DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yehova Tanrı Önceden Bildirir ve Gerçekleştirir
1, 2. (a) Bazıları neden her şeyin kontrolden çıktığını düşünüyor? (b) 12 peygamber Yehova’nın kişiliğini nasıl tanıtıyor?
BİRÇOK insan hayatlarında pek çok şeyin kötüye gittiğini ve kontrolü kaybettiklerini düşünüyor. Üstelik okudukları haberlerden tüm insanlığın durumunun giderek kötüleştiği sonucuna varıyorlar. Öyle görünüyor ki dünya sorunlarına çare bulma çabaları, zaten ümitsiz olan durumu daha da karmaşık hale getirmekten başka işe yaramıyor. İlginç olarak 12 peygamberden bazıları da benzer kaygılar çekmişti, bu nedenle onların sundukları mesajı incelediğimizde hem kendimiz yarar görebiliriz hem de başkalarını teselli edebiliriz (Mika 3:1-3; Habakkuk 1:1-4).
2 Bu peygamberlik kitaplarındaki ana fikirlerden biri Evrenin Egemeni Yehova’nın insanlarla ilgili her şeyi kontrolü altında tuttuğu ve bizim iyiliğimizle yakından ilgilendiğidir. Öyle ki, her birimiz “O benim iyiliğimi gözetiyor” diyebiliriz. Bu 12 peygamber “göklerin hâkimi Yehova”yı çok çekici bir şekilde tanıtıyor. O, bir yandan “dokunuşuyla ülkeyi eriten” Tanrı olsa da öte yandan “Size dokunan Benim gözbebeğime dokunmuş olur” diyerek halkına sevgiyle güvence veriyor (Zekeriya 2:8; Amos 4:13; 9:5). Tanrı’nın her yaptığı şeyin ardında sevgi olduğunu, O’nun merhamet etmeye ve bağışlamaya hazır olduğunu okumak sizi rahatlatmıyor mu? (Hoşea 6:1-3; Yoel 2:12-14). Gerçi bu peygamberlerin yazdıkları Tanrı’nın kişiliğinin her yönünü açıklamaz; bunun için Kutsal Yazıların 66 kitabının hepsi gereklidir. Ancak bu 12 kitap bize, Tanrı’nın çekici kişiliğini ve işlerini tüm güzelliğiyle görebileceğimiz bir pencere açıyor.
3. On iki peygamber, Yehova’nın belli bir amaçla hareket eden bir Tanrı olduğunu nasıl gösterir?
3 On iki peygamber Yehova’yı geleceği bildirme ve amaçladığı her şeyi kesinlikle gerçekleştirme gücüne sahip olarak tanıtır ve O’na olan güvenimizi artırır. Tanrı’nın sonunda yeryüzünü Kendi yönetimi altında bir cennete çevireceğini doğrularlar (Mika 4:1-4). Peygamberlerin bazıları Yehova’nın Mesih’in gelişi için yolu nasıl hazırladığını ve insanlığı günahın ve ölümün etkisinden kurtarmak için fidye düzenlemesini nasıl yaptığını anlatır (Malaki 3:1; 4:5). Tüm bunları bilmek neden önemlidir?
TÜM KONTROL SEVGİ DOLU EGEMENİN ELİNDE
4, 5. (a) 12 peygamber, Tanrı hakkındaki hangi temel hakikati gösterdi? (b) Yehova’nın mutlak gücünü düşünmek sizi nasıl etkiliyor?
4 Önceki bölümde Tanrı’nın yönetme hakkını sorgulayan iddialardan söz edildi. Yehova’nın otoritesine isyan ve haklılığıyla ilgili uyandırılan şüpheler gökte bulunan bazı varlıkların Tanrı’ya itaatsizlik etmesine ve bunun sonucu olarak dünyada karışıklığa, şiddete yol açtı. Bu olaylar şu gerçeği ortaya koydu: Evrenin tam bir düzen içinde olması ve insanlar arasında barış sağlanması için Yehova’nın egemenliğini kabul etmek ve O’na isteyerek itaat etmek şarttır. Bu nedenle, yerinde olarak Yehova egemenliğinin haklılığını ortaya koymaya kararlıdır. 12 peygamberlik kitabının bunu daha açık bir şekilde görmemize nasıl yardım ettiğine bakalım.
5 Yehova’nın sözcüleri olarak peygamberler O’nun yüce konumunu vurguladılar. Örneğin Amos peygamber, “Ulu Rab Yehova” ifadesini 21 kez kullanarak Mutlak Gücün Sahibinin ismini yüceltir. Peygamber bu sözlerle gerçek Tanrı’nın büyüklüğünün sonsuz olduğunu ve yapamayacağı hiçbir şey olmadığını gösteriyor. (Amos 9:2-5; “Mutlak Gücün Sahibi Yehova” başlıklı çerçeveye bakın.) Sadece Yehova evrenin haklı egemenidir, cansız putlar O’nunla karşılaştırılamaz (Mika 1:7; Habakkuk 2:18-20; Tsefanya 2:11). Yehova’nın her şeyin yapıcısı olması O’na her şeyin üzerinde egemen olma hakkını verir (Amos 4:13; 5:8, 9; 9:6). Bu neden sizin için önem taşır?
6. Tanrı’nın amaçlarının gerçekleşmesi nasıl her insanı ilgilendirir?
6 Eğer ayrımcılık, haksızlık ya da önyargının kurbanı olduysanız ümitsizliğe kapılmayın, sevgi dolu Egemenimiz ayrım gözetmeksizin herkesle ilgilenir. Bir zamanlar eski bir halkla özel bir ilişkisi olduysa da, Yehova tüm milletlerden ve dillerden insanların yararına bazı şeyler yapacağını bildirmişti. O “bütün yeryüzünün Rabbi”dir (Mika 4:13). Tanrı “milletler arasında adım büyük olacak” diye söz verdi (Malaki 1:11). Gökteki Babamız ayrım yapmadan Kendini tanıtıyor ve “tüm milletlerden ve dillerden” kişiler O’na tapınma çağrısına istekle karşılık veriyor (Zekeriya 8:23).
7. Yehova adının anlamı neden önemlidir?
7 Tanrı’nın nasıl biri olduğu ve ne yapacağı hakkındaki bilgi O’nun adıyla yakından bağlantılıdır (Mezmur 9:10). Mika peygamberin döneminde Yehova’nın ismini taşıyanlar öylesine itaatsizlik ettiler ki O’nun ismi lekelendi. Peygamber, Tanrı ilhamıyla yazarak ‘Yehova’nın adının haşmetini’ vurguladı ve “Hikmetli adam [Tanrı’nın] isminden korkar” dedi (Mika 5:4; 6:9). Bunu neden söyledi? Çünkü bu adın zengin anlamı, geleceğinizle ilgili kesin bir ümitle de bağlantılıdır: “O Olmasını Sağlar.” Yoel 2:26’yı okuyup bu adı taşımanın ne büyük bir ayrıcalık olduğunu düşünün. Yarattığı tüm varlıkların iyiliği için her şey olabilen tek Tanrı hakkında insanlarla konuşmak büyük bir mutluluktur. Tanrı ne gerekiyorsa yapabilecek güçte olduğunu göstermiştir. 12 peygamberin bildirdiği çok sayıdaki peygamberlik sözünün gerçekleşmesinde bunun kanıtlarını görebilirsiniz.
8. Yehova’nın adını bilmek sizde ne yapma isteği uyandırır?
8 Yehova istediği her şeyi yaptırabilir ya da gerçekleştirebilir. Bunu öğrenmek milyonlarca insana çok yardım etti. Yoel peygamber de bu gerçeği dile getirdi ve onun iyi bilinen sözleri daha sonra Yunanca Kutsal Yazılarda alıntılandı: “Yehova’ya adıyla yakaran herkes kurtulacak” (Yoel 2:32; Elçiler 2:21; Romalılar 10:13). Mika da bu sözleri doğrulayarak şöyle dedi: “Biz de devirlerce ve sonsuza dek Tanrımız Yehova’nın ismini taşırız.” Bu sözlere katılıyor muyuz? (Mika 4:5). Zulüm gördüğümüzde ya da kişisel sorunlar yaşadığımızda güvenle ‘Yehova’nın ismine sığınabiliriz’ (Tsefanya 3:9, 12; Nahum 1:7).
9. Tanrı’nın yöneticiler üzerindeki kontrolü ne kadar kapsamlıdır?
9 Bu peygamberlik kitaplarını okurken dünyadaki yöneticilerin ve toplum adına önemli kararları verenlerin bile Yehova’nın kontrolü altında olduğuna güveninizi daha da pekiştirebilirsiniz. Yehova o insanların Kendi isteğine göre davranmalarını sağlayabilir (Özdeyişler 21:1). Buna bir örnek Pers ülkesinin hükümdarı Büyük Darius’tur. Hakiki tapınmanın düşmanları Yehova’nın Yeruşalim’deki mabedinin inşasını durdurmak için Darius’tan yardım istediler. Ancak tam tersi oldu. Darius MÖ 520 civarında Koreş’in (Kyros) daha önce çıkardığı bir fermanı tekrar yürürlüğe koydu ve Yahudilerin inşa işine destek oldu. Başka engeller ortaya çıktığında Tanrı, Yahudi vali Zerubbabel’e şu mesajı bildirdi: “‘Ne askeri güçle ne de kudretle, ancak Benim ruhumla’, göklerin hâkimi Yehova böyle dedi. Ey büyük dağ, sen kim oluyorsun? Zerubbabel’in önünde bir düzlük olacaksın” (Zekeriya 4:6, 7). Evet, Yehova’nın bu kötü ortamı yok etmesini ve Kendisine tapınanlar için yeryüzünü cennete çevirmesini hiçbir şey engelleyemez (İşaya 65:21-23).
10. Hangi şeyler de Tanrı’nın kontrolündedir? Bu neden dikkate değer?
10 Doğa güçlerinin de Yehova’nın kontrolünde olduğunu unutmayalım. Yehova düşmanlarını bu güçleri kullanarak yok etmeyi seçebilir (Nahum 1:3-6). Yehova’nın halkını korumak için neler yapabileceğini vurgulamak amacıyla Zekeriya şu betimlemeyi yaptı: “Yehova’nın onlarla olduğu görülecek ve O’nun oku şimşek gibi çakacak; Ulu Rab Yehova boru çalacak ve güney kasırgasıyla birlikte ilerleyecek” (Zekeriya 9:14). Dolayısıyla bugün Kendisini hiçe sayan yönetimlere karşı üstünlüğünü ispat etmek Tanrı için tabii ki hiç zor olmayacak (Amos 1:3-5; 2:1-3).
VAATLERİNE GÜVENİLİR
11, 12. (a) Neden Nineve’nin yenilmez olduğu düşünülüyordu? (b) Tanrı’nın önceden söyledikleriyle uyumlu olarak Nineve’ye ne oldu?
11 MÖ dokuzuncu yüzyılda şimdi Ortadoğu olarak bilinen yerde yaşadığınızı düşünün. O zaman herhalde Nineve şehrini biliyor olacaktınız. Bu, Yeruşalim’in 900 kilometre kuzeydoğusunda Dicle nehrinin doğu kıyısında ünlü bir Asur şehriydi. Çevresi 100 kilometreyi bulan bu şehrin muazzam büyüklüğü hakkında kulağınıza pek çok şey gelecekti. Nineve’yi ziyaret edenler onun kraliyet sarayları, tapınakları, geniş caddeleri, halka açık bahçeleri ve etkileyici kütüphanesiyle ihtişam açısından Babil’le yarıştığını söylüyorlardı. Geniş, aşılmaz iç ve dış surları da askeri uzmanların övgüsünü kazanmıştı.
12 “Yenilmez bir şehir!” Birçok insan Nineve’yi böyle tarif etmiş olmalı. Ancak, onun yanında çok küçük kalan Yahuda ülkesinden bazı peygamberler Yehova’nın bu ‘kanlı şehre’ yıkım hükmü verdiğini ısrarla söylüyorlardı. Halkın Yunus’un mesajına verdiği karşılığın sonucunda şehir bir süre için bu yıkımdan esirgendi. Ancak zamanla Nineveliler eski kötü yollarına döndü. Nahum Nineve’ye şunları bildirdi: “Kılıç seni kesip atacak. . . . . Başındaki felaketten sana kurtuluş yok” (Nahum 3:1, 7, 15, 19; Yunus 3:5-10). O sıralarda Tanrı Tsefanya peygamber aracılığıyla Nineve şehrinin ıssız bir virane olacağını söylemişti (Tsefanya 2:13). O günlerin yenilmez siyasi gücü gerçekten Yehova’nın söylediği gibi yok edilecek miydi? MÖ 632 civarında Babilliler, İskitler ve Medler Nineve’yi kuşattığında bu sözlerin doğruluğu görüldü. Ani bir su baskını surları aşındırıp gedik açtı ve istilacılar şehre girebildiler (Nahum 2:6-8). Bir zamanların güçlü şehri kısa sürede harabeye döndü. Nineve günümüze kadar ıssız kaldı.a “Şenlikli şehir” Tanrı’nın sözü karşısında direnemedi (Tsefanya 2:15).
13. On iki peygamberin sözlerinin gerçekleştiğine dair hangi kanıtlar var?
13 Nineve’ye olanlar gerçekleşen peygamberlik sözlerine sadece bir örnektir. Günümüze ait bir Ortadoğu haritasına baktığınızda Ammon, Asur, Babil, Edom veya Moab diye bir yer görebilir misiniz? Bu mümkün değildir. Bu uluslar o zamanlarda göze çarpan güçlerdi; buna rağmen yok olacakları 12 peygamber tarafından önceden bildirilmişti (Amos 2:1-3; Obadya 1, 8; Nahum 3:18; Tsefanya 2:8-11; Zekeriya 2:7-9). Hepsi bir bir kaybolup gitti. Yehova onların ortadan kalkacağını söyledi ve gerçekten de öyle oldu. Ayrıca bu peygamberlerin Babil’den dönecek olan bir Yahudi azınlık hakkında dedikleri de doğru çıktı!
14. Neden Yehova’nın vaatlerine olan güveniniz yaşamınıza yön vermeli?
14 Yehova’nın olayları önceden bildirdiğine dair kanıtlar güveninizi nasıl etkiliyor? O’nun verdiği sözü tutacağından emin olabilirsiniz, çünkü Yehova “yalan söyleyemeyen” Tanrı’dır (Titus 1:2). Ayrıca Tanrı, Sözü yoluyla bilmemiz gereken şeyleri bize bildiriyor. Bu peygamberlik sözlerinin kesinliğini göz önünde tutarak yaşamınızı Yehova’nın isteğini yapmak üzere düzenleyebilirsiniz. 12 kitaptaki peygamberlik sözleri sadece geçmişte gerçekleşmiş sözler değildir. Birçoğu şu anda gerçekleşiyor ya da gerçekleşmek üzeredir. Onun için bu 12 kitapta yazılanlar, zamanımızla ve gelecekle ilgili bildirilenlerin de gerçekleşeceğine güveninizi artırabilir. Bu yüzden onlara dikkat etmeniz gerekir.
ÇOCUKLARIYLA İLGİLENEN BİR BABA
15. Kişisel sorunlarla uğraşırken Mika’nın yaşadıkları size nasıl yardım edebilir?
15 Tanrı’ya olan güvenimiz sadece ulusların başına gelecekler ya da dünya çapında yaşanacak olaylar konusunda değildir. Yehova sizi şahsen etkileyen şeyler de söylemiştir ve bunları gerçekleştirir. Örneğin bazen kendi sorunlarınızla mücadele ediyor olabilirsiniz. O zaman sadece sorununuzu anlayan değil, size yardım edeceğinden de emin olabileceğiniz birine ihtiyacınız var. MÖ 8. yüzyılda Mika kibirli Yahuda halkının karşında kendini çok yalnız hissetmiş olmalıydı. Belki de dünyadaki son imanlı insanın kendisi olduğunu, ailesine bile güvenemeyeceğini düşünmüştü. Nereye baksa kana susamış, hilekâr ve yozlaşmış insanlar görüyordu. Fakat Tanrı, başkaları ne yaparsa yapsın Kendisine sadık kalanlarla ilgilenip onları koruyacağını vaat etmişti ve Mika buna güveniyordu. Siz de Yehova’ya tapınan biri olarak özellikle Tanrı’yı yüceltmeyen kişilerin arasında tek başınıza kaldığınızda ya da azınlık durumuna düştüğünde bu gerçeği düşünerek rahatlayabilirsiniz (Mika 7:2-9).
16. Tanrı’nın yolsuzluk ve baskıların farkında olduğundan ve doğru insanları kurtaracağından neden emin olabilirsiniz?
16 Günümüzde olduğu gibi eski Yahuda ve İsrail’deki zengin ve nüfuzlu kişiler de açgözlü davranmaya ve haksızlık etmeye başlamıştı. Aşırı vergiler ve topraklarının gasp edilmesi sonucu insanlar haksız yere köle ediliyordu. Fakirler umursanmıyor hatta onlara gaddarca davranılıyordu (Amos 2:6; 5:11, 12; Mika 2:1, 2; 3:9-12; Habakkuk 1:4). Tanrı, sözcüleri aracılığıyla yolsuzluğa ve baskıya göz yummayacağını, suç işlemekte direnenleri de cezalandıracağını açıkça söyledi (Habakkuk 2:3, 6-16). Yehova “Güçlü milletlerle ilgili meseleleri halledecek” ve O’nun onayını kazanmış kulları “kendi asmasının, kendi incir ağacının altında oturacak; onları korkutan olmayacak” (Mika 4:3, 4). Düşünün, bu ne büyük bir rahatlık olacak! Tanrı’nın önceden söylediği ve gerçekleştirdiği başka birçok şey olduğuna göre bu sözünü de gerçekleştireceğinden emin olabilirsiniz.
17, 18. (a) Tanrı insanlara hangi ümidi verir? (b) Yehova’nın verdiği terbiyeye ne gözle bakmalıyız?
17 Bazı şeyleri önceden bildirip gerçekleştirirken Yehova’nın amacı insanları etkilemek değildir. “Tanrı sevgi” olduğuna göre, her zaman ilkelere dayanan sevgiyle hareket eder (1. Yuhanna 4:8). MÖ 8. yüzyılda yaşamış olan Hoşea’yı düşünelim. Hoşea’nın karısı Gomer ona sadık kalmadığı gibi İsrailliler de Yehova’ya sadık kalmadılar. Yaptıkları putperestlik zinaya benzetilebilirdi, çünkü Yehova’ya sunulan pak tapınmaya Baal tapınmasını karıştırdılar. Ayrıca halk Asur ve Mısır’la mecazi anlamda “ahlaksızlık yaptı.” Tüm bunlar karşısında Yehova nasıl tepki gösterecekti? Hoşea sadakatsiz eşini geri getirmek için çaba harcamalıydı. Yehova da sevgisinden ötürü halkını geri getirmek için uğraşacaktı. “Onları sevgi bağlarıyla, insanoğluna yaraşan iplerle çektim; . . . . ve tatlılıkla her birine yiyecek verdim” dedi (Hoşea 2:5; 11:4). Gerçekten tövbe etselerdi Tanrı onları affedecekti böylece O’nunla ilişkileri düzelecekti (Hoşea 1:3, 4; 2:16, 23; 6:1-3; 14:4). Yehova’nın gösterdiği bu sevgi sizi de etkilemiyor mu? Şöyle düşünün: “Yehova geçmişte böyle bir sevgi gösterdiğine göre, bugün ben de O’nun sevgisine, vefalı, değişmeyen ve tükenmeyen şefkatine güvenemez miyim?” (Hoşea 11:8).
18 Bu 12 kitaptan Yehova’nın sevgisinin bazen terbiyeyi de içerdiğini görebilirsiniz. Yehova yoldan sapmış halkına, onları “büsbütün söküp atmayacağı” güvencesini verdi (Amos 9:8). Tanrı ihtiyaç duyduğunda halkını cezalandırmaktan geri kalmadı, ancak bu cezanın geçici olduğunu bilmek onları rahatlatmış olmalı. Malaki 1:6’da Yehova sevgi dolu bir babaya benzetiliyor. Bildiğiniz gibi, babalar çok sevdikleri çocuklarını düzeltmek için onları terbiye eder (Nahum 1:3; İbraniler 12:6). Yine de gökteki Babamız sevgisi nedeniyle çabuk öfkelenmiyor. Malaki 3:10, 16’da O’na hizmet edenleri cömertçe ödüllendireceğini gösteriyor.
19. Kendimizi nasıl sınamalıyız?
19 Malaki, kitabına şu güven veren sözlerle başlıyor: “Yehova ‘Sizi sevdim’ diyor” (Malaki 1:2). Tanrı’nın İsrail’e verdiği bu güvenceyi düşünürken kendinizi şöyle sınayın: “Tanrı’dan sevgi görmeme engel olabilecek herhangi bir şey yapıyor muyum? Tanrı’nın sevgisinin hangi yönünü daha iyi öğrenmek ya da tatmak isterim?” Tanrı’nın sevgisini daha derinden hissettikçe bu sevginin sonsuza dek sürebileceğine güveniniz de artar.
BAĞIŞLANMA KURTULUŞA YOL AÇAR
20. Tanrı’nın bağışlaması nasıl kurtuluş sağlar?
20 Bu peygamberlik kitaplarını okurken Yehova’nın bazen felaketleri önceden bildirdiğini göreceksiniz. Bunu çoğunlukla halkını tövbeye yöneltmek için yapardı. Bu nedenle yabancı halkların MÖ 740’ta Samiriye’yi ve MÖ 607’de Yeruşalim’i harap etmesine izin verdi. Tanrı’nın önceden söylediklerinin hepsi gerçekleşti; daha sonra da tövbe edenlerin topraklarına geri dönmesine izin verdi. Bu kitaplardan Yehova’nın, günahlarını bırakıp Kendisine yönelenleri ne kadar sevgi dolu şekilde affettiğini ve onları eski durumuna getirdiğini öğreniyoruz (Habakkuk 3:13; Tsefanya 2:2, 3). Mika şöyle dedi: “Tanrılar arasında Senin gibi kim var? Sen ki halkından artakalanın kabahatini affedersin, suçunu bağışlarsın. Çünkü Sen sonsuza dek öfkeli kalmazsın, vefalı sevgiden hoşlanırsın” (Mika 7:18; Yoel 2:13; Zekeriya 1:4). Gerçekleşen peygamberlik sözleri bunu doğruluyor.
21. (a) 12 peygamber Mesih’le ilgili neler söyledi? (b) Mesih’le ilgili hangi peygamberlik sözü özellikle ilginizi çekiyor?
21 Yehova bağışlanmanın kalıcı olabilmesi için gerekli yasal zemini sağlamak üzere Mesih’in geleceğini bildirdi. Mesih yeryüzündeyken yaşamını tüm günahkâr insanlar için “eşdeğer bir fidye” olarak verdi (1. Timoteos 2:6). Amos, Davut oğlu Mesih’in getireceği yenilenmeye işaret etti (Amos 9:11, 12; Elçiler 15:15-19). Mika fidyeye iman eden herkese yaşam verecek olan İsa’nın doğacağı yeri bile önceden gösterdi (Mika 5:2). Zekeriya ise İsa’dan “tahtına oturup saltanat sürecek” bir “Filiz” olarak bahsetti (Zekeriya 3:8; 6:12, 13; Luka 1:32, 33). Buna benzer peygamberlik sözlerini incelediğinizde imanınız şüphesiz güçlenecek. (“Mesih Hakkındaki Önemli Peygamberlik Sözleri” başlıklı çerçeveye bakın.)
22. On iki peygamberin Yehova hakkında bildirdikleri O’na olan güveninizi nasıl artırdı?
22 On iki peygamberin mesajını okudukça Tanrı’nın nihai zaferine olan güveniniz artacak. Yehova bizim için mücadele ediyor ve dünyaya gerçek adaleti getirecek. O’nun söylediği her şey kalıcıdır. Halkıyla yaptığı anlaşmaları hatırlar, hizmetçileriyle ilgilenir ve onları düşmanlarının elinden kurtarır (Mika 7:8-10; Tsefanya 2:6, 7). Yehova değişmedi (Malaki 3:6). O’nun amacını gerçekleştirmekte herhangi bir zorluk ya da engelle karşılaşmayacağını bilmek çok rahatlatıcıdır. Tanrı hüküm gününün geleceğini söylüyorsa, kesinlikle gelecektir. Bu nedenle Yehova’nın günü için hazır olun, uyanık kalın. “Yehova tüm yeryüzünün kralı olacak. O gün Yehova da, adı da tek olacak” (Zekeriya 14:9). Bunu önceden söyledi ve yapacak.
a Profesör Dan Cruickshank, Irak’taki savaş patlak vermeden Kasım 2002’de o bölgeyi ziyaret etti. BBC televizyonunda şunları söyledi: “1840’lardan itibaren Musul yakınında bulunan uçsuz bucaksız Nineve harabelerinde ve Nimrud kentinde . . . . Britanyalı arkeologlar tarafından büyük bir hevesle kazılar yapıldı. . . . . Bu Asur şehirlerinin keşfi sayesinde, sadece Kutsal Kitapta geçen kısa, esrarengiz ve pek olumlu olmayan ifadelerden tanıdığımız, uzun zamandır kayıp olan, neredeyse efsaneleşmiş uygarlıklar ortaya çıkarıldı.”