Yehova Makuldür!

“Yukarıdan olan hikmet . . . . mülâyim[dir] (makuldür).”—YAKUB 3:17.

 1. Bazıları nasıl Tanrı’yı makul olmayan biri olarak tarif ettiler; Tanrı ile ilgili böyle bir görüş hakkında ne düşünüyorsunuz?

NASIL bir Tanrı’ya tapınıyorsunuz? O’nun adaleti merhametsiz ve katı şekilde uygulayan, mizaç olarak haşin ve sert bir Tanrı olduğuna mı inanıyorsunuz? Protestan reformcu John Calvin’e göre, Tanrı böyle olmalıydı. Calvin, Tanrı’nın her insanla ilgili olarak “ebedi ve değişmez bir plana” sahip olduğunu, O’nun her bireyin ya ebediyen mutluluk içinde yaşamasını ya da cehennem ateşinde sonsuza dek işkence çekmesini önceden kararlaştırdığını iddia etti. Düşünün bir kere: Eğer bu doğru olsaydı, canla başla ne kadar uğraşırsanız uğraşın, Tanrı’nın sizinle ve geleceğinizle ilgili uzun zamandan beri var olan sabit planını değiştirmek üzere hiçbir şey yapamazdınız. Böyle makul olmayan bir Tanrı size çekici gelir miydi?—Yakub 4:8 ile karşılaştırın.

2, 3. (a) İnsan kurumları ve teşkilatlarının makul olmayışını nasıl tasvir edebiliriz? (b) Hezekiel’in, Yehova’nın semavi arabası hakkındaki rüyeti O’nun duruma uyum sağlayışını nasıl açıklar?

² Mukaddes Kitabın Tanrı’sının makullüğün en üst düzeyinde olduğunu öğrenmek bizi ne denli rahatlattı! Katılığa ve merhametsizliğe eğilimli olan, Tanrı değil, nakâmillikleri yüzünden sınırlı durumda olan insanlardır. İnsan yapısı teşkilatlar yük trenleri kadar hantal olabilir. Dev bir yük treni ray üzerinde bulunan bir engele doğru hızla ilerlerken, yönünü değiştirmesi olanaksızdır; durması ise, daha da zordur. Hareket halindeyken bazı trenlerde öyle bir momentum oluşur ki, fren yaptıktan sonra durması için yaklaşık iki kilometrelik bir mesafe gereklidir! Benzer şekilde, bir süpertanker de motorlar durdurulduktan sonra suda 5 mil daha yol alabilir. Hatta tornistan konumuna alınsa bile, hâlâ suları yararak iki mil daha devam edebilir! Fakat şimdi bu ikisinden çok daha hayranlık uyandıran, Tanrı’nın teşkilatını temsil eden bir aracı göz önüne getirelim.

³ Yehova, 2.600’den fazla yıl önce, Hezekiel’e, ruhi yaratıklardan oluşan semavi teşkilatını tasvir eden bir rüyet verdi. Bu, boyutlarıyla huşu uyandıran bir araba, Yehova’nın, her zaman kontrolü altında bulunan Kendi “aracı” idi. En ilgi çekici yönü çalışma şekliydi. Dev tekerlekler dört taraflı olup gözlerle doluydu, böylece onlar her yeri görebiliyor ve durmaksızın veya geri dönmeksizin aniden yön değiştirebiliyordu. Ve bu dev aracın, bir süpertanker veya bir yük treni gibi yavaş ve gürültülü bir şekilde hareket etmesi gerekmiyordu. Doksan derecelik dönüşler bile yapabiliyor, şimşek hızıyla hareket edebiliyordu. (Hezekiel 1:1, 14-28) Arabası insan yapısı hantal makinelerden farklı olduğu gibi Yehova da Calvin’in vaaz etmiş olduğu Tanrı’dan farklıdır. O, her duruma kâmil şekilde uyum sağlar. Yehova’nın kişiliğinin bu yönünü anlamamız, bizim de uyumlu olmamıza ve makul olmama tuzağına düşmekten kaçınmamıza yardım etmelidir.

Yehova—Evrende En İyi Uyum Sağlayan Varlık

 4. (a) Bizzat Yehova’nın ismi O’nun uyum sağlayan bir Tanrı olduğunu nasıl gösterir? (b) Yehova’ya atfedilen unvanlardan bazıları nelerdir ve bunlar neden uygundur?

⁴ Bizzat Yehova’nın ismi O’nun uyum sağladığını belirtir. “Yehova,” harfi olarak “O, olmaya sebebiyet verir” anlamına gelir. Bu açıkça, Yehova’nın, Kendisinin tüm vaatlerinin Gerçekleştiricisi olmasına neden olduğu anlamına gelir. Musa Tanrı’ya ismini sorduğunda, Yehova onun anlamı üzerinde ayrıntılı bir şekilde şu açıklamada bulundu: “Ne olduğumu ispat edeceksem, o olduğumu ispat edeceğim.” (Çıkış 3:14) Rotherham’ın tercümesi bunu anlamlı şekilde şöyle tercüme eder: “Beni hoşnut eden ne ise O olacağım.” Yehova, adil amaçlarını ve vaatlerini yerine getirmek üzere ne gerekiyorsa o olduğunu kanıtlar veya o olmayı seçer. Böylece, Yehova bir dizi etkileyici unvana sahiptir, örneğin Yaratıcı, Baba, Egemen Rab, Çoban, orduların Yehova’sı, Duayı İşiten, Hâkim, Büyük Öğretmen, Kurtarıcı. O, sevgi dolu amaçlarını yerine getirmek üzere Kendisinin bütün bunlar ve daha da fazlası ‘olmasını’ sağladı.—İşaya 8:13; 30:20; 40:28; 41:14; Mezmur 23:1; 65:2; 73:28; 89:26; Hâkimler 11:27.

 5. Yehova’nın uyum sağlayan biri oluşunun O’nun, özünün ve standartlarının değişken olduğu fikri verdiği sonucuna neden varmamalıyız?

⁵ Öyleyse bu, Tanrı’nın özünün ya da standartlarının değiştiği anlamına mı gelir? Hayır; Yakub 1:17’nin belirttiği gibi, “indinde değişiklik yahut döneklik gölgesi” yoktur. Acaba burada bir çelişki mi var? Hiç de değil. Örneğin, hangi sevgi dolu anne veya baba çocuklarının yararı için değişik roller üstlenmez! Bir anne ya da baba tek bir gün içinde, danışman, aşçı, ev idarecisi, öğretmen, disiplin eden, arkadaş, tamirci, hastabakıcı olabilir—liste daha da uzatılabilir. Anne ya da baba bu rolleri üstlendiği zaman kişiliğini değiştirmez; ancak var olan ihtiyaçlara uyum sağlar. Yehova ile ilgili durum da böyledir; tabii çok daha büyük ölçüde. Yaratıklarının yararı için Kendisinin ne ‘olmasını’ sağlayacağıyla ilgili herhangi bir sınır yoktur. O’nun hikmetinin derinliği gerçekten şaşırtıcıdır!—Romalılar 11:33.

Makullük—Tanrısal Hikmeti Tanıtan Bir Nitelik

 6. Tanrısal hikmetin tanımlanmasında Yakub’un kullandığı Yunanca sözcüğün harfi anlamı ve ima ettiği şeyler nelerdir?

⁶ Şakirt Yakub, üstün derecede uyum sağlayan Tanrı’nın hikmetini tanımlamak için ilginç bir sözcük kullandı. Şöyle yazdı: “Yukarıdan olan hikmet . . . . mülâyim[dir] (makuldür).” (Yakub 3:17) Burada kullandığı Yunanca sözcüğün (e·pi·ei·kesʹ) tercümesi güçtür. Tercümanlar “nazik,” “yumuşak,” “sabırlı” ve “düşünceli” gibi sözcükler kullanmışlardır. Çağdaş bir tercüme onu harfi olarak “esnek” anlamına geldiğini belirten dipnotla birlikte “makul” olarak tercüme eder.a Sözcük kanunun harfi üzerinde direnmeme, aşırı derecede katı ve sert olmama anlamını da taşır. Bilgin William Barclay New Testament Words eserinde şu yorumu yapar: “Epieikeia ile ilgili esas ve önemli olan, onun Tanrı’dan kaynaklanmış olmasıdır. Eğer Tanrı hakları üzerinde direnseydi, eğer Tanrı bize karşı ancak kanunun katı standartlarını uygulasaydı, biz nerede olurduk? Tanrı epieikēs olan ve başkalarına karşı epieikeia ile davranan en üstün örnektir.”

 7. Yehova Aden bahçesinde makul hareket ettiğini nasıl gösterdi?

⁷ İnsanların Yehova’nın egemenliğine karşı isyan etmiş olduğu zamanı bir düşünün. Tanrı’nın o üç nankör asiyi, yani Âdem, Havva ve Şeytan’ı idam etmesi ne kadar kolay olurdu! Böylece Kendisini büyük bir yürek acısından uzak tutmuş olacaktı! Ve kim O’nun, adaleti böyle yumuşatılmamış şekilde uygulama hakkına sahip olmadığını söyleyerek itiraz edebilirdi? Bununla beraber, Yehova arabaya benzer semavi teşkilatını hiçbir zaman katı, uyarlanması olanaksız bir adalet standardı içine hapsetmedi. Böylece, o araba insan ailesini ve insanlığın mutlu geleceğiyle ilgili tüm beklentilerini acımasızca ezip geçmedi. Tam tersine Yehova arabasının gidiş yönünü adeta şimşek hızıyla değiştirdi. İsyandan hemen sonra, Yehova, Âdem’den gelen herkese, merhamet ve ümit ifade eden uzun vadeli amacıyla ilgili bir anahat verdi.—Tekvin 3:15.

 8. (a) Hıristiyan âleminin makullük hakkındaki yanlış görüşü Yehova’nın gerçek makullüğüyle nasıl çelişir? (b) Yehova’nın makul olmasının Tanrısal prensipler konusunda uzlaşma yapacağı fikrini vermediğini neden söyleyebiliriz?

⁸ Bununla beraber, Yehova’nın makul olması, Tanrısal prensipler konusunda uzlaşma yapabileceği fikrini vermez. Bugün Hıristiyan âleminin kiliseleri, sırf yoldan sapmış sürülerinin gözüne girmek amacıyla ahlaksızlığı görmezlikten geldikleri zaman makul olduklarını düşünebilirler. (II. Timoteos 4:3 ile karşılaştırın.) Yehova ise, asla Kendi kanunlarını çiğnemez, prensipleri konusunda da uzlaşmaz. Tersine, bu prensiplerin hem adil hem de merhametli bir şekilde uygulanabilmesi için esnek olmaya ve koşullara uyum sağlamaya isteklidir. Adalet ve kuvvet uygularken bunu her zaman sevgisi ve makul hikmetiyle dengelemeye dikkat eder. Yehova’nın, makullüğünü gösterdiği üç yolu gözden geçirelim.

‘Bağışlamaya Hazır’

9, 10. (a) ‘Bağışlamaya hazır’ olmanın makul oluşla ne ilgisi var? (b) Davud Yehova’nın bağışlamaya hazır olmasından nasıl yararlandı ve neden?

⁹ Davud şunları yazdı: “Çünkü, ya Rab, iyisin, ve bağışlıyan sensin, (bağışlamaya hazırsın) ve bütün seni çağıranlara çok inayetlisin.” (Mezmur 86:5) İbranice Mukaddes Yazılar Yunancaya tercüme edildiğinde, ‘bağışlamaya hazır’ anlamındaki sözcüğe karşılık olarak, e·pi·ei·kesʹ, yani “makul” sözcüğü verildi. Gerçekten, bağışlamaya hazır olmak ve merhamet göstermek herhalde makullüğü göstermenin başlıca yoludur.

¹⁰ Davud, kendisi Yehova’nın bu hususta ne denli makul olduğunun bilincindeydi. Davud Bat-şeba ile zina işleyip kocasının öldürülmesini düzenlediğinde, hem kendisi, hem de Bat-şeba ölüm cezasını hak etmişlerdi. (Tesniye 22:22; II. Samuel 11:2-27) Eğer davaya sert insan hâkimler bakmış olsalardı, ikisi de yaşamlarını yitirmiş olurdu. Fakat Yehova makullük (e·pi·ei·kesʹ) gösterdi; Vine’s Expository Dictionary of Biblical Words’un belirttiği gibi, “bu, ‘bir davadaki gerçeklere merhametli ve makul şekilde’ bakan düşünceliliği ifade eder.” Yehova’nın merhametli kararını etkileyen gerçekler, büyük olasılıkla, suç işleyenlerin samimi tövbesini ve Davud’un daha önceleri başkalarına karşı göstermiş olduğu merhameti kapsıyordu. (I. Samuel 24:4-6; 25:32-35; 26:7-11; Matta 5:7; Yakub 2:13) Bununla birlikte, Yehova’nın Çıkış 34:4-7’de Kendisi için yaptığı tanımla uyumlu olarak, Davud’u tedip etmesi makul bir davranıştı. Peygamber Natan’ı güçlü bir mesajla Davud’a gönderip Davud’un zihnine Yehova’nın sözünü hor görmüş olduğu gerçeğini işledi. Davud tövbe etti ve böylece günahı yüzünden ölmedi.—II. Samuel 12:1-14.

11. Yehova Manasse’nin durumunda bağışlamaya hazır olduğunu nasıl gösterdi?

¹¹ Yahuda Kralı Manasse’nin örneği bu hususta daha da dikkate değerdir, çünkü Manasse, Davud’dan farklı olarak uzun süre boyunca tamamen kötü biriydi. Manasse, diyarda insan kurban etme de içinde olmak üzere iğrenç dinsel uygulamaları teşvik etti. Kendisi, sadık peygamber İşaya’nın ‘testere ile biçilmesinin’ sorumlusu da olabilir. (İbraniler 11:37) Manasse’yi cezalandırmak için Yehova, bir esir olarak Babil’e götürülmesine izin verdi. Bununla beraber, Manasse hapishanede tövbe etti ve kendisine merhamet gösterilmesi için yalvardı. Böyle uç noktadaki bir durum söz konusuyken bile, yürekten gelen tövbesine karşılık olarak, Yehova ‘bağışlamaya hazır’ idi.—II. Tarihler 33:9-13.

Yeni Koşullar Ortaya Çıktığında Hareket Tarzını Değiştirmek

12, 13. (a) Nineve ile ilgili olayda, koşullardaki hangi değişiklik Yehova’yı yön değiştirmeye yöneltti? (b) Yunus nasıl Yehova Tanrı’dan daha az makul olduğunu gösterdi?

¹² Yehova’nın makullüğü, yeni koşullar ortaya çıktığında tasarlamış olduğu hareket tarzını değiştirmeye hazır oluşundan da görülüyor. Örneğin, peygamber Yunus’un Nineve sokaklarında yürüyüp ilan ettiği ilham edilmiş mesaj gayet açıktı: Kuvvetli şehir 40 gün içinde yok edilecekti. Bununla birlikte, koşullar çarpıcı bir şekilde değişti! Nineve halkı tövbe etti.—Yunus bap 3.

¹³ Yehova’nın ve Yunus’un olaylar tersine döndüğünde gösterdikleri tepkiyi karşılaştırmak öğreticidir. Yehova gerçekte semavi arabasının yönünü değiştirdi. Bu olayda yeni duruma uyum sağlayarak Kendisinin “cenk eri” olmak yerine günahları bağışlayan biri olmasını sağladı. (Çıkış 15:3) Öte yandan, Yunus uyumlu olmaktan oldukça uzaktı. Yehova’nın arabasına ayak uydurmaktan çok, daha önce sözü edilen yük treni veya süpertanker gibi hareket etti. Harabiyet ilan etmişti, öyleyse harabiyet gelmeliydi! Belki o, herhangi bir yön değişikliğinin Ninevelilerin gözünde kendini küçük düşüreceğini düşündü. Fakat Yehova, sabırlı bir şekilde inatçı peygamberine makullük ve merhametle ilgili unutulmaz bir ders verdi.—Yunus bap 4.

14. Yehova, peygamberi Hezekiel ile ilgili olarak hareket tarzını neden değiştirdi?

¹⁴ Yehova başka fırsatlarda da—nispeten küçük meselelerde—hareket tarzını değiştirdi. Örneğin, bir keresinde peygamber Hezekiel’i peygamberlik niteliğinde bir temsil vermekle görevlendirdiğinde, Yehova’nın talimatları, Hezekiel’in insan pisliği ile yakılan ateşte ekmek pişirmesi ile ilgili bir emir içeriyordu. “Ah, ya Rab Yehova!” diye haykıran peygambere bu çok fazla gelmişti ve kendisine böyle tiksindirici bir şey yaptırılmaması için ricada bulundu. Yehova peygamberin duygularını mantıksız olarak niteleyip reddetmedi; bunun yerine Hezekiel’in birçok ülkede bugüne dek yaygın bir yakıt olan sığır tezeği kullanmasına izin verdi.—Hezekiel 4:12-15.

15. (a) Hangi örnekler Yehova’nın insanları dinlemeye ve onlara göre hareket etmeye hazır olduğunu gösterir? (b) Bu bize hangi dersi verebilir?

¹⁵ Tanrımız Yehova’nın alçakgönüllülüğü üzerinde düşünmek yürek ısıtıcı değil mi? (Mezmur 18:35) O, bizden çok yüksektir; buna rağmen sabırlı bir şekilde nakâmil insanları dinler ve zaman zaman hareket tarzını duruma uygun olarak değiştirir. İbrahim’in, Sodom ve Gomorra’nın harap edilmesiyle ilgili Kendisine uzun uzun ricada bulunmasına izin verdi. (Tekvin 18:23-33) İsyankâr İsraillileri yok edip onların yerine Musa’dan gelecek kuvvetli bir millet yapma önerisiyle ilgili olarak, Musa’nın itirazlar ileri sürmesine izin verdi. (Çıkış 32:7-14; Tesniye 9:14, 19; Amos 7:1-6 ile karşılaştırın.) Tanrı bununla, yapılması makul ve mümkün olduğunda başkalarını dinlemekte aynı istekliliği göstermeleri gereken hizmetçilerine kâmil bir örnek verdi.—Yakub 1:19 ile karşılaştırın.

Otorite Uygulamakta Makul Olmak

16. Yehova, otoritesini uygulama şekli açısından birçok insandan nasıl farklıdır?

¹⁶ İnsanların daha çok yetki elde ettikçe çoğunlukla daha az makul davrandığına hiç dikkat ettiniz mi? Yehova ise, evrende en yüksek mevkie sahip olmakla birlikte makul olmanın en üstün örneğidir. Otoritesini daima makul bir tarzda uygular. Birçok insanın tersine, Yehova otoritesi hakkında endişe duymaz; bu yüzden, sanki başkalarına belli ölçüde yetki vermek, Kendi otoritesini tehdit ediyormuş gibi, Kendisini kıskanç bir şekilde onu korumaya zorlanmış hissetmez. Aslında, evrende Kendisinden başka sadece tek bir varlık bulunduğu sırada, Yehova ona büyük ölçüde yetki verdi. Logos’u “yapıcı olarak” kullanmaya başladı ve o andan itibaren her şeyi bu sevgili Oğlu vasıtasıyla meydana getirdi. (Süleymanın Meselleri 8:22, 29-31; Yuhanna 1:1-3, 14; Koloseliler 1:15-17) Kendisi daha sonra “gökte ve yeryüzünde bütün hâkimiyeti” ona emanet etti.—Matta 28:18; Yuhanna 5:22.

17, 18. (a) Yehova neden Sodom ve Gomorra’ya melekler gönderdi? (b) Yehova neden meleklerden Ahab’ın kandırılmasıyla ilgili öneriler sunmalarını istedi?

¹⁷ Benzer şekilde, Yehova, Kendisinin çok daha iyi şekilde yapacağı işleri yaratıklarına emanet eder. Örneğin, İbrahim’e “şimdi ineceğim [Sodom ve Gomorra’ya], ve bana gelen feryadına göre tamamen yaptılar mı göreceğim” dediğinde, şahsen oraya ineceğini söylemek istemedi. Bunun yerine, Yehova yetki vermeyi kararlaştırıp bu konuda Kendisine bilgi toplamaları için melekler tayin etti. Kanıt toplama görevini yürütüp Kendisine rapor vermeleri için onları yetkilendirdi.—Tekvin 18:1-3, 20-22.

¹⁸ Başka bir fırsatta, Yehova kötü Kral Ahab’ın hükmünü infaz etmeye karar verdiğinde, hayatını sona erdirecek savaşa katılması için irtidat etmiş kralın nasıl ‘kandırılacağı’ konusunda önerilerde bulunmaları için melekleri gökte bir toplantıya davet etti. Elbette, bütün hikmetin kaynağı olan Yehova, en iyi hareket tarzının ne olduğunu saptama konusunda yardıma muhtaç değildi! Yine de, meleklere çözüm yolları ortaya koyma imtiyazı ve aralarından seçtiğini uygulama yetkisi vererek onlara itibar gösterdi.—I. Kırallar 22:19-22.

19. (a) Yehova yaptığı kanunları neden sınırlar? (b) Yehova bizden beklediği şeyler konusunda makul olduğunu nasıl gösterir?

¹⁹ Yehova otoritesini başkalarının üzerinde yersiz denetim uygulamak üzere kullanmaz. O, bu konuda da eşsiz bir makullük gösterir. Koyduğu kanunların sayısını dikkatle sınırlar ve hizmetçilerinin bunlara külfet niteliğindeki kendi kanunlarını ekleyerek ‘yazılmış olanın dışına çıkmalarını’ yasaklar. (I. Korintoslular 4:6; Resullerin İşleri 15:28; Matta 23:4 ile karşılaştırın.) Hiçbir zaman yaratıklarının körü körüne itaat etmesini talep etmez; fakat onlara rehberlik etmek üzere genellikle yeterince bilgi sağlayıp itaat etmenin yararlarını ve itaatsiz olmanın sonuçlarını bildirerek seçimi onlara bırakır. (Tesniye 30:19, 20) Suçluluk, utanç veya korku yaratarak insanlar üzerinde baskı kurmaktansa, yüreklere erişmeye çalışır; insanların Kendisine zorla değil, yürekten gelen bir sevgiyle hizmet etmesini ister. (II. Korintoslular 9:7) Bütün yürekle yapılan böyle hizmetlerin tümü Tanrı’nın yüreğini sevindirir, böylece O, makul olmayan şekilde davranan ‘memnun edilmesi zor’ biri değildir.—I. Petrus 2:18; Süleymanın Meselleri 27:11; Mika 6:8 ile karşılaştırın.

20. Yehova’nın makul olması sizi nasıl etkiler?

²⁰ Yaratılan herkesten daha çok kudrete sahip olan Yehova Tanrı’nın, sahip olduğu kudreti hiçbir zaman makul olmayan bir şekilde uygulamaması ve başkalarını tehdit etmek üzere kullanmaması olağanüstü bir şey değil midir? Oysa O’nun yanında öylesine önemsiz olan insanlar, tarih boyunca birbirlerine hâkim olmuşlardır. (Vaiz 8:9) Görüldüğü gibi, makullük bizi Yehova’yı daha çok sevmeye yönelten değerli bir niteliktir. Bu da, sonuç olarak kendimizde bu niteliği geliştirmek üzere bizi harekete geçirebilir. Acaba bunu nasıl yapabiliriz? Gelecek makale bu konuyu ele alacaktır.

[Dipnotlar]

Nasıl Cevap Verirsiniz?

◻ Yehova’nın ismi ve semavi arabası hakkındaki rüyet O’nun uyum sağlayışını nasıl vurgular?

◻ Makullük nedir ve nasıl Tanrısal hikmetin tanıtıcı özelliğidir?

◻ Yehova ‘bağışlamaya hazır’ olduğunu hangi yollarla göstermiştir?

◻ Yehova belli durumlarda tasarlamış olduğu bir hareket tarzını değiştirmeyi neden seçmiştir?

◻ Yehova otorite uygulama şekli açısından makul olduğunu nasıl gösterir?

[Sayfa 10’daki resim]

Yehova kötü Kral Manasse’yi neden bağışladı?