BEŞİNCİ BÖLÜM
Onayladığı Şekilde Tapınarak “Yehova’ya Yönelin”
1. Tanrı’nın toplumunun içinde hangi nimetleri tadıyorsunuz?
ÖNCEDEN bildirdiği her şeyi gerçekleştiren tek Tanrı’yı tanıdığınız için çok ayrıcalıklısınız! Evet, Hoşea peygamberin anlattığı durumu siz de yaşayabilirsiniz: “Seni Kendime sadakatle nişanlayacağım ve sen Yehova’yı tanıyacaksın.” Hoşea Tanrı’nın halkının Babil’deki sürgünden döndükten sonra içinde yaşayacağı güvenli ortamı, cenneti andıran koşulları anlatıyordu. Çağımızda da Tanrı’nın toplumu benzer şekilde ruhi açıdan refah ve güvenlik içinde, adeta cennette yaşıyor (Hoşea 2:18-20). Siz de kendinizi Tanrı’ya adadınız, Yehova’nın Şahidi olarak O’nun ismini taşıyor ve kuşkusuz bunu sürdürmek istiyorsunuz (İşaya 43:10, 12; Elçiler 15:14).
2, 3. (a) Yehova neden eski halkının tapınmasından nefret etmişti? (b) Neden peygamberlerin mesajlarını dikkate almamız gerekir?
2 Eski İsrail kendini Tanrı’ya adamış bir ulustu. Tanrı onlara birçok ilkeyi içeren bir kanun verdi; başka hiçbir ulus böyle bir rehberlik almadı (Tekrar 4:33-35). Ancak MÖ dokuzuncu yüzyılın sonuna doğru durum öyle bir hal aldı ki, Tanrı peygamberi Amos aracılığıyla şunları söyledi: “Bayramlarınızdan nefret ediyorum, onları reddediyorum, . . . . Bana yakılan sunular sunsanız da, sunduklarınızdan zevk almayacağım” (Amos 5:21, 22). Tanrı bugün dünya çapındaki cemaatine böyle bir şey söylemiyor; yine de sizin tapınmanızla ilgili böyle bir değerlendirme yapsaydı neler hissederdiniz, bir düşünün. Acaba bundan alacağımız bir ders var mı?
3 O günlerde halk Yehova’nın tapınmalarını onayladığını iddia ediyordu. Oysa onlardan birçoğu Kenan tanrısı Baal ve buzağı tasvirleri gibi put tanrılara hizmet ediyor ya da yüksek yerlerde kurban sunuyorlardı. Bir yandan Yehova adıyla yemin ediyor, bir yandan da gökler ordusu önünde eğiliyorlardı. Bu yüzden gerçek Tanrı, peygamberler göndererek halkına ısrarla hakiki tapınmaya dönmesi için tembihte bulundu (2. Krallar 17:7-17; 21:3; Amos 5:26). Açıkça görüldüğü gibi, kendilerini Tanrı’ya adamış kişilerin bile dikkatli olmaları, O’nun onayladığı şekilde tapındıklarından emin olmak için tutum ve davranışlarını incelemeleri gerekebilir.
“TANRI BİLGİSİ”
4. Kral II. Yeroboam’ın yönetimi sırasında ülkenin durumu nasıldı?
4 Şimdi 12 peygamberin Tanrı adına mesajlar ilettiği dönemin başlarına gidelim. Yehova’nın gününün geleceği ve on kabilelik İsrail krallığının cezalandırılacağı bildiriliyordu. Oysa görünüşe bakılırsa ülke refah içindeydi. Yunus peygamberin önceden bildirdiği gibi, Kral II. Yeroboam kuzeyde Şam’a, güneyde de Lût Gölü’ne dek İsrail topraklarını geri almıştı (2. Krallar 14:24-27). Yeroboam kötü olanı yaptıysa da Yehova İsrail’i gökler altından silip atmak istemediğinden tahammül etti. Tövbe etmeleri için İsrailoğullarına zaman tanıdı, onlara “Yehova’ya yönelin de yaşayın” dedi (Amos 5:6).
5. İsrailoğulları hangi şeyden yoksun oldukları için Yehova tarafından reddedildiler?
5 Refah içindeki İsrail halkı bu zamanı O’na dönmek için kullanabilir, Yehova’yı daha iyi tanıyıp onayladığı şeyleri yapmaya çalışabilirlerdi. Tam tersine onlar kendilerine güvenerek “Bela yanımıza uğramaz, bize kadar erişmez” diye düşündüler (Amos 9:10). Onlar hakkında, “Doydular ve yürekleri kibirlendi” deniyor; bu yüzden Yehova’yı unuttukları söylenebilir (Hoşea 13:6). Bunun sadece eski bir tarih kaydı olduğunu ve bizi etkilemeyeceğini düşünmemeliyiz. Yehova’nın neden İsrailoğullarıyla davası olduğuna dikkat edin: “Mademki sen bilgiyi reddettin, Ben de adıma yaptığın kâhinliği reddedeceğim.” İsrail toplumundaki herkes, tüm ailesiyle birlikte Yehova’ya adanmış durumdaydı. Yine de bireyler olarak ‘Tanrı bilgisinden’ yoksundular (Hoşea 4:1, 6).
6. İsrailoğulları Tanrı bilgisinden hangi anlamda yoksundu?
6 Bunun nedeni onların Tanrı’nın sözünü hiç duymamış olması değildi, çünkü İsrailli ana babalar bu sözleri çocuklarına öğretmekle yükümlüydü. Birçoğu, ana babalarından, duydukları sohbetlerden ya da katıldıkları büyük toplantılardan Kutsal Yazılarda anlatılan bazı kayıtları öğrenmişti (Çıkış 20:4, 5; Tekrar 6:6-9; 31:11-13). Örneğin, Musa’ya Sina Dağı’nda On Emir verilirken Harun’un bir altın buzağı yaptığını ve ardından olanları duymuşlardı (Çıkış 31:18–32:9). Dolayısıyla, peygamberlerin döneminde yaşayan İsrailoğulları Kanun hakkında bir şeyler biliyordu ve tarihlerindeki bazı olayları da duymuşlardı. Ancak bu onlar için ölü bir bilgiydi, yani onları Tanrı’ya O’nun istediği gibi tapınmak üzere harekete geçirmiyordu.
7. (a) İsrailoğulları itaatsizlik tuzağına nasıl bu kadar kolay düştüler? (b) İsa’nın bir takipçisi nasıl Yaratıcısını unutmaya başlayabilir?
7 İsrailoğullarının itaatsizlik tuzağına nasıl bu kadar kolay düştüğünü merak edebilirsiniz. Hoşea ‘İsrail Yaratıcısını unuttu’ diyerek bunun nasıl olduğunu açıklıyor (Hoşea 8:14). Burada kullanılan İbranice fiilin zamanı bir eylemin başlangıcını ifade eder ve “unutmaya başladı” olarak da tercüme edilebilir. İsrailoğulları Yehova’nın istediği tapınma hakkında ani bir hafıza kaybı yaşamamıştı. Aksine, O’na onayladığı şekilde tapınmanın önemini zaman içinde unuttular. Sizce İsa’nın bir takipçisi de böyle bir tuzağa düşebilir mi? Örneğin ailesini geçindirme yükümlülüğünü ciddiye alan bir erkeği düşünelim (1. Timoteos 5:8). Bunu yapabilmek için haklı olarak işine önem vermesi gerekir. Belki, ibadete gitmeyip çalışması gerektiğini düşünmesine yol açan durumlar gelişebilir. İbadete gitmemek ona zamanla daha kolay gelebilir ve bunu daha sık yapmaya başlayabilir. Yavaş yavaş Tanrı’yla arasındaki bağ zayıflayabilir ve ‘Yaratıcısını unutmaya başlayabilir.’ Aynı şey iman etmeyen anne babası ya da aile üyeleri olan birinin de başına gelebilir. Onlarla birlikte ne kadar vakit geçireceğine ve bunu ne zaman yapacağına karar vermesi gerekir (Çıkış 20:12; Matta 10:37). Peki gezmek, hobiler ya da eğlenmek için ayrılan vakit konusunda ne denebilir?
8. Amos’un zamanında ‘dişlerin temiz kalması’ ne anlama geliyordu?
8 Biz Tanrı’nın Sözünü inceledik ve öğrendiklerimize uygun bir yaşam sürüyoruz. Yine de her birimiz Amos kitabında geçen “dişleriniz temiz kaldı” ifadesi üzerinde düşünebiliriz. Tanrı, Amos aracılığıyla halkını şöyle uyarmıştı: “Ben size oturduğunuz her yerde ekmek kıtlığı verdim, tüm şehirlerinizde dişleriniz temiz kaldı” (Amos 4:6). Burada sözü edilen temizlik, İsrailoğullarının dişlerini temiz tutmalarından kaynaklanan bir durum değildi. Onlar açlık yüzünden yiyecek bir şey bulamıyor ve ‘dişleri temiz kalıyordu.’ Üstelik bu uyarı, “Ekmek ya da su kıtlığı değil, Yehova’nın sözlerini duyma açlığı” hakkındaydı (Amos 8:11).
9, 10. (a) Bir Hıristiyan nasıl ruhi açıdan açlık çekmeye başlayabilir? (b) Ruhi açlık tehlikesine karşı neden tetikte olmalıyız?
9 Amos’un sözlerinin bir gerçekleşmesi ruhi açıdan Hıristiyan Âleminin içinde bulunduğu üzücü durumdur. Öte yandan dünya çapında Tanrı’nın toplumu için “göklerin bentleri” açılmıştır. Onlar bol bol ruhi gıda alarak nimetler görüyorlar (Malaki 3:10; İşaya 65:13, 14). Ancak, İsa’nın bir takipçisi “Ben bu ruhi gıdadan ne ölçüde yararlanıyorum?” diye düşünmeli. İlginç olarak, araştırmacılar laboratuvarda yaptıkları çalışmalarda beyindeki iştah merkezi zarar gören denek hayvanlarının, etraflarında bol yiyecek olmasına rağmen açlıktan ölebildiklerini gördüler. Acaba İsa’nın bir takipçisi de ruhi iştah merkezi zarar gördüğünden bol bol ruhi gıda olmasına rağmen böyle açlık çekmeye başlayabilir mi?
10 Kendi durumunuzu akılda tutarak şunu düşünün: Yehova İsrailoğullarına bol bol ruhi gıda sağlamıştı. O’nunla ilişkilerini güçlendirmelerini sağlayabilecek Kanun vardı, çocuklarına Tanrı bilgisini aşılayabilmeleri için bir eğitim programı vardı, Tanrı’nın isteğini anlamalarına yardım eden peygamberler de vardı. Buna rağmen onlar Yehova’yı unutmaya başladılar. Kutsal Kitap Hoşea’nın zamanında ne durumda olduklarını şöyle anlatır: “Doydular ve yürekleri kibirlendi” (Hoşea 13:6; Tekrar 8:11; 31:20). Biz de maddi durumumuzun Tanrı ile aramızdaki bağı zayıflatmasını istemiyorsak her gün bu tehlikenin bilincinde olmalıyız (Tsefanya 2:3).
DAHA ÖNEMLİ KONULARA DİKKAT EDİN
11, 12. (a) Kral Uzziya’nın saltanatı sırasında peygamberler neden halkı Yehova’ya dönmeye teşvik etti? (b) Yoel ne yapmaları gerektiğini gösterdi?
11 İsrail’de II. Yeroboam’ın saltanat sürdüğü sırada Yahuda’da Uzziya (Azarya) hüküm sürmeye başlamıştı. Uzziya topraklarını genişletti ve Yeruşalim’de imar işleri yaptı. Uzziya’nın “olağanüstü gücü herkesçe görüldü” çünkü “Tanrı ona yardım etti.” Kral, “Yehova’nın gözünde doğru olanı yaptı” ve “Tanrı’nın rehberliğini aradı.” Buna rağmen, Yahuda’da birçok insan yüksek yerlerde kurban dumanı sunmaya devam etti (2. Tarihler 26:4-9).
12 Böylece, Tanrı’nın ismini taşıdıkları halde Yahuda ve İsrail halkının tapınmasında çoğu kez O’nun onaylamadığı unsurlar olduğunu görebiliyoruz. Peygamberler hakiki ve sahte tapınmayı ayırt etmeleri için onlara yardım etmeye çalıştı. Yehova Yoel aracılığıyla şu içten ricada bulundu: “Bütün yüreğinizle Bana dönün, oruç tutun, ağlayıp feryat edin” (Yoel 2:12). Dikkat ederseniz Tanrı, halkının ‘bütün yüreğiyle’ Kendisine dönmesini istiyordu. Evet, sorun yüreklerindeydi (Tekrar 6:5). Görünüşte Yehova’ya tapınıyorlar fakat bunu tüm yürekle yapmıyorlardı. Peygamberler onlara vefalı sevginin, adaletin ve alçakgönüllülüğün önemini tekrar tekrar vurguladı; bunlar yürekle ilgili niteliklerdi (Matta 23:23).
13. Babil sürgününden dönen Yahudiler neyi dikkate almalıydı?
13 Şimdi Yahudiler ülkelerine döndükten sonra neler olduğuna bakalım. Hakiki tapınma Kanunun gerektirdiği şekilde yeniden başlatılmıştı, fakat her şey tam olarak yapılmıyordu. Yahudiler Yeruşalim’in yıkımıyla bağlantılı olayların yıldönümlerinde oruç tutuyorlardı. Yehova, “Aslında Bana mı, Benim için mi oruç tutuyordunuz?” diye sordu. Şehir Tanrı’nın adaleti gereği ıssız kalmıştı ve bu yas tutulacak bir durum değildi. Yahudiler geçmişe bakıp yas ve oruç tutmak yerine hakiki tapınmanın yol açtığı nimetler yüzünden coşmalı, bayramlarda sevinçli olmalıydılar (Zekeriya 7:3-7; 8:16, 19). Ayrıca dikkat etmeleri gereken meseleler vardı. Bunlar ne gibi şeylerdi? “Hüküm verirken gerçek adaleti yerine getirin; birbirinize vefalı ve merhametli olun. . . . . Birbirinize kötülük tasarlamayın” (Zekeriya 7:9, 10). Bu peygamberlerin halka Tanrı’ya tüm yürekle tapınmak hakkında öğrettiklerinden çok yararlanabiliriz.
14. (a) Sürgünden dönenler tapınmalarına neyi de dahil etmeliydi? (b) Peygamberler tapınmanın daha önemli yönlerini nasıl vurguladı?
14 Tüm yürekle tapınmak neleri kapsar? Sürgünden önce ve sonra Tanrı halkından ne istemişti? Bildiğiniz gibi ahlaksal konularda O’nun standartlarına uymaları gerekiyordu. Ayrıca, Tanrı’nın isteğini dinlemek ve öğrenmek için bir araya gelmek gibi Kanunun talep ettiği bazı faaliyetler ve davranışlar da vardı. Fakat Tanrı bütün bunlara ek olarak peygamberleri aracılığıyla vefa, adalet, yumuşak başlılık, merhamet ve haddini bilir olmak gibi nitelikleri geliştirip göstermenin önemini vurgulamıştı. Yehova’nın bu niteliklere nasıl dikkat çektiğine bakalım: “Ben kurbandan değil vefadan hoşlanırım; yakılan sunulardan değil Tanrı bilgisi edinmenizden zevk alırım.” “Kendiniz için doğruluk tohumu ekin; vefa ürünü biçin” (Hoşea 6:6; 10:12; 12:6). Mika şunları bildirdi: “Adaletli davranman, iyiliği sevmen ve Tanrının yolunda haddini bilir şekilde yürümenden başka Yehova senden ne ister?” (Mika 6:6-8). Tsefanya peygamber de Tanrı’nın halkını şöyle teşvik etti: “Dünyanın bütün yumuşak başlıları, Yehova’ya yönelin. Doğruluğun, yumuşak başlılığın peşinden gidin” (Tsefanya 2:3). Tanrı’nın onayladığı tapınmada bu nitelikleri göstermek şarttır.
15. Hıristiyanlar nasıl peygamberlerin tembihleriyle uyumlu olarak tapınabilir?
15 Bu niteliklerin tapınmamızdaki rolü nedir? Krallığın iyi haberini duyurmamızın şart olduğunu biliyorsunuz (Matta 24:14; Elçiler 1:8). Kendinizi şöyle sınayabilirsiniz: “Sahamda duyuru işine katılmayı bir yük olarak görme eğiliminde miyim? Yoksa bu işe, Kutsal Kitaptaki hayat kurtaran mesaja ihtiyacı olan insanlara yardım etme fırsatı olarak mı bakıyorum? Onlara karşı merhametli miyim?” Evet, merhamet ve iyilik bizde insanları Yehova’nın günü hakkında uyarma isteği uyandırmalı. Bu mesajla her tür insana ulaşma çabamızda adalet ve doğruluk nitelikleri de rol oynar (1. Timoteos 2:4).
16, 17. Yumuşak başlı ve haddini bilir olmak tapınmamız açısından neden çok önemlidir?
16 Başka bir örnek olarak ibadetlere katılma yükümlülüğümüzü ele alalım; bildiğiniz gibi bu çok önemlidir (İbraniler 10:24, 25). Bu yükümlülüğün yumuşak başlı ve haddini bilir olmakla nasıl bağlantılı olduğunu düşündünüz mü? Yumuşak başlılar eğitimi kabul edip öğrendiklerini uygulamak için gereken alçakgönüllülüğe sahiptirler, böylece Yehova’nın standartlarına uyarlar. Haddini bilen kişi sınırlarını kabul eder; böyle biri ibadetler aracılığıyla sağlanan bilgiye ve teşvike ihtiyacı olduğunun farkındadır.
17 Bu örnekler peygamberlerin öğrettiklerinden nasıl yararlanabileceğimizi gösteriyor. Peki, yukarıda sözü edilen alanlardan birinde ya da daha fazlasında düzelmeniz gerektiğini düşünüyorsanız ne yapmalısınız? Ya da zaman zaman geçmişte yaptığınız ciddi hatalar aklınıza geliyor ve sizi rahatsız ediyorsa? 12 peygamber sizi rahatlatacak ve yardım edecek düşünceler sunuyor.
YEHOVA’YA DÖNÜN
18. (a) 12 peygamberin mesajı özellikle kimler için teselli edicidir? (b) Yehova’nın Kendisine dönmeleri için halkına içtenlikle ricada bulunması hakkında neler hissediyorsunuz?
18 Gördüğümüz gibi, ele aldığımız peygamberlerin tek yaptığı, kötülükleri açığa vurup hüküm bildirmek değildi. Onlar Yehova’yı, Kendisine dönmeleri için halkına ısrarla çağrıda bulunan Tanrı olarak tanıttılar. Örneğin, Hoşea’nın şu teşvik edici sözleri ne tür duygularla söylediğini düşünün: “Gelin Yehova’ya dönelim; bizi paramparça etti ama iyileştirecek. Bizi yaraladı ama yaramızı saracak. . . . . Yehova’yı tanıyacağız, O’nu hep daha iyi tanımaya uğraşacağız” (Hoşea 6:1-3). Gerçi Yehova Tanrı adaleti gereği İsrail ve Yahuda’ya hükmünü infaz etti. Ancak halk, aldığı bu yaraların ruhen iyileşmesi için gerekli olduğunu görmeliydi (İbraniler 12:7-13). Eğer yoldan sapmış halkı geri dönerse Yehova onları “iyileştirecek”, ‘yaralarını saracaktı.’ Arkadaşının yarasını sarmak için diz çökmüş bir adamı gözünüzde canlandırın. Sonra da bu adamın yerine Yehova’yı koyun. Kendisine dönmek isteyenlerin yaralarını saran Tanrımız Yehova gerçekten çok merhametlidir! Günah işlemişsek, bunu düşünmek O’na dönmek üzere bizi harekete geçirmez mi? (Yoel 2:13).
19. Yehova’yı tanımanın kapsamına neler girer?
19 Tanrı’ya dönmek ne yapmayı gerektirir? Hoşea Yehova’yı sadece ‘tanımanın’ değil, ‘O’nu hep daha iyi tanımaya uğraşmanın’ gereğini bize hatırlatır. Hoşea 6:3 ayeti hakkında bir başvuru kitabı şunları söyler: “Tanrı hakkında bilgi sahibi olmakla Tanrı’yı tanımak arasında belirgin bir fark vardır. Bunu aşk hakkında bir kitap okumakla âşık olmak arasındaki farka benzetebiliriz.” Yehova hakkında yüzeysel bir bilgiden daha fazlasına ihtiyacımız var. O bizim için gerçek olmalı, Kendisiyle rahatça konuşabildiğimiz güvenilir Dostumuz olmalı (Yeremya 3:4). Yehova’yla böyle bir ilişkiniz olduğunda belirli bir davranışınız karşısında O’nun ne hissettiğini anlayabilirsiniz; O’na onayladığı şekilde tapınmaya çalışırken bunun çok yararını görürsünüz.
20, 21. Kral Yoşiya Tanrı bilgisini benimsediğini nasıl gösterdi?
20 Kral Yoşiya hakiki tapınmayı sürdürme çabasıyla güzel bir örnektir. Onun yaşamına biraz daha yakından bakalım. Yoşiya kral olduğunda, Yahuda halkı Manasse ve Amon’un yönetimleri sırasında iyice çoğalan putperestlik, şiddet ve hileli işler yüzünden berbat haldeydi (2. Krallar 21:1-6, 19-21). Tsefanya’nın “Yehova’ya yönelin” teşviki Yoşiya’yı etkilemiş olmalı çünkü “atası Davut’un Tanrısına yöneldi.” Yoşiya putperestliği ortadan kaldırmak için Yahuda’da büyük bir seferberliğe girişti ve bu girişimini bir zamanlar kuzeydeki krallığa ait olan toprakları da kapsayana dek sürdürdü (Tsefanya 1:1, 14-18; 2:1-3; 3:1-4; 2. Tarihler 34:3-7).
21 Yoşiya bu temizlik harekâtını bitirdikten sonra da Yehova’ya yönelmeye devam etti. Mabedin onarılması için emir verdi. Bu iş sırasında “Musa eliyle verilmiş olan Yehova’nın kanun kitabı” bulundu; bu büyük ihtimalle Kanunun asıl metniydi. Kitap okunduğunda Yoşiya ne yaptı? “Kral kanundaki sözleri duyar duymaz giysilerini yırttı.” O aynı zamanda ‘yüreğini de parçaladı’ ve orada yazılanları derhal uygulamaya başladı. O güne dek zaten birçok şey yapmış olmasını mazaret olarak kullanmadı. Yaptığı reformun sonucunu hatırlıyor musunuz? “Onun döneminde halk atalarının Tanrısı Yehova’nın yolundan ayrılmadı” (2. Tarihler 34:8, 14, 19, 21, 30-33; Yoel 2:13).
22. Yoşiya’dan neler öğrenebiliriz?
22 “Ben olsaydım ne yapardım?” diye düşünün. Siz de Yoşiya gibi peygamberlerin sözlerine kulak verip düşünüş ve davranışlarınızda gereken değişiklikleri yapar mıydınız? Tsefanya’nın ve Yoşiya’nın zamanında yaşamıyorsak da bugün Tanrı’nın mesajlarına olumlu karşılık vermenin gereğini görebiliyoruz. O halde İsa’nın bir takipçisi yaşam tarzı ya da tapınmasıyla ilgili bazı şeyleri düzeltmesi gerektiğini düşünüyorsa 12 peygamberle ilgili incelemeyi kendisi için bir uyarı olarak görebilir (İbraniler 2:1).
23. Bazı alanlarda değişmeniz gerektiğini düşünüyorsanız ne yapabilirsiniz?
23 Bazen Yunus’un balığın karnındayken hissettiklerine benzer duygulara kapılabilirsiniz: “Artık gözünün önünden uzaklara kovuldum! Kutsal mabedini bir daha nasıl seyredeceğim?” (Yunus 2:4). Ancak, bizim gibi kusurlu, hata yapmaya eğilimli insanlara Yehova’nın söylediği şu sözler ne kadar güven verir: “Bana dönün, Ben de size dönerim” (Malaki 3:7). Yehova’yla ilişkinizi güçlendirmeniz gerektiğini fark ediyorsanız cemaatinizdeki ihtiyarlar size memnuniyetle yardım edeceklerdir. Araba kullanırken olduğu gibi, deyim yerindeyse işe birinci vitesle başlamalısınız. Bir kez harekete geçtikten sonra ilerlemek daha kolay olacak. Yehova’nın bu çabanızı memnuniyetle karşılayıp size yardım edeceğine güvenebilirsiniz çünkü O “lütufkârdır, merhametlidir, çabuk öfkelenmez, vefalı sevgisi büyüktür” (Yoel 2:12-14). Kuşkusuz 12 peygamberin mesajları Tanrı’ya onayladığı şekilde tapınmayı sürdürmek isteyen herkes için yüreklendiricidir.