‘Tanrı’nın Sözünde’ Bulunan Hikmet

1, 2. Yehova bize hangi ‘mektubu’ yazdı, neden?

UZAKTAKİ bir dostunuzdan en son ne zaman mektup aldığınızı hatırlıyor musunuz? Bizi, sevdiğimiz birinden aldığımız sıcak bir mektup kadar sevindiren az şey vardır. Onun sağlıklı olduğunu, başından neler geçtiğini, neler yapmayı düşündüğünü öğrenmek bize keyif verir. Bu iletişim, seven kimseleri, aralarında uzak mesafeler bile olsa birbirlerine yaklaştırır.

² Öyleyse, acaba bize, sevgili Tanrımızdan yazılı bir mesaj almaktan daha büyük sevinç veren ne olabilir? Yehova bir bakıma bize bir ‘mektup’ yazdı. Bu, O’nun Sözü olan Mukaddes Kitaptır. Bu ‘mektupta’ bize kim olduğunu, yaptığı işleri, amaçlarını anlatır ve daha birçok konudan söz eder. Yehova Kendisine yaklaşmamızı istediğinden bize Sözünü vermiştir. Mutlak hikmete sahip Tanrımız bizimle iletişim kurmak için düşünülebilecek en iyi yolu seçmiştir. Mukaddes Kitabın yazılış tarzı ve içindekiler eşsiz bir hikmet yansıtır.

 3. Yehova Kanun’u Musa’ya ne şekilde iletti?

³ Kimi insan, Yehova’nın insanlarla neden daha etkileyici bir yöntemle, örneğin gökten bir sesle iletişim kurmadığını merak edebilir. Aslında Yehova bazı zamanlar, Kendisini temsil eden melekler aracılığıyla gökten konuştu. Örneğin, İsrail’e Kanun’u verirken bunu yaptı. (Galatyalılar 3:19) O sırada gökten gelen ses öyle korku vericiydi ki, dehşete kapılan İsrailoğulları Yehova’ya kendileriyle bu tarzda konuşmaması, Musa aracılığıyla iletişim kurması için yalvardılar. (Çıkış 20:18-20) Böylece, 600 kadar hükümden oluşan Kanun Musa’ya sözlü olarak kelime kelime iletildi.

 4. Sözün ağızdan aktarılması, Tanrı’nın yasalarını iletmek için neden güvenilir bir yöntem olmazdı?

⁴ Bu Kanun hiçbir zaman yazıya dökülmeseydi acaba ne olurdu? Musa bu kanun sistemindeki ayrıntıları noktası noktasına hatırlayabilir ve ulusuna eksiksizce iletebilir miydi? Ya sonraki kuşaklar için ne diyelim? Onlar sadece ağızdan ağıza aktarılan sözlere güvenmek zorunda kalmayacaklar mıydı? Bu Tanrı’nın yasalarını iletmek için hiç de güvenilir bir yöntem olmayacaktı. Kulaktan kulağa oyununda, sıranın başındaki kişiye söylediğiniz sözlerin, diğerleri tarafından aktarılarak sonuncu kişiye nasıl iletildiğini bir düşünün! Büyük olasılıkla, sözler sonuncu kişinin kulağına sizin söylediklerinizden oldukça değişik şekilde ulaşır. Tanrı’nın Kanunu’nun sözleri için hiçbir zaman böyle bir tehlike söz konusu olmadı.

5, 6. Yehova Musa’ya Kendi sözlerini ne yapmasını söyledi, Yehova’nın Sözünün yazılı halde elimizde olması bizim için neden bir nimettir?

⁵ Yehova hikmetli bir seçim yaparak sözlerini yazdırdı. Musa’ya “bu sözleri yaz; çünkü seninle ve İsraille bu sözlere göre ahdettim” dedi. (Çıkış 34:27) Böylece MÖ 1513’te Mukaddes Kitabın yazılma süreci başladı. Sonraki 1.610 yıl boyunca, Yehova Mukaddes Kitabı yazan 40 kadar kişiyle “birçok kez çeşitli yollar” kullanarak konuştu. (İbraniler 1:1, YÇ) Geçen zaman içinde, güvenilir yazıcılar, Kutsal Yazıların korunması için hatasız kopyalarını çıkarmaya büyük titizlik gösterdiler.—Ezra 7:6; Mezmur 45:1.

⁶ Yehova’nın bizimle yazılı olarak iletişim kurması gerçek bir nimettir. Sizin için büyük değer taşıyan bir mektup hiç aldınız mı? Belki bu mektupta ihtiyacınız olan teselliyi bulduğunuzdan onu saklayıp tekrar tekrar okumuş olabilirsiniz. İşte, Yehova bize böyle bir “mektup” gönderdi. Yehova sözlerinin yazılmasını sağladığından, onları devamlı okuyabilir ve söyledikleri üzerinde derin düşünebiliriz. (Mezmur 1:2) İhtiyacımız olduğunda ‘kitaplardan teselli’ bulabiliriz.—Romalılar 15:4.

 7. Yehova’nın, Sözünü yazdırmak için insanları kullanması hikmetini nasıl gösterir?

⁷ Yehova, Sözünü insanlara yazdırarak da hikmetini gösterdi. Şunu düşünün: Yehova Mukaddes Kitabı yazdırmak için melekleri kullansaydı, bu kitap aynı ölçüde çekici olur muydu? Gerçi melekler, kendi üstün görüş açılarından Yehova’yı tanıtabilir, O’na bağlılıklarını ifade edebilir ve sadık insanlar hakkında da bilgi verebilirlerdi. Fakat bilgi, deneyim ve güçleri bizimkini kat kat aşan bu kusursuz ruhi yaratıklar kendi görüş açılarından bir kitap yazsalardı, biz bunu benimseyebilir miydik?—İbraniler 2:6, 7.

 8. Mukaddes Kitap yazarlarının ne bakımdan zihinsel yetilerini kullanmalarına izin verildi? (Dipnota da bakın.)

⁸ Yehova, Sözünü insanlara yazdırarak bize tam ihtiyacımız olanı sağladı: ‘Tanrı tarafından ilham edilmiş’ olduğu halde insani özellikler taşıyan bir kayıt. (II. Timoteos 3:16) Bunu nasıl başardı? Anlaşılan birçok keresinde, yazarların kendi zihinsel yetilerini kullanarak “hoş sözleri, ve doğrulukla yazılmış olanı, hakikat sözlerini” seçmelerine izin verdi. (Vaiz 12:10, 11) Bu gerçek Mukaddes Kitapta görülen üslup farklılıklarının nedenini açıklar. Yazılar, her yazarın kişiliğini ve yetiştiği çevrenin etkisini yansıtır.a Yine de, bu adamlar ‘kutsal ruh tarafından yönlendirilerek Tanrı’nın sözlerini ilettiler.’ (II. Petrus 1:21, YÇ) Böylece, sonuçta ortaya çıkan eser “Tanrı sözü” idi.—I. Selânikliler 2:13, YÇ.

9, 10. Mukaddes Kitabın insanlara yazdırılmış olması bu kitaba neden sıcaklık ve çekicilik katar?

⁹ Mukaddes Kitabın insanlara yazdırılmış olması ona bambaşka bir sıcaklık ve çekicilik katar. Bu yazarlar bizimkine benzer duyguları olan insanlardı. Onlar da kusurlu insanlar olarak bizim karşılaştığımız deneme ve baskılarla karşılaştılar. Bazı kereler, Yehova’nın ruhu onlara duygularını ve verdikleri mücadeleleri yazmalarını ilham etti. (II. Korintoslular 12:7-10) Böylece onlar görgü tanığı oldukları olayları yazdılar; hiçbir melek bunu yapamazdı.

¹⁰ Bir örnek olarak, İsrail kralı Davud’u ele alalım. O bazı ciddi günahlar işledikten sonra bestelediği bir ilahide Tanrı’ya içini döküp kendisini bağışlamasını diledi. Şunları yazdı: “Suçumdan beni temizle. Çünkü isyanlarımı bilirim, ve suçum daima önümdedir. İşte, ben fesat içinde doğdum, ve anam günah içinde bana gebe kaldı. Beni önünden atma; ve mukaddes Ruhunu benden alma. Allahın kurbanları kırılmış ruhtur; Ey Allah, kırılmış ve ezilmiş yüreği hor görmezsin.” (Mezmur 51:2, 3, 5, 11, 17) Yazarın ıstırabını siz de hissetmiyor musunuz? Kusurlu bir insandan başka kim, böylesine içten duygular ifade edebilirdi?

11. Mukaddes Kitaba “bizim öğretilmemiz için” gerçek yaşamdan ne tür örnekler kaydedildi?

¹¹ Mukaddes Kitabın çekiciliğine katkıda bulunan bir başka etken daha var. Bu, Mukaddes Kitabın büyük ölçüde gerçek insanları, Tanrı’ya hizmet edenlerle etmeyenleri anlatan bir kitap olmasıdır. Onda insanların deneyimleri, zorlukları, sevinçleri hakkında yazılanları okuruz. Hayatta yaptıkları seçimlerin sonuçlarını görürüz. Bu kayıtlar “bizim öğretilmemiz için” kitaba dahil edildi. (Romalılar 15:4) Yehova’nın öğretimi gerçek yaşamdan alınan bu örnekler sayesinde yüreğimizi etkiler. Bazı örnekleri inceleyelim.

12. Mukaddes Kitabın sadakatsiz insanlar hakkındaki kayıtları bize hangi yönden yardımcı olur?

¹² Mukaddes Kitap bize sadakatsiz, hatta kötü insanları ve başlarına gelenleri anlatır. Bu kayıtlarda, onların davranışlarında arzu edilmeyen niteliklerin nasıl ortaya çıktığını gördüğümüzde, bu tür niteliklerin anlamını daha da kolay kavrarız. Örneğin, vefasızlık hakkında verilen hangi emir, bu niteliğin İsa’ya karşı haince bir komplo kuran Yahuda’da görülen canlı örneğinden daha etkili olabilirdi? (Matta 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Bu gibi kayıtlar yüreğimizi daha da çok etkileyerek iğrenç özellikleri fark edip reddetmemize yardımcı olur.

13. Mukaddes Kitap arzu edilir nitelikleri kavramamıza ne şekilde yardımcı olur?

¹³ Mukaddes Kitap Tanrı’nın birçok sadık hizmetçisinden de söz eder. Onların bağlılık ve vefaları hakkında yazılanları okuruz. Tanrı’ya yaklaşabilmek için geliştirmemiz gereken nitelikleri ortaya koyan canlı örnekler görürüz. Örneğin, imanı ele alalım. Mukaddes Kitap, imanı tanımlar ve Tanrı’yı memnun etmek için imanın ne denli önemli olduğunu anlatır. (İbraniler 11:1, 6) Bunun yanı sıra, işlerle kanıtlanan imana ilişkin gerçek yaşamdan örnekler de verir. İbrahim’in, İshak’ı kurban etme girişiminde bulunurken gösterdiği imanı düşünün. (Tekvin 22. bap; İbraniler 11:17-19) “İman” sözcüğü bu gibi kayıtlar sayesinde anlam kazanıp daha da kolay kavranır. Yehova bize sadece arzu edilir nitelikler geliştirmemizi tembih etmekle kalmayıp bunlara ilişkin gerçek yaşamdan örnekler de vermekle ne büyük bir hikmet gösterdi!

14, 15. Mukaddes Kitap mabede gelen bir kadın hakkında bize neler anlatır, bu kayıttan Yehova hakkında ne öğreniriz?

¹⁴ Mukaddes Kitabın gerçek yaşamdan alınan kayıtları çoğu kez bize Yehova’nın nasıl Biri olduğu hakkında bilgi verir. İsa’nın mabette gördüğü bir kadın hakkında anlatılanları ele alalım. İsa bağış toplanan yerin karşısında oturmuş, kutulara para atan halkı seyrediyordu. Birçok varlıklı kişi “zenginliklerinden artanı” attı. Fakat İsa’nın gözleri yoksul bir dul kadına takıldı. O bağış olarak “birkaç kuruş değerinde iki bakır para” atmıştı.b Bu elinde kalan son paraydı. Tanrı’nın görüş açısını kusursuz yansıtan İsa, “bu yoksul dul kadın kutuya herkesten daha çok para attı” dedi. Bu sözlere göre, o kadın kutuya atılanların tümünden daha fazla atmıştı.—Markos 12:41-44, YÇ; Luka 21:1-4; Yuhanna 8:28.

¹⁵ Mukaddes Kitapta, o gün mabede gelen tüm insanlar arasından sadece bu dul kadından özel olarak söz edilmesi anlamlı değil mi? Bu örnek bize Yehova’nın takdirkâr bir Tanrı olduğunu gösterir. Candan verdiğimiz armağanları, başkalarının verebildiklerine kıyasla ne durumda olurlarsa olsunlar, memnuniyetle kabul eder. Yehova bize sevinç veren bu gerçeği herhalde bundan daha iyi bir yolla öğretemezdi!

16, 17. Sözünde bazı noktaları açık bırakması Yehova’nın hikmetini nasıl gösterir?

¹⁶ Sevdiğiniz birine mektup yazarken anlatmak istediklerinizi sınırlı tutmanız gerekir. Bu nedenle, yazacaklarınızı seçerken ayırt edici olmalısınız. Benzer şekilde, Yehova da Sözünde, belirli kişilerden ve olaylardan söz etmeyi uygun gördü. Fakat bu insanların başından geçenleri anlatan kayıtlarda bütün ayrıntılara her zaman tek tek yer verilmez. (Yuhanna 21:25) Örneğin, Mukaddes Kitabın, Tanrı’nın hükümlerinin uygulanışını anlatırken verdiği bilgi her sorumuzu yanıtlamayabilir. Hatta Sözünde bazı noktaları açık bırakması da Yehova’nın hikmetini gösterir. Neden?

¹⁷ Mukaddes Kitabın yazılış tarzı yüreğimizdekini ortaya çıkarır. “Tanrı’nın sözü [ya da mesajı] diri ve etkilidir, iki ağızlı kılıçtan daha keskindir. Canla ruhu, . . . . birbirinden ayıracak kadar derinlere işler; yüreğin düşüncelerini, amaçlarını yargılar.” (İbraniler 4:12, YÇ) Mukaddes Kitabın mesajı benliğimizin derinlerine işleyerek gerçek düşünce ve güdülerimizi ortaya çıkarır. Onu eleştirmek niyetiyle okuyanlar, kendilerini tatmin edecek ölçüde bilgi vermediğini gördükleri kayıtlarda çoğu kez takılırlar. Hatta Yehova’nın gerçekten sevgi dolu, hikmetli ve adaletli olduğundan bile şüphe edebilirler.

18, 19. (a) Mukaddes Kitaptaki belirli bir kaydı okuduğumuzda zihnimizde cevabını hemen bulamadığımız sorular oluşursa neden rahatsız olmamalıyız? (b) Tanrı’nın Sözünü kavrayabilmek için ne gerekir?

¹⁸ Bunun tersine, Mukaddes Kitabı samimi bir yürekle ve dikkatle incelediğimizde, kitabın Yehova’ya ilişkin anlattıklarına bütün olarak bakmakla O’nun hakkında bilgi ediniriz. Böylece, belirli bir kaydı okuduğumuzda zihnimizde cevabını hemen bulamadığımız bazı sorular oluşursa, bundan rahatsız olmayız. Şöyle örnekleyelim: Büyük bir yapboz oyununun parçalarını birleştirirken belki ilk başta belirli bir parçayı bulamayabilir ya da bir parçanın nereye uyduğunu göremeyebiliriz. Ancak yeterli miktarda parçayı birleştirdikten sonra tablonun tam neye benzediğini görebiliriz. Benzer şekilde, Mukaddes Kitabı incelerken, Yehova’nın nasıl bir Tanrı olduğunu yavaş yavaş görürüz ve böylece belirgin bir tablo ortaya çıkar. Belirli bir kaydı ilk başta anlayamasak ya da bu kaydın Tanrı’nın kişiliğine nasıl uyduğunu göremesek de, Mukaddes Kitaptan yaptığımız inceleme Yehova’nın sevgi dolu, adaletli bir Tanrı olduğunu bize zaten yeterince göstermiştir.

¹⁹ Öyleyse, Tanrı’nın Sözünü kavrayabilmek için onu samimi bir yürekle her tür önyargıdan uzak olarak okuyup incelemeliyiz. Bu Yehova’nın büyük hikmetinin kanıtı değil mi? Akıllı insanlar sadece ‘bilge ve aydın kişilerin’ kavrayabileceği kitaplar yazabilirler. Oysa, sadece doğru tutuma sahip olanların anlayabildiği bir kitap yazmak ancak Tanrı’nın hikmetiyle mümkündür!—Matta 11:25.

20. En iyi yaşam yolunu bize neden sadece Yehova anlatabilir, Mukaddes Kitapta bize yardımcı olabilen ne bulunur?

²⁰ Yehova Sözünde bize en iyi yaşam yolunu gösterir. Yaratıcımız olduğundan, gereksinimlerimizi bizden iyi bilir. Ve insanın sevilme, mutlu olma ve ilişkilerini başarılı kılma arzusu gibi temel gereksinimleri hiç değişmemiştir. Mukaddes Kitap anlamlı bir yaşam sürdürmemize yardımcı olabilen ‘pratik hikmet’ hazinesidir. (Süleymanın Meselleri 2:7) Elinizdeki bu kitabın her kısmında, Kutsal Yazıların hikmetli öğüdünü nasıl uygulayabileceğinizi gösteren bir bölüm bulunuyorsa da, biz burada sadece bir örneği ele alalım.

21-23. Hangi hikmetli öğüt, öfke ve küskünlük beslemekten kaçınmamıza yardımcı olabilir?

²¹ Kin ve küskünlük besleyen kişilerin çoğu kez sonunda kendilerine zarar verdiklerine hiç dikkat ettiniz mi? Küskünlük taşınması ağır bir yüktür. Küskünlük beslemek zihni bütünüyle işgal edip huzuru kaçırır, sevinci yok eder. Bilimsel araştırmalar, öfke beslemenin kalp hastalığına ve birçok başka kronik rahatsızlığa yakalanma riskini artırabildiğini gösterir. Bu araştırmaların yapılmasından çok önce, Mukaddes Kitap hikmet yansıtan bir öğüt vererek “hiddetten çekin, öfkeyi bırak” demişti. (Mezmur 37:8) Acaba bunu nasıl başarabiliriz?

²² Tanrı’nın Sözü şu hikmetli öğüdü de verir: “İnsanın basireti (anlayışı) öfkesini geciktirir; ve suç bağışlamak onun güzelliğidir.” (Süleymanın Meselleri 19:11) ‘Anlayış’ olaylara yüzeysel bakmama, derindeki nedenleri kavrayabilme yeteneğidir. Anlayış karşımızdaki kişinin neden o şekilde konuştuğunu ya da davrandığını sezmemize yardımcı olabilir. Gerçek güdülerini, duygularını ve içinde bulunduğu koşulları kavramak için gösterdiğimiz çaba, ona karşı olumsuz düşünce ve hislerimizi gidermemize yardım edebilir.

²³ Mukaddes Kitapta ‘birbirinize sabredin, birbirinizi bağışlayın’ öğüdü de verilir. (Koloseliler 3:12) ‘Birbirinize sabredin’ ifadesi birbirimize dayanmamız, karşımızdakinin rahatsız edici bulduğumuz özelliklerine hoşgörülü olmamız fikrini taşır. Gösterdiğimiz bu tahammül ufak tefek hoşnutsuzluklar duymaktan kaçınmamıza yardımcı olabilir. ‘Bağışlamak’ küskünlük duymamak fikri taşır. Hikmetli Tanrımız başkalarını bağışlamak için sağlam temel varsa, bunu yapmamız gerektiğini bilir. Bu sadece onların yararına değil, aynı zamanda kendi zihin ve yüreğimizin huzuru içindir. (Luka 17:3, 4) Tanrı’nın Sözünde bulunan hikmet ne kadar büyük!

24. Tanrısal hikmetle uyumlu yaşarsak sonuç ne olur?

²⁴ Yehova sonsuz sevgisi nedeniyle bizimle iletişim kurmak istedi. Bunun için mümkün olan en iyi yolu seçti: Mukaddes ruhun rehberlik ettiği insanlar aracılığıyla bir “mektup” yazdı. Sonuç olarak, onun sayfalarında Yehova’nın hikmeti bulunur. Bu hikmet ‘çok güvenilirdir.’ (Mezmur 93:5) Bu hikmetle uyum içinde yaşadıkça ve onu başkalarıyla paylaştıkça, doğal olarak üstün hikmeti olan Tanrımıza yaklaşırız. Gelecek bölümde, Yehova’nın uzağı gören hikmetine ilişkin göze çarpar başka bir örnek –geleceği önceden bildirmesi ve amacını gerçekleştirmesi konusunu– ele alacağız.