Kutsal Kitaptaki Sırası 62​—1. Yuhanna

Yazarı: Yuhanna

Yazıldığı Yer: Efesos ya da dolayları

Tamamlanma Tarihi: MS y. 98

 1. (a) Yuhanna’nın mektuplarına hangi nitelik hâkimdir? Yine de onun duygusal biri olmadığını gösteren nedir? (b) Üç mektubunu da tam zamanında yazdığını neden söyleyebiliriz?

İSA MESİH’İN sevgili elçisi Yuhanna’nın doğruluğa karşı güçlü bir sevgisi vardı. Bu sayede İsa’nın zihniyetini derinlemesine kavramıştı. Dolayısıyla kitaplarına sevgi temasının hâkim olması bizi şaşırtmıyor. Ancak o duygusal biri değildi, çünkü İsa ona ve kardeşine “‘Gök gürültüsü oğulları’ anlamında Boanerces adını vermişti” (Mar. 3:17). Pavlus’un önceden bildirdiği hakikate isyan artık kendini gösterdiğinden Yuhanna üç mektubunu da hakikati ve doğruluğu savunmak için yazdı (2. Sel. 2:3, 4). Bu üç mektup tam zamanında yazılmıştı, çünkü “kötü olanın” saldırılarıyla mücadele eden ilk Hıristiyanların güç kazanmasına katkıları oldu (1. Yuhn. 2:13, 14; 5:18, 19).

 2. (a) Yuhanna’nın mektuplarını Matta ve Markos İncilleri ile diğer mektuplardan uzun zaman sonra yazdığını gösteren nedir? (b) Mektupların ne zaman ve nerede yazıldığı anlaşılıyor?

² Mektupların içeriğine bakıldığında Matta ve Markos İncillerinden, ayrıca Petrus ve Pavlus’un mektuplarından uzun zaman sonra yazıldıkları anlaşılır. Devir değişmiştir. Yuhanna cemaatlerin kurulduğu sırada büyük tehdit oluşturan Yahudilik taraftarlarına hiç değinmez. Ayrıca İbranice Kutsal Yazılardan tek bir alıntı bile yapmaz. Bunun yerine ‘son saatten’ ve ‘birçok Mesih düşmanının’ ortaya çıktığından söz eder (2:18). Yuhanna, mektuplarını okuyacak kişilerden “çocuklarım” gibi ifadelerle, kendisinden ise “bu ihtiyar” diye bahseder (1. Yuhn. 2:1, 12, 13, 18, 28; 3:7, 18; 4:4; 5:21; 2. Yuhn. 1; 3. Yuhn. 1). Bu ipuçları üç mektubun da geç bir tarihte yazıldığını düşündürür. Ayrıca 1. Yuhanna 1:3, 4 Yuhanna İncili’nin de hemen hemen aynı zamanda yazıldığı fikrini uyandırır. Genel olarak Yuhanna’nın üç mektubunu da MS yaklaşık 98’de, ölümünden kısa süre önce Efesos dolaylarında yazdığına inanılır.

 3. (a) Birinci Yuhanna’nın yazarı ve kaydın doğruluğuyla ilgili hangi kanıtlar var? (b) Hangi sözler sonradan eklenmiştir? O kısmın sahte olduğuna dair hangi kanıt var?

³ Elçi Yuhanna tarafından yazıldığı kesin olan dördüncü incil ile Birinci Yuhanna mektubu arasında büyük benzerlik olması, ikisinin de aynı yazara ait olduğunu gösterir. Örneğin, mektubun başında yazar kendisini ‘yaşam sözünü, Babanın yanında bulunmuş olan ve bize açıkça gösterilen sonsuz yaşamı’ görenlerden biri olarak tanıtır (1. Yuhn. 1:1, 2). Bu ifadelerle Yuhanna İncili’nin başındaki ifadeler arasındaki benzerlik çok çarpıcıdır. Irenaeus, Polykarpos ve Papias gibi MS ikinci yüzyılda yaşamış eski yazarlar ve Muratori Fragmanı da mektubun doğruluğuna tanıklık eder.a Eusebios’a göre (MS y. 260-y. 340) Birinci Yuhanna’nın Tanrı ilhamı doğru bir kayıt olduğundan asla şüphe edilmemiştir.b Ancak bazı eski tercümelerde 5. bölüm 7. ayetin sonu ile 8. ayetin başı arasına şu kısmın eklenmiş olması dikkat çeker: “Gökte tanıklık yapanlar üçtür: Baba, Kelâm/​söz ve Kutsal Ruh; bu üçü de birdir. Ve yerde tanıklık yapanlar üçtür” (‘Ekümenik’ Kutsal Kitap). Ancak bu sözler en eski Yunanca elyazmalarının hiçbirinde yoktur ve belli ki Üçleme öğretisini desteklemek için sonradan eklenmiştir. Çağdaş Protestan ve Katolik tercümelerinin çoğunda da bu kısım ana metne dahil edilmemiştir.c

 4. (a) Yuhanna iman kardeşlerini kimlerden korumaya çalışıyordu? (b) Hangi sahte öğretileri çürüttü?

⁴ Yuhanna mektubunu “küçük çocuklar” diye seslendiği ‘sevgili kardeşlerini’, aralarından çıkan ve onları hakikatten uzaklaştırmaya çalışan ‘Mesih düşmanlarının’ yanlış öğretilerinden korumak için yazar (2:7, 18). Hakikate isyan eden Mesih düşmanları Yunan felsefesinden ve bununla bağlantılı gnostisizm adı verilen felsefi ve dinsel akımdan etkilenmiş olabilirdi. Gnostikler Tanrı’dan gizemli ve özel bilgiler aldıklarını iddia ediyordu.d Hakikate isyana karşı kararlı bir tavır sergileyen Yuhanna şu üç tema üzerinde durur: günah, sevgi ve Mesih düşmanları. Günah hakkında dediklerinden ve günahlar için İsa’nın fidyesine ihtiyaç olduğuyla ilgili sözlerinden, Mesih düşmanlarının küstahça günahsız olduklarını ve fidyeye ihtiyaçları olmadığını iddia ettikleri anlaşılır (1:7-10; 2:1, 2). Sözde bilgileri onları bencil ve sevgisiz yapmıştı; Yuhanna gerçek Hıristiyan sevgisini devamlı vurgulayarak onların bu durumunu açığa vurdu (4:16-21). Ayrıca Yuhanna İsa’nın Mesih olduğunu, yeryüzüne gelmeden önce de var olduğunu ve iman edenlere kurtuluş sağlamak için Tanrı’nın oğlu sıfatıyla insan olarak geldiğini açıklarken belli ki onların sahte öğretileriyle savaşıyordu (1:1, 2; 2:22; 4:2, 3, 14, 15). Yuhanna bu sahte öğretmenleri açıkça “Mesih düşmanı” olarak adlandırır ve Tanrı çocukları ile İblis’in çocuklarını ayırt etmenin birkaç yolunu gösterir (2:18, 22; 4:3).

 5. Birinci Yuhanna’nın tüm Hıristiyan topluluğuna hitaben yazıldığını gösteren nedir?

⁵ Hiçbir cemaate özel olarak hitap edilmediğinden belli ki mektup tüm Hıristiyan topluluğu için yazılmıştır. Mektubun başında ve sonunda herhangi bir selam olmaması da bunu gösterir. Hatta bazıları bu kaydı bir mektuptan çok inceleme yazısı olarak tanımlamıştır. Mektup boyunca “siz” zamirinin kullanılması da yazarın sözlerini tek bir kişiye değil bir gruba hitaben söylediğini gösterir.

BİRİNCİ YUHANNA KİTABININ İÇERİĞİ

 6. Yuhanna ışıkta yürüyenler ile karanlıkta yürüyenler arasında nasıl bir zıtlık olduğunu gösterdi?

⁶ Karanlıkta değil ışıkta yürümek (1:1–2:29). Yuhanna “Bunları sevincimiz tam olsun diye yazıyoruz” der. “Tanrı ışık” olduğundan, sadece ‘ışıkta yürüyenlerin’ birbirleriyle ve ‘O’nunla paylaştığı şeyler vardır.’ “Oğlu İsa’nın kanı” onları günahlarından arındırır. Oysa ‘karanlıkta yürüyen’ ve “Günahımız yok” diyenler kendilerini kandırmaktadır ve içlerinde hakikat yoktur (1:4-8). Ancak günahlarını itiraf ederlerse Tanrı güvenilir olduğunu gösterecek ve onları bağışlayacaktır.

 7. (a) Bir kişi Tanrı’yı tanıdığını ve sevdiğini nasıl gösterir? (b) Kimler Mesih düşmanıdır?

⁷ İsa Mesih günahlara “kefaret eden bir kurban”, “Babanın yanında bir yardımcı” olarak tanıtılır (2:1, 2). Tanrı’yı tanıdığını iddia eden ancak emirlerini tutmayan yalancıdır. Kardeşini seven ışıkta kalır, kardeşinden nefret eden ise karanlıkta yürümektedir. Yuhanna dünyayı da dünyadaki şeyleri de sevmemeyi ısrarla tembihler, çünkü “Dünyayı sevende Babanın sevgisi yoktur” (2:15). Pek çok Mesih düşmanı türemiştir, Yuhanna “Onlar bizim aramızdan çıktılar, fakat bizden değillerdi” der (2:18, 19). İsa’nın Mesih olduğunu inkâr eden Mesih düşmanıdır. Böyleleri Babayı da Oğlu da inkâr eder. “Küçük çocuklar” her zaman doğruyu söyleyen kutsal ruhla meshedildiklerine göre, başlangıçtan öğrendiklerini bırakmamalıdır, çünkü onlara bağlı kalırlarsa ‘Oğulla ve Babayla birlik içinde yaşayacaklardır’ (2:24).

 8. (a) Tanrı’nın çocuklarıyla İblis’in çocuklarını birbirinden ayıran nedir? (b) ‘Çocuklar’ sevgiyi nasıl öğrenmiştir? Hangi yönden yüreklerini devamlı kontrol etmelidirler?

⁸ Tanrı’nın çocukları günahı alışkanlık edinmez (3:1-24). Babanın sevgisi nedeniyle onlara “Tanrı’nın çocukları” denmektedir; Tanrı açıkça görüldüğü zaman onlar da O’nun gibi olacak ve ‘O’nu olduğu gibi göreceklerdir’ (3:1, 2). Günah, kanunun çiğnenmesidir. Mesih’le birlik içinde kalan günahı alışkanlık edinmez. Günah işlemeye devam eden İblis’tendir, fakat Tanrı’nın oğlu İblis’in işlerini hükümsüz kılacaktır. Tanrı’nın çocuklarıyla İblis’in çocuklarını belli eden şudur: Tanrı’dan olanlar birbirlerini sever, fakat kötüden olanlar kardeşinden nefret edip onu katleden Kain gibidir. Yuhanna ‘çocuklarına’, kendileri uğruna canını verenin sayesinde sevgiyi öğrendiklerini söyler. Kardeşlerinden ‘şefkatlerini esirgememelidirler.’ Onlara ‘sadece sözle ve dille değil, işle ve hakikatle de sevmelerini’ tembihler. “Hakikat yolunda” olup olmadıklarını anlamak için yüreklerinde neler olduğunu kontrol etmeli ve “[Tanrı’nın] gözünde hoş olan şeyleri” yapıp yapmadıklarına bakmalıdırlar (3:16-19, 22). Tanrı’nın emrine itaat edip ‘Oğlu İsa Mesih’in adına iman etmeli ve birbirlerini sevmelidirler’ (3:23). Böylece O’nunla beraber olduklarını, O’nun da ruhu aracılığıyla kendileriyle beraber olduğunu anlayacaklardır.

 9. (a) Vahiyler nasıl sınanmalıdır? (b) Neden birbirimizi sevmekle yükümlüyüz?

⁹ Birbirimizi severek Tanrı’yla birlik içinde kalalım (4:1–5:21). Vahiyler sınanmalıdır. Mesih’in insan olarak geldiğini kabul etmeyen vahiyler “Tanrı’dan değildir”, Mesih düşmanından kaynaklanır (4:3). Onlar dünyadandır, dünyayla beraberdir. Oysa hakiki vahiy Tanrı’dandır. Yuhanna “Tanrı sevgidir” der; “Asıl sevgi, bizim Tanrı’ya gösterdiğimiz değil, Oğlunu günahlarımıza kefaret eden bir kurban olarak göndermekle O’nun bize gösterdiği sevgidir” (4:8, 10). Öyleyse birbirimizi sevmek üzere büyük bir yükümlülüğümüz var. Tanrı başkalarını sevenlerle birlikte olacaktır. Bu şekilde mükemmelliğe erişen sevgi “konuşma cesareti” verir ve korkuyu barındırmaz (4:17). Yuhanna “Bize gelince” der, “Biz seviyoruz, çünkü önce Tanrı bizi sevdi. . . . . Tanrı’yı seven, kardeşini de sevsin” (4:19, 21).

10. (a) Tanrı’nın çocukları dünyayı nasıl yenebilir? Neye güvenebilirler? (b) Günaha ve putperestliğe karşı tutumları ne olmalıdır?

¹⁰ Tanrı’nın çocukları olarak sevgi göstermek O’nun emirlerine uymak demektir ve bu, iman sayesinde dünyayı yenmeyi sağlar. Tanrı, oğluna iman edenlere ‘sonsuz yaşam verdiğine ve bu yaşamın Oğlunda olduğuna’ tanıklık eder (5:11). Dolayısıyla O’nun, amacına uygun her dileklerini dinleyeceğine güvenebilirler. Doğrulukla bağdaşmayan her davranış günahtır, ancak ölüme yol açmayan günah da vardır. Tanrı’nın çocuğu olan hiç kimse günahı alışkanlık edinmez. “Bütün dünya kötü olanın elinde bulunuyor” olsa da, “Tanrı’nın Oğlu gelmiştir” ve öğrencilerine gerçek Tanrı’yı tanıyabilmeleri için “akıl gücü” vermiştir. Onlar “Oğlu İsa Mesih aracılığıyla” artık O’nunla birlik içindedir (5:19, 20). Öyleyse kendilerini putlardan korumalıdırlar.

KİTABIN YARARLARI

11. İsa’nın takipçileri Mesih düşmanlarıyla ve dünyaya özgü arzularla nasıl mücadele edebilir?

¹¹ MS birinci yüzyılın sonlarında olduğu gibi bugün de İsa’nın takipçilerinin dikkatli olması gereken “birçok Mesih düşmanı” var (2:18). İsa’nın takipçileri ‘baştan beri duydukları sözü hatırlamalı ve birbirlerini sevmelidir’ (3:11). Gerçek öğretilere sıkıca sarılarak Tanrı’yla birlik içinde kalmalı, doğruluktan ayrılmamalı ve konuşma cesaretine sahip olmalıdırlar (2:27-29). ‘Bedenin arzusu, gözlerin arzusu ve gösteriş merakına’ karşı yapılan uyarı da çok önemlidir. Çünkü İsa’nın takipçisi olduğunu iddia eden pek çok kişi, temelinde maddiyatçılık olan bu tuzaklara düşmüştür. İsa’nın gerçek takipçileri dünyadan ve dünyaya özgü arzulardan uzak durur, çünkü ‘Tanrı’nın isteğini yerine getirenin sonsuza dek kalacağını’ bilirler (2:15-17). Bu dünyaya özgü arzuların, mezhepçiliğin ve nefretin böylesine yaygın olduğu bir çağda Kutsal Yazılar aracılığıyla Tanrı’nın isteğini incelemek ve bu isteği yerine getirmek gerçekten çok önemlidir.

12. (a) Birinci Yuhanna mektubu bizim yararımız için hangi zıtlıklara dikkat çeker? (b) Dünyaya karşı nasıl zafer kazanabiliriz?

¹² Birinci Yuhanna kitabında bazı zıtlıklar bizim yararımız için çok net bir biçimde ortaya konur. Örneğin Babadan gelen ışık ile kötünün hakikati yok eden karanlığı (1:5-7; 2:8-11); Tanrı’nın yaşam veren öğretileri ile Mesih düşmanlarının aldatıcı yalanları (2:22-25); Baba ve oğulla birlik içinde olanların cemaatine hâkim olan sevgi ile “herkesin bizden olmadığı belli olsun diye” ‘bizim aramızdan çıkanların’ kardeş katili Kain’inkine benzeyen nefreti (2:19; 3:11, 12, 23, 24). Bunları iyi kavrarsak ‘dünyaya karşı zafer kazanmayı’ içtenlikle isteriz. Peki dünyaya karşı nasıl zafer kazanabiliriz? Güçlü bir iman ve O’nun emirlerine uymak anlamına gelen “Tanrı sevgisi” sayesinde (5:3, 4).

13. (a) Mektupta Tanrı sevgisi kişiyi harekete geçiren bir güç olarak nasıl vurgulanır? (b) İsa’nın takipçilerinin sevgisi nasıl bir sevgi olmalıdır? (c) Bu nasıl bir birliğe yol açar?

¹³ “Tanrı sevgisi.” Kişiyi harekete geçiren bu güç mektup boyunca mükemmel bir şekilde vurgulanır. Kaydın 2. bölümünde dünyaya duyulan sevgi ile Babaya duyulan sevgi arasındaki çarpıcı zıtlığı görürüz. Daha sonra Tanrı’nın sevgi olduğuna dikkat çekilir (4:8, 16). Bu sözde kalan bir sevgi değildir. Baba, “Oğlunu bu dünyanın kurtarıcısı olarak” göndererek sevgisini olağanüstü şekilde göstermiştir (4:14). Bu, elçinin şu sözleriyle uyumlu olarak yüreklerimizde takdirkâr, korkusuz bir sevgi uyandırmalı: “Bize gelince, biz seviyoruz, çünkü önce Tanrı bizi sevdi” (4:19). Bizim sevgimiz de Baba ve oğulunki gibi davranışlarla gösterilen, özverili bir sevgi olmalı. İsa nasıl bizim için canını verdiyse “Biz de kardeşlerimiz uğruna canımızı vermek zorundayız.” Kardeşlerimizden şefkatimizi esirgememeli, onları sadece sözle değil “işle ve hakikatle de” sevmeliyiz (3:16-18). Yuhanna’nın mektubunun da gösterdiği gibi, Tanrı’nın yolunda yürüyenleri O’nunla ve oğulla birlik içinde tutan şey, bu sevgi ve Tanrı hakkındaki gerçek bilgidir (2:5, 6). Yuhanna bu kutsal sevgi bağı hakkında Krallığın mirasçılarına şunları der: “Biz Oğlu İsa Mesih aracılığıyla, O’nunla birlik içindeyiz. İşte O, gerçek Tanrı ve sonsuz yaşamdır” (5:20).

[Dipnotlar]