Ana-Babalar Ailenizi Nasıl ‘Bina Edebilirsiniz’?

“Hikmetle ev yapılır; ve anlayışla pekiştirilir.”—Süleymanın Meselleri 24:3.

 1. Güçlü bir aile yapısı için gerekli olan şey nedir?

SON zamanlarda yapılan bir araştırmada özellikle ailelere yardım konusunda uzman olan sayıları 550’yi aşan kişiye, güçlü aile ilişkilerinde en çok rastladıkları özelliklerin neler olduğu soruldu. Buna göre, karşılıklı görüşüp birbirine kulak vermek, listenin başında yer alan özelliklerdir. Araştırmanın yöneticisi olan Dolores Curran bunun nedenini şöyle açıklamaktadır: “Bunlar ilgi gösterme, verme, paylaşma ve onaylama sistemlerini besleyen enerji kaynağıdır. Samimiyetle birbirimizi dinleyip, görüşlerimizi paylaşmaksızın karşımızdakini tanımak olanaksızdır. Aksi halde birbirinin gereksinmelerine olumlu karşılık vermektense, birbirine tepki gösteren oda arkadaşlarından müteşekkil bir ev halkı oluruz.” Evet, açıkça görüşmek, güçlü ailenin can damarıdır.

2, 3. (a) İsa’nın ardınca giden bazı ailelerde bile hangi soruna rastlanıyor? (b) Süleymanın Meselleri 24:3, 4 güçlü bir ailenin kurulmasına yardım edecek olan hangi şeyi açıklar? (c) Hangi sorulara cevap verilmelidir?

² Yakınlığın eksikliği de acı sonuçlar doğurabilir. Örneğin, Yehova’nın Şahitlerinin bir Afrika ülkesinde bulunan temsil heyetine, İsa’nın ardınca giden bazı gençlerin neden Mukaddes Kitabın ahlaksal prensiplerini bıraktıkları soruldu. Verilen cevaba göre, temel sorun, ana-babaların iyi dinleyiciler olmamaları ve çocuklarıyla muhakeme yürütememeleridir. Çocuklarıyla gerçekten yakın ilişki kuramayan ana-babaların sayısı oldukça yüksektir denildi. Bu durum, önemli olmakla birlikte, şüphesiz sorunun sadece bir yönüdür. Kişisel olarak itaat etmek ve Tanrısal bağlılık göstermek, herkes için olduğu kadar gençler için de ilk sırada yer alan birer özellik olmalıdır. (Romalılar 14:12; I. Timoteos 6:6) Süleymanın Meselleri 24:3, 4’ü de göz önünde bulundurmak gereklidir: “Hikmetle ev yapılır; ve anlayışla pekiştirilir; ve bilgi ile odalar her çeşit değerli ve hoş mallarla dolar.”

³ Fakat sen, hikmet, anlayış ve bilgiyi özellikle erinlik çağındaki gençlerle gerekli olan duygusal yakınlığı kurmak üzere acaba nasıl kullanabilirsin? Karşılıklı görüşme yollarını istemeyerek işlemez duruma getirmekten nasıl kaçınabilirsin? (Süleymanın Meselleri 14:1, 12 ile karşılaştır.) En önemlisi, hakiki tapınmada sarsılmadan duran bir aileyi nasıl kurabilirsin? Vaktini ve dikkatini isteyen çeşitli şeyler arasında işe nereden başlayacağını bilemeyip şaşırabilirsin. İlk nitelik olan hikmet, her şeyi sıraya koymana yardım edebilir.

MESELELERİN ÖNEM SIRASINI HİKMETLE SEÇ

 4. İsa’nın ardınca giden bir ailede en önemli şey ne olmalıdır?

⁴ Mezmur yazarı “hikmetin başlangıcı Yehova korkusudur” diye yazdı. (Mezmur 111:10) Tanrı’yı memnun etmekten duyacağın sağlıklı korkunun yanı sıra, Tanrı’ya tapınmayı ön plana koyman hayati önem taşır. Bir anne, Yehova’ya hizmet etmek üzere, kocası ile birlikte iki oğlunu başarıyla nasıl yetiştirdiklerini şöyle açıkladı: “Büyük ibadetlerin tümüne gitmekle, haftalık ibadetlere katılmakla ve tarla hizmetini hayatımızın vazgeçilmez bir parçası yapmakla, yaşamımızı hakikat ile doldurduk.” Kocası da şunları ekledi: “Hakikat hayatımızın bir kısmı değil, bizzat hayatımız oldu. Her şey onun etrafında dönüyor.” Aynı şekilde sen de Yehova’ya tapınma imtiyazına evinde en önemli yeri veriyor musun?

 5. İsa’nın ardınca giden ana-babalar, neden dengeli olmalıdırlar?

⁵ Ailece tarla hizmetine çıkmak, sizi birbirinize daha da yaklaştıracaktır. Bununla birlikte, çocukların kişisel gereksinimleri onlara özel bir vakit ve enerji vermeni gerektirir. Bu nedenle, vaktinin ne kadarını vaaz etme işine veya cemaatle ilgili görevlere ve ne kadarını ‘kendininkilerinin’ ruhi, duygusal ve maddi gereksinimlerini karşılamak üzere harcayacaksın? Bu konuda dengeli olman gerekir. ‘Önce, ev halkına Tanrısal bağlılık göstermeyi öğrenmelisin.’ (I. Timoteos 5:4, 8) Yehova’nın Şahitlerinin inancını yansıtan 15 Eylül 1959 tarihli bir yayın, ailevi yükümlülüklerle, Tanrı’ya hizmet etmekle ilgili sorumluluklar arasında gereken dengeyi kurmakta yardım etmek amacıyla özellikle babalara şunları önemle söyledi: “Ailenizin çıkarlarına gereken ağırlığı verin. Bir kişinin tüm vaktini, cemaatle ilgili uğraşılara ve kardeşler ile konuşmaların kurtuluş kazanmalarına yardım etmek üzere harcaması ve kendi ev halkının kurtuluşuyla ilgilenmemesi, Tanrı’nın bir babadan istediği şey değildir. Bir babanın en önde gelen sorumluluğu, karısı ve çocuklarıyla ilgilenmesidir.”

 6. Ana-babalar hangi tehlikeden kaçınmalıdırlar? Bu nasıl yapılabilir?

⁶ Çocuklar için saatlerce zaman harcamak, sorumluluğun yerine getirildiğine dair bir delil değildir. Sorumluluğun yerine getirilmesi, daha çok, ayrılan zamandan tam olarak yararlanmakla olur. Ne yazık ki bazı ana-babalar, bazen cemaatle ilgili zor meselelere veya maddi şeylere öylesine dalıp gitmiştir ki, çocuklarıyla birlikte oldukları zamanlarda bile, zihinleri başka yerdedir. Ancak bir aile dramı yaşandıktan sonra sorunların önem sırasını yeniden değerlendirmeleri gerektiğini fark etmişlerdir. “Yukarıdan olan hikmet . . . .. mülayim (makul), uysal (itaat etmeye hazır)”dır. (Yakub 3:17) Böylece semavi hikmet, Yehova’nın tüm emirlerine itaat edebilmen için, vaktini ve ilgini uygun şekilde kullanmana yardım edecektir.

DEĞNEK VE TEDİP HİKMET VERİR

 7. Süleymanın Meselleri 22:15 etkili şekilde nasıl uygulanabilir?

⁷ Doğru prensipleri sevgiyle ve kararlılıkla uygulamanız, çocuklarınızla ilgilendiğinizin bir ispatıdır. Her şeyi hoş görmek, gençlerde güvensizlik yaratır ve suç işlemelerine yol açar. “Değnek ve tedip hikmet verir.” (Süleymanın Meselleri 29:15; 22:15) Etkili olabilmesi için “değnek ve tedip” sevgi ile uygulanmalıdır. Makul şekilde yapılmayan veya kızgınlık anındaki disiplin, çocuğunun ruhunu incitebilir. “Ey babalar, cesaretten düşmesinler diye, çocuklarınızı incitmeyin.” (Koloseliler 3:21) Disiplin ‘değneği’, uygun bir cezayı da kapsar, fakat eğer çocuktan akla yakın olmayan şeyler ister, aşırı tenkitçi olur ve çocuğu küçük düşürürseniz, ‘değneği’ kötüye kullanmış olursunuz; bu ise, çocuğun hem kendisine, hem de size karşı güvenini sarsabilir. ‘Cesaretten düşebilir.’

 8. “Tedip”in neden döverek cezalandırmaktan başka anlamlara da geldiğini açıkla.

⁸ Fakat “değnek ve tedip” her ikisi de gereklidir. Tedip, döverek cezalandırmaktan daha fazlasını gerektirir; birini ikna etmek için delil göstermeyi de kapsar.a “Tedip” için kullanılan İbranice sözcük, aynı zamanda “karşısındakini ikna etmek için öne sürülen delil” veya “cevap” olarak da çevrilmektedir. (Mezmur 38:14) Öyle ise, gerçekten tedip etmek, senin davranışlarının nedenlerini çocuğun anlayabilmesi için delil göstermeye istekli ve olanaklı olman anlamına gelir. Yehova’nın Şahitlerinin yayınları, özellikle gençler için yazılmış olan ve belli bir davranış tarzının neden yanlış olduğuna dair çocuğuna sağlam nedenler gösterebilmene yardım edebilecek konular sunmaktadır. Bunlardan tam olarak yararlanıyor musun?

BAŞKALARININ DUYGULARINI ANLAYABİLMEK

 9. Anlayış nedir? Neden önemlidir?

⁹ Başarılı bir karşılıklı görüşme için anlayış da gereklidir. Anlayış için kullanılan İbranice asıl sözcük, “ayırmak”, “ayırt etmek” anlamına gelen bir kökten türetilmiştir. Bu algılayıcı anlayış, görünenin ötesini araştırır ve bu nedenle başkalarını anlamaya ve şefkat göstermeye yakın bir anlam taşır.—I. Petrus 3:8.

10. Görünenlerin ötesini araştırmak, Mukaddes Kitabın yazıldığı zamanlarda düşmanlıkları nasıl önledi?

¹⁰ Mukaddes Kitapta anlayışın değerini gösteren bir örnek, Yeşu 6:22–9:22:9–34’te kayıtlıdır. Ruben ve Gad sıptları ve Manasse’nin yarım sıptı, miras aldıkları Erden Nehri’nin doğusundaki topraklar üzerinde dev bir mezbah yaptılar. Diğer sıptlar, bu işe irtidat gözüyle baktılar ve Tanrı’nın kanununun kasten ihlali olarak gördükleri bu davranışı cezalandırmak üzere hazırlandılar. (Levililer 17:8, 9) Harekete geçmeden önce, iki buçuk sıptla konuşmak üzere temsilci gönderdiler. (Süleymanın Meselleri 13:10) Görüşmeler sonucunda mezbahın, kurban takdim etmek için değil, “korkudan” dolayı yapıldığı ortaya çıktı. Erden Nehri üzerinden diğer sıptlardan ayrı düşmüş olan iki buçuk sıptlık kavim, gelecek nesillerinin Yehova’ya tapınmadan dönebileceklerini düşünerek korkuya kapılmışlardı. Bu mezbah, onların da Tanrı’nın kavmi olduğuna dair daimi bir hatırlatma görevi yapmak üzere bir “şahit” olacaktı. Bu açıklama, tam bir dönüşe neden oldu! Cüretle işlenen bir günah gibi görünen duruma farklı bir açıklama getirdi. “Geç öfkelenen” diğer sıptların, bu durumu kavramaları mümkün oldu ve anlayış yarattı.—Süleymanın Meselleri 14:29.

11. Bir baba nasıl anlayış gösterdi?

¹¹ Çocuğunla ilgili bir sorun başgösterdiğinde, anlayışlı olmaya çalışıyor musun? Örneğin, Mesih’in ardınca yürüyen bir çiftin oğullarından biri, okuldan eve çok öfkeli dönmeye başladı. Babası, oğlu için, “neden bu kadar öfkelendiğini söylememekte ısrar ediyordu?” dedi. Bunu önceleri isyankâr bir davranış olarak düşündüm, fakat sonraları okul hakkında sorduğumda sessiz kaldığını fark ettim. Uzun uzun konuştuktan sonra, yaşına göre küçük gösterdiği için, okul arkadaşlarının kendisine takılıp kızdırdıklarını öğrendim. Bu davranışın ne kadar üzücü olduğunu belirterek ona karşı güvenimi yeniledikten sonra bu sorunla başa çıkmasına yardım edebilecek bazı pratik önerilerde bulundum.” Çocuğun huyu hemen hemen olumlu yöne doğru gelişti.

12. Erinlik yılları çoğu gencin neden en zor yıllarıdır? Bu durumda ana-babalar ne yapmalıdırlar?

¹² Böyle bir durumda, acaba sen de çocuğuna karşı aynı sabrı gösterebilir miydin? Gençler ve özellikle erinlik çağındakiler, okuldaki fiziksel görünüm, cinsel arzular ve popüler olma gibi şeylerin etkisinde aşırı derecede kalabilirler. Erinlik Çağı adlı yayın “insanın gelişme evrelerinin en az olanı erinlik çağıdır” demekte ve şöyle devam etmektedir: “Kendini eleştirme eğiliminde olup da tecrübeden yoksun olan erinlik çağındaki gençler, rekabet ruhuyla dolu, duygusuz bir dünyada kendilerinde eksiklik görürler. Küçük düşürülmeyi ve başarısızlıkları kabullenemediklerinden dolayı bu duruma çok içerlerler ve endişe duygusuna kapılırlar.” Bu gibi sıkıntılı duygular, bir gencin davranışlarını etkileyebilir. (Vaiz 7:7a ile karşılaştır.) Gerçek sorunu anlayıp yardım edebilecek en iyi yolu bulman, ancak çocuğunla yakın bir karşılıklı görüşmeyle başlar.

13. (a) Karşılıklı görüşmeye engel olan bazı nedenler hangileridir? (b) Ana-babalar neden Süleymanın Meselleri 20:5’i uygulamaktan vazgeçmemelidirler? Bunu bir örnekle açıkla.

¹³ Birçok genç, endişelerini dile getirmekte güçlük çekmektedir. Bu nedenle, çocuğun sana duygularını açtığında, bıçak gibi saplanan düşüncesiz sözlerden sakın. ‘Tüm mesele bu mu? Ben de önemli bir şey sanmıştım’. ‘Senin zorun ne biliyor musun? Sen . . . .’ ‘Bana bunu nasıl yapabilirsin?’ ‘Eh, zaten başka ne bekliyordun? Sen daha çocuksun!’ (Süleymanın Meselleri 12:18) Bir gencin, zaman zaman ve özellikle de kendince hassas bir sorunu varsa, derin duygularının açığa çıkartılmasına gereksinimi vardır. “Anlayışlı adam [veya kadın]” bu gibi duyguları ‘çekip çıkarmak’ için ısrarla çaba harcar. (Süleymanın Meselleri 20:5) İsa’nın ardınca giden bir çift, kızlarının aile içi faaliyetlerden yavaş yavaş uzaklaştığını fark etti. Yüreğinin derinliklerindekini araştırdılarsa da çabaları sonuç vermedi. Fakat ısrarla devam ettiler. “Sonunda bir gün onunla yatağın üstünde oturdum, kolumu boynuna doladım ve problemin ne olduğunu yine sordum” diyen anne sözlerine şöyle devam etti: “Bizim ve başkalarının kendisiyle arkadaşlık etmekten hoşlanmadığını hissettiğini, bu nedenle mümkün olduğu kadar bizden uzak kalmaya çalıştığını ağlayarak anlattı. Ani bir tepkiyle içimden, ‘fakat bu çok saçma bir şey’ demek geldi, ama kendimi tuttum ve o yüreğini döktükçe sadece onu dinledim.” Ana-babası onunla çok ilgilendiklerini belirterek, evde, aile içinde kendini rahat hissettirmeyi hedef edindiler. Genç kız bu sorununu yendi ve şimdi dolgun vakitle çalışan mutlu bir öncü olarak hizmet etmektedir.

14. Sadece duygusal bağlarla birbirine bağlı olan bir aile kurmak, neden yeterli değildir?

¹⁴ Kuvvetli bir aile ilişkisi kurmak önemlidir. Bazı dünyevi aileler bile bunu başardılar. Fakat Yehova’ya yakın ve Sözünde birleşmiş olan ruhi düşünüşlü bir aile kurmak farklı bir iştir. Sadece çocuklara duygusal yakınlık göstermek, bunu başarmak için yeterli değildir.

BİLGİ İLE TAKVİYE ETMEK

15. Ne tür bilgi hayati önem taşır? Neden?

¹⁵ “Bilgi ile odalar her çeşit değerli ve hoş mallarla dolar.” (Süleymanın Meselleri 24:4) Bu değerli mallar maddi zenginlikler olmayıp, ruhi güvenliği, fedakâr sevgiyi, Tanrı korkusuna ve Tanrı bilgisine dayanan imanı kapsar. Bunlar zengin bir aile yaratır. (Süleymanın Meselleri 2:5; 15:16, 17; I. Petrus 1:7) Bu bilgi, Şeytanın sinsi denemelerine bile karşı koyabilmeleri için çocukları içten kuvvetlendirir. Çünkü Süleymanın Meselleri 24:5 şöyle der: “Hikmetli adam kuvvetli olur; ve bilgili adam kuvvet artırır.” Buna göre bilgiyi onların yüreklerine koyman gerekir.—Tesniye 6:6, 7; I. Yuhanna 2:14.

16. (a) Çocuğun yüreğine Tanrı hakkında hangi şeyi koymak zorunludur? (b) Çocukların bundan gerçekten yararlanmaları için ne gereklidir?

¹⁶ Tanrı’nın Sözünü çocuklarının yüreğine yerleştirmek için başvuracağın en iyi yöntemlerden biri, hakikati benimsetmeye yönelik muntazam bir aile tetkiki idare etmektir. “Aile tetkiki, çocukta, öğretime açık bir zihne sahip olmayı sağlayan uygun bir ruhi durum yaratır” diyen dört çocuklu ve başarılı bir baba, sözlerine şöyle devam ediyor: “Çocuklarının hatalarını düzeltmek istediğinde, otomatikman ‘düşmanca davranan dinleyiciler’ kazanıyorsun. Fakat sorunları, düşmanca olmayan bir anda örneğin bir aile tetkiki sırasında görüşebiliyorsan, belirtmek istediğin hususları zihinlerine herhalde daha kolay girecektir.” Ancak çocukların gerçekten yararlanabilmeleri için şu sözleri yazan resul Pavlus’un örneğine uyman gerekir: “Kuvvetlenmeniz için size ruhani bir atiye (ruhi bir hediye) vermek üzere, sizi görmeği özlüyorum.” (Romalılar 1:11) Herhangi bir hediye, onu alan kişinin kullanabileceği ve gözünde gerçekten değeri olan birşey ise, daha da takdir edilir. O halde, tetkik malzemesinin içinde, çocuğun yaşamıyla yakından ilgili olan bazı noktaları bulmaya çalış.

17. (a) Bir aile tetkikini ilginç ve aynı zamanda eğitici kılan şeyler nelerdir? (b) Bu konuda önerilerin var mı?

¹⁷ Ana-babalar, tüm aile üyelerinin ne zaman tetkik yapıp, hangi konuları inceleyebileceklerini bildiklerinden emin olmalıdırlar. Bazı ana-babalar harita ve resimler gibi, görsel gereçler kullanarak malzemeyi genişletmektedirler. Bazıları ise, tetkikten önce veya sonra yiyecek ve içecekler sağlamaya çalışmaktadır. Tetkikin bitiminde beraberce günün veya haftanın problemleri görüşülebilir. (Ek önerilerin sunulduğu kısma bakın.) En önemli husus, Mukaddes Kitap tetkikini muntazaman idare etmendir! Pek çok ana-baba, çocukları için yiyecek ve barınak sağlamak amacıyla çok çalışmak zorunda kalmaktadır. Fakat ‘söze ait olan katkısız sütü’ sağlamak çok daha önemlidir. Çünkü çocuklarımız “kurtuluş için onunla büyü”yeceklerdir.—I. Petrus 2:2; Yuhanna 17:3.

18. Aileni ‘bina etmen’e neler yardım edebilir?

¹⁸ Ruhen güçlü bir aile kurmak beceri ve zaman ister. Çocuklarına duygusal yönden yakın kalman için, karşılıklı görüşme ortamını yaratma becerini geliştirmeye azimli ol. Hikmet, anlayış ve bilgi vasıtasıyla aileni güçlendirebilmek için zaman ayırmana hiçbir şeyin engel olmasına izin verme. Aileyi ‘bina etme’ çabalarını ancak Yehova’nın, başarıyla sonuçlandırabileceğini bilerek, çocukların için de, onlarla birlikte dua et.—Mezmur 127:1.

[Dipnotlar]

HATIRLAYACAK MISIN?

◻ Bir aile hikmetle nasıl güçlendirildi? Çocukların hikmetlerini geliştirmelerine neler yardım edebilir?

◻ Anlayış, ailede neden iyi bir karşılıklı görüşme ortamının oluşmasına yardım eder?

◻ Tanrı ile ilgili bilgiye sahip olmak neden önemlidir?

◻ Bir aile tetkiki, nasıl ilginç ve eğitici olabilir?

[Sayfa 24’teki çerçeve]

ETKİLİ BİR AİLE TETKİKİ

BİR TETKİK NASIL İDARE EDİLMELİDİR?

Rahat fakat saygı dolu bir atmosfer oluştur. Katı ve aşırı resmi bir davranıştan kaçın. Ek sorular sor. Tüm aile üyelerinin katılmasını teşvik et ve düşünebilmeleri için tasvirler kullan. Gerektiğinde malzemeyi basitleştir. Tetkiki, çocukları azarlama fırsatı olarak kullanmaman iyi olur. Gerekiyorsa özel olarak tedip edilebilir.

NELER TETKİK EDİLMELİ?

Ailenin ihtiyaçlarına göre konular seç. Esnek ol, “Dinsel Seri”deki haftalık inceleme programına hazırlık, konu olarak seçilebilir. Gençlerin okulda karşılaştıkları sorunları, karşı cinsten biriyle çıkmayı, program dışı okul ve spor faaliyetlerini ve ahlaksız eğilimleri ele alan bazı özel konuların da görüşülmesi gerekebilir. Bu konulara değinen makale ya da yayınlar kullan. Tetkik süresi, değişik konuları ele almak üzere birkaç kısma bölünebilir.

TETKİK NE ZAMAN YAPILMALI VE NE KADAR SÜRMELİ?

Aile reisi, diğer kişilerin program ve kapasitelerini dikkate alarak buna karar verebilir. Çocukların yaşını ve dikkatini toplayabilme sürelerini de hesaba katmalıdır. Çocuklar çok küçükse tetkik kısa süreli olup haftada birkaç kez yapılabilir. Bazıları bu gibi kısa tetkikleri yemekten hemen sonra masada otururken yapmayı uygun bulmaktadır. Önemli olan, tetkike harcanan zaman değil kalitesidir.

ÇOCUĞUNUN YÜREĞİNE ERİŞTİĞİNDEN NASIL EMİN OLABİLİRSİN?

Cevapları kendi sözleriyle vermek üzere çocuğunu teşvik et. Sorun hakkındaki gerçek düşüncelerini anlamak için kendi görüşlerini açıklamasını sağlayan takt dolu sorular sor. Örneğin şunları sorabilirsin: “Okuldaki arkadaşların bu konu hakkında ne düşünüyor? Sence onlar bu konuda haklı olabilirler mi?” Veya “Bizim neden ahlaksızlık yapmadığımızı okul arkadaşlarına nasıl anlatırsın? Bunun, gerçekten senin iyiliğin için olduğuna inanıyor musun? Neden inanıyorsun?” Bu tür sorulara verilen cevaplara aşırı tepki göstermemeye dikkat et. Şöyle ki, çocuk, kendi düşüncelerini doğru olarak ve rahatça ifade etmekten kaçınmasın. Tüm çocukların önemli noktaları doğru anladıklarından emin olmak için, tek tek konuşmalarına fırsat ver.