‘elimizi ağzımıza koymalıyız.’ Yağ çıkarmak için sütün sıkılması ve kan çıkarmak için burnun genellikle sıkılması gerekli ise, insanlar da öfkelerini dizginsizce açığa çıkarınca kavga çıkar. (Süleymanın Meselleri 30:32, 33) Böyle durumlarda susmak ve böylece daha fazla problemleri önlemek çok hikmetli bir davranıştır!

Süleymanın Meselleri kitabından büyük yararlar görebiliriz! Yehova’ya karşı saygılı bir korku geliştirmemizi sağlayan bu hikmetli sözlere değer verelim. Onları uygularsak, mutlu olacağız.