Kutsal Kitaptaki Sırası 33​—Mika

Yazarı: Mika

Yazıldığı Yer: Yahuda

Tamamlanma Tarihi: MÖ 717 öncesi

Kapsadığı Dönem: MÖ y. 777–717

 1. Mika nasıl biriydi?

YEHOVA’YA yıllarca sadakatle hizmet etmiş olgun bir adam düşünün. Bu adam ülkesindeki yöneticilere şunları söyleyecek kadar cesur biri: “Siz, iyiden nefret edip kötüyü sevenler, . . . . siz halkımın etini yersiniz; derilerini soyarsınız” (Mika 3:2, 3). O aynı zamanda çok da alçakgönüllü, öyle ki bildirdiği etkili mesajların tüm onurunu, kutsal ruhuyla bunları kendisine ilham eden Yehova’ya veriyor (3:8). Böyle birini tanımaktan mutluluk duymaz mıydınız? O size pek çok değerli bilgi ve güvenilir öğüt verebilirdi. Mika peygamber işte böyle biriydi. Adını taşıyan kitap sayesinde bugün biz de onun değerli öğütlerinden yararlanabiliriz.

 2. Mika ve onun peygamberlik yaptığı dönem hakkında neler biliniyor?

² Pek çok peygamber gibi Mika da kitabında kendisi hakkında pek bilgi vermez; çünkü asıl önemli olan mesajıdır. Mika ismi Mikael (“Tanrı Gibi Kim Var?”) veya Mikaya (“Yehova Gibi Kim Var?”) isimlerinin kısaltılmış halidir. O Yotam, Ahaz ve Hizkiya’nın saltanatları (MÖ 777-717) sırasında peygamberlik yaptı. Dolayısıyla İşaya ve Hoşea peygamberlerle aynı dönemde hizmet etti (İşa. 1:1; Hoş. 1:1). Mika’nın tam olarak kaç yıl hizmet ettiğini saptamak mümkün değildir, ancak en fazla 60 yıl peygamberlik yapmış olabilir. Samiriye’nin sonuyla ilgili peygamberlik sözlerini şehrin MÖ 740’ta harap edilmesinden önce bildirmiş olmalıdır ve kitabı muhtemelen Hizkiya’nın saltanatı bitmeden, yani en geç MÖ 717’de tamamlamıştır (Mika 1:1). Mika, Yeruşalim’in güneybatısında bulunan verimli Şefela bölgesindeki Moreşet köyündendi. Peygamberin kırsal yaşamı iyi bildiği, bildirilerindeki ana noktaları açıklamak için kullandığı örneklerden de anlaşılır (2:12; 4:12, 13; 6:15; 7:1, 4, 14).

 3. (a) Mika hangi önemli dönemde hizmet etti? (b) Yehova neden onu peygamber olarak görevlendirdi?

³ Mika tehlikeli ama bir o kadar da önemli bir dönemde yaşadı. Hızla gelişen olaylara bakılırsa İsrail ve Yahuda krallıklarının sonu yakındı. Ahlaksal yozlaşma ve putperestlik tüm İsrail’i sarmıştı. Bu, İsrail’in (anlaşılan Mika’nın zamanında) Asur tarafından yok edilmesine neden oldu. Yahuda ise Yotam’ın saltanatı sırasında, Yehova’ya isyan eden Ahaz’ın yönetimindeki kötü İsrail’i örnek alarak doğru olanı yapmayı bıraktı. Ancak Hizkiya’nın saltanatı sırasında yeniden toparlandı. Yehova getirmek üzere olduğu felaketler hakkında halkını ciddiyetle uyarmak için Mika’yı görevlendirdi. Mika’nın peygamberlik sözleri İşaya ve Hoşea’nınkileri destekledi (2. Kral. 15:32–20:21; 2. Tar. 27-32. bölümler; İşa. 7:17; Hoş. 8:8; 2. Kor. 13:1).

 4. Mika kitabının doğruluğunu gösteren hangi kanıtlar var?

⁴ Mika kitabının Tanrı ilhamı doğru bir kayıt olduğunu gösteren pek çok kanıt var. Örneğin Yahudiler Mika kitabını her zaman İbranice kanona dahil etmiştir. Ayrıca, Yeremya 26:18, 19 Mika’daki şu sözleri alıntılar: “Sion tarla gibi sürülecek, Yeruşalim taş yığınına dönecek” (Mika 3:12). Bu peygamberlik sözleri, Babil kralı MÖ 607’de Yeruşalim’i yıkıp ‘her şeyi harap ettiği’ zaman gerçekleşti (2. Tar. 36:19). Samiriye’nin “kırdaki bir harabeye” döneceğini bildiren benzer bir peygamberlik sözü de gerçekleşti (Mika 1:6, 7). Asurlular MÖ 740’ta kuzeydeki İsrail krallığının halkını sürgün ettiğinde Samiriye’yi harabeye çevirdiler (2. Kral. 17:5, 6). Şehir daha sonra MÖ dördüncü yüzyılda Büyük İskender tarafından fethedildi ve MÖ ikinci yüzyılda I. İoannes Hyrkanos’un yönetimindeki Yahudiler tarafından yıkıldı. Bir kaynak Samiriye’nin bu son yıkımı hakkında şunları der: “Fatih, o tepede bir zamanlar savunması güçlü bir şehir olduğuna dair tüm kanıtları ortadan kaldıracak şekilde orayı yıkıp geçti.”a

 5. Arkeoloji Mika’nın peygamberlik sözlerinin gerçekleştiğini nasıl kanıtlar?

⁵ Arkeolojik bulgular da Mika’daki peygamberlik sözlerinin gerçekleştiğini gösterir. Örneğin Asur tarih kayıtları Samiriye’nin Asurlular tarafından harap edilişine değinir. Asur kralı Sargon “Samiriye’yi (Sa-me-ri-na) kuşattım ve fethettim” diyerek övünür.b Bununla birlikte fethi asıl tamamlayan, Sargon’dan önceki kral V. Şalmanezer’dir. Bir Babil kroniği Şalmanezer hakkında “Samiriye’yi yıkıp yok etti” der.c Mika Yahuda’nın istila edileceğini de önceden bildirmişti. Gerçekten de Sanherib Hizkiya’nın zamanında ülkenin büyük kısmını fethetti ve olayı ayrıntılarıyla kaydettirdi (2. Kral. 18:13; Mika 1:6, 9). Sanherib, Nineve’deki sarayının duvarına, Lakiş’i ele geçirmesini tasvir eden dört parçalı bir kabartma yaptırdı. Kendisine ait prizma şeklindeki yazıtta şöyle der: “Ona [Hizkiya’ya] ait olan 46 kuvvetli şehri . . . . kuşattım. . . . . Ganimet olarak . . . . 200.150 esir . . . . aldım. Onu da kafesteki bir kuş gibi Yeruşalim’deki kraliyet sarayına hapsettim.” Ayrıca Sanherib, miktarı abartsa da, Hizkiya’nın kendisine haraç olarak neler verdiğini sayar. Fakat kendi birliklerinin başına gelen felakete hiç değinmezd (2. Kral. 18:14-16; 19:35).

 6. Hangi kanıt Mika kitabının kesinlikle Tanrı ilhamı olduğunu gösterir?

⁶ Kitabın Tanrı ilhamı olduğu konusunda hiç kuşkuya yer bırakmayan bir kanıt da, Mesih’in doğacağı yeri bildiren Mika 5:2’deki etkileyici peygamberlik sözünün gerçekleşmesidir (Mat. 2:4-6). Mika kitabında Yunanca Kutsal Yazılarla paralel kayıtlar da vardır (Mika 7:6, 20; Mat. 10:35, 36; Luka 1:72, 73).

 7. Mika’nın anlatımı hakkında ne denebilir?

⁷ Mika peygamber Yahuda’nın kırsal kesiminde yaşamış olsa da, bazılarının düşündüğü gibi, asla kendini ifade etme yeteneğinden yoksun biri değildir. Tanrı’nın Sözündeki en güzel sözlerden bazıları onun kitabında bulunur. Örneğin 6. bölüm etkileyici bir diyalog şeklinde yazılmıştır. Mika bir noktadan diğerine ani geçişler yaparak okuyanın ilgisini canlı tutar; lanetlerden nimetlere geçer ve sonra tekrar aynı konuya döner (Mika 2:10, 12; 3:1, 12; 4:1). Kitapta mecazlı anlatıma bol bol yer verilir. Örneğin ‘Yehova yerinden çıktığında’ neler olacağı şöyle betimlenir: “O’nun altında dağlar eriyecek, ovalar yarılacak, ateş karşısındaki mum gibi, dik yamaçlardan dökülen sular gibi olacaklar” (1:3, 4; ayrıca 7:17’ye bakın).

 8. Mika kitabı neler içerir?

⁸ Kitap üç kısma ayrılabilir. “Dinleyin” diye başlayan bu kısımlar, İsrail halkına yanlışlarını gösterir, Yehova’nın onları cezalandıracağına dair uyarıcı sözler içerir ve tadacakları nimetlerle ilgili vaatler bildirilir.

MİKA KİTABININ İÇERİĞİ

 9. Samiriye ve Yahuda nasıl cezalandırılacaktı?

⁹ 1. Kısım (1:1–2:13). Yehova putperest Samiriye’yi cezalandırmak için mabedinden çıkar. Onu “bir harabeye” çevirecek, ‘taşlarını vadiye döküp’ oyma putlarını paramparça edecek (1:6). Samiriye şifa bulamayacak. Yahuda da suçlu; düşman onu istila edecek ve “Yeruşalim kapısına” dayanacak. (1:12). Mika kötülük tasarlayanları mahkûm eder ve onların “Büsbütün yağmalandık” diye yakınacağını bildirir (2:4).

10. Kayıt Yehova’nın merhametine nasıl odaklanır?

¹⁰ Kayıt birden Yehova’nın merhametine odaklanır. Peygamber, Yehova adına konuşarak şöyle der: “Hepinizi mutlaka toplayacağım ey Yakup . . . . Ağıldaki davar gibi, otlağındaki sürü gibi bir araya toplayacağım. Orası yine insan sesleriyle dolacak” (2:12).

11. (a) Yakup’un ve İsrail’in yöneticileri nasıl kınandı? (b) Mika cesaretinin kaynağını nasıl açıkladı?

¹¹ 2. Kısım (3:1–5:15). Mika, “Dinleyin, ey Yakup’un önderleri, İsrail evinin yöneticileri!” diyerek sözlerine devam eder. ‘İyiden nefret edip kötüyü sevenleri’ ve halkı ezenleri sert sözlerle kınar. Onların halkın ‘kemiklerini parçaladığını’ söyler (3:1-3). Mika’nın hedef aldığı kişiler arasında, doğru bir rehberlik sağlamayan, Tanrı’nın halkını yoldan saptıran sahte peygamberler de vardır. Bu mesajı duyurmak cesur biri için bile kolay değildir. Fakat Mika güvenle şunları der: “Ben ise, Yakup’a isyanını, İsrail’e günahını bildirmek için, Yehova’nın ruhunun gücüyle, adaletle ve cesaretle doldum” (3:8). Mika sözünü sakınmayarak eli kanlı yöneticiler hakkında şöyle söyler: “Onun önderleri rüşvet karşılığı hüküm veriyor, kâhinleri ücret karşılığı öğretiyor ve peygamberleri para için kehanette bulunuyor” (3:11). Bu yüzden Sion tarla gibi sürülecek, Yeruşalim taş yığınına dönecektir.

12. Mika kitabında “son günler” hakkında hangi görkemli betimleme yer alır?

¹² Peygamber bir anda çok farklı bir konuya geçerek, “son günlerde” hakiki tapınmanın Yehova’nın dağında yeniden kurulmasıyla ilgili görkemli ve etkileyici bir betimleme yapar (4:1). Pek çok millet Yehova’nın yolunu öğrenmek için o dağa akın edecek, çünkü Yehova’nın kanunu ve sözü Sion’dan ve Yeruşalim’den çıkacak. Onlar artık savaşı öğrenmeyecek; herkes kendi asmasının, incir ağacının altında oturacak. Onları korkutan olmayacak. Bütün halklar, her biri kendi tanrısının ismini taşır; fakat hakiki tapınmayı benimseyenler Tanrıları Yehova’nın adını taşıyacak ve O sonsuza dek onların kralı olacak. Ne var ki önce Sion Babil’e sürgün gitmelidir. Ülke ancak eski durumuna kavuştuğunda Yehova onun düşmanlarını ezip toz edecektir.

13. (a) Beytlehem’den nasıl bir yönetici çıkacaktı? (b) “Yakup’tan artakalanlar” nasıl tarif edildi?

¹³ Mika bu sefer İsrail’i yönetecek kişinin Beytlehem Efrata’dan çıkacağını ve onun ‘başlangıcının çok eskilere dayandığını’ bildirir (5:2). O “Yehova’nın gücüyle çobanlık edecek”, yönetimi sadece İsrail’le sınırlı olmayacak, “dünyanın en uzak köşelerine kadar yayılacak” (5:4). İstilacı Asurluların başarısı çok kısa sürecek, ülkelerine geri dönecekler ve toprakları ıssız kalacak. “Yakup’tan artakalanlar” halklar arasında “Yehova’dan gelen çiy gibi” ve milletler içinde cesur bir aslan gibi olacak (5:7). Yehova sahte tapınmanın kökünü kazıyacak, itaatsiz milletlerden öç alacak.

14. (a) Mika’nın 3. kısmı nasıl bir sahneyle başlar? (b) İsrail Yehova’nın hangi taleplerini karşılamadı?

¹⁴ 3. Kısım (6:1–7:20). Bu kısım etkileyici bir sahneyle başlar. Yehova’nın ve Mika peygamberin sözlerinden bir duruşma yapıldığını anlarız. Yehova İsrail’le ‘davası’ olduğunu söyler ve bu davada dağların, tepelerin şahit olmasını ister (6:1). İsrail’i Kendisine karşı tanıklık etmeye çağırır, onlar adına yaptığı doğru işleri bir bir sayar. Acaba Yehova insandan ne ister? Çok sayıda kurban sunmasını değil, ‘adaletli davranmasını, iyiliği sevmesini ve Tanrısının yolunda haddini bilir şekilde yürümesini’ ister (6:8). İsrail’de eksik olan işte budur. Ülkede adalet ve iyiliğin yerini “hileli terazi”, zorbalık, yalan ve dolandırıcılık almıştır (6:11). Halk Tanrı’nın yolunda haddini bilir şekilde yürümek yerine, Samiriye kralları Omri ve Ahab’ın öğütlerine uyup onlar gibi putperestlik yapmaktadır.

15. (a) Peygamber neden yakındı? (b) Mika nasıl yerinde bir kapanış yaptı?

¹⁵ Peygamber, halkının ahlaksal açıdan yozlaşmasından yakınır. ‘En dürüstleri bile dikenli çitten beterdir’ (7:4). Yakın dostlar, hatta aynı evde yaşayan insanlar bile birbirlerine ihanet etmektedir. Fakat Mika cesaretini kaybetmez. O şöyle der: “Ben Yehova’dan gözümü ayırmayacağım. Beni kurtaracak Tanrımı sabırla bekleyeceğim. Tanrım da beni duyacak” (7:7). Mika diğer milletlerden insanları uyarıp Yehova’nın halkını cezalandırmasına sevinmemelerini söyler, çünkü o halkın kurtuluşu yakındır. O zaman Yehova halkına çobanlık edecek, onları besleyecek ve onlara ‘harikalar gösterecek’; bunu gören milletler korkacak (7:15). Kitabın Yehova’yı muhteşem vefalı sevgisi nedeniyle yücelten son sözleri bize Mika isminin anlamını hatırlatır. Gerçekten de ‘Tanrılar arasında Yehova gibi kim var?’ (7:18).

KİTABIN YARARLARI

16. (a) Mika’nın peygamberlik sözleri Hizkiya’nın zamanında nasıl yararlı oldu? (b) Mika kitabı günümüz için hangi etkili tembihleri içerir?

¹⁶ Günümüzden 2.700 yıldan uzun bir zaman önce Mika’nın peygamberlik sözleri ‘yanlışı göstermek bakımından çok yararlı’ oldu. Bu sözlere olumlu karşılık veren Yahuda kralı Hizkiya, halkına tövbe etmeleri için önderlik etti ve ülkesinde dinsel bir reform gerçekleştirdi (Yer. 26:18, 19; Mika 3:9-12; ayrıca 2. Krallar 18:1-4’le karşılaştırın). Tanrı ilhamı bu sözler bizim için de çok yararlı. Tanrı’ya tapındığını iddia eden herkes Mika’nın sahte din, putperestlik, yalancılık ve zorbalıkla ilgili uyarılarını dinlemelidir (Mika 1:2; 3:1; 6:1). Pavlus’un 1. Korintoslular 6:9-11’deki sözleri bu uyarıları destekler. Elçi, İsa’nın takipçilerinin yıkanıp temizlendiğini ve bu tür davranışlarda bulunan hiç kimsenin Tanrı’nın Krallığında mirası olmayacağını söyler. Ayrıca Yehova’nın insandan ne beklediği, Mika 6:8’de çok basit ve net şekilde dile getirilir. Tanrı orada insandan sadece adaletli davranarak, iyilik yaparak ve haddini bilerek Kendi yolunda yürümesini istediğini söyler.

17. Mika zulüm ve zorluklara rağmen Tanrı’ya hizmet edenleri nasıl teşvik eder?

¹⁷ Mika’nın mesajını duyurduğu sırada toplum öyle parçalanmış bir durumdaydı ki, ‘insanın kendi ev halkı düşmanı olmuştu’ (7:6). Bugün İsa’nın takipçileri de çoğunlukla benzer koşullarda iyi haberi duyuruyor, hatta bazıları kendi ailelerinin zulmüne ve ihanetine uğruyor. Ancak onlar ‘kendilerini kurtaracak Tanrıları’ Yehova’yı daima sabırla beklemelidir (Mika 7:7; Mat. 10:21, 35-39). Zulüm veya zor bir görev karşısında Mika gibi cesurca Yehova’ya güvenenler, O’nun mesajını duyururken “Yehova’nın ruhunun gücüyle” dolar (Mika 3:8). Mika özellikle ‘Yakup’tan artakalanların’ böyle bir cesaret göstereceğini bildirmişti. Onlar ‘milletler içinde, pek çok halk arasında, bir aslan gibi’, aynı zamanda Yehova’dan gelen çiy gibi, bitkiler üzerine yağan yağmurlar gibi olacaklardı (5:7, 8). ‘İsrail’den (Yakup’tan) artakalanlar’ birinci yüzyılda Hıristiyan cemaatinin fertleri oldular ve Mika’nın söz ettiği özellikleri açıkça gösterdiler (Rom. 9:27; 11:5, 26).

18. Mika’daki hangi peygamberlik sözleri Tanrı’nın Krallığına işaret eder?

¹⁸ Mika’nın bildirdiği gibi İsa’nın Beytlehem’de doğmuş olması, hem kitabın Tanrı ilhamı olduğunu doğrular hem de ayetin bağlamının Tanrı’nın Krallığının geleceği zamana değindiğini gösterir (5:2). Krallığın yöneticisi olarak Beytlehem’den (Ekmek Evi) çıkan kişi, fidyesine iman eden herkese yaşamsal nimetler sağlayan İsa’dır. O ‘Yehova’nın gücüyle çobanlık eder.’ Yeniden bir araya getirilerek eski durumuna kavuşan Tanrı’nın sürüsünün barış içinde olmasını sağlar ve yönetimi dünyanın en uzak köşelerine kadar yayılır (Mika 5:4; 2:12; Yuhn. 6:33-40).

19. (a) Mika kitabı “son günlerde” yaşayanları nasıl güçlendirir? (b) Mika Yehova’yı nasıl yüceltti?

¹⁹ Mika’nın ‘son günlerde pek çok milletin’ gelip Yehova’dan eğitim alacağını bildiren sözleri çok teşvik edicidir (Mika 4:1, 2). Peygamber şöyle der: “Kılıçlarını çekiçle dövüp saban demiri, mızraklarını da bağcı bıçağı yapacaklar. Millet millete kılıç kaldırmayacak, artık savaşı öğrenmeyecekler. Ve herkes kendi asmasının, kendi incir ağacının altında oturacak; onları korkutan olmayacak; çünkü bu söz göklerin hâkimi Yehova’nın ağzından çıktı” (4:3, 4). Sahte tapınmayı bırakanlar Mika’nın şu sözlerine katılmaktadır: “Devirlerce ve sonsuza dek Tanrımız Yehova’nın ismini taşırız” (4:5). Mika’nın bu çok önemli olayları betimleyen peygamberlik sözleri imanımızı güçlendirir. Kaydın, egemenliği sonsuza dek sürecek kral olarak Yehova’yı yüceltmesi de dikkat çeker. Şu sözleri okumak gerçekten çok heyecan verir: “Yehova Sion Dağında, bugünden sonsuza dek onların kralı olacak”! (Mika 4:6, 7; 1. Tim. 1:17).

[Dipnotlar]